I
T
10 Nieuwe Gazet van Aalst - 25 maart 1983
29 maart 1947 De dag toen de kerk brandde
hoogte
Hun werk gaat alhoewel ze maar
met 2 lansen werken met een dui
delijke zin voor show gepaard. Bij de
andere brandweerkorpsen lokt dit
schampere opmerkingen over 'la gale
rie' uit. Alhoewel het aan de westkant
niet meer brandt, spuit uit hun lansen
weldra overvloedig water, waardoor
een paar ruitjes stukspringen, en de
stroom onrechtstreeks op het orgel
terechtkomt, dat daardoor waterscha
de oploopt. Op dat ogenblik is Valery
Schelfout nog in de kerk aanwezig.
Hij. als gewezen brandweerofficier,
ziet onmiddellijk het gevaar, loopt naar
buiten en roept dat ze dadelijk moetën
stoppen.
17.45: De onderzoeksrechter De
Clercq van Dendermonde, vergezeld
door de griffier en subsituut, komt ter
plaatse, begeeft zich vérvolgens naar
het politiebureau en begint aan een
eerste ondervraging.
17.46: De brand is anderhalf uur
oud. De Mobiele Groep heeft haar op
stelling veranderd. Ze zijn nu in de
kerk en spuiten met een machtige
straal van in het midden naar het klok-
kegat. Boven op het dak bespuiten de
Aalsterse pompiers dezelfde plaats.
Het vuur wordt nu continu met 10 lan
sen bespoten. Buiten staan de hel
pers van het eerste ogenblik. Van
Molle de riemenmaker, Gust de mar-
belier uit de Pontstraat, en Const.
Paelsterman de onderwijzer uit te rus
ten...
17.50 Voor de eerste keer komt een
optimistisch bericht De brand zou
weldra kurfnen overmeesterd zijn
18.10: De avond valt. In de donkere
lucht is het rommelen van de balken,
het duvelen van de gensters, het
schreeuwen van de brandweerlieden
en het knetteren van de waterstralen
te horen.
19.00 De brand is niet geblust, maar
alle gevaar is geweken De korte
ronde vouten hebben de hele dag
stand gehouden. Boven is er een
chaos van eikehouten balken (50 x
50 cm), waaruit nog voortdurend
vlammen opduiken De hel is vagevuur
geworden...
Een eerste rondgang door de kerk
leert dat de zijportalen erg beschadigd
zijn. De marmeren vloer heeft erg
geleden. De half gesmolten klok heeft
er zich met een enorme klap meters
diep ingeboord. De glasramen in het
hoogkoor en de kruisbeuk zijn onge
rept. Het koorgestoelte tegen de ach
tergrond van de zijbeuken heeft gele
den, vooral dan door de zenuwachtig
heid van de redders die op veel plaat
sen de gebeeldhouwde lijsten ge
schonden hebben, om minderwaardig
schilderwerk te kunnen wegdragen.
Talrijke kasten die aan de gilden beho
ren hebben waterschade. De sacra
mentstoren is intact. Drie vierden van
de gewijde voorwerpen zijn gered en
in veiligheid. 52 schilderijen zijn al
terecht.
Twee agenten, 1 binnen en 1 buiten
beginnen voor het gebouw van 'De
Dames' hun nachtbewaking. Ze wor
den in hun werk geholpen door een
paar burgers-vrijwilligers. Organist
Renaat Mores is de hele avond en een
stuk van de nacht bezig met de
gewijde vaten te schikken en te orde
nen.
19.10: De brandweer doet andermaal
een inspectieronde door de gebouwen
rond de kerk.Kapitein De Paepe, G
Kieckens en Ab Huylebroeck zijn
gerust voor de komende nacht
19.30: De vreemde korpsen verlaten
de stad
21.00: De soldaten vertrekken naar
hun kazerne De rijkswacht en politie
beginnen aan de nachtpatrouilles, het
verkeer wordt voor de volgende 24 uur
omgeleid
Pompier Carael Pol hoort dat er nog
een schilderij van Rubens boven het
Rochusaltaar hangt. Hij klautert het
altaar öp en brengt O.L.-Vrouw
met kind naar het stadhuis.
