13
HET MILIEUVRAAGSTUK DE
HERSTRUCTURERING VAN
HET AALSTERSE
stedebouw en ruimtelijke ordening in aalst
de gazet van aalst
door
Martin HUTSEBAUT
Rijksuniversiteit te Gent
ln een aantal artikelen zal hier de aandacht gevestigd worden op de komplekse problematiek van stedebouw en ruimte
lijke ordening, in de brede zin van het woord, zoals deze zich in het Aalsterse stelt. Na een algemene probleemstelling
wordt nader ingegaan op diverse aspekten als daar zijn stadscentrum, vervoer en verkeer, huisvesting en grondbeleid, leef
milieu en industrie, landbouw, natuurbehoud, rekreatie, stedelijk kunstpatrimonium, herstrukturering van ds gemeentegrenzen
en inspraak van de bevolking. Doel van deze artikelenreeks is niet pasklare oplossingen voor te stellen. Wel aan de hand
van een aantal ideeën, die voor niemand dwingend zijn, de publieke belangestelling voor deze problematiek te aktiveren,
zodat het beleid, bij de aanpak van deze problemen, kan rekenen op de volle aandacht van een gesensibiliseerde en kritische
bevolking.
Uit dit overzicht menen wij te
mogen afleiden dat, welke oplos
sing men in het Aalsterse ook kiest
een minimum van 100.000 inwo
ners bij het projekt zal dienen be
trokken te worden, zoniet dreigt
de huisvuilverwerking voor de be
trokken bevolking een zeer dure
aangelegenheid te worden.
Vooral de derde en de vijfde
methode vinden heden ten dage
meer en meer ingang. Ook inzake
recuperatie zijn reeds experimen
ten aan de gang.
Wat de verbrekingsmethode be
treft zijn reeds heel wat preceden
ten aan te wijzen. We beperken
ons hier tot een paar voorbeelden.
Interleuven werkt momenteel
reeds met één breekwerf te Kes-
sel-lo voor de verwerking van het
huisvuil van 100.000 inwoners, be
horende tot 11 gemeeten (capa
citeit 140 ton huisvuil per dag).
Bemerk dat ook de NMBS, alsook
bedrijven uit de streek hun indus
triële afval naar de breefwerf bren
gen. Een tweede breekwerf is ge
pland voor de andere hoek van
het werktuigsgebied van de inter
communale, nl. te Meensel-Kieze-
gem 23 ha. grond waarborgt er
een stortingsmogelijkheid voor 20
jaar, naar rato van een ophoging
van 8 a 10 meter.
Ook Schoten krijgt een ultra-mo
derne installatie voor huis- en in
dustrievuilverwerking. De keuze
viel er eveneens op het verklei
ningssysteem. De installatie zou
met 2 a 3 personen in bedrijf kun
nen gehouden worden (lage ex
ploitatiekosten). Een stortopper-
vlakte van 29 ha. laag gelegen
gronden is voorzien voor ophoging,
later dienstig te maken voor in
dustrievestiging en/of woning
bouw. De installatie werd bere
kend op een capaciteit van 60.000
inwoners, benevens een betrekke
lijk groot industriepark. Twee sys
temen van verkleining werden aan
vaard enerzijds het Engelse Seer-
drum-systeem, bestemd voor klein
huisvuil (capaciteit8 ton per u.)
anderzijds het Duitse Hazemag-
systeem, bestemd voor grof huis
vuil en industriële afval (capaci
teit 20 ton per uur).
Het vuil van één vrachtwagen
wordt aldus «verwerkt» op 4 a 5
minuten.
Ook van het verbrandingssys
teem zijn reeds voorbeelden te
noemen. Zo zal het gewest Kor-
trijk het huisvuil verbranden. Mo
menteel bereidt de IMOG (inter
communale maatschappij voor
openbare gezondheid in het ge
west Kortrijk, waarvan de stad
Kortrijk het voorzitterschap waar
neemt) de installatie voor van een
verbrandingsoven aan de Leie te
Harelbeke.
Ook Lokeren bezit reeds een
verbrandingsoven.
In Ukkel wordt momenteel ge-
experimeteerd met het recupere
ren ten bate van de industrie van
papier en glas.
