Kolonel GADDAFI
arabische dollarmagnaat
DE BEIDDE VAN
JAN DE LICHTE
LOUIS PAUL BOON
4
Libye is klein; het telt maar 1,8
miljoen zielen en het Libysche le
ger kan hooguit 22.000 man op
de been brengen, maar de rege
ringschef van Libye kolonel Muam-
mar Gaddafi is in geld de mach
tigste man van het midden-oosten
en gebruikt zijn geld overal, waar
hij het midden-oostenprobleem op
zijn manier tot een oplossing kan
brengen. Hij beurt thans jaarlijks
2,4 miljard dollar westers geld
voor zijn olie; het geld stroomt
sneller binnen dat hij het kan uit
geven, hoewel niemand kan zeg:
gen, dat hij dit niet probeert.
De politieke bezoekers die Li-
bye's hoofdstad Tripoli thans in
scharen bezoeken, weten er tot
hun genoegen voldoende van. Gad
dafi's leer is, dat de Arabische
staten geen fascisme of commu
nisme, geen vreemd kapitaal of
liberalisme nodig hebben; ze zijn
in staat met hun verenigde olie
zoveel geld naar zich toe te trek
ken, benevens de macht om deze
kranen dicht te draaien, dat ze
naast de grote bloks een Arabisch
even machtig blok kunnen vormen.
Dit wil hij. Voorlopig wil hij zoals
hij verklaart koning Hoessein van
Jordanië opruimen, ook koning
Hassan van Marokko, dan moet
Palestina een Palestijnse staat van
de Palestijnen worden en nu dan
zal hij op weg zijn, naar zijn doel.
Het werkt. Een recent geval
speelt zich in Oeganda af. Dit land
«werd geholpen door Israel, dat mi
litaire adviseurs zond om de
troepen van genraal Amin Dada
te trainen en hem 25 miljoen dol
lar in waren en kredieten schonk.
Begin van dit jaar vroeg Amin er
nog 10 miljoen dollar bij, maar Is
rael kon hieraan niet voldoen. Toen
ging Amin naar Tripoli en kreeg
er 26 miljoen dollar direct, onder
voorwaarde dat Amin ogenblikke
lijk alle Israeli's het land uit zou
zenden en de relaties met Israel
zou verbreken. Amin deed het en
gelastte de 430 Israeli's in Oegan
da binnen 10 dagen te verdwijnen.
Zo iets heeft invloed; de dollars
doen het. Ze werken ook niet al
leen in Oeganda. Gaddafi steunt
de rebellen in Tsaad met wapens
idem ook de Eritrese rebellen, in
Ethiopië, want naar Gaddafi's zeg
gen is Haile Selassie slechts, een
lakei van Israel, gaf geld en wape
nen voor bewegingen in Opper-
Volta, Guinea, Mauretanie, geeft
Egypte jaarlijks 125 miljoen dol
lar, Syrië 45 miljoen en is de fi
nanciële engel van de Palestijnse
guerilla's. Voorts steunde hij Dom
Mintoff van Malta met 12 miljoen
dollar en kwam Pakistans chef
Boettho zo sterk te hulp, dat deze
uit dank het stadion te Lahore met
de naam Muammar Gaddafi-sta-
dion versierde.
GROTE INVLOED
Acht de invloed van 2,4 miljard
dollar per jaar in de handen van
iemand als kolonel Gaddafi niet
gering. Hij weet het geld te ge
bruiken en hij gebruikt het. Hij be
steedt een deel ervan ook voor de
Libyers zelf in beperkte mate. Hij
laat nu 40 nieuwe fabrieken bou
wen, waarvoor hij in West-Duits-
land (voor 180 miljoen dollar), in
Frankrijk (voor 50 miljoen), in
Denemarken, Zweden en Zwitser
land de materialen bestelde en
werk voor 7000 man schiep, waar
bij de producten, naar Time schrijft
dan wel tienmaal zo duur worden
als invoergoederen, maar dat hin
dert niet; de olie is overal goed
voor. Hij houdt ook streng de orde
bij in zijn land en heeft de ge
woonte van Haroen als Raschid
om in vermomming 's nachts door
Tripoli te dolen om te zien of de
wetten van de Koran worden ge
ëerbiedigd; hij is een vijand van
roken en drinken en leeft sober
Hij heeft geen oppositie en
duldt ze ook niet. Maar wat hij
doet doet hij fanatiek. Zijn leven
is gewijd aan de droom van een
grote Arabische wereldmacht, die
op oliedollars, fanatisme en ouder
wets mohammedanisme is ge
grondvest en naast Amerika, Rus
land en China, eventueel ook nog
Europa, als vierde of vijfde
machtsgroep van de wereld, een
centrum van kracht en grootheid
zal vormen. Nu, we zullen zien; of
misschien ook niet zien; wie zal
het zeggen.
