slechts: 14.950F
FIRMA DE BISSCHOP
S. P. E. S. -INFORMA TIE
De Bisschop rost uw ganse keuken uit
4
Mijn geweten
is gerust
NA OORLOGSE PERIODE
In het laatste deel van Jjn
pleidooi belicht Mtr Politeo de
ihcuding van zijn klient teganover
Pavelis in direkte zin waarna hij
overgaat tot de ontled ng van cie
aktiviteit van Mgr Stepinac in de
na-oorlogse periode tot zijn aan
houding en in het Lizcnder i0.v-
hel nieuwe reg err. Het was hoe
diep verlangen "an de aartsbis
schop samen mot het cpiskopaat
dat meteen ook de broedeimoor-
den zouden ophouden Dat neemt
niet weg dat er geprotesteerd
werd tegen het onrecht dat de
Kerk en de katoheke godsdienst
werd aangedaan. Nergens in de
kontakten met de nieuwe leiders
noch in de pastorale brieven, die
toen het daglicht zagen, werd er
ooit een spoor gevonden dat hel
nieuwe regiem werd veroordeeld in
zijn geheel. In tegerideei, er werd
in gesproken om tot een duur
zame vrede te komen.
Maar wat de verhouding Ke
en Staat betrof, diende er een
regeling n 't leven geroepen te
worden tussen de nieuwe leiders
en de H. Stoel, Hiervoor achte de
aartsbisschop zien niet kompetent.
Foto's die aan het tribunaal wer
den overhandigd door de verdedi
ging, bewijzen dat er kontakten
zijn geweest tussen de kerkelijke
overheid en deze van de staat. Ter
intentie van het tribunaal merkt
Dr Politeo op, dat, wanneer de
aartsbisschop de verdedig.ng op
zich nam van de Kerk en de gods
dienst, wat zijn goed recht was,
heel het kroatische volk achter
hem stond. En daar moet rekening
mee gehouden worden getuigd de
verdediging.
Het is tragisch vervolledigt Mtr
Politeo, dat tijdens de oorlog de
aartsbisschop van Zagreb als de
held van het vaderland wordt ge
huldigd door de zelfde personen
die hem nu voor de rechter dagen
En wat te denken van de Raads-
president die op 24 maart 1946
in het kroatisch parlement ver
klaart, dat de hogei< geestelijk
heid zich niet «pro» heeft uitge
sproken tegenover de bezetters
en dat dit zelfde hoofd van de
geestelijkheid hier nu op de bank
der beschuldigden zit?
Hoe is die omkering te verkla
ren?
Dr Politeo besluit zijn pleidooi
als volgt:
«De dagbladen hebben de laat
ste dagen talrijke telegrammen
verzonden naar het tribunaal
waarin zij de ve-oordeling vra
gen van aartsb.sschop Stepinac
De Prokureur heeft er hier mel
ding van gemaakt. Daartegen
over plaats ik, niet alleen de
«verklaring», hier aan het tri
bunaal overhandigd van 150
priesters van Zagreb, waarin zij
kontesteren tegen de beschuldi
gingen van de aartsbisschop,
maar ook de «gebeden» van
duizenden en du.zenden gelovi
gen van het kroatische volk,
die in hun kerken en in hun'ge
zinnen, sinds meerdere dagen,
en het ook op DIT ogenblik
doen, God bidden opdat de
aartsbisschop, in de overtuiging
van zi^n onsc ;uld., zou vrij ge
sproken worden, een verd kt dat
zij als het enig juiste beschou
wen.
In mijn hoedanigheid van verde
diger stel ik aan het Hoogste
Volkstribunaal voor de vrijspraak
van de beschuldigde Aloys;us
Stepinac uit te spreken».
PLEIDOOI VAN MTR KATICIC
De hoofdstukken 2 en 3 van de
beschuldiging werden door Mtr.
Katicic verdedigd. Het objekt be
helsde de (zogenaamde) «weder
doop van de orthodoksen.