Misschien kan het Aalsterse e-
veneens op dit terrein een pioniers
rol gaan vervullen en net als Ukkel
bepaalde nuttige produkten gaan
recupereren
2. DE VERFRAAIING VAN
HET STEDELIJK
LEEFMILIEU
Alles dient in het werk gesteld
om het stedelijk leefmilieu te ver-
fraaiïen. Hierbij komen heel wat
kleine en grote maatregelen kijken.
In de voorgaande artikelen werd
reeds terloops aan één en ander
aandacht besteed. We willen hier
echter nogmaals op bepaalde as
pecten van het probleem terugko
men.
Het lijkt ons van het grootste
belang oude waardevolle huizen of
gebouwen in hun vroegere glorie
te herstellen. Officiële gebouwen,
kerken, e.d. kunnen van hun «zwar
te mantel des tijds» ontdaan.
Daar schuilt ook, onder de bezet
ting van oude gevels een enig
mooie natuursteen, die best terug
in het daglicht kan worden gesteld.
Onaanvaardbaar lijkt het ons
dat oude herenwoningen in het
stadscentrum tot krotten vervallen
tengevolge van nalatigheid van de
eigenaars. De stad zou dienen op
te treden tegen deze «zwarte plek
ken, die het stadsbeeld ten zeer
ste ontsieren.
Krotten dienen onverwijld ge
sloopt te worden.
Speciale aandacht dient ver
leend aan de groenvoorziening in
de stad. Het groen dient stevig in
de stad geïntroduceerd te worden,
niet enkel op pleinen (zie het
zeer geslaagde voorbeeld van de
Graanmarkt). Maar ook in de
woonwijken (zie b.v. de St. Anna-
laan). Speciale aandacht verdie
nen de nieuwe woonwijken waar
het groen een constituerend on
derdeel van de gehele wijk zou
dienen uit te maken van bij de
conceptie.
Het enig maaoie stadspark dat
Aalst bezit dient optimaal geëva
lueerd te worden. Het dient onge
schonden bewaard te worden
(geen vernietiging ingevolge wer
ken aan de Parklaan) en uitge
breid te worden met de zone Os-
broek (regionaal wandepark).
Speciale aandacht vragen be
paalde plaatsen op het stuk van
netheid, groenaanleg, e.d. we
denken hier aan het stedelijk kerk
hof, aan het stadsmagazijn (dat
bij het binnenrijden van Aalst per
trein vanuit de richting Brussel een
erbarmelijk slordige aanblik biedt)
de stationsweijk, e.d.
Vermits zij zeker niet bijdragen
tot de stedelijke estetiek dienen
reclame borden zoveel mogelijk uit
het stadsbeeld gebannen.
We willen hier ook pleiten voor
het inrichten van publieke voorzie
ingen als nette toiletten (eventu
eel betalende toiletten, zodat de
netheid kan gegarandeerd werden)
en het plaatsen van vuilnisbakken
(net ingekleed) op een aantal pun
ten in de stad.
Net als in Eengeland zou het
politietoezicht op de verontreini
ging van het stedelijk leefmilieu
dienen verscherpt.
Vermits zelfs het beste opzet
tot mislukking gedoemd is als de
burgers niet overtuigd zijn van één
en ander kan de bevolking gesen
sibiliseerd worden voor het pro
bleem langs een stedelijk manifest
of handvest voor het leefmilieu om
(zie bv. gemeentelijk handvest
leefmilieu in Hoeilaart).
I. PROBLEEMSTELLING
Wie de kaart van het zuidoos
telijk gedeelte van de provincie
Oost-Viaanderen bekijkt, wordt ge
troffen door de enorme versnippe
ring waarvan deze streek het
slachtoffer is. Deel van deze ver
snippering is ook het Aalsterse.
België telt momenteel in het al
gemeen genomen nog te veel ge
meenten. Nederland, Zweden e.a.
waar men vlugger dan bij ons tot
reorganisatie is overgegaan, be
schikken momenteel reeds over le
venskrachtige gemeenten die beter
hun taken aankunnen. Enkele cij
fers mogen dit illustreren in 1970
bedroeg de gemiddelde oppervlak
te van de gemeenten in België
II,8 km2; in Nederland 35,5; in
Italië 37,5; in Eengeland Wales
115; in Zweden 436. Het gemiddel
de inwoneraantal bedroeg in 1970
in België 3.625; in Italië 6.342; in
Zweden 7.438; in Nederland
Italië 37,5; in Engeland Wales
27.550. Vergelijken wij het procen
tueel aantal gemeenten per groot
tecategorie dan stellen wij het vol
gende vast
Cat. aantal inw. België Nederland
20 - 50.000 2,1 7,4
50 - 100.000 0,4 2,4
100.000 0,2 1,6
Bron Vereniging Belgische Ste
den en Gemeenten.
