1883
1983
DE BROEKZAK BELGIË
Nieuwe Gazet van Aalst 30 december 1983 9
1883stel je voor: een dreef langs de Dender.
Gemeenteraad 14 april: de mestpleinen
in de nabijheid der woningen leveren
gevaar op voor de openbare gezondheid.
Deze zouden minstens tot op 300 m. van
de woningen moeten verwijderd worden.
De stadssecretaris neemt akte
7 februari: een toelating om 61 jonge
boompjes te planten op de Rozendreef.
26 februarieen aanvraag om een mee-
Wat een verschil
Bekijk de foto's en merk hoe
mooi het toen allemaal was.
En wat heeft men ervan
gemaakt...
Cultuur: Feesten en... Sport
Cultuur is een zwaar woord voor die tijd.
In de armoehuisjes heeft men er nooit
over gehoord, en men heeft hel zeker niet
nodig. In de rijke milieus vermoedt men
dat het bestaat, maar blijkt dit uitslui
tend geassocieerd te worden met het bou
wen van statige herenhuizen. Cultuur
heeft te maken met taalgebruik en de
knechtenpositie van het Nederlands
speelt hierin een duidelijke rol.
De stadsverslagen zijn in het Nederlands,
maar de correspondentie naar de ministe
ries is franstalig, die met het Gouverne
ment tweetalig. Zekers 4/5 van de corres
pondentie die een enigszins officieel
karakter draagt is uitsluitend franstalig.
Elke huldiging, feest of herdenking is
een gelegenheid om de, echte cultuurtaal
boven te halen. Wanneer de voltallige
gemeenteraad in dec. 83 de heer L. Wau-
thier huldigt omwille van de dokterstu
dies die hij met de grootste onderschei
ding beëindigd heeft, heet de burgemees
ter iedereen welkom in het Nederlands
maar de huldespeech is eentalig Frans.
Nog krasser is dit: het Land van Riem,
de enige bestaandé toneelgroep die voor
de kermisfeesten een steungeld van
350 fr. vraagt, doet dat in de taal van
Molière. De stad antwoordt op dezelfde
manier...
Culluurmanifestaties zoals wij die ken
nen, gespreksavonden, regelmatige
toneelvoorstellingen, concerten, tentoon
stellingen, voordrachten, het is allemaal
compleet onbekend en onbestaande. Op
27 en 28 mei komt een groot circus met
menagerie en hippodrome, en daar kun
nen ze het mee stellen. Een opera-
comiquezanger, die zijn stem wil laten
bewonderen, en blijkbaar kent hij
Vlaanderen meteen aankondigt dat er
ook leutige tussenspelen zijn, wordt
bedankt voor zijn moeitegeen interesse.
Feesten zijn er welhet jaarlijks volks
feest op de Vismarkt, volgens oud
gebruik, krijgt 100 fr. steungeld. En dan
is er vooral Aalst-kermis. 650 fr. (een
halfjaar wedde van een onderwijzer)
wordt er besteed aan het inrichten van
een kampwedstrijd met de kaatsbal op 't
Esplanadeplein. De beide comités van de
Houtmarkt en de Esplanade hebben
daartoe vergaderd en de som bekomen.
De hele sport rubriek is overigens vlug
afgehandeld geen voetbal, geen wieler
koersen, maar kaatsen en wipschieten
en... vissen in de Dender. Er komt voor
de kermisfeesten ook geen luchtbal op de
2e zondag van de juli, maar ook al op de
Esplanade (een openlucht cultureel cen
trum blijkbaar) een zangfestijn van de
verzamelde maatschappijen. Zondag, 1
juli, is er een festival van harmonieën en
fanfares, op 3 juli een volksfeest in het
Cas-ino, op woensdag 4 juli volksfeesten
van de schietsociëteit aan het Muisken en
de Meiboom, en op zondag 8 juli dus een*
koorfestival en die kaatsbalwedstrijd. De
inwoners van de hop- en veemarkten
worden verzocht begrip op te brengen
voor de last, en mogen reclameren over
de plaatsing der barakken. De beiaardier
wordt verzocht tijdens de muziekuitvoe
ringen niet te spelen.
In de marge van de cultuur vinden we de
dood van Conscience. De stad bezit
prachtig gedrukte invitaties om een gel
delijke bijdrage te leveren voor het erege-
denkteken. Naar de begrafenis van de
schrijver gaan de burgemeester en 3 sche
penen. Ze dragen een rouwkrans mee
met het opschriftde stad Aalst aan H.
Conscience.
En dit valt wellicht niet onder cultuur,
maar eerder onder 'toeristische attrac
ties'. Tijdens de maand mei oefenen de
pompiers op de Graanmarkt met hun
'nieuwe speet'. Ze krijgen er trouwens in
de loop van het jaar nog een nieuwe
mekanieke bij.
En «In de Hopzak» op de Hopmarkt
oefent nu om de 14 dagen elke zondag
tussen 9 en 11 uur de Garde Civique.
