De kommandant zijn allereerste brand
Nieuwe Gazet van Aalst 16 april 1983 7
10.10.81gespannen gezichten bij de overheid. Een verrassingsaktie van de vrijwilligers.
Mijn vader en mijn grootvader, beiden vrijwilliger brandweerkommandant, zouden mij afkeuren indien ik niet reageerde op de
zichtbare teloorgang van de vrijwillige brandweerkorpsen van Groot-Aalst. De brand van meubelfabriek Roma is een geschik
te gelegenheid, al heb ik tien jaar geleden al eens een gesprek met een Aalsterse burgemeester over onduldbare feiten. IK
hoor die burgemeester nog zeggen«We zullen hem nog moeten afzetten en hij bedoelde daarmee een officier van het
beroepskorps.
Roma
Een aantal persoonlijke vaststellingen
en gesprekken doen mij de volgende
dingen vertellen. De Heer Emiel Roo-
sen zag het resultaat van zestien jaar
hard werken verloren gaan. Ook klan
ten zitten nu met grote problemen,
want sommige voeren momenteel
publiciteitskampanjes met meubelen
die inmiddels in de vlammen opgin
gen. Aan zijn wettelijk verplichtingen
had hij ruimschoots voldaanom de
20 meter een aangesloten waterslang
in zijn werkplaats, twee lange lege
gangen van drie meter breed, een
streng rookverbod, en de voorraad
licht ontvlambare thiner nog wel extra
beveiligd tegen mogelijke kwaadwillig
heid. Elke vrijdagnamiddag werd
daarenboven flink gekuist en zelfs het
brandbare stof met de stofzuiger weg
genomen. Een volle week na de ramp
kende de heer Roosen de oorzaak nog
altijd niet, maar het parket had toch al
toelating tot opruiming geven. Met de
verzekering zouden «misschien» geen
al te grote problemen rijzen, al laat
elke grote brand onuitwisbare sporen
achter. Nog slechter was het in
verhouding voor zijn huisbewaarder,
een vlijtige Spanjaard, sedert twee
jaar gehuwd, wiens vrouw in verwach
ting is. Vorige week donderdag had hij
van zijn eigen verzekeringsmaat
schappij nog steeds niets gehoord,
maar de man is absoluut alles kwijt.
Alhoewel weinig te doen bleek aan de
omvang van de brand, en ik geen oog
getuige was, toch beweer ik aan de
hand van persfoto's dat het apparte
ment van de huisbewaarder in géén
geval mocht uitgebrand zijn. Sedert
tal van jaren heeft de Aalsterse
brandweer geen enkel duim
breedte in een grote brand kun
nen redden. Ik denk terloops aan De
Bondt uit Hekelgem, Animalia uit Den
derleeuw, Horn, Latex, Standing, een
villa uit Herdersem, Verbraekel en de
hospitaalvleugel waar ik enorme fla
ters meemaakte.
De soms onrechtvaardige opmerkin
gen van toeschouwers nemen steeds
grotere omvang. Niet alleen de reputa
tie van de brandweer staat op het
spel, maar gans het patrimonium van
de Aalsterse regio staat op het spel,
have en goed van tienduizenden
gezinnen, misschien zelfs levens,
wegens de huidige misgroeide toe
stand, die ik publiek moet aanklagen.
De Dender
Het ekskuus van de onbereikbare
Dender is een... goedkoop ekskuus.
Alhoewel alarm werd gegeven voor
een «uitslaande brand» vertrokken te
Aalst aanvankelijk slechts drie
wagens. (Dat is dan nog één wagen
minder dan voor een rokend hoopje vuil
in een weide te Erembodegem op zon
dagnamiddag 6 maart jl.en even
veel wagens als voor een onschuldig
vuur van afval op een terrein in de
Priester Daensstraat te Erpe op zater
dagnacht 12 maart jl.)
