De "Gerechtelijke hervorming,, te Aalst
in 1787 tonder Jozef iil
ARC MIE F
Voor enige maanden kon men
in de dagbladen geregeld artikels
lezen nopens de Rechterlijke her
vorming. Niet in het minst te Aalst
werd over deze hervorming gespro
ken, geschreven en vergaderd. De
parlementsleden uit het Aalsterse
bemoeiden er zich ook mee om de
rechten van Aalst in het parlement
te verdedigen.
Waar zijn nu de artikels in de
dagbladen? Wanneer worden nog
vergaderingen nopens deze kwes
tie gehouden? Waarom zijn de
meeste slogans «Aalst eist een
arrondissementsrechtbank» van de
achterruiten der auto's verdwenen?
Heeft men het doel bereikt dat
men zich had voorgesteld? Of, is
S.A. 20 fol. 184 v'
Brussel 15 maart 1787
Mijne Heren,
Ik ben gelast vanwege Z. Ex.
Baron de Martini, lid van de
Staatsraad, ridder van het Kon.
Orde van St. Etienne en gevol-
macht commissaris van Zijn. Ma-
jest. voor de hervorming van het
gerecht in de Nederlanden, U te
laten weten dat Z. Maj. heeft be
sloten in de stad Aalst een Ge-
rechterlijke Raad, die buiten de
voorzitter (te benoemen door Z.M.)
zal samengesteld zijn uit vier
raadsheren, door voornoemde stad
te benoemen uit de 19 notabelen
die te dien einde voorgesteld zijn
Diensvolgens vraag ik U, Mij
ne Heren, tot deze keuze over te
gaan, den 20e van deze maand,
om 9 uur 's morgens, en me de
akte ervan zonder verwijl toe te
sturen.
Ik laat U ook weten dat de
jaarlijkse wedde van deze vier
raadsheren is bepaald op duizend
Duitse florijnen of 1400 courante
zilveren florijnen.
Bij de afkondiging van dit
schrijven, moet gij er zorg voor
dragen, op te geven. dag. uur en
plaats der verkiezing en de kandi
daten te verwittigen dat ze hun
kiesbulletin op de greffie zouden
deponeren voor het nazicht.
Eenmaal de keuze gedaan zijnde
zult ge er zorg voor dragen de ge
kozen raadsheren te verwittigen
dat ze me moeten zo gauw moge
lijk een lijst bezorgen van de per
sonen die ze bekwaam achten de
verschilende verplichtingen van het
Bureel op zich te nemen, b.v.b. de
zen die voor het ogenblik het ambt
bekleden van griffier, sekretaris.
alles nog niet in kannen en krui
ken? En dat, nadat zovele jaren
deze kwestie regelmatig is opge
rakeld geworden. Maar, in deze
bijdrage gaat het over iets heel
anders. HET BEWIJS DAT HIER
VROEGER REEDS EEN RECHT
BANK VAN EERSTE AANLEG
HEEFT BESTAAN EN DAT IN
HET JAAR 1787.
Iets waarover nog nooit iets is
gezegd geworden.
Om het de lezers gemakkelijker
te maken, hebben we de briefwis
seling van die tijd (in 't Frans) vrij
vertaald. Maar de originele tek
sten kunnen nagegaan worden in
het stadsarchief.
schepen, deurwaarder enz.
Meer nog, we verzoeken U in
de linkervleugel van het landhuis,
'n plaats in gereedheid te brengen
die ik bestem voor de hr. Sche
pen De Smet, en ook een bureel
voorzien van alle benodigheden,
zoals registers, tafels, pennen,
inkt enz. voor de eerste mei a.s.
Ik heb de eer, enz.
Uw zeer nederige en onderdani
ge dienaar,
(getekend) Van der fosse.