Openbare Werken
1. de trend
Het jaar begint op 2 januari. De raad bij
hoogdringendheid bijeengeroepen be
spreekt de depêche van de heer minister
van openbare werken, die bekend maakt
dat er onverwijld gèvolg zal worden gege
ven aan de vraag van de gemeenteraad
tot het bekomen van een beweegbare afs
luiting aan den ijzeren weg op de Molen
dries. De overgangsbrug op den ijzeren-
weg aan de zwarte beek komt er niet
omdat de vergroting van de statie in 't
kort zal geschieden. De passarelle aan de
St. Annabrug valt niet onder zijn be
voegdheid, maar onder die van Binnen
landse Zaken. De stad besluit daarop een
afvaardiging naar de hoge ambtenaar te
zenden.
Het is zeer duidelijk dat de gronden rond
de Dender en zijn armen als industrieter
rein van de hand gaan. De minderwaar
dige kwaliteit van de grond, de geldhon
ger van de stad, de grondhonger van de
fabrieken vinden elkaar. Op den Dam
worden stukken verkocht aan 1.000 fr.
per are. De gebroeders Callebaut doen
ecu auniaag w«.i uc z,ate» aan de
Saskaai een magazijn te bouwen, op 13
juli krijgen ze de bouwvergunning.
Met de Dender hebben ze blijkbaar ook
nog niet gedaan; er zijn voortdurend dis
cussies over het kuisen der waterlopen en
tijdens de winter waren er weer overstro
mingen in de Bergemeersen en de wijk
3. Gebouwen
33 nieuwe huizen worden er in 1883 bij
gebouwd.
De herstellingswerken aan het Oud-Stad
huis, die al jaren bezig zijn en nog jaren
gaan duren gaan door42.000 fr. onkos
ten in 1883.
De St.-Jozefkerk is nog niet voltooid. De
subsidie bedraagt 10.000 fr. De provincie
vraagt de inventaris van de kunstschat-
1883toen zag de stadhuisgevel er nog ordentelijk uit...
1883De Dender had toen nog een zijrivier.
bijgangen of voetpaden in de volgende
straten: Kapellestraat, Markt, begin der
Molenstraat, Nieuwstraat en begin Leo-
poldstraat.
De straat of dreef naar het kerkhof
wordt verbeterd.
Nog een nieuwe straat aan de Gazome-
terstraat, en de verbredering van de
Scherreveldwegel worden gerealiseerd.
En kasseiwerken aan de Erembodegem-
straat, het 2e deel van de Klottestraat (60
m.), het Kerrebroeck (610 m.) en de Koe
straat.
En dan klachten en klachten over onvol
doende gasverlichting der stralen...
ting te houaen voor het vrijwilligersleger.
9 meiwie wil er een cursus volgen aan
de Vroedkundige School te Gent. Voor
waarden: geletterd zijn, niet jonger dan
18, niet ouder dan 28 en ongehuwd.
26 meide stad La Louvière vraagt een
broederdienstmogen we het verlich
tingssysteem voor onze kermis gebrui
ken
7 augustus: J. Van den Abeele, heeft de
eer een publiek huis op de Hoogstraat te
openen.
10 augustus: deken De Blieck vraagt de
gemeenteraad om mee op te stappen in
de O.L.-Vrouwprocessie.
23 augustus: Isidoor Vlaminck, herber-
1883Het Huis Van Langenhove, nu kost het ons miljoenen om het op te knappen
gesprek. Hij somt anueimaal de enorme
kwaliteiten van zijn neef op en vraagt dus
andermaal beleefd om... hem achter de
mestkar te laten lopen.
Het noodlot
Op 5 februari 1883 wordt op de Steenweg
naar Dendermonde een 3-jarige kleuter
door de exprestrein vermorzeld. De
bareelwachter, Vergucht Petrus, zal over
het ongeval uitgebreid getuigen in het
politieproces nr 7296.
Op 26 augustus 1884 wordt hij op zijn
beurt door de trein vermorzeld.
Een proces-verbaal
10 april: Jacob Henricus legt klacht
neer. Hij verklaart dat Bombeeck Fran-
ciscus, rondleurder, hem de volgende
scneidwoorden heeft toegestuurd
smeerlap, gij houdt met mijn dochter
aan. Tegenover zijn vrouw riep hij
pletskop. Bombeeck Franciscus erkent
de verwijtingen te hebben toegestuurd en
zegt dat hij dezelfde nog dikwijls zal
herhalen.
En als slot
Dit
De feiten en gebeurtenissen die nu volgen
heeft de Aalstenaar van 1883 nog niet
meegemaakt. Ze zijn ons nu zo alledaags
en zo vertrouwd, maar tussen het eerste
(de verkiezingen van 1884) en het laatste
(de St.-Jobskerk), ligt voor de dag na dag
aftellende overgrootvader nog een
periode van 25 jaar.
De verkiezingen van 1884 bijv. die een
aardverschuiving veroorzaakten. Door
het nieuwe kiesstelsel, komt er een einde
aan de liberale overheersing. De katho
lieken hebben voortaan met 70 zetels de
volstrekte meerderheid, de liberalen val
len terug naar 52, de Brusselse Onafhan-
kelijken halen er 16.
