Cantate Domino en Handeltheir sound is
gone out into all lands (Rom. 10.18)
Louis Van der Paai en Mark
Drobinsky:
muziek uil een andere sfeer
Consumptie-toneel kan ook
lekker smaken
Wir haben es nicht
gekusst
Aalsters kruiswoordraadsel
16 - Nieuwe Gazet van Aalst 29 april 1983
De meest bekende anekdote uit de eerste opvoering van de «Messiah» is wel
licht deze: de heren inrichters vroegen aan de bezoekende dames om niet in
hoepelrok te komen, en aan de heren om hun degen thuis te laten.
Een vreemd maar praktisch verzoek om zoveel mogelijk plaats (en dus zoveel
mogelijk geld) te sparen.
De liefhebbers die vorige vrijdag de
opvoering van hetzelfde gewijd orato
rium bijwoonden hadden blijkbaar
allemaal de «Dublin Journal» van 13
april 1 742 gelezen, want iedereen ver
scheen in de gevraagde kledij.
En toch was er ruim een half uur voor
de startnoot in de hele middenbeuk
geen stoel meer vrij.
De redenenen daartoe zijn van diverse
aard. maar het blijft een feit dal Han
del, én de Messiah en Cantate Domino
Zeldzaam zijn de concerten die je sprakeloos maken, je doen beseffen
dat woorden slechts de schaduw zijn van wat we zouden willen zeggen.
Wat Mark Drobinsky, leerling en assistent van Rostropovitsj, heeft ge
maakt van Kodaly's roemruchte sonate voor cello sola was zo fenomenaal
dat je er koud en stom bij werd, je bewust van het feit dat hier iets unieks
gebeurde, een soort osmose tussen kunstenaar en instrument die de
toehoorders in de ban hield als was het Orpheus zelf die terugkeerde van
de ijsvlakten om dieren en bomen te beklemmen en te ontroeren.
Trio Stravinsky met «De Geschiedenis van een Soldaat», (JC)
Nu het nog net veroorloofd is om met
de nazi's te lachen, moeten we ervan
profiteren. En dat kan nu, met een van
de betere Belmondofilms«L as des
as». (Nederlandstalige titel: «De
superkrak», zou Jo Röpcke zeggen.)
Het blijkt een vrij geslaagde komedie,
die zich boven de doordeweekse
Franse pulphumor weet te verheffen
Jean-Paul Belmondo speelt de boks-
coach van de Franse Olympische
ploeg in 1936 Op weg naar Berlijn
leert hij een Joods jongetje kennen,
van wie de familie vermist blijkt, en
ook een mooie reportster (helaas met
van onze NGvA). Beiden zullen heel
wat intriges veroorzaken, plus een
resem dolkomische toestanden die
met altijd zo voorspelbaar zijn Uitein
delijk zal de bokstrainer de finale van
zijn «poulains» missen om effe de jon
gen met traditioneel uitgebreide
Joodse familie in veiligheid te brengen
in de streek van Berchtesgaden. Wie
treft hij daar natuurlijk in vol ornaat
aan De «Führer» himself, met zijn
onvergetelijke, lieve doch ietwat
bazige zusje...
Stof genoeg voor een effektief amu
sante ontspanningsfilm (ontsnap
pingsfilm waarin via een ketting
van gags de voornaamste «eigenaar
digheden» van Hitler en zijn nazi-go-
rengvreters lichtjes belachelijk
gemaakt worden. 'Echt moraliserend
wordt de klucht nooit, dat zou trou
wens ook het tempo van de lachuit
barstingen afgeremd hebben. Hoewel
het niet zou misstaan dat bepaalde
mensen bewuster worden dat ook nu
nog vervolgingstoestanden in de aard
van de Adolfgruwels plaatsvinden,
hoort een duidelijke verwijzing daar
naar niet in een film als «L as des as»
(Wel bijv. in «Missing»)
Het moet wat leuk blijven wil het zijn
eenheid niet ruilen voor tweeslachtig
heid, en plezierig wordt het dan ook
met echt goeie vondsten erin gemixt.
