Twee werelden
weekkalender
HANDELSPOCKET
Bouwhulp
fpL
door Dr 3. J. Cronin
Noteer in uw agenda
SO
ssaiiMird bèë&haitdel
De modsrre zoek met cte kbssfete servfce
P.V.B.A. Lid van de
Handelskamer Aalst
DENDERSTRAAT 18
AALST - Tel. 053 - 227.57
betekent veilig bouwen - zonder
zorgen - betekent goed en goed-
koop bouwen.
Onze faam honderden referenties
en honderden gelukkige gezinnen
LEVENSWIJSHEID
Er is een valse soort ernst die
een zeer kwalijk symptoon is; en
zoals men kan zeggen dat rivieren
die zeer langzaam vloeien, altijd
de meeste modder op de bodem
hebben, zo is een stijve degelijk
heid een teken van een dikke laag
modder op de bodem van iemands
brein.
(GeorgeSavile, 1633-1695)
dien, na zon en maan het helder
ste hemellichaam en daardoor ook
laat Venus zich nu zonder moeite
herkennen.
BIJZONDERE DAGEN
WENS HUN EEN
GELUKKIGE NAAMDAG
Zondag 4 oktober Bavo,
Berenice, Edwin, Franciskus,
Frans, Frank, Francis
Maandao 5 oktober Aymar
jardin^ex G-1^» Meinulf
Placidus
Dinsdag 6 oktober Bruno,
Fides, Isidoor, Prudent
Woensdag 7 oktober Au-
gustinus, Justina, Markus," Sergius
Donderdag 8 oktober Amor
Birgitta, Brigitta, Brigiet, Brita,
Laurentia
Vrijdag 9 oktober Aarnout,
Dionysius, Gisleen, Joannes, Theo-
fried
Zaterdag 10 oktober Da
niel, Frans, Geroen, Klementia
HEILIG EVANGELIE
VAN ZONDAG
Joh. 4, 46-53
«Genezing van de zoon van
een hofbeambte».
Zondag 4 oktober 20ste
zondag na Pinksteren H. Fran
ciskus van Assisi patroon der be
hangers.
Dinsdag 6 oktober H. Bru
no (t 1101) stichter van de Orde
der Karthuizers.
Woensdag 7 oktober Onze
Lieve Vrouw van de Rozenkrans.
In zijn oorsprong is dit feest een
dag van blijde dankbaarheid voor
E'JUFi'aria's bescherming, afgesmeekt
aoor iici
op 7 oktober 1571 het leger der
ZON
4 okt
31 okt
OP
6u47
7u31
ONDER
18u 16
17u20
MAANSTANDEN
Eerste Kwartier op 8 oktober te
05u43m
Volle Maan op 14 oktober te
21u21m
STERRENHEMEL
4 oktober De planeet Ve
nus staat vanavond vlakbij de
maansikkel. Een vergissing bij het
herkennen van Venus is nu aldus
uitgesloten. De planeet is boven-
Christenen de Turken versloeg in
de zeeslag bij Lepanto
AGENDA
Zondag 4 oktober Habay-
la Neuve wijding van het woud om
15 u. Halle grote O.L. Vrouw
van Halle-bedevaart om 14 u
Diksmuide ook op 3 okt Oktober
feesten Eupen ook op 3 okt.
Bierfeest Ciney ook op 3 en 5
okt. 21e kunsttentoonstelling «De
schilders uit de streek van Con-
droz» Melreux herfstkermis
Nijvel ommegang ter ere van de
H. Geertrui Wervik jaarlijkse
tabaksfeesten Virton landbouw
markt van Zuid Luxemburg Na
men grote slalom voor auto's
Citadel
Woensdag 7 oktober Bor-
nem jaarmarkt.
IN DE NATUUR
4 okt: De groenvink trekt
over.
