LACHEN
IS
GEZOND
ssiiifiii
De stilte,
het rijk wan 3000 monniken
op de Athosberg
EEN VREEMDE, VROME REPUBLIEK
Een klein meisje ontwaarde tij
dens een kindervoorstelling een
student met een haardos waarvan
de omvang alleen werd overtroffen
die van zijn baard. Even kijk ze
verbijsterd; toen liep ze met een
blik van herkenning bij haar ou
ders vandaan naar hem toe.
«Waarom hebt u het vandaag la
ten regenen, Lieve Heer?» vroeg
ze. De student glimlachte vriende
lijk en ondoorgrondelijk tegen haar
en mompelde «De bomen hadden
een beetje water nodig». Toen
draaide hij zich om en liep waar
dig weg.
XXX
Mijn zoon was pas afgestudeerd
en zou in een vreemde stad voor
het eerst gaan werken. Er was al
van alles voor hem geregeld. De
vader van een collega van hem die
met hem zou gaan samenwonen
had drie maanden huur voor hen
vooruitbetaald. Ik had de verhui
zing van zijn tv-toestel en zes kis
ten met boeken en grammofoon
platen betaald. Hij had een vlieg
ticket in zijn zak en geld om tot
aan zijn eerste salaris te leven.
Hij gaf me een afscheidskus en
keek plechtig «Het is een gewel
dig gevoel om op je eigen benen
te staan, moeder» zei hij.
XXX
Mijn dochter was met andere
leerlingen op de thee gevraagd
door haar pianoleraar, een veelbe
lovend genie die in een vrijgezel-
lenflat woonde. Toen ze weer thuis
kwam, zei ik tegen haar «Ik
hoop dat jullie na de thee voor de
maestro hebt afgewassen». «Nee,
voor de thee», zei ze.
XXX
In 1944 golden er in Engeland
strenge regels betreffende het "ge
bruik van benzine. In strijd met
die regels reed ik op een avond
naar een bal in een dorp in de
buurt. Het was donker toen ik aan
kwam en om de wagen te verstop
pen maakte ik een hek naast de
balzaal open en zette de wagen
achter een heg. Halverwege de
avond verscheen er een politie
agent in de deur en wenkte me.
«Bent u de eigenaar van die rode
coupé?» vroeg hij. «Ja» zei ik.
«Maar hoe in de wereld hebt u die
gevonden?» «Ik kon hem moeilijk
over het hoofd zien, meneer» zei
hij. «U hebt hem in mijn voortuin
geparkeerd».
XXX
Een dame zocht in. de mode
zaak naar een cadeau voor haar
man. Ze wilde hem eens in iets
anders zien dan in de saaie, con
ventionele kleren die hij altijd
voor zichzelf kocht. En daarom zei
ze tegen de verkoopster op de he
renafdeling «Ik zoek iets wilds
en jeugdigs in een herenpantalon»
De verkoopster zuchtte en zei
«U bent niet de enige, mevrouw,
u bent niet de enige»
Volgens een oeroude legende
zou Christus ooit de Athosberg
bezocht hebben die gelegen is op
een van de drie grote, in zee uit
stekende «vingers» van het Griek
se schiereiland Chalkidike. Een al
wat minder ambitieuze legende
wil dat het de Heilige Maagd was.
Natuurlijk bezocht geen van bei
den de heilige berg. Wel staat his
torisch vast dat ten tijde van de
eerste Byzantijnse keizers een me
nigte eremijten hun kluis bouwden
op de Athos en weldra kleine ge
meenschappen, de «lavra's vorm
den.
In 963 stichtte Athanasius van
Athos de eerste grote gemeen
schap, dit is op hetzelfde ogen
blik waarop begonnen werd met
de bouw van het klooster van de
Grote Lavra.
Daarna werd het ene klooster
na het andere opgericht, waar zich
duizenden mannen kwamen vesti
gen die op de afgelegen berg een
toevlucht zochten.
Thans wonen er drieduizend
monniken, drieduizend mannen die
zich uit de wereld terugtrokken
en in de stilte van de Athosberg
een leven van onthechting leiden.
Soms bezoekt een of ander man
nelijk toerist dit stille oord, ge
dreven door nieuwsgierigheid of
om er de unieke Byzantijnse
kunstschatten die de monniken er
door de eeuwen heen samenbrach
ten te bewonderen.