KOFFIE
Als de dokter U koffie verbiedt gens de werknemers onmiddellijk
zal daar zeker een reden voor tot betere prestaties brengt. Na
zijn. Voor de meeste mensen ech- de koffie wordt niet alleen met
ter is koffie een uitstekende sti- minder fouten, maar ook sneller
mulator die zonder schadelijke gewerkt.
bijverschijnselen de vermoeid- Merkwaardig is dat de goede
heid snel vermindert of verdrijft, invloed van de koffie verdwijnt als
Dit is geen suggestie. De koffie er meer dan twee kopjes worden
werkt inderdaad snel en sterk op gedronken. Toch is zo'n kopje te
het lichaam in. Is de bloeddruk veel niet meteen schadelijk voor
van een mens door grote inspan- de gezondheid. Al 3,5 uur na het
ningen wat laag geworden, dan gebruik van de drank is meer dan
zorgt een enkel kopje koffie er- de helft van de koffie door het
voor dat het bloeddrukcentrum na lichaam uitgescheiden. Van een
enkele minuten aktiever wordt. Bo- koffievergiftiging horen we dan
vendien heeft het kopje koffie een ook vrijwel nooit. Wel kan iemand
gunstige invloed op de ademha- die zich aan koffie te buiten gaat
ling, verwijdt het de bloedvaten en per dag zo'n 12 a 15 koppen
van het hart zodat de samen- drinkt, zo misselijk worden dat
trekkingen van het hart sterker het tot braken leidt, en bovendien
worden en geeft het de nieren kunnen er op de duur ernstige
een stimulans, zodat er een grote- maagklachten ontstaan. Dat koffie
re urineproduktie ontstaat. Ook kankerverwekkend zou zijn, is on-
dit laatste is voor vele mensen danks uitgebreide onderzoekingen
van belang. op dit gebied niet gebleken.
Uitgebreide onderzoekingen in Koffie is een heerlijke drank,
een aantal grote bedrijven hebben een drank waarvan een volwassen
aangetoond dat het gebruikelijke mens gerust mag genieten, zij het
kopje koffie van half elf 's mor- dan met mate.
VERVOLGT 34 NADRUK VERBODEN
En zie, datzelfde ogenblik treedt
uit de schaduw naast de weg een
gedaante te voorschijn, een heel
vreemde gedaante voor dit nachte
lijke uur... Een monnik. De mon
nik speelt achteloos met een pis
tool... maar het ligt niet in zijn
bedoeling de olijke gasten met dit
wapen te bedreigen, neen, er
speelt veel meer een innemend
lachje rond zijn lippen. En vrolijk
zegt hij, in diezelfde vreemde taai
der bohemers
«Om het even wat het waard is
maar de helft van wat ge daar in
uw zakken hebt zult ge aan Jan
de Lichte moeten overmaken, jon
gens!»
En Pieter en Adriaen maken
met spijtige vingers de zakken
leeg, tot de voering kan naar bui
ten gekeerd.
VIII EEN VEEMGERECHT
tets zo geweldigs valt er in de
geschiedenis van de bende voor,
dat wij het u haast niet durven
mededelen. En ook daarbij, onder
de grond, in en onder het puin
verborgen kelder, wordt een veem-
gerecht gehouden.
De bende groeit. Na de hero
ïsche aanval op het kasteel zien
we Meulenaere, Lange Gabriel en
Tineke langs de Dender. Zij slui
pen over de loopplank van een
boot geven de hond een pil te slik
ken en breken binnen. Te Lede
doen Meulenaere, Lieven Faviel en
Vagenende, met Jan de Lichte aan
het hoofd, een nog opzienbarender
aanval op het kasteel. Te Beveren,
omtrent de molen van Audenaerde
breken broer en zuster Meulen-
broeck in, bijgestaan door die nij
das van een Pier Putte.
a 4.
Kasteelheren dus, die de scher
pe tanden van het opstandige
broed aan het nobele lijf voelen
knagen. Een schipper, omtrent een
molen. Wat voor volk was dat alle
maal? Wij weten het niet.
Doch ook te Ninove, in een klei
ne stad nu, breekt men in. Niet
meer een afgelegen kasteel is het
niet meer op een boot die ginder
eenzaam aan het water ligt ge
meerd, niet meer omtrent een al
leenstaande molen... maar in de
straten van een stadje reeds. Het
is nogmaals de garde die er bin
nendringt, geholpen door de vrou
wen van Lieven Faviel en Van Jan
de Lichte zelf, die er de wacht in
de stille straten houden.