Origineel is het gebruik van zwart-wit
Horizontaal
1 polyfoon nieuw
2. Frans lidwoord en andere
Belgische rivier roeispaan
3 Kwaal bijwoord dubbele klin
ker.
4 standbeeld o/d Grote Markt te
Aalst troep honden.
5. doodsstrijd waterstraat
6 vergiffenis voorzetsel voor
zetsel meisjesnaam
7. brilslang grote bijl erfelijke
faktor
8. Griekse letter buisje angstig
9. circa omroep vlaktemaat
12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
archiefbeelden over de O S. toen. die
overgaan in de heerlijke nonsens.
(Hitier wordt bedolven onder de plui
men van zijn eigen vredesduiven, ter
wijl je hem nog zoéven op Jesse
Owens zag neerkijken).
De lieve tederheid wordt geleverd door
een poeslief babybeertje op de achter
bank van een van de vele oldtimers.
En beer van een vent Jean-Paul zorgt
ook nu weer zelf voor alle stuntwerk,
en dat telt wel, want de auto- en vlieg-
tuigakrobatie zijn een superkrak waar
dig (waarom werd ik niet gevraagd
Het slapstickgenre blijft in de humor
verstandig beperkt, en hoewel de
stoere bink toch bezwijkt voor de
charmes van Marie-France Pisier en
haar verzoek om het Joodje te be
schermen, worden we van Anme-ach-
tige slijmtoestanden bespaard.
Leuk om mee te nemen, deze «L as
des as» (met meteen «The ass of the
asses»). Wel zijn we benieuwd of de
Nieuwe Gazet van Aalst na de vol
gende oorlog nog bij de «verboten»
lektuur zal staan. (Dan zitten we
goed Doch hopelijk hebben de
scenaristen al oorlogen genoeg om
hun inspiratie uit te putten.
Filmprogrammatie:
JH Dido«Norma Rae» (over een vrouwe
lijke vakbondsmilitante in USA), zo. 1
mei, 20 u.
JH Ypsilon: «Comes a horseman» (western
van Alan J. Pakula (Sophie's Choice),
met Jane Fonda en James Caan).
Feestpaleis
1. «Rambo (First Blood)» (KNT): een Viet-
namveterinair (Sylvester Stallone
«Rocky») wordt woest bij het zien van
een scheermesje. Niet voor gevoelige
coiffeurs
2. om 18 u. «E.T.» (KT): Een Tien, maar
hopelijk spelen ze hem met tot we er
zoals E.T. uitzien, nl. een beetje ver
schrompeld. Allé, 't zen de leste
om 20u.30 «The Thing»: géén lief mons
tertje in een spannende horrorthriller.
Lekker ding. overgoten met la-ding
naar uw ga-ding. te missen onder
geen be-ding. «En noding: goesting
op ting pakken frit
3. «Lady Chatterly» (KNT): maar voor ons
liever een sjat kaffee.
Palace:
1. «L'as des as» (KT): zie bespreking.
2. «The secret of Nimph» (KT): lieve teken
film van Don Bluth, een raspaard uit
de vroegere Walt-Disneystal, en dat is
te zien ook. Over muisjes en muizenis
sen
3. Poltergeist (KNT): klopgeesten van
Tobe Hooper en Steven Spielberg bel
len aan in Aalst; sensationele effekten
waaraan zelfs onze nieuwe koalitie
een punt kan aan zuigen; maar mis
schien is hun verhaal dan wat beter
10 stookplaats zonder blos
11grondsoort vulkaan op Sicilië
12. lidwoord meisjesnaam Euro
pese Economische Gemeenschap
greenwichtijd
13. stof om dierenhuiden te bewerken
vuuraanmaker
14. voorzetsel oude lengtemaat
propere omroep
15. jaarlijks hoogtepunt te Aalst fel
inhoudsmaat
Vertikaal
1 goed van vlees voorzien uitroep
uurwerk
2 tijdvak tijdperk familielid
3 banier muzieknoot
4 kursus riemen
5. sprong hemellichaam
groente
6 uniek rijtoer
7. verwijdering Spaanse dame
8 pers. voornw. aartsbisschop
losse draad
9 waar is mijn feestneus rook-
genef
10 Europeaan veilig meest
goede
11 pers voornw. getijde logé
12 werkelijk blokkenspel
13. meest gelezen krant zonder stad
kopers keus
14. Nederl. kanaal staan a/d voet
naarling
15. stoet hijstoestel
zich sedert lang in het evergreene
nest gevestigd hebben.