De nadien in de Vrijheidstraat toege
snelde mannen, zowel beroeps als
vrijwilligers, kregen via de radio van
oft het Wijngaardveld verbod uit te
rukken. Dit verbod werd doorgegeven
door onderluitenanten Tombeur en
Boudewijn. Beiden waren eveneens
gekonsigneerd maar zouden het toch
klaarspelen om met de kommando-
wagen te vertrekken. In de kazerne
van Aalst bleef dus een groep van
circa 20 man geïmmobiliseerd achter,
onder wie vrijwilligers-luitenant Karei
Ruyssinck en beroeps-adjudant Henri
Mich iels. Daar bleven ook circa vijf
goede draagbare pompen ter plaatse.
Ondertussen hadden alle Erembode-
gemse manschappen via hun gesofis
tikeerde personenzoekers alle details
vernomen, doch het duurde wel circa
vijf minuten vooraleer zij werden opge
roepen om met maximum één wagen
(met zeven man) te vertrekken. Elke
daaropvolgende minuut kreeg steeds
minder belang, en dat werd in Erem
bodegem hard aangevoeld. Ook daar
was de rookwolk al lang zichtbaar.
Een sergeant zei verbolgen«Ik stap
het hier af». Vijftien minuten na het
vertrek van de eerste Erembode-
gemse wagen, hetzij twintig minuten
na het eerste brandalarm, kwam ein
delijk de oproep om te vertrekken met
2 tankwagens, 1 materiaalwagen met
15 man en de speciale slangenwagen.
Later volgde nog een Erembode-
gemse pomp. Die speciale sjangenwa-
gen is voor alle terreinen geschikt. Hij
bezit twee krachtige motorpompen
bijzijn; sedert de komst van Bauwens
is dat gedaan; de gewone beroeps en
vrijwilligers verstaan zich best onder
elkaar.
van resp. 2.400 en 1.500 liter per
minuut en kan bv. rijdend twee zware
leidingen van elk 70 mm. leggen over
een lengte van 400 meter. Hij kan ook
een ganse kolonne tankwagens regel
matig voeden. De chauffeur meldde
onderweg dat hij die wagen naar de
Dender zou rijden, maar kreeg
opdracht eerst aan de Honda een offi
cier op te pikken. Vandaar reed hij
recht naar de Dender en bevoor
raadde onmiddellijk de lege leidingen
die er door Aalst inmiddels waren
gelegd. Vanzelfsprekend veel te laat.
Zoniet had de aanwezige reuze-eleva
tor, die zich zeer mobiel kan aanpas
sen aan rook en hitte, alleszins
gebruikt kunnen worden om de vuur
haard vanuit de hoogte aan te vallen,
zoals dat moet. Wegens de onvol
doende druk op de stadsleiding werd
nog maar eens een beschamend num
mertje opgevoerd, in een boogsken
vanop de grond in plaats v/bn op lad
ders, wat neerkwam op het toedienen
van zuurstof.
Infrastruktuur Wijngaardveld
Formeel werd mij beweerd dat sedert
jaren meermaals aan de brandweerlei
ding werd gesignaleerd dat de nood
zakelijke verharde toegang van indus
triezone naar Dender ontbrak. Tel
kens zou die leiding stellig verzekerd
hebben dat dit aan het college van
burgemeester en schepenen werd
overgemaakt. Welk gemeenteraadslid
gaat eens snuffelen in de verslagen,
en uitzoeken wie hier verantwoordelijk
is
De vijver achter firma Freddy Ver-
straeten kan als gemeenschappelijk
reservoir dienst doen mits een stij-
gertje te plaatsen Doch zelfs het ter
rein van Roma laat toe draagbare
pompen naar de Denderoever te bren
gen, want in mijn eigen vrijwilligerstiid
werden nogal ander toeren uitgehaald
door Jefken Van Cauwenbergh, Emiel
Backaert, de drie Coffo's, Désiré Kiec-
kens, Frans Lievens, Maurice De
Brauw, de vier De Meersmans, de vijf
De Saedeleers, Constant Ruyssinck,
Leon Van Hauwe, de drie Van de Vel-
des, Emiel Verspaille, Tuur Hoebeeck,
Frans Bauters, Pierre Singelijn, de
vier Ringoirs, Victpr Deghels, Louis
Stalpaert, Pedro de Hert, Valery
Schelfout, Gust Van den Stock, Pierre
Van Holder, Valery Van der Schueren,
de vier De Paepes, Gaston Coene, de
twee Rogghés, Arthur Paepe, Willem
Mertens, Philemon De Somer, de drie
Huylebroecken, de twee Schollaerten,
de twee Blanckaerten, Paul Corael,
Hector De Mette, Hector Kieckens,
Pierre Van den Abeele, ja ook de
latere beroeps Emiel De Vidts, Louis
De Naeyer, Henri Michiels, en dan
vergeet ik er helaas nog velen van mijn
uitstervende generatie.