XXX
Het is nochtans geen kleintje
om op de Athosberg te geraken.
In Athene of Saloniki moetje een
toegangsbewijs krijgen en daarna
moeten ook nog de monniken...
hun zegen geven. Vauit Saloniki
duurt de busreis tot het plaatsje
Pripiti vier uur. Vandaar gaat het
over Ouranopolis naar Dafni, ver
der het schiereiland op, waar de
reizigers en hun papieren grondig
worden nagezien (want filmcame
ra's, fototoestellen en bandopne
mers zijn niet toegelaten op de
Athosberg). Een laatste, korte
busreis brengt de bezoekers ten
slotte naar Karyes, de administra
tieve hoofdplaats van de Athos
berg. Daar wordt hen door de
kloosteroverheid een verblijfsver
gunning voor veertien dagen uitge
reikt tegen betaling van 100 drach
men. Dat is dan ook het enige dat
de gast op de Athos hoeft te be
talen, want de vergunning ove
rigens een fraai document ver
leent hem gratis gastvrijheid in al
de kloosters. Wel is het de ge
woonte bij het vertrek een kleine
gift te doen.
DUIZENDJARIGE
KLOOSTERS
Thans zijn nog een twintigtal
kloosters op de Athosberg be
woond, maar vroeger waren er dat
heel wat meer. De meeste zijn om
en bij de duizend jaar oud. Het
oudste van die kloosters, de Grote
Lavra, waar de leefregels voor de
Athos-monniken werd opgesteld,
stamt uit het begin van de 10e
eeuw. Ht herbergt een ongemeen
kostbare bibliotheek die duizend
handschriften bevat. Het Servisch
klooster van Chilandari is recen
ter en werd omstreeks 1200 ge
sticht. Zijn enig mooie kerk werd
in de 13e eeuw gebouwd. Verder
bevat het nog tal van kostbaarhe
den reliekschrijnen, handschriften
fresco's en de beroemde ikoon
met de driehandige Madonna.
Het oorspronkelijke klooster van
Esphigmenou werd in de 10e eeuw
opgetrokken, maar in de loop van
de 15e eeuw werd het door brand
vernield. Pas in 1880 werd het
wederopgebouwd.
Een van de belangrijkste is het
Vatopedi-klooster (10e eeuw). Het
werd op een groene bergflank ge
bouwd rond een 40 m hoge toren.
Kunstliefhebbers kunnen er dagen
lang in rondwandelen en van de
ene verrukking in de andere vallen.
Het 14e-eeuwse klooster van de
Pantocrator is weliswaar heel
apart van architectuur, maar moet
in ouderdom en grootte onderdoen
voor dat van Iviron. Het werd op
gericht in 980 maar was herhaal
delijk het doelwit van de piraten
van de Egeische Zee. Dit rijke
klooster bezit de fraaiste collectie
ikonen van de grote Byzantijnse
meester Theofanes. Zijn kathe
draal is de mooiste van de Athos
en zijn muurschilderingen behoren
tot de fraaiste die de Kretenzische
School heeft nagelaten. De biblio
theek bevat 15.000 zeldzame uit
gaven.
Iets minder indrukwekkend zijn
de kloosters van Stavronikita
(10e eeuw) en Docheiariou, dit
laatste aan een mooi strand gele
gen, maar daarentegen is het Rus
sische klooster van Sint-Pantelei-
mon een bezoek overwaard. Het
heeft trouwens meer weg van een
stadje dan van een klooster
Wie echt onvermoeibaar is, kan
ook een kijkje gaan nemen in de
kloosters van Karakallou, Philo-
teou, St.-Paulus, Grigoriau, Dio-
nysion en Simonos Petras.
Om van het ene klooster naar
andere te trekken maken de be
zoekers gebruik van muilezels, In
de verschillende kloosters van de
ze unieke monnikenrepubliek ge
bruiken zij de vruchtenmaaltijden
samen met de kloosterlingen die er
leven zoals hun voorgangers dui
zend jaar geleden.
huwelijksbrieven en kaarten
en... natuurlijk ook menu's
van klassiek tot modern
ruime keus
zie ons uitstalraam
drukk. sanders. schoolstraat 26 aalst