Een van de grote vernieuwers van de
klassieke muziek uit de laatste tien
jaar is de Oostenrijker Harnoncourt.
Met een koppige geestdrift heeft hij
een reeks heilige huisjes omverge-
trapt en opgestookt, strooppotten
waarin de vokale muziek zich wen
telde van de spinraggen ontdaan, en
in een voortdurende vernieuwings
zucht af en toe zichzelf op de hielen en
anderen op de tenen getrapt. Maar het
is een feit dat een koor of orkest dat
zichzelf au-serieux neemt, zich min
stens van de nieuwe stijl bewust moet
zijn. en de charme kent van die
nieuwe vonk, het kaneelstokje dat de
smaak aan de rijstebrij geeft
De visie van Harnoncourt, o.a. de
beweeglijkheid of de uiterste dyna
miek heeft Cantate Domino bij het in
studeren voor ogen gehad. Omdat een
koor echter bij de uitvoering onder de
vingers van de dirigent leeft, moeten
we de sprong naar de interpretatie van
de Antwerpse Philharmonie en Van-
dernoot maken. Het orkest bracht
behalve een uiterst vertrouwd klank
beeld een pompeuze ouverture, en
een pastorale simfonie boordevol
malse schapevellen, dikbespekte heer-
sters en zoetgevooisde sneeuwvlok
ken. Degelijke, kloeke en geruststel
lende klanken, maar geen revolutio
naire taal.
Het tempo dat de dirigent aan de
koren oplegt, is in het 1e deel hoofd
zakelijk aan de trage kant, wat het sta
tisch karakter met een plechtige
ademstreek onderstreept, maar wel
een brok pittigheid wegneemt.
Na de pauze zal hierin een enorme
metamorfose optreden met een zwier
en elan snijden de zestiende noten
door de kerk, klinken de stemmen na
elkaar de aflossing in om zich majesta-
tisch te nestelen op de ruggegraten
van de vaste akkoorden. Het HaNeluia
als slotstuk van het 2e deel krijgt een
vaart waarbij een aartsengel bleek zou
kleuren, en behalve de ronkende bas
sen, de jubelende sopranen, en de
vechtende alten is er de bravoure van
de tenoren die voor een keer de prijs
krijgen voor de manier waarop ze de
hoge la als een suikerdop van de muzi
kale lijn plukken.
Over de keuze en intepretatie der
solisten valt een hoofdstuk te schrij
ven het jarenlange zaaien, ploegen
en mesten van Michaël Ghijs heeft
zich geloond met een keur van solis
ten, waarvan iedereen nu al weet dat
voor hen de stadsmuren veel te klein
zijn. Merkwaardig is dat van de 5
solisten er maar 1 beroepshalve met
muziek te maken heeft. Het eksperi-
ment of is het een doordrachte pri
meur lijkt ons in elk geval schitte
rend bekroond
Als we de oorspronkelijke Londense
1e opvoering met deze van vorige vrij
dag vergelijken, blijft het beeld,
behalve een paar coupures en wat
stemmenruil vrij stabiel. Het verschil
in zangstudie en opleiding toont zich
wel in de interpretatie. Zo benadert de
alt de tekst met een sterk gebonden
notenbeeld en vibratoruitdeining, ter
wijl de jonge genertatie, volgens de
nieuwe barok-interpretatiewetten, ver
sieringen, trillers en voorslagen als
kroonmadeliefjes tussen de lijnen
strooit, maar ook maten platstrijkt en
verkort. Er zit ook een frappant onder
scheid tussen de frêle zuivere stem
van de sopraan, die tot in het uiterste
hoekje ontroerend en doorzichtig
blijft, en de Bourgogne-zware altlijn.