Maar het strafste moet nog komen. Er
was nog een derde toegang tot de
Dender, nog wel aan de andere kant
van dezelfde fabriek Reno waar de
brandweerslangen naar water lagen
te snakken. Het was de gemakke
lijkste en de eenvoudigste weg,
geknipt voor beroeps die tegen
geen moeite kunnengewoon met
de wagen langs Reno rijden, achter
aan langs de linkerzijde van de hangar
van een karnavalgroep, vier prikkel
draadjes doorknippen, dertig meter
rechtdoor, nog eens vier draadjes
doorknippen en de zuiger in de Den
der leggen. In de eerste brandweer
wagen met enkel beroeps zat een lid
van die karnavalgroep.
Een gezamenlijk beraad van de nijve-
raars met de burgemeester en alle offi
cieren dringt zich thans op, want auto
matische detektie brengt voor de
stadskas dure loze alarmen mee, ter
wijl Sprinkler-toestellen en brandmu
ren misschien teveel kosten. De meest
geschikte man op het gebied van
brandvoorkoming is alleszins de
nieuwe sympatieke en zeer jonge
kommandant,
Kapitein Wim Bauwens
Wie is deze man, schoonzoon van dhr.
Gustaaf Sanders, eigenaar van de
vroegere Gazet van Aalst Van hem
weten de Aalstenaars enkel dat hij
burgerlijk ingenieur in iets is, en kor
daat zou zijn. Die reputatie volstond
om alle betrokkenen hoopvol te stem
men, want eindelijk ging het eens...
veranderen bij de brandweer. Een
ding werd door het stadsbestuur
over het hoofd gezien. Aalst had
dringend behoefte aan een leidersfi
guur die ook een brand kon blussen.
Kapitein Bauwens was de enige kandi
daat die aan de opgelegde voorwaar
den voldeed 1minstens de titel van
technisch ingenieur bezitten, en
2. minstens drie jaar brandweeroffi
cier geweest zijn. Voor punt één was
hij dik in orde, en na zijn benoeming
slaagde hij erin zijn wedde te laten
verhogen omdat zijn diploma beter
was dan eigenlijk vereist. Voor punt
twee moet er een tegenkandidaat uit
Asse geweest zijn die slechts twee
jaar dienst als officier kon aanvoeren,
en hierop dus sneuvelde. Dat hij ook
vijftien jaar vrijwilliger geweest was,
en dus verstand van blussen had,
speelde geen enkele rol.
Ik betwist geenszins de keuze van ons
stadsbestuur, maar thans lekt uit dat
kapitein Bauwens drie jaar officier
was op een Antwerps bureau met
enkel tikmachines, daktylo's, dossiers
en verslagen omtrent brandvoorko
ming. Hij had geen enkele branderva-
ring. Ik weet wat ik zeg, wanneer ik
verklaar dat de Roma-brand van vrij
dag 1 april de allereerste brand was in
het leven van onze huidige komman
dant. Hij stond daar aanvankelijk zon
der brandweerbroek (hij had wel een
andere aan) en op gekleurde kickers-
sportschoenen, zulks tot hilariteit van
de toevallig op bezoek zijnde Duitse
brandweermannen uit Böblingen. Een
brave ziel bracht hem na een tijdje
vanuit het arsenaal de botten van'
Adolf Ottoy, gewoon omdat de kom
mandant geen brandweerbotten bezit.
Hij lijkt zijn taak louter administratief
te zien, en zou zeer bevoegd zijn in
wetteksten, 'interpretaties en juridi
sche aspekten. Van Nieuwjaar tot aan
de Roma-brand schreef hij al 23
(drieëntwintig) dienstnota's voor alle
manschappen.