Daags nadien, (in die tijden
werkte de administratie heel wat
vlugger dan nu), werd volgend be
richt omgeroepen en gepubliceerd:
S.A. n 20 fol 185 en n 19 fol 19
Ons belast vindende van we
gens de edele heer Commissaris
Generaal van Z.M. tot d'erectie
van de respectieve tribunalen van
Justitie in het departement van
Vlaenderen, de hr. vander fosse,
van bekent te maeken den dag ure
en de plaetse, dienende tot den
keus van de members in het tri-
bunael van Justitie binnen deze
stad op te rechten, die boven den
president zullen bestaan in de
nomber van viere; zoo hebben wij
denzelfden dag tot dien eynde be-
stempt op den 20 sten deser loo-
pende maend ten negen uren voor
middag in de kamer van de wee-
zerije ten stadhuize deser stad.
(Gepubliceert ten bretesque
den 16' meerte 1787-present
d'Heeren D'Ancker hielen ende
Langenhove.
Onderteekent G Dommer
S.A. Briefw. Acten n 19 fol. 11
Marie Christine
Prinses van Hongarije enz
Aibert Casimir
Koninkl. Prins van Polen enz.
Lieve ende Beminde,
Zijn Majesteit goed gevonden
hebbende toe te sturen en over te
maken het diploma instellende
nieuwe tribunalen van Justitie, stu
ren we U volgens Zijn orders de
autentieke kopij hierbij ais titei
van inlichting en onderrichting.
Lieve en de Beminde enz.
Brussel 20 maart 1787
Marie Albert
bij order van Hun Kon. Hoogheid
De Reul
Aan de Magistraten van Aalst
S.A. n 20 fol 185
Actum in het Collegie ter ver-
gaederinge van de notable der
Stad Aalst den 20e maerte 1787
Ten voornoemden dage, ingevolge
den brief van date 15 dezer maend
aen d'Edelen heeren Van het Ma
gistraat toegezonden vanwege den
Edelen heere van der Fosse, com
missaris van Z.M. voor de hervor
minge van de justitie binnen de
provincie van Vlaenderen, is ge
procedeert tot den keus van de
leden van het nieuw gerechtshof
der eerste instantie, binnen deese
stadt op te rechten, en de zijn
met pluraliteit van voisen gekozen
de naervolgende heeren
1. D'heer ende meester Jan
Baptista Coorernan.
2. Jonker Romanus Terlinden.
3. M'her Jan Baptista D'Haves-
kercke.
4. D'heer en de Meester Fran
cois De Craecker.
Aalst, April 1787
De Heer van der fosse
Raadsheer bij de Staatsraad
Mijnheer,
We hebben de eer U te laten
weten, dat we in overeenstemming
met Uw schrijven van 15 dezer,
de notabelen van deze stad bijeen
geroepen hebben om een keus te
doen van vier raadsheren voor
de gerechterlijke raad in deze
stad op te richten.
De verkiezing is vandaag door
gegaan en volgende personen zijn
verkozen volgens de akte waarvan
we hier een kopij aan toevoegen.
De heren Coorernan. Terlinden.
De Craecker en d'Haveskercke
We zullen ook deze heren op
de hoogte houden van de inlich
tingen die Ge zoudt wensen over
hen te bekomen en ook over dezen
die we menen bevoegd te zijn
om in het Bureel opgenomen te
worden. We zullen ook zorgen dat
een behoorlijk lokaal ter beschik
king wordt gesteld en het nodige
materieel voorhanden.
We hebben de eer te zijn Uw
nederige en gehoorzame dienaars.
Burgemeester en Schepen van
Aalst
Op 12 april 1787 stuurt de hr.
van der fosse 'n nota aan de se
kretaris van de Raad van eerste
Aanleg van Gent waarin hij deze
beveelt de instructies voor de be
noeming van de raadsheren naar
het magistraat van Aalst door te
sturen.
nr. 20 fol. 3
Mijne Heren,
Overeenstemmend laat ik U
weten dat de onderrichting (no
pens de benoeming der Raadshe
ren) zullen gegeven worden op
den 18den dezer maand, om 8 uur
's morgens in het lokaal gezegd
«Bollaerts caemer»
Ik heb de eer met eerbied te
zijn Uw zeer nederige en zeer on
derdanige dienaar.