Klaar en duidelijk omschreef Dr
Katicic de vraag: welk is het ver
band tussen de gebeurtenissen en
het werk van zijn kl ent Stepinac
en welk was diens houding daar
tegenover? De verdediging omvat
vier delen:
1 Bij de sticht.ng van de
Onafhankelijke Kroatiisc .e Staat
onstond een sch'ikbewind. Som
mige pr.esters hebben, sp.jiig ge
noeg, maar overtuigd van hun
recht, zich er in vermengd. De
kerk heeft heri gesuspendeerd. De
bevolking viel in twee g oepen uit
een: de pardzanen van i.et terro
risme en de oppos.tie.
Deze golf van terreur lag aan de
oorsprong van de zogezegde «we
derdoop» van de Orthodoksen.
Geen enkel religieus mot.ef wet
tigde de wederdoop. Trouwens de
orthodokse Serben, die zich be
keerd haddén, bleven na hun we
derdoop het mikpunt van verdruk
king.
2 Hoe reageerde de kato-
lieke Kerk? Z j gébruikte haar ge
wone middelen: kanoniek Recht,
aarzeiing en de zaak temporizeren.
Van 1941 tot 1942 verse enen,
vanwege de kerkel.jke Overheid,
omzendbrieven waarin de proce
dure tot aanvaarding werd uitge
stippeld. Hierin ispreekt o.a. alleen
de kerkelijke Overheid haar be
slissing tot opname uit en niet de
leden. Alsook geschedt een op
name na een religieus onderricht.
H ermee lag het tevens in de be
doeling een meer draaglji kl'.r.-.ca»
te scheppen.
Mtr Katicic legt dan bewijzen
voor dat een dergelijke procedure
inde-daad werd uitgevoerd en dat
er hierdoor geen drukking, van
wege de Kerk, tot «wederdoop»
werd uitgevoerd. Een der bewijzen
is het volgende: een priester zou
aan Pavelic de auteur van de «we
derdoop» een schrijven gericht
hebben, waarin hij klaagt, dat de
procedure door de Kerk voor
schreven, te ingew kkeld is en
dat de verzoekschriften gedurende
drie maanden op het bisdom blij
ven liggen. Het overnemen van
goederen en kultusplaatsen der
Orthodoksen kende een zelfde der
gelijk verloop. Een verzoekschrift
om de zaken viugger te doen ver
lopen we'd aan het Vatikaan ge
richt door de pol.tieke Ie ders. De
H. S.oel bleef zich houden a^n
de canonis van het Kerkelijk Recht
In heel deze zaak dr.ngt het
klaar door, dat niet de kerkelijke
Overi.e.d zich zo inte e sseerde
aan die (gedwongen) bekering,
maar dat het een politieke le.Jer
was die zich veroorlooide een re-
I.gieuze aktiviteit u t ïe oefenen om
aan zijn politieke am mi es. te v..
doen.
De aartsbisschop reageerde,
verdedigt, Mtr Katicic en verzette
zich tegen die gfeweldplegingen.
Stepinac wou slechts bekeringen
aanvaarden op voorwaarde dat het
initiatief door de Orthodoksen zelf
genomen werd en uit vrije w.l
3 De methode van tempor.ze-
ring om een slaci ting te voorko
men was ondoelmatig. Noodge
dwongen diende de Kerk van me
thode te veranderen. Daarom we'd
vooropgesteld dat het geloof in de
waarheid van de katolieke gods-
d.enst als motief tot bekering dien
de te primeren. De secundaire mo
tieven moesten eerlijk blijven.
4 Plots werd in 1942 de
«wederdoop» - beweging afge
broken. Redenen politieke en mo
rele nederlaag van de «wederdo
pers» en de bevrijdingsgroei van
het volk. Hoe reageerde de aarts
bisschop nu? De Kerk stond voor
een voldongen feit buiten haar om.
De gebeurtenissen ontwikkelden
zich zoals een sneeuwbal. Zij, cke
zich aanboden, diende behandeld
te worden zonder op hen druk uh
te oefenen en zonder hen u t te
buiten.