Nieuwe beslissingen
Ik weet dat vrijwilligers zeer gevoelige
mensen zijn, maar ik hoorde twee
maal zeggen «Bauwens heeft de vrij
willigers nog meer ontmoedigd dan De
Vidts». Zijn eerste beslissing na aan
komst was trouwens het afschaffen
van de jaarlijkse korpsdag. De vrien
denkring mag nog wel iets inrichten
maar wordt gekortwiekt. Hij moet nu
opdraaien voor de hotelkosten van de
buitenlandse bevriende delegaties uit
Pontoise en Böblingen, die vroeger in
de kazerne mochten overnachten. Als
een wagen gevraagd wordt Voor een
internationaal tegenbezoek, wordt dit
nu geweigerd. Had ik met de sport
ploeg kontakt opgenomen, dan had ik
daar allicht een resem grieven kunnen
vergaren. Eretekens aan verdienste
lijke leden worden niet meer uitge
reikt. Het betreffend diploma kunnen
ze zelf maar gaan ophalen bij de bur
gemeester. Wie de ouderdomsgrens
van 60 jaar bereikt verdwijnt gewoon
zonder dat er iets gebeurt. De vergoe
ding voor het vierde kwartaal 1982 zal
aan de vrijwilligers slechts uitbetaald
worden in de tweede helft van 1983.
Vroeger kregen de pompiers het vak
blad De Belgische Brandweerman,
gratis, maar nu moeten zij dat zelf
betalen. Het onderhoudskontrakt voor
de geperfektioneerde ontvangsttoe
stellen van Erembodegem werd vorig
jaar te Aalst opgezegd. Wie zich bij 't
eerste alarm onmiddellijk paraat wil
houden en blijven, betaalt dan ook
3.000 fr. voor een nieuwe batterij uit
éigen zak.
Hoeveel kost een vrijwilliger
Tot in 1951 kregen wij 20 fr. per uur
voor branden buiten klein-Aalst, en
soms was dat onvoldoende voor onze
schade aan klederen of fiets. Tijdens
de oorlog kregen wij van boeren wel
eens een witte boterham, maar het is
gebeurd dat we zélf naar een glas bier
moesten vragen nadat we ons uren in
de hitte en de rook hadden afgesloofd.
Voor branden te Aalst kreeg niemand
een cent, en wij vonden dat zeer nor
maal. Zulke toestand kon natuurlijk
niet blijven duren. Later werd per
prestatie een uurvergoeding betaald
die een fraktie gebleven is van wat de
meesten in hun eigen beroep verdie
nen. Hun bereidheid om mensen in de
nood te helpen kost aan vrijwilligers
dus veel geld. Buiten de prestaties
kosten zij niets aan de stadskas.
Beroeps krijgen een maandwedde,
plus een uur onbetaald verlof per uur
prestatie wanneer ze niet «van wacht»
zijn. Om bestendig één beroepsman in
de kazerne te krijgen voor 24 uur, zijn
er 3 nodig die 8 uur kloppen, plus één
voor allerlei ziekte of verlet en nog
minstens een vijfde om de gaten op te
vullen wegens voormeld verlof. Op
jaarbasis kan men stellen dat één
beroeps met lage graad evenveel
kost als 40 tot 44 vrijwilligers
Zonder van de inzet en bekwaamheid
te spreken. Niettemin blijven politieke
partijen ageren om steeds meer
vriendjes van de kaas te laten smul
len. Onder die druk wordt langs om
minder beroep gedaan op de beschik
bare vrijwilligers, zodat steeds meer
beroepslui nodig worden.
Losse gesprekken
Een Aalsters vrijwilliger: tot verleden jaar
qebeurdn het dat onze officieren
mekaar stonden uit te schelden in ons
Dhr. Verbraekel: toen mijn meubelfabriek
uitbrandde was de brandweer vlug ter
plaatse maar had onvoldoende water;
twee groepen konden hun spuiten
slechts beurtelings gebruiken; de
brand van Rorna bewijst dat ze niets
geleerd hebben.
Andere meubelfabrikant: bij mijn eigen
brand in 1957 drukten de experten
hun waardering uit voor het bluswerk
van de Aalsterse brandweer; in de
konstruktie van de huidige gebouwen
wordt te veel plastiek en asfalt
gebruikt; houten balken zijn beter
tegen vuur bestand dan beton dat uit
zet en doet instorten.