En ondertussen zijn de beide
donkere bohemers, Pieter en Adri
aen, met hun slingerende oorbel
len, eveneens in een kasteel bin
nen gedrongen, nadat hun zestien
jarige zuster Sara eerst langs een
schouw was binnengekropen.
En ten slotte zijn Lieven Faviel
weeral en weeral die Faviel, in ge
zelschap van zijn vrouw, samen
met Meulenaere en Vagenende, en
ook Tineke bij hen, weest inbreken
bij de pastoor van Sonneghen «al-
waer sij silverwerek, een heilig
oliepotjen en andere effecten heb
ben gestolen».
De diefstal wordt georganiseerd
De laagste klassen der samenle
ving van Vlaanderen en het land
van Aelst stromen op enkele da
gen tijds samen, en hijsen de
zwarte kapersvlag... de vlag van
de opstand, de vlag met het
doodshoofd en de beide gekruiste
beenderen. De vlag van het nihil,
van moord en brand en het einde
van elke wet.
En reeds begint men de naam
van Jan de Lichte met vrees en
afschuw uit te spreken. Een dorps
baljuw komt sidderend naar de
stad van Aelst toegerend, en sta
melt zijn angst uit, in het gelaat
der vroede heren van het gerecht.
En het leven van vandaag wordt
een weinig anders dan het leven
van gisteren nog was.
En toch... niet alleen van bloed
en wraak is er sprake, niet alleen
van heiligschennende diefstallen
bij pastoors, niet alleen van over
vallen op de kasteelmeneren die
wetten en reglementen vertegen
woordigen. Maar ook van lieve din
gen, mooi als een sprookje, zoet
en liefelijk als een lentewindje.
Toch zijn er slechts een paar
weken verlopen, sinds de aanslag
op de postkoets en de overval op
het kasteel van baron de Creyl. Er
is nu, deze avond, een grote alge
mene vergadering belegd in de
kelder, onder de krocht van Tjeef
de Lichte en Beth De Schepper.
Helaas, deze krocht is niet meer
zoals wij haar in het begin van
dit boek beschreven. Ook hier
was er volk genoeg dat wezenloos
de zwarte vlag van de opstand
zag hijsen. Doodarm volk dat met
ontzetting toekeek, hoe men een
einde begon te stellen aan de ge
wone gang der dingen.
«Schande over ons!» stamelden
ze.
En de boeren van Velsiecke en
Hundelghem van Godtveerdeghem
en van waar weten wij nog, ver
enigden zich. Zij hoorden in de
verte dat ketelmuziek en die op
roerige liederen, en zij wapenden
zich met stokken en knuppels en
zeisen, en trokken in massa op
naar de kroeg van Tjeef de Lichte
Daar vielen zij allen tegelijk bin.
nen. Ja, in het begin hadden ?ij
nog wat angst, want dat oude wijf
zou misschien nog met ide duivel
kunnen te doen hebben. Maar als
het bleek dat zij hen niet te beto
veren wist, dan drongen zij voor
waarts met hun knuppels en hun
zeisen, en sloegen zij alles kort
en klein. Zij stampten de muren
om, en een grote forse lomperik
sloeg de oude Boeddha van een
Beth de Schepper in het gelaat.
Zo ligt daar dan de kluis nog
maals in puin. Een eerste maal
werd zij verwoest door de Franse
soldaten, omdat men er zich tegen
dwingelandij had verzet... en nu
gebeurt dit ten tweede maal, om
dat- er een opstandige zoon werd
geboren. Tjeef en Beth zijn ge
vlucht diep de bossen in... Zij heb
ben er een hut gebouwd van wat
boomstammen, met muren van ge
vlochten takken met klei be
smeurd, met een dak van graszo
den en een vloer van aangestamp
te aarde. Het is niet veel. Maar
gelijk zij nu een hut hebben, zijn
er ontelbaar vele hutten in Vlaan
deren en Brabant.
Maar zie, als de nacht is geval
len en het uur der spoken nadert
en het volk dan ook niet meer
langs de puinen durft voorbijgaan
dan zijn er schaduwen tussen
de puinen komen sluipen, dragen
de schoppen en houwelen, dragen
de stenen en mortelkalk. Zij laten
de puinen voor wat ze zijn, maar
er vlak onder hebben zij de kel
der verdiept en verruimd. En dan,
almeteens is het er de grote ver
gadering. En als we erheengaan,
botsen we reeds wijd in de omtrek
op uitgezette wachten.