Gent, 14 april 1787.
S.A. n 20 fol 191 v
Actum in 't Collegie den 4e mei
1787
Het Koninklijk Gericht van Eer
ste Instantie binnen Aalst.
Maekt kenbaer, dat achtervol
gens de declaratie van Zijne Ma
jesteit, verleent in Sijnen Souve-
reynen Raede van Justitie tot
Brussel den 3den Mey 1787 en
aen dit gericht toegezonden, de
weezekaamers en greffien Van
Diere zullen continueren als voor
deezen, met kennisse te nemen
van staeten van goede, cavelingen
en de Liquidatien voor zoo veele
dit raekt het deel der voluntaire
Jurisdictie, alles onder d'opper-
voogdije van dit koninklijk gericht.
Actum Aelst 4 Mei 1787.
Baron Pelichy
Vanwege het koninklijk gericht
van Eerste instantie binnen Aelst.
A. De Waepenaert
Aalst, 29 mei 1787
Mijnheer (van der fosse)
In antwoord op Uw schrijven
van 26 mei jl. hebben we de eer
U te laten weten dat de notabe
len van deze stad, alvorens tot de
verkiezing over te gaan van de
rechters van het nieuw op te rich
ten tribunaal aan de kandidaten
hebben bevolen hun bewijs van
verkiesbaarheid ter greffie neer te
leggen; bijgevolg hebben zij de
vier leden gekozen in overeenstem
ming met de lijst die we U over
maakten. We kunnen U verzekeren
dat de drie Raadsheren die onze
medeburgers zijn, meerderjarig
zijn. Wat de vierde betreft, die
niet van Aalst is, doch voorzien
van een bewijs van verkiesbaar
heid denken wij, dat wij ontslagen
zijn, zowel als de andere kiezers,
inlichtingen nopens hem in te win
nen. Zodoende kunnen we van
hem niet de verschillende inlich
tingen geven die we van onze drie
stadsgenoten kunnen geven.
Gelieve te aanvaarden de uit
drukking onzer gevoelens van
hoogachting.
DE BENOEMINGEN VAN DE
ASSESSORS:
S.A. Brw. Acten nr 19 fol 17 r
Mijnheer.
Alsoo den tijd tot het verkie-
sen der assesseurs van het nieuw
te erigeren tribunaal van Justitie
gefixeert is op den 20sten deser,
te negen ure voormiddag, hebben
wij geraadig gevonden Ued. daar
van te prevenieren, ten eynde
Ued. genegen zijnde die plaatsen
te solliciteren, Ued. acte van Eligi-
biliteyt zoude bewegen 't ons er
greffie.
Wij blijven
Mijnheer
Ued. Ootmoedige dienaers
Mijnheer Dekeyser tot Gend.
Mijnheer Bauwens L'ainé tot Gendt
Mijnheer Ghijselinck tot Gendt.
Mijnheer Verbruggen tot Gendt
Mijnheer De Guise tot Gendt.
Mijnheer Van IJpersele tot Ninove
Mijnheer De Craecker tot Gendt.
We zouden omtrent dit Tribu
naal van Eerste Aanleg te Aalst
nog meer kunnen uitweiden. Maar
dit is onze bedoeling niet. We
hebben enkel willen bewijzen dat
hier reeds zo'n tribunaal heeft be
staan. Waarheidshave moeten we
er aan toevoegen dat dit ««Tribu
naal van eerste Instantie hier
reeds is afgeschaft geworden het
zelfde jaar in de maand December.
De reden hiervan is nog niet erg
klaar gebleken, maar we hopen er
toch in een volgende bijdrage te
kunnen op terugkomen.
A. Van der Heyden
Stadsarchivaris