Erembodegemse vrijwilliger: toevallig ont
moet in maart jl.luister eens mee aan
mijn toestelletje, het brandt in Erembo
degem. Ge zult nu zelf vaststellen dat
Aalst de Erembodegemse vrijwilligers
niet zal oproepen. En aan het adres
van de brand hoort ge dat ze bijna aan
ons arsenaal voorbij moeten. Milledju,
nu misrijden zij zich nog. Nu moeten
ze van in de wagen nog via hun radio
de weg vragen aan de Aalsterse
kazerne. Hoor, nu pas zijn ze aange
komen. (Persoonlijk kunnen volgen).
Echtgenote van beroeps: mijn man was
vroeger vrijwilliger en echte idealist.
(N.v.d.r.inderdaad). Onder invloed
van al die nieuwe jongen mannen en
plantrekkers is hij als beroeps hele
maal veranderd; ze zijn niet meer
gemotiveerd, zij kloppen hun uren.
Aalsters vrijwilliger: schepen Van Vae-
renbergh zal nooit in uniform op een
brand verschijnen; dat heeft niets met
uniformmaten te maken maar omdat
hij in rang onder kapitein Bauwens
zou staan.
En inderdaad...
In dienstnota nr 8 van 25 mei 1982 is
het dezelfde kapitein Remi Van Vae-
renbergh, thans ook schepen met
brandweerbevoegdheid, die aan alle
leden meldt
«In geval van versterking wordt de lei
ding van de operaties waargenomen
door de officier of onderofficier met de
hoogste graad, met dien verstande
dat de beroepsofficier, ongeacht zijn
graad, het bevel voert boven de vrijwil-
ligerofficier en dat de beroepsonderof
ficier, ongeacht zijn graad, het bevel
voert boven de vrijwilligeronderoffi-
cier».
In andere woorden een vrijwilligerad-
judant met dertig jaar ervaring staat
onder het bevel van een versbakken
en politiek geparachuteerde beroeps
sergeant
Een andere onderrichting zegt: «De
leider van de interventie, die geen offi
cier is, moet eerst persoonlijk ter
plaatse gaan kijken of de zaak wel valt
onder een lijst van negen punten, en
pas nadien moet hij de officier van
wacht oproepen». Zulks brengt dom
tijdverlies mee, en een nefaste invloed
op de nachtrust van manschappen die
een oproeptoestel naast hun bed
staan hebben. Ik beklaag trouwens de
mensen die ene eind van de Vrijheid
straat wonen. En bedenk dat bv. Den-
derhoutem onder Aalst valt.
Er werden per kazerne twee
gemengde ploegen opgesteld, die
slechts om de vier dagen of week
opgeroepen mogen worden. Vrijwilli
gers worden aldus tot de helft van hun
waarde teruggebracht, daar waar zij
verlangen om altijd paraat te staan. De
beroeps daarentegen krijgen door die
eliminatie langs om meer uurprestaties.
Ook op deze wijze wordt de noodza
kelijkheid om steeds meer beroeps te
benoemen kunstmatig gekweekt.
Door al deze plagerijen slinkt het aan
tal vrijwilligers. De 64 man uit Erembo
degem zijn er 39 op papier geworden,
doch nog 31 effektief. Te Aalst wordt
het aantal vooral in 1989 gedeci
meerd. Moorsel zal in hetzelfde
schuitje terecht komen door ouder
dom.
Bij dit alles komt het schrijnend tekort
aan oefeningen met materiaal bij de
beroeps. Dat deze wegens hun vaste
job en gepaste partijkaart heel wat
minder ijver aan de dag leggen is een
menselijk en normaal verschijnsel.
Het heilige vuur en de gloeiende
bezieling van weleer geraken uitge
blust. De vrijwilligers dienen dringend
geherwaardeerd en de goede ver
standhouding met de beroeps hen
steld. Ik raad alle lezers aan hun
brandverzekering aan te passen, en
dank de Nieuwe Gazet van Aalst voor
de gastvrijheid in hare kolommen.
Polydoor DE PAEPE
