De Wilhelmieten te
Aalst
Afscheid
van
vrienden
Inventaris van
het oud
archief van de
stad Aalst
16
Op het einde van de zevende
eeuw kwam een monnik van de
abdij van Lobbes hier de eenzaam
heid zoeken aan een bocht van de
Dender. Het was Ursmarus die een
kluis bouwde op de plaats die la
ter Sint-Ursmaarmeers zou heten,
nu is het de stationswijk. Na de
dood van de eremiet kende de cel-
la een grote toeloep van pelgrims.
Zo ontstond een ware bee-weg, de
huidige Kapellestraat. Wegens
haar onveilige ligging werd de klei
ne bidplaats herhaaldelijk vernield,
eerst door de Noormannen, dan in
1128 tijdens de belegering van de
burchttelkens bouwden devote
handen haar terug op.
In 1268 schonk gravin Margare-
tha van Vlaanderen de kapel met
de erbij horende grond (ca. 6 ha)
aan de orde van de Wilhelmieten,
gesticht door Willem van Malla-
valle. Na een stormachtige jeugd
ging deze edelman een streng boe
televen leiden en verzamelde een
aantal kluizenaars om zich heen.
De nieuwe kloosterorde volgde een
regel die geïnspireerd was op de
ze van Sint-Benediktus.
De kleine gemeenschap bouwde
een kloostertje bij de door hen be
diende kapelzij ontvingen talrij
ke bevaarders en verleenden ook
De hl. Willem, vermeende stichter van de Wilhelmieten,
voorgesteld in de ordekleding van de 17e eeuw door Pie-
ter Thijs (Antwerpen 1616-1678). Het doek dat het hoog
altaar sierde van de kloosterkerk is terecht gekomen in de
parochiekerk van Vlierzele.
kCliché Heemkundige Vereniging «Het Land van Aalst»)
onderdak aan arme «passanten».
In 1830 werden de schamele ge
bouwen nogmaals verwoest, nu
door de Gentenaars. De Wilhel
mieten vluchtten binnen de stads-
omheining en waren gelukkig-een
onderdak te vinden in het Onze-
Lieve Vrouwe gasthuis Ter Sterre
bij de Pontstraatpoort.
Dit gasthuis, gesticht door graaf
Dirk van den Elzas, was van in de
twaalfde eeuw bediend door leken
gemeenschappen die zieken en
melaatsen verpleegden, stervende
bijstonden en behoeftigen hielpen
begraven. In de loop van de veer
tiende eeuw werd deze instelling
opgeheven zodat de Wilhelmieten
er hun intrek konden nemen. Aan
gezien in dit gasthuis het beeld
van O.-L.-Vrouwe ter Sterre werd
vereerd zullen de Aalsterse Wil
helmieten zich voortaan «Sterhe
ren noemen. (Vandaar Sterre
straatje).
Gedurende zeventig jaar stelden
ze zich tevreden met het complex
van de Lollardenbroeders, maar
dan vonden ze dat het tijd werd
de gebouwen te vervangen.
Omstreeks 1450 werd een
slaapzaal en een kapittelzaal ge
bouwd, vijf jaar later kwam een
nieuw pand tot stand.
Een eeuw lang verliep alles rus
tig... tot de godsdiensttroebelen
losbraken. De situatie verergerde
dermate dat de paters in 1580
voorstelden hun klooster te sluiten
en verzochten te worden opgeno
men in het Kapittel van St.Mar-
tinuskerk. Van dit plan kwam niets
in huis, groter onheil stond nog
voor de deur
In de nacht van 22 april 1582
slaagden de Geuzen erin over de
stadswal te klimmen en de tuin
van de Wilhelmieten te bereiken
het klooster werd grondig ge
plunderd en verwoest, het Mar-
tenspand met zijn kostbare druk
werken ging op in de vlammen.
Toen verdween ook de St-Ursmaar-
kapel buiten de Kapellepoort.
Ondanks de subsisies van ma
gistraat en kasselrij zou de herop
bouw jaren in beslag nemen
eerst in 1629 kon hun kerk terug
worden opgetrokken. Ook de
troepen van Lodewijk XIV bezorg
den heel wat finantiële last van
wege de «excessieve contribution»
Tot aan de opheffing door Jozef II
bleef het klooster van de Wilhel
mieten dan ook een arme inste
ling.
Al de gebouwen vrijwel onmid
dellijk afgebroken, reeds in 1787
bouwde het begijnhof een nieuwe
kerk op de aangekochte klooster-
grond. Een ander deel werd ver
kocht aan de leertouwer Jacobus
Boone, later het huis Charles
Meert.
't Gaat voort.
EEN ganse stad leefde in
gedachte de laatste tocht mede,
die zaterdag 16 februari
Een ultieme groet aan Eddy
De Bruecker en Patrick
Van Bruyssel door ontelbaren
bekenden en onbekenden
vrienden en stadsgenoten.
Het was stil in de harten van
de mensen, in de oude Sint
Martinuskerk, op de
begraafplaats.
Een dag die men niet vergeet
Er is ook de herinnering aan
Rudi Wasteels en
Patrick Roeland.
Blijven de symbolische woorden
van de dichter
De Lente zal ons niet verlaten
Waar wo ook blijven in de tijd
Zij houdt met glimlachend er
barmen haar armen over ons
gespreid.
EEN FRAAI INITIATIEF
Op initiatief van stadsarchivaris
Karei Baert werd een (noodzake
lijke) ««Inventaris van het Oud Ar
chief van de stad Aalst uitgege
ven. De samenstelling ervan werd
toevertrouwd aan Erik Houtman,
attaché bij het Rijksarchief Has
selt.
Schepen Gaston Van den Eede
prezenteerde dit werk tijdens een
feestmaal door het Dirk Martens-
komitee, als blijk van dank en
waardering aan al diegen die in
t biezonder hebben bijgedragen
tot het welslagen van het Dirk
Martensjaar.
Bij deze gelegenheid werd ook hul
de gebracht aan E.P. Heirman,
stadsarchivaris Baert en stadsse-
kretaris Willems en het burge
meester en Schepenkollege in 't
biezonder Schepen van den Eede.
Een niet te veronachtzamen détail i
Het komitee kon aan de stadsont
vanger een bedrag van 300.000 fr.
terug overmaken. Het ter beschik
king gestelde budget van 2 mil
joen werd inderdaad niet eens op
gebruikt. Met de staatstoelage
kost dit ganse Dirk Martensjaar
aan de stad dus minder dan 1,5
miljoen.