Deze versnippering betekent in
concreto dat al deze stuk voor
stuk «zelfstandige» gemeenten zo
autonoom zijn dat ze er enkel toe
komen bijna machteloos te staan
t.o.v. de problemen waarmede ze
op vandaag geconfronteerd wor
den. Vastgesteld wordt dat meer
en meer gemeenten in de onmoge
lijkheid verkeren om de hen toe
bedeelde taken (en die nemen nog
voortdurend toe) op een efficiënte
wijze te vervullen. Daarbij komt
dat sedert een kwarteeuw de zelf
standigheid van de kleinste admi
nistratieve eenheid (de gemeente)
in sterke mate verminderd is, aldus
Prof. R. SENELLE («Waarheen
met onze gemeenten?», Socialis
tische Standpunten, nr5, 1970).
Dank zij hun autonomie bezitten
vele gemeenten momenteel de
macht van de onmacht.
De huidige stads- en gemeente
grenzen zijn zuivere administratie
ve creaties die over het algemeen
geen rekening houden noch met de
ecologische, noch met de sociale
entiteiten tal van ecologische en
sociale entiteiten worden inder
daad door gemeentegrenzen ver
snipperd. Deze onlogische situa
tie heeft niet alleen tot gevolg dat
de zo nodige eenheid van actie
vaak totaal onbestaande is (om
niet te zeggen vaak in tegenover
gestelde richting gaat), maar bo
vendien dat de financiële lasten
binnen de entiteit op onrechtmati
ge wijze verspreid zijn. Zoals Prof
R. SENELLE het stelde in zijn ho
ger geciteerd artikel «Een aan
dachtige bestudering van het Bel
gisch grondgebied toont aan dat
heel het sociaal en economisch le
ven zich afspeelt rond min of meer
sterke stadspolen, die instaan of
zouden moeten instaan voor alle
voorzieningen die door het moder
ne leven vereist worden, zulks op
een redelijke afstand van de woon
plaats van alle inwoners.» De fi
nanciële last die de centrumege
meente met regionale verzorgings
functie momenteel draagt tengevol
ge van haar diverse centrumfunc
ties (en waartegenover doorgaans
geen financiële tegemoetkoming
staat vanwege de randgemeenten)
stelt die kern voor een voortdu
rend financieel probleem en beknot
haar actiemogelijkheden op andere
domeinen op onverantwoorde wij
ze.
Tenslotte nog ditHet Aalsterse
heeft momenteel af te rekenen met
één van de hoogste pendelcijfers
van het land. Hoewel deze pendel
voor een belangrijk deel voort
vloeit uit onze geografische ligging
en als sociaal verantwoord kon wor
den beschouwd, kennen we toch
nog een belangrijk tekort aan
werkgelegenheid gezien het belang
van de sociaal - onverantwoord
lange - afstandspendel.
Noch de stad Aalst, al evenmin
als andere gemeenten kunnen het
probleem momenteel aan. Intussen
is men op intercommunale samen
werking aangewezen in afwachting
dat Groot-Aalst zowel over de no
dige gronden als over de vereiste
financiële middelen zal kunnen be
schikken om grote industrieterrei
nen uit te rusten. De vestiging van
grote ondernemingen is immers
voor onze streek en voor de jonge
afgestudeerden van allle niveaus
van vitaal belang. Enkel een sa
mensmelting van Aalst met de om
ringende gemeenten kan hier een
oplossing brengen ten bate van de
arbeidende bevolking van de
streek van Aalst.
vervolg volgende week
weekblad gesticht in 1945
verantwoordelijke uitgever Gustaaf Sanders
kantoor en drukkerijTel. 053/241.14
Schoolstraat 26 9300 Aalst postrekening 881.72
3 maandabonnement 100 fr.
6 maandabonnement 190 fr.
12 maandabonnement 360 fr.
op verzoek worden advertentietarieven toegezonden