7 okt: De kraanvogel en de
kleine mees trekken ovgu J|
VOLKSE WEERKUNDE
Oktober warm
Februari koud
Oktober met groene bladen
Duidt een strenge winter aan
KAPELLESTRAAT 11, 9300 AALST - Tel. 053/228.41
10
De eerste indrukken van een
plaats blijken achteraf vaak mis
leidend te zijn geweest maar
in dit geval bleken zij droevig
juist. Geen enkele mijnstad kan
ooit mooi zijn, en Tregenny was,
volgens de plaatselijke spreektaal,
stellig een onguur gat». Het be
staan van de gemeenschap con
centreerde zich op de mijn en
aangezien de kleine Tregenny
Steenkool Maatschappij weliswaar
hoog in aanzien stond om haar on
kreukbaarheid en eerlijkheid, maar
geen rijke onderneming was en in
nadelige omstandigheden werkte,
in natte, dunne lagen waar de
steenkool van middelmatige kwali
teit was en moeilijk te «winnen»,
en daar bovendien destijds de mijn
industrie in het algemeen een pe
riode van malaise doormaakte,
was het onvermijdelijk, dat de
plaatselijke toestanden slecht wa
ren en dat de gemakken die men
normaliter in een beschaafd land
verwacht totaal ontbraken.
Er was geen ziekenhuis, geen
ambulance, geen Rontgenapparaat.
De sanitaire inrichting zou een on
derzoek ternauwernood doorstaan
men huiverde bij de gedachte
aan toekomstige epidemieen. De
huizen waren vochtig en slecht on
derhouden, vele ervan hadden geen
water, andere alleen wasgelegen
heid aan de gootsteen in een bij
keukentje. In zulk een omgeving
kon de medische praktijk zich niet
bepaald richten naar de meer ro
mantische tradities van het beroep
rTff Maatsrhappii^ jgf d jiaar best
door te zorgen voor eën dokter
voor de mijnwerkers en hun ge
zinnen maar onvermijdelijk was het
peil der mannen die zich tot een
dergelijke baan aangetrokken voel
den, jammerlijk laag. Bijgevolg had
Tregenny de laatste jaren een on-
regelatig komen-en-gaan gezien van
onervaren jongelui vers van de col
legebanken, oudere practizerende
artsen die zich niet bewust waren
wat ze zich «op de hals gehaald
hadden» apotekers met kwasi-me-
dische bevoegdheid, en, het ergst
van al, een slepende reeks «sujet
ten» artsen die elders gefaald had
den, een slechte reputatie hadden
gekregen of zelfs geroyeerd waren
wegens wangedrag in hun beroep.
Zulke ongelukkigen proberen ge
woonlijk zich te verbergen en hun
bestaan te rekken in een vergeten
hoekje van de wereld. Onze voor
ganger de stakker was een ge
woontedrinker geweest, en was
tenslotte in een toestand van al
coholisch coma naar het zieken
huis in Cardiff gebracht.
Geen wonder dus, dat onze aan
komst geen opschudding teweeg
bracht, dat we koel en apathisch
ontvangen werden. Toch waren de
mensen, onder hun sombere en
steile gereserveerdheid, in hun hart
warm en vriendelijk. De bewoners
van Wales zijn tot edelmoedige im
pulsen in staat, en zodra een
maal hun wantrouwen tegen vreem
den is overwonnen, kunnen zij ge
weldig gastvrij zijn. Mijn gedrag
bij dat eerste geval waarvoor
ik, opgedrongen als het mij werd,
eigenlijk geen lof verdiende had
een gunstige indruk gemaakt, en
hoewel ze me nog achterdochtig
aanstaarden, begonnen de mensen
zich hoopvol af te vragen of ze
eindelijk een enigszins «fatsoen
lijke kerel» gekregen hadden. De
directeur Dai Lewis kwam ons in
onze kamers bezoeken en sloofde
zich uit om voorkomend en ge
dienstig te zijn. Hij zond ons, met
zijn complimenten een lading
kachelhout en kolen uit de mijn,
om te zorgen dat we tenminste
warmte hadden. En mevrouw Mor
gan, onze hospita kwam zover uit
de plooi, dat zij schone gordijnen
in onze zitkamer hing en zelfs be
loofde, mijn vrouw die beroemde
Welshe lekkernij te leren bakken
rozijnen-plaatkoeken. Deze kleine
vrouw met haar donkere uiterlijk
had een paar jaar tevoren haar
man verloren bij een mijnongeluk
en koesterde nu in haar binnenste
een diepe melancholie.
