M
Ü5
KUL
FIRMA DELDI
Het Koninklijk Atheneum
van Denderleeuw
Ach el Hutse
IIIIILMUli! IIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUII!IIIIIIIIIIIIII'I"III>II'I
aut: architekt en kunstenaar
Matthijs Piet
Fabricatie voor zuiderse gerechten, kroketten en
delicatessen
Specialiteit van diverse lasagne
Import verse ansjovis
Artisanaal bereid
Levering gratis
Gentsestraat 99, Burst tel. 053/62 70 09
16 Nieuwe Gazet van Aalst 31 december 1982
Vorige zaterdag stelde de Aalsterse architect en plastisch kunstenaar Achiel
Hutsebaut zijn woning en atelier open voor het publiek. Voor ons een aanleiding
om deze man te gaan interviewen.
De Hamvraag
De opendeurdag in uw woning gaat
door in het kader van de vereniging
«HAM», en de publicatie die dan voor
gesteld wordt over het Koninklijk Athe
neum van Denderleeuw een
gebouw door U ontworpen is even
eens door HAM uitgegeven.
Onze hamvraagWat is h.a.m.
Tien jaar geleden stichtten enkele
plastische kunstenaars, die de bedoe
ling hadden eerlijke grafiek te maken,
de vereniging «HAM» (Honest Art
Mouvement). Na een paar jaar werd
dat verruimd met mensen uit de lite
raire wereld; er wordt een tijdschrift
uitgegeven, uitgaande van een mooie
lay-out...
De spil was lange tijd Louis Boon; ook
Vinkenoog in Nederland, en nu nog
Paul Koeck, Willem Roggeman, Willie
Verhegge.
Ikzelf ben er nu 2 112 jaar bij als archi
tect en plastisch kunstenaar.
Er werd afgesproken dat de vijf plasti
sche kunstenaars elk hun atelier eens
zouden openstellen. Nu was het mijn
beurt en ik dacht naast mijn grafisch
werk ook een publicatie over de voor
noemde school voor te stellen. (HAM-
uitgave, 360 fr.).
Graficus en architect
U bent architect en kunstschilder.
Welke relatie is er tussen die twee
activiteiten
Architectuur is iets dat je opbouwt
door de jaren heen. Die vooruitgang
die je maakt, daar zitten jaren in
(n.v.d.r. architect Hutsebaut begon
zijn loopbaan als architect in '59) Het
grafische gedeelte is er de laatste 7 a
8 jaar zeer actief bijgekomen. Maar
uiteindelijk is dat door éénzelfde man
gemaakt en dus is er zeker een relatie.
Maar welke, dat is zeer moeilijk te ach
terhalen. Ben ik misschien in mijn
architectuur de eerder nuchtere archi
tect, die een verantwoordelijkheid
draagt, die daar voor een stuk ook last
van heeft, die niet vrij is want er zijn
in het leven als architect zeer weinig
ogenblikken waarop ge zegt«Nu kan
ik mij laten gaan». Want er zijn de
cliènt, het financieel aspect, de voor
schriften van stedebouw en de goede
en slechte vakmensendat moet ge
allemaal coördineren. Er is discipline
nodig. En dat is misschien juist het
contrast; ik voel mij dolgelukkig als ik
iets kan doen, waar die discipline niet
aanwezig is, waarbij geen pottekijkers
zijn. Dat ik mij kan laten gaan. Ik zie in
mijn architectuur ook een stuk poèzie,
maar in dat grafisch werk kan ik mij
uitbundiger laten gaan, met poèsie op
mijn manier, want ik kan niet schrij
ven; ik ben geen poèet, ik zeg wat ik te
zeggen heb via mijn grafisch werk, én
mijn architectuur.
Uit wat grafisch werk is er na lang zoe
ken iets gegroeid dat denk ik zeer
persoonlijk is. Alleen de techniek al, is
totaal vreemd. Ik schilder nochtans
met verf, maar die komt niet op het
doek zoals men dat normaal ervaart.