Boven op het dak blijven de hele nacht
de vuurhaarden rommelen Op de
Grote Markt staan nog tientallen
mensen In de donkerte is de nog don
kerdere rook die uit de open rug van
de kerk kruipt zichtbaar
21.30 De hele stad kijkt verbaasd en
hoofdschuddend omhoog het
regent Voor de ordediensten en de
brandweer wordt het een lange koude
natte nacht.
ZONDAG
0.30: Boven op de reling aan de
Pontstraat zijn nog steeds pompiers
aan het nablussen Ineens begint
onder druk van de felle rukwind de
puntgevel aan de zuiderkant te bewe
gen. Met een daverende bons klettert
hij boven op de vouten, die de zijmu
ren opzij duwen. Dan stort de hele
rechtervleugel met een donderend
geraas naar beneden. De brandweer
lieden. waaronder De Paepe, Schoon-
jans en Meersman krijgen de schrik
van hun leven, wanneer ze plots alles
naast en onder zich zien instorten, en
ze zich van het een op het ander
moment bovenop een wankele dunne
muur bevinden met overal rond zich
leegte en huilende wind. Met een
ongelooflijke vaart stormen ze de wen
teltrap af. Wanneer ze op de veilige
grond van de Pontstraat elkaar toeroe
pen en appel houden blijkt niemand
vermist of gewond te zijn. Jaren later
nog gaat het verhaal det de H. Bar
bara, hun patrones, boven wiens
altaar ze zich juist bevonden, hen daar
het leven gered heeft.
De instorting heeft echter een nieuwe
brandhaard veroorzaakt, die gelukkig
direkt bedwongen wordt. Het hele
binnenportaal is verpletterd, het altaar
van Rochus, het Christusbeeld van de
Calvarie, en de altaarlijst van Rubens
zijn zwaar beschadigd. Meters hoog tot
boven net altaar en over ae hele zij
beuk liggen de stenen en balken. Door
het immens grote gat, een grote don
kere muil in de nacht stroomt het
water met hele beken de kerk in...
01.30: De brandweer stelt een wacht
van 6 man op. die de hele nacht voort
aan het werk blijven. Balans van één
dag werken2 gewonden, 2 licht ge
kwetsten.
ledereen hielp mee, maar het baatte niet
De kerk werd een reusachtige toorts.
Meters hoog tot boven het altaar liggen de stenen
Het dak is volledig weg.
08.00: De morgen vindt een ver
schroeide lucht boven de stad. De
vlammen laaien weer op. De misgan-
gers die de vorige namiddag in de kerk
hun biecht gesproken hebben, en nu
hun zondagsplicht in de kapel van de
Jezuïeten vervullen, kijken met ontzet
ting naar de nog steeds opwaaiende
rook. De wind blijft aanhouden. In de
straten hangt de reuk van neergesla
gen gloed, van verkleumde hitte...
14.00: Er wordt gevreesd dat het
hele gewelf zou kunnen instorten De
hitte, de koelte, de regen, de wind, het
schitterend gewerkt hebben, laten
een lege desolate vlakte, een ver
minkte kerk en een stad achter die
voor jaren in het hart gebrand werd.
Langs de straten staan nog pratende
groepjes. De wind heeft hun jassen
bol gezet...
Vanaan de Houtmarkt komt traag een
late arbeider op een fiets aangereden.
Aan de Stoofstraat stopt hij en blijft
naar de weggeveegde zuidergevel
zoeken. Dan trekt hij de pet dieper
over het hoofd en rijdt weer weg. Het
achterlicht brandt een klein rood
gaatje in de nacht...
Het hele binnenportaal is verpletterd..
Massa s mensen staren bevreesd de blussingswerken gade.
De kerk terug in opbouw.
water en de tocht doen de muren
voortdurend bewegen en ademen. In
de kerk hoor je de muren leven en
vechten
23.00: Het is nacht De eenvoudige
wacht die permanent aanwezig geble
ven is, krijgt bevel het werk te beëindi
gen. De manschappen die er vervuild,
zwart, en vermoeid uitzien, maar
Het foto materiaal werd bereidwil
lig door de stadsarchivaris Karei
Baert ter beschikking gesteld.
Daarvoor onze dank. Louis en Chr.
Butay en Herman Louies legden in
1947 alles op de gevoelige plaat
vast.