Ik zat nu midden in mijn prak
tijk, ik hield 's morgens en 's
avonds spreekuur in de drukke
spreekkamer bij de mijn, tot de
wanden zweetten en het in de ka
mer benauwd was van de damp
der vochtige lichamen. Mijnwerkers
met een «mijnwerkersknie» nystag
mus, chronische arthritis, verstuik
te en gewonde armen of benen.
Ook hun vrouwen en kinderen met
hoest, gevatte kou en kolieken
al de kleinere kwalen der mens
heid. De patiënten die ernstiger
ziek waren, bezocht ik in hun hui
zen een ronde die iedere dag
gewoonlijk vier of vijf uur in be
slag nam. Ondanks bezwarende
omstandigheden en gebrek aan
hulpmiddelen, of misschien juist
daardoor was het werk de
moeite waard. Mijn amputatie-ge
val was prachtig aan het genezen.
Alléén in het dorp, zonder dat er
mijlen ver in het rond een andere
dokter woonde, voelde ik een
vreemd trots op mijn verantwoor
delijkheid, een stijgende verruk
king over de kansen en beloften
voor de toekomst.
In ander opzichten echter was
Tregenny ontegenzeglijk naar
geestig. Er was geen gezelschaps
leven, geen mogelijkheid tot ont
spanning, zelfs geen bioscoop.
Mijn vrouw en ik hielden beiden
van het buitenleven en waren ge
wend aan lange zwerftochten sa
men door bossen, velden en wei
den.- Hier edrter opgesloten in dit
smalle dal, omsingeld door de
vuile, zwarte woestenij, was het
onmogelijk naar groene dreven te
vluchten. Om de waarheid te zeg
gen was juist die kleur, groen
de typische frisse kieur der natuur
iets wat we in het kleurloze,
saaie Tregenny nooit gezien heb
ben. Van tijd tot tijd was het ge
voel begraven te zijn diep in deze
zwarte bergkloof bijzonder druk
kend. Maar we waren jong, gezond
en belachelijk verliefd. Wij hadden
ook een gevoel voor humor dat ons
in staat stelde te lachen over de
ontberingen en eigenaardigheden
van ons bestaan... Kortom, we
waren gelukkig.
Elke middag wanneer ik vrij was
gingen we naar de mijnstallen om
naar de oude pony's te kijken.
Van deze kleine dieren, echte
WeIshe heidepony's stoer en met
ruige manen, hadden de meeste
heel hun leven doorgebracht in de
mijn waar zij de lange, zware trei
nen met steenkool beladen, van
de plek waar gewerkt werd naar
de shacht trokken. Door het jaren
lange verblijf in deze onderaardse
duisternis want zolang ze ge
bruikt werden, werden zij nooit
naar de oppervlakte gebracht maar
steeds ondergronds gestald wa
ren de meeste van deze lijdzame,
gewillige dieren bijna geheel blind
geworden. Nu zwak en oud, waren
zij ongeschikt voor verdere dienst
Maar Lewis de directeur, was een
humaan mens, die niets moest
hebben van die afschuwelijke ge
woonte, die veelal daarin bestond
dat die afgeleefde beesten naar
het buitenland gestuurd werden,
naar Belgie of Nederland, om
daar verkocht te worden en ge
slacht in de vilderijen. In plaats
daarvan werden de pony's gehuis
vest en gevoederd, naar buiten ge
laten als de zon scheen, en moch
ten ze hun dagen in vrede eindi
gen.