Het is een totaal kapotmaken van de
verf. Dat geeft dan die enorme speling
in de grijze tonen. Het is misschien
wel eigen aan het architect zijn, dat
ge met die verf iets méér wilt doen, of
met dat witte doek, dat ge daar ook
structuren, een opbouw en een ver
werken van materialen inziet.
Uw grafiek getuigt van soberheid
Maar dat is ook zo met uw architec
tuur
Ik geloof niet dat ik een barok-archi-
tect ben. Sommigen zullen de mate
riaalkeuze misschien als luxueus be
schouwen; omdat ze die materialen
niet dagelijks zien denken ze dat het
dure materialen zijn, maar dat is zeker
niet waar. Ik ben me ervan bewust dat
breed te hebben.
Die twee hebben mij beïnvloedBlan-
ckaert en Verbanck. En andere invloe
den U als een zot werpen op publi
caties En dan zijn de buitenlandse
reizen gekomen, die hun invloed had-
Achiel Hutsebaut, architect-kunstenaar
alles strikt verantwoord moet zijn; ik
tracht aan te voelen wat sober is.
Natuurlijk is sobere architectuur daar
om nog geen goedkope architectuur;
ik weet dat creativiteit geld kost en als
ge daarbij de optimale duurzaamheid
der materialen nastreeft, is het moei
lijk te betalen. Ik houd daar rekening
mee, zelfs als we kunnen zeggen
«Die mensen kunnen het toch beta
len». Ook dan gaan we er niet zomaar
op los.
Waarmee breek je het gemakkelijkst
doorgrafisch werk of architectuur
De weg van het grafisch werk is veel
vlugger dan de architectuur Als ik me
twee maanden opsluit kan ik een pak
werk maken en een expositie houden
en duizenden mensen bereiken. Een
architectuur, zoals het atheneum van
Denderleeuw maken, dat duurt jaren.
Een plastisch kunstenaar kan op tien
jaar de top bereiken. Een architect
niet. Vooral als ge begint zonder rela
ties. Ik kom uit een arbeidersmidden.
Maar Louis met de pet, en Jan uit de
straat, die zouden wel bij mij willen
komen, maar die hebben geen geld en
bouwen niet. Ik moet wel naar het
intellectuele type gaan, dat voor mijn
werk openstaat; dat is het drama; ik
voel mij zeker niet a-sociaal, maar als
die klasse niet bij u komt, dan kunt ge
dat spijtig vinden, dat is ook alles.
Invloeden
Welke invloeden hebt U tijdens uw
vorming en uw carrière ondergaan
Ik ben gevormd in de Aalsterse acade
mie. Tijdens die vier jaar bouwkunde
hadden we Antoon Blanckaert als
hoofdleraar Die heeft een stempel op
ons gedrukt. Voor Blanckaert was
architectuur het beheersen van
details. Wij konden technisch gebou
wen tekenen, toen we voor drie jaar
naar Gent architectuur gingen stude
ren. Ge kunt dat zomaar niet wegcijfe
ren.
In Gent hadden we weinig interes
sante mensen. Een uitzondering was
Verbanck, die trouwens stedebouw-
kundige was en mij deed aanvoelen
wat architectuur in een landschap is
het beslag leggen op het landschap;
hoe ervaart ge dat gebouw van buiten-
uit...
Na die studie ben ik bij A Blanckaert
gaan aankloppen om werk te hebben.
Ik ben daar 1 112 jaar geweest. Ook in
mijn studententijd heb ik daar gedu
rende vakanties gewerkt, want ik heb
moeten studeren zonder het financieel
den.
Luc Van den Broeck, die had toen een
stuk bezieling, op dat ogenblik was die
zeker aanwezig, en het was prettig dat
te weten.
Vindt gij het niet merkwaardig, dat
bezielde architecten als Blanckaert en
Van den Broeck in een latere periode
afzwakken
Het is onbegrijpelijk. Ge wordt volwas
sen, ouder., dat bewijst dat die men
sen iets te kort hadden, dat heilig
vuur, dat geloof erin. Blanckaert heeft
in het begin schitterende gebouwen
gezet. Hij had dat toch niet nodig, die
knieval voor het publiek; hij had zijn
cliënten. En hetzelfde geldt voor Van
den Broeck. 't Is vreemd.