De technische eisen die zoals
gebruikelijk bij Handel op een lugu
bere hoogte liggen (en de bas heeft hij
deze keer wel extra bedacht worden
probleemloos genomen, bij de tenhe-
melbestormende the trumpet shall
sound-aria lijkt de kerk zelfs even te
klein voor de briljante stemont-
plooiing.
Wellicht moeten we een extra vermel
ding maken voor de subtiele manier
waarop tenor en sopraan als de recita
tieven de vertellende melodie
benaderden en ontwikkelden
Ondanks de rechtstaande ovatie, het
overrompelende applaus, de euforie
stemming na het slotamen, en de
brede glimlach van dirigent, uitvoer
ders en inrichters, kwam er geen bis-
nummer.
Alleen de titel blijft dus over. (F C
Maar er was niet alleen Drobinsky. Louis
Van der Paal vertelde me ooit dat Bach
voor hem een ontdekkingstocht blijft die
hij nooit moe wordt. Hij zet het concert -
getekend «Pro Arte» - in met de Engelse
suite nr. 5 voor clavecimbel, zuivere, uit-
gepuurde muziek, poëzie als het koloriet
en de vreemde symbolen van Paul Klee
of als de schoonheid van wiskunde, ab
stract en toch niet gevoelloos. Prélude en
gigue vormen begin- en sluitstuk van een
ring die voor de rest uit een rij dansen
bestaat. De prélude is van de hand van
een architect. De gigue bloeit vanuit een
kiemcel open tot een weelderige bloe
sem En daartussen klinken een alle
mande die thuis hoort in de kale ruimte
van de abdij van Sénanque, een luchtige
courante, een wat weemoedige sara
bande en een tintelende passepied.
Louis Van der Paal heeft oog voor een
evenwichtige opbouw en een harmo
nisch samengaan van beheersing en ge
voeligheid. In de gigue, een rijke schotel
van contrapunt, toont hij zijn briljante
techniek.
Niets is voor een auteur van toneelstuk
ken zo moeilijk als het schrijven van een
dialoog die echt, authentiek klinkt. Niets
maakt het onderscheid tussen een na
bootser van prentkaarten en de schilder
van persoonlijk getinte landschappen zo
groot als de bezieling Authenticiteit en
bezieling, twee factoren die in het oor
springen in Bachs sonate nr. 1 voor cello
en clavecimbel. Milde warmte, homo
ludens en een ostinatomotief met een
gamma van gevoelens vormen de be
standdelen. Louis Van der Paal en Mark
Drobinsky maken er een vlot en toch
diepgaand gesprek van, met de intimiteit
Op deze manier worden de meestgewone
ingrediënten gekruid tot een verleidelijke
maaltijd waarvan de voedingswaarde
weliswaar betwistbaar blijft maar dan
toch de verdienste heeft de smaakpa
pillen te stimuleren. Maagkrampen... van
het lachen dan...
Marr alle gekheid op een stokje. «Een
parel van een meid» is er in geslaagd het
grote publiek te amuseren. Alle onmoge
lijkheden en onwaarschijnlijkheden wer
den vlug vergeten om alleen plaats te
maken voor het komische van het ogen
blik, voor de gevatheid van de moment-
dialoog en de plezante gezochtheid van
de situatie.