Ook nog nooit gehoord van de opening
van de Arbeidstraat, de onafhankelijke
Kongostraat, de stichting van de
B.W.P., Jan Bijl die een vakbond
opricht, de Nieuwbeekstraat die gepla
veid wordt, de grot van Mijlbeek, de
eerste Nederlandstalige Kamerrede, de
kaaien aan het sas, het goederenstation,
de wet op de vrouwen- en kinderarbeid,
Rerum Novarum, de inwijding van St.-
Jozefkerk, de zwarte hoekbrug, Priester
Daens als volksvertegenwoordiger, de
viaduct aan de Brusselse Steenweg, de
school in de Meuleschettestraat, de
oprichting van een nieuw hospitaal aan
de Hertshage, de trottoirs van de Dirk
Martenstraat en Schoolstraat, de1 kerk
van Mijlbeek, de kliniek, de St.
Jobkerk...
En op 21 september 1873, 10 jaar eerder
deed een zekere Adolf Daens zijn eerste
mis in de St.-Martenskerk. Met hem zal
Aalst over enkele jaren voor het eerst in
zijn Belgische geschiedenis uit zijn cocon
treden en een historische rol spelen...
Freddy CAUDRON.
Met dank aan Karei Baert.
stadsarchivaris
voor het afstaan van het fotomateriaal.
1883een echt Keizerlijk Plein.
Mijlbeek. Aan de Zeebergbrug, die in
slechte staat is, is er een te geringe ope
ning, dus moet er opgelet worden' bij het
stichten van nieuwe kaaien aan het mout-
molenwater. Voor de gezondmaking van
de Dam (met de gigantische som van
101.265 fr. onkosten) is herhaalde malen
hulp gevraagd aan de minister. Hij heeft
niet geantwoord. Het «Zate» dossier
krijgt nog een paar extra moeilijkheden.
De heer Goethals, de nieuwe in maart
benoemde stadsbouwkundige (de vorige
is spoorloos verdwenen) heeft het bestek
der bekostiging voor een zwembad voor
gedragen en die wordt veel te duur
Bovendien protesteert M. Gheeraerdts,
graanmolenaar op de Zate, omdat de
Waters van de molen dan worden afge
keerd. Met de St.-Annabrug, ook al in
slechte staat, zijn er eveneens problemen.
Omdat de spoorweg beneden loopt en er
een enorme trafiek van binnenscheep
vaart is, is deze voortdurend open. Een
gemeenteraadslid merkt zelfs op dat
wachttijden tot anderhalf uur heel
gewoon zijn De stad moet dus maar
ingrijpen, of anders... ja anders nog
maar eens schrijven naar de minister.
2. de straten
Op 10 juli koopt de stad 4 aren 36 ca.
grond om er een nieuwe straat op den
Dam langsheen de ijzeren weg naar Brus
sel te maken tot grote verbinding tussen
St.-Annabrug en de Zeebergbrug. Ze
krijgt de naam van Boulevard Ghee
raerdts, de schepen die in februari over
leed.
De straten in het stationskwartier (de
Cumontstraat) worden geopend.
De stad gaat over tot aankoop van gron
den tot verbreding op 10 m. der Nieuw
beekstraat van aan de Gentschesteenweg
tot aan de kasseide van Aalst naar Nieu-
werkerken.
Borreman, schepen van Openbare Wer
ken, onderwerpt aan de goedkeuring van
de Raad de plannen voor het stichten der
ten.
De gedeeltelijke herstellingen aan het
hospitaal zijn beëindigd. De subsidie van
3.000 fr., de steun van het Gouverne
ment wordt uitbetaald, maar de contro
leur verwittigt wel uitdrukkelijk de stad
dat de schrijnwerkerij regelrecht knoei
werk is.
Pissijnen aan de St.-Jozefkerk komen er
ook.
En zelfs de groene jongens zijn er al.
gier, wonende O.L.-Vrouwstraat komt
eerbiedig vragen de noodige machtiging
te witten verlenen ten einde een huis van
ontucht te mogen openen. Hij zal zich
aan de politiereglementering houden.
20 novemberde gasmaatschappij laat
weten dat de reclamaties over slechte en
uitvallende gaslichten die 2 jaar eerder
geïnstalleerd zijn ongegrond zijn. Bij
controle bleek immers dat de kranen toe
gedraaid waren. Saboteurs of grappen
makers aan het werk dus.
6 decemberde provincie heeft in de loop
van het jaar de lijsten der beroepen uit de
stad gevraagd. Op 6 december vragen ze
naar de «droguistes» want deze 'honora-
bles praticiens' zijn ze vergeten te vermel
den.
De gemeenteraad richt een aanvraag om
het Staatsblad ook in het Nederlands te
stellen.
De pastoor van Si.-Jozefparochie vraagt
een vermeerdering van schadeloosstelling
over huisvesting. De gemeenteraad wei
gert, het blijft 600 fr.
En de zware corruptie... Een eerbaar
burger, wiens handtekening onleesbaar
is, schrijft de stadssecretaris een briefje
waarin hij hem herinnert aan een vroeger