Moesten we zelf durven een indeling
maken van de modernste stromingen
in de bouwkunst, dan zouden we dat
zo doen
In de jaren 1960-'70 neigde men naar
het creatief-ambachtelijke (schuine
beglazing, driehoekige ramen, bak
steentjes...) Maar dat mondde uit in
een truttige stijl
Vanaf 1980 kennen we de post-mo-
dernendie teruggrijpen naar de
beginselen der jaren '20 en met de Ita
liaan Botta als voorbeeld Waar plaatst
u zich daartussen
Ik voel met het sterkst verbonden met
Botta en Meyer (kunst maken met
logica voor bruikbaarheid). Dat mooi
en geraffineerd maken, trekt mij zeer
sterk aan. Als ge mijn eerste plans
ziet, dat zijn logische composities (nu
is dat iets boeiender geworden). Ik
moet mij niet schamen dat ik niet mee-
gehold heb met die truttigheid; dat is
geen architectuur
Er staan wetten in de weg...
Zijn er volgens u bestaande reglemen
ten die de architectuur beperken
De bescherming van het beroep archi
tect mogen ze van mij afschaffen. Die
bescherming heeft het alleen gemak
kelijk gemaakt voor vakidioten. Die
plannenmakers voelen zich beschut
en vinden het niet nodig «architec
tuur» te krijgen; enkel een bouwdos-
sier voor de vergunning interesseert
hen.
Verder geloof ik dat de dienst voor ste
debouw in België duidelijk zijn stempel
drukt op de architectuur van woonhui
zen. Zij bepalendakkapelleke, zadel-
dakske... En die macht wordt uitgeoe
fend zonder creativiteit of fantasie Bij
woonhuizen kunt ge zeer moeilijk aan
goede architectuur doen; soms moet
ge uw fantasie totaal afzwakken. Maar
in het buitenland is het niet beter; een
Botta staat ook tussen architectuur
van de streek hij is ook een witte
raaf
Toen ik mijn eerste ontwerpen liet keu
ren, heeft een 60-jarige doordronken
ambtenaar mij eens gezegd «Wijk uit
naar Denemarken, daar moogt ge uw
goesting doen» Denemarken was
toen zeer vooruitstrevend in vormge
ving, ook in oude kernen
Wat denkt u over het Aalsterse stads
beleid
Zijn wij verkeerd als we zeggen dat
het huidige beleid onze stad architec
turaal verknoeit
Door het oprichten van een studie
groep heeft men de macht feiteli|k
overgeheveld naar drie architecten,
die belissen of uw project kan neerge
zet worden in het stadscentrum EN
die er zelf eigen privéwerk mogen
neerzetten. Zo is het schandalige van
de C A genoeg gekend. De stuur
groep roept een deel van dat gebied
uit als groenzone, en dan zetten ze er
zelf gebouwen op. Nu schijnt het
zelfde te gebeuren in de Burchtstraat,
met de Dames van Maria. Men heeft
Van den Broeck (een der drie van de
studiegroep) de opdracht gegeven om
die plaats, die eerst als niet-bebouw-
baar was aangeduid, vol te bouwen.
Dat is zeer erg. Ik heb er niets tegen,
dat men architecten in een stuurgroep
zet, maar dan moeten ze zo fair zijn
het ernstig aan te pakken en er zelf
niet gaan bouwen. Alleen dan kunnen
ze objectief en goed plannen. Ik weet
wel dat het wettelijk in orde is, maar
dat de politieke structuur dit toelaat 1
En daar is de SP mee gemoeid en de
VU en de PVV; en ik maak met geen
illusies over de wisseling van de
wacht.