Lien Smolders, de regisseur, heeft zeker
de grote verdienste begrepen te hebben
dat niet de inhoud belang heeft maar wel
het uiterlijk vertoon. Een zeer vlotte tekst
kennis, een snel debiet bij de replieken
en een rake typering van de karakters
wezen allen in de éne goede richting de
snelle exploitatie van visuele en verbale
gags Uitstekend gediend door haar ver
tolkers - op één uitzondering na - wist ze
van het stuk te maken wat het iseen
BLIJ-spel.
van Memlinc en het licht van Vermee
Ik moet bekennen dat Kodaly's sonate
voor cello en solo op.8 mij via de plaat
opname niet direct aansprak, laat staan
wist te bekoren. Brahms vraagt voor zijn
kamermuziek een tweede en derde audi
tie. Kodaly vergt meer. Hij schept een
vreemde wereld die alleen in het slotdeel
via de weg van de herkenning aansluit bij
de volksdans en het luisteren minder
moeilijk maakt. Maar ons oor is misvormd
door begrippen als melodie en schoon
heid. Alsof kunst niet waardevol zou kun
nen zijn door wrangheid of bitterheid of
zelfs lelijkheid. Maar ik slik mijn eerste
waardeoordeel in na de vertolking van
Drobinsky.
Geen partituur, slechts een instrument
en een man met een ongelooflijk talent.
Cello en man vloeien in mekaar, de toe
hoorders voelen dat er iets unieks ge
beurt en gaan op de rand van hun stoel
zitten. Er voltrekt zich een wonder. Elke
trilling van de ziel. elk greintje gevoel,
elke spanning springt als een vonk uit de
snaren. Drobinsky neemt ons mee naar
de duistere hartstochten van de Slavi
sche ziel. naar de weerbarstigheid van
hun aard, naar de klaagzang die herin
nert aan Bruchs Kol Nidrei, naar het ge
vecht met de engel, naar de roes van de
dans Deze man is bezeten van de mu
ziek die hem door geboorte nabij is en die
hij vertolkt met een totale overgave. De
vingers glijden of verspringen van snaren
naar hout, van zang naar pizzicato, van
de engelachtige tenor naar de zwaar
moedige bas.
En na dit mirakel voltrekt zich een ander
beide solisten dempen de hartstocht uit
door een vredige Bach. (W.D.B.)
Vooral An De Baets, als de dolle «pare!»
van een meid was uitstekend. Rake type
ring, gevoel voor komische variatie en
prima gediend door het gebruik van het
dialect in haar schril taaltje van de bijde
handse meid. was ze de ideale aan
brengster voor haar medespelers. Frans
en Lut Pauwels als het echtpaar op het
pad van de ontrouwheid waren eveneens
genietbaar en uiterst vlot zowel in zeg
ging als in beweging. Mark Poppe als de
zagerige, ietwat onbeholpen minnaar
van Mevrouw was een gevat contrast
element waardoor het dolle van de si
tuatie en het pittige van de meidfiguur
dankbaar werd benadrukt. Alleen Ingrid
Maesschalk kon ons niet volledig over
tuigen. Te onbehouwen. Aangeleerd.
Kunstmatig. Van buiten geleerd. Niet be
leefd. De enige breuk in de algemene
vlotheid. Een kleine vlek op het gave ge
heel.
Gaaf dan wat de presentatie betreft. Of
dit de manier is om de toch reeds zo
cultuur-arme massa enig begrip van
goed toneel bij te brengen, is twijfelach
tig. Gemakkelijk succes is niet altijd goed
succes... en toch IS het succes, nietwaar
«HOGER OP» (N S.)
Het is reeds lang geweten dat ik een broertje dood heb aan dit soort
theater. Maar evengoed is het bekend dat er een publiek bestaat dat zich
uitsluitend voedt met deze erzats-cultuur. Als het dan toch moet, laat het
dan gebeuren op de manier van «Hoger Op» doorgedreven typering van
de personages, extreme visualisatie van de gebeurtenissen en een
uiterst vlotte, pittige dialoogexploitatie.