Op de duur kenden we ze alle
maal Nigger,Gingersnap en Taf
fy waren onze speciale favorieten.
En wat waren ze dol op de peen
tjes en suikerklontjes die we altijd
zonder mankeren voor hen mee
brachten! Na zulk een bonne bou-
che naar voren rolden met hun
duistere oude ogen en trachtten
ons overal te likken met hun voch
tige rubberachtige tongen.
Af en toe werden wij naar de
stallen vergezeld door iemand die
onze intiemste vriendin geworden
was in deze steenkolenwoestenij.
Het was de wijkverpleegster, een
vrouw van middelbare leeftijd, die
ons beiden buitengewoon lief ge
worden was. En daar haar ge
schiedenis een nadere beschou
wing verdient, zou ik misschien
even op de gebeurtenissen vooruit
kunnen lopen en deze nu in haar
geheel vertellen. 4
Olwen Davies was pas vijf-en-
twintig toen zij, zo van haar leef
tijd in het ziekenhuis, de betrekking
kreeg van wijkverpleegster in Tre
genny. Haar woongelegenheid, te
vergelijken met de onze, was een
koude, schaars gemeubileerde ka
mer in Chapel Street en zij werd
eveneens koel ontvangen. Niette
min stortte Olwen zich enthousiast
in haar werk, liep, weer of géén
weer, over de woeste bergpaden,
bezocht de zieken, en zorgde voor
de weinige patiënten die in de
kale, simpele armen-apotheek ver
schenen, waarin voorzien was door
het plattelands-gezondheidscomité.
De toenmalige maatschappij
arts, de oude dokter Gallow, was
laks en onbekwaam. Hij stond
haar hoegenaamd niet terzijde.
Met voortdurende ontmoediging
voor ogen had de jonge verpleeg
ster te vechten tegen de verleiding
om te berusten.
Tegen het eind van haar eerste
zomer werd Tregenny getroffen
door een felle typhusepidemie.
Toen Olwen naar dokter Gallow
ging. in de hoop instructies te
krijgen om de epidemie te bestrij
den en te beperken, kreeg zij een
norse berisping. Het was in het
dorp geen zeldzaamheid dat er
een dergelijke ziekte uitbrak, wat
kon men in 's hemelsnaam anders
doen dan de zieken medicijnen ge
ven en de bezoeking doorstaan?
Op stang gejaagd, ging de jon
ge verpleegster op de uitdaging in
Zij verzamelde monsters van het
water van verschillende putten
één ervan achtte zij zo goed als
zeker besmet en bracht ze naar
de Geneeskundige Dienst in Car
diff. Achten-veertig uur later kwam
er een officieel telegram, met het
bericht dat er typhusbacterien ont
dekt waren in het water van de
put onderaan Gower Street, die
het lager gelegen deel van Tregen
ny van water voorzag. Onmiddel
lijk werd op bevel van de mijndi-
rectie de put verzegeld.
Er ging zoiets als een storm van
verontwaardiging op over zulk een
«bemoeizucht» van de jonge ver
pleegster, een paar kerkdiakenen
zeiden protesterend dat zij haar.
bevoegdheid ver had overschreden
Maar de tijd zou het leren. Er de
den zich geen nieuwe gevallen
van typhus voor, in record-tijd
werd aan de epidemie paal en
perk gesteld en terwijl Olwen haar
werk voortzette, voelde zij lang
zaam maar zeker het getij der pu
blieke achting te haren gunste ke
ren. Zij werd niet langer begroet
met donkere blikken en vijandig
stilzwijgen De mensen openden
hun deuren voor haar en hun
harten. Weldra renden de kinderen
op weg naar school de straat
over om haar te groeten, mijnwer
kers terugkerend uit de mijnen
grijnsden haar toe, oude vrouwen
hielden haar bij de haard vast
met een kopje thee en een vers
gebakken cake.
vervolgt
nadruk verboden