...en praktische bezwaren
Aalst-centrum is feitelijk een Witte
Stad», met als die bepleisterde gevels
Als men logisch denkt, zou men nu
moeten integreren met WIT. Beton,
witte betonsteen... Maar men ziet
overal baksteentjes om die witte stad
af te breken
Dat is een typisch bewijs dat die stuur
groep dat niet aanvoelt. Die drie men
sen denken dat ze eigentijds zijn
omdat ze die knutterigheid beoefenen
en dat ze die nieuwe projecten niet
zien in zijn totale contexthoe is Aalst
geweest. En zoals gij zegt. Aalst, was
een stad met witbepleisterde neo-klas-
sieke gevels. Dat is eigen aan Aalst
en vele andere steden die de indus
triële revolutie meegemaakt hebben.
Ik zeg niet: zo was het, zo moet het
weer Men moet gewoon mogelijkheid
geven om met creatieve vormen te
gaan werken in dat oude stadsge
deelte. En integratie.als ge de C A
Voor nieuwjaarskoncerten, uw T.V.
Tentoonstellingen daarentegen kun
nen life bezocht worden.
Nog net tot 31 december in Belfort
kelder: Vlaanderen in pastelkleuren,
of «Antithese Vlaanderen» door Edgar
Van den Brempt. (tot 19 u
Kartoens en schilderijen van Eriek
Montsaert zijn nog tot en met 5 januari in
Netwerk te bezichtigen. (10-18 u.,
vrijdag tot 14 u., niet op Nieuwjaar).
ziet, ik zie daar niet veel integratie in.
Plus dat het gebouw zelf gewoon
show is die met architecturale eerlijk
heid niets te maken heeft. Een groot
warenhuis in sociale-bouwstijl.
Waar plaatst, u zichzelf binnen de
Aalsterse architecten
Ik sta vrij eenzaam, maar via de men
sen die hier gewerkt hebben (n.v.d.r.
stagiairs) geloof ik dat er de laatste tijd
toch een relatie is Vroeger waren Van
den Broeck en ik wel gelijklopend,
maar dat is anders gegaan.
Ik heb een grote bewondering voor-
Pieter De Bruyne. Hij is een van de
weinige binnenhuisarchitecten, op
internationaal niveau, die België rijk is;
ik had daar contacten mee, die uitge
groeid zijn tot een stuk samenwer
king. Zijn ideeën om architectuur te
realiseren, help ik uitvoeren. Het is
logisch, dat die man, als hij een cliënt
krijgt, ook architectuur wil gaan doen,
zoals wij als architect gaan meubels
ontwerpen.
(W.S.)
Het atheneumgebouw van architect Hutsebaut is een waardevolle creatie die
een bijdrage betekent in de huidige architectuurdiscussie. Die discussie is nu
heviger dan ooit na het einde van de zachte en volkse architectuurtendens van
de jaren zeventig.
Die volkse architectuurperiode, het POPULISME, was een reactie tegen de zielloze
architectuurcreaties van de nabloeiers van het modernisme. Dat MODERNISME
was op zijn beurt een sprankelend nieuwe bouwstijl rond 1920-30 met o.a. Cor-
busier, «Bauhaus». «De Stijl»,...
Het populisme zelf verwaterde tot flauwe en oneerlijke afkooksels van de oor
spronkelijke ideeën (o a hier in Aalst zich manifesterend door de truttigheid van
het C A.-gebouw in de Nieuwstraat).
Het Denderleeuwse Atheneum en de architectuur van Hutsebaut zet daaren
tegen. door hun rationaliteit en functionaliteit, op een eerlijke wijze de aanvan
kelijke en nog niet beëindigde discussie van het modernisme verder Gelukkig
geen stap terug, maar een poging tot herwaardering en tot vernieuwing van de
architectuur, want die (Aalsterse) architectuur was als sterk gedaald in onze
achting.
De architectuur van het Koninklijk Atheneum, een volledig wit gebouw in U-vorm.
mag je internationaal gezien naast de architectuur van de amerikaan Richard
Meier (inspiratiebron voor architect Hutsebaut). de Zwitser Mario Botta en de
Nederlander Hertzberger plaatsen.
Het gebouw is aldus een voorbeeld in het Aalsterse van de meest recente en
actuele architectuurevolutie het POST-MODERNISME.