Gezien het voldongen feit van
de massabekering drong het be
staan van een afzonderlijk komi-
tee zich op om de zaken te rege
len. Maar, zo merkt Mtr Katicic op
dat komitee, waar Mgr Stepinac
Jiet voorzitte-schap van waarnam,
is ncoit in werking getreden, zo
dat de aartsbisschop n.ets kan
aangewreven worden wat de be
schuldiging 'heeft geprobeerd.
Kortom, de aktie voor de «we
derdoop» is geen uiting van liefde
voor de Serben geweest maar was
tegen hen gericht. De reakt;e van
Stepinac, benadrukte Mtr. Kat.cic
betekende bijstand en hulp. De
gehele aktie inzover de klerus er
in vermengd was, d ent als «goed»
beschouwd te worden, aldus Mtr
Katicic. Het is een feit, getuigt
de advokaat, dat vele Serben het
leven NIET hebben verloren. Voor
de voldongen feiten, door mensen,
buiten de kerkelijke hie'archie en
klerus uitgelokt, diende een op
lossing gevonden.
EiNDE VAN HET PLEIDOOI
Mtr Katicic sluit z.jn pleidooi af
met de verdediging van Mgr Ste
pinac in hoedanigheid van Militair
V.karius in het leger van voor de
oorlog. Hij eind gt aldus
«In ieder geval, vergeet niet dat
de aartsbiisschop een goede Vikar
ris was in de juiste betekenis van
het woord, een goede Herder, die
talrijke gevangenen bevrijdde en
zij, die ter dood waren veroor
deeld, heeft gered».
Mtr Katicic beschrijft dan ten
slotte zijn klient Stepinac als de
man met een grote edelmoedig
heid, uit plicht van slaat, en niet
uit persoonlijk voordeel.
DE VEROORDELING
De objektieve en overtuigende
ple.dooien van Mtr Politeo en van
Mtr Kat.cic hebben niet kunnen
beletten dat Mgr S.epinac aarts
bisschop van Zagreb en Primaat
van Kroatië, door het Hoger
«Volksgerem.t» op 11 oktober '43
toch werd veroordeeld. Het verdikt
luidde: Zestien jaar dwangarbeid-
Volgens ooggetuigen bleef de
aartsbisschop moedig kalm. Hg
werd overgebracht naar de gevan
genis van Lepoglava. Toeloop van
omstandigheden: in dezelfde ge
vangenis verbleven destijds gein-
terneerden voor wie Mgr Stepinac
in 1945 ten beste sprak bij Pave
lic.
Verscheidenen waren ontgoo
cheld dat de straf zo licht was.
Anderen lac itten .n hun vuist.
Maar voor een derde groep, en
deze maakt de massa uit is, vol-
genis het oordeel van Mgr Sheen
Amerikaans bisschop, Mgr Stepi
nac als geestelijke leider van cie
Kroaten voor'het gerecht gekomen
en is hij er van weggegaan als de
leider van zijn volk en als_ t-^n
voorbeeld voor cie wereld.
In een volgende bijdrage wc.-t
het verder verloop uitgewerkt van
de s.tuatie van Mg Stepinac, c,c
ondergrond van zijn proces en een
'nabeschouwing.
VERVOLGT
EEN VAATWASMACHINE DIE gfailk Zlj
UW KOOKPANNEN REINIGT
MET EEN AF'.VASAUTOMAAT
«GEEN AFWASKARWEI» MEER
gedaan met het spookbeeld van da afwas
die u wacht na eike maaitijd.
gedaan met de stapeis vuile afwas die
zich in uw gootsteen ophoopt.
gedaan met het rechtstaan voor uw
gootsteen gedurende meer dan 360 uur
per jaar.
WAAROM NOG AARZELEN - KOOP NOG VANDAAG SIJ
GENTSESTRAAT 35 9300 AALST TEL. 290.01
WIJ DEMONSTREREN GANS VRIJBLIJVEND BIJ U THUIS
