Bram Vermeulen«Ik wil geen
Veronica oplegging meer...»
Aperitief op het
"van Eeden-jaar,,
"De Kleine Johannes,, op de planken
10 Nieuwe Gazet van Aalst 4 mei 1984
Voor de meesten onder ons doet de naam Bram Vermeulen nog alti jd
onwillekeurig denken aan Neerlands Hoop. Niet moeilijk, hij stond
immers meer dan 12 jaar lang met Freek De Jonghe op de planken.
Maar een figuur als Bram met een overdosis aan talenten kon
onmogelijk blijven opereren in de schaduw van, weliswaar, de groot
meester van het hedendaags cabaret in de lage landen. (Een mening
waarmee Bram zelf niet zomaar akkoord gaat
Karakteriële en andere meningsverschillen dreven dit legendarische
duo uit elkaar. Freek ging de solotoer op, rond Bram bleef het een
tijdlang stil. Tot hij in vier jaar tijds de popsien veroverde met vier
elpees, waarvan de laatste gewoonweg «Bram» heet en eind 1983 het
levenslicht zag.
«De Toekomst», zijn vorige backing-
groep verdween ondertussen van de hoes,
maar dit betekende meteen een nieuwe
start met Eddie B. Wahr, een decennium
Hauser Orkater achter de rug en sinds
drie jaar popmuzikant. Eddie verzorgt
een podium breed drums en percussie-in
strumenten, Bram houdt zich schijnbaar
afzijdig met zijn klavieren. Samen bok
sen zij met piano versus trommels in twee
ronden «Het Leven». Ze gaan ervan uit
dat muziek theater is. Dat ieder georgani
seerd geluid muziek heet en dat er geen
reden is tot zingen «Ik hou van jou» zon
der boeketreeks, «Ik ben bang» zonder
bijbehorend vakje of hokje. Noem het
een zwerftocht door muziekland, een
muzikale fruitschaal, met liedjes het land
in.
En terwijl Freek De Jonghe grote ogen
mikt in Carré-Amsterdam met zijn
«Stroman en Trawanten», kwam Bram
naar Aalst in de Nieuwe Madeion een
amper 150-koppen tellend publiek ver
maken, murw slaan, in credo's vertede
ren, perplex slaan met «Onzin» en
andere gevatte, originele evocaties. En
toch was dit optreden sterk, overtuigend
en volgde de ene verrassing op de andere.
Ballades introduceerden up-tempo num
mers. «Burgerman» en «De burokra-
ten», tendentieus politiek-gefocuste tek
sten werden afgewisseld met sterk emo
tionele voltreffers zoals «Niet Weggaan»
en het wondermooie «Credo» met als
ingrediëntenliefde, eenzaamheid en
verloren illuzies, zonder ooit af te zakken
naar het niveau van de slijmballenfabriek
van het Nederlandse «chanson» a la
Sommers Doe Maar de Tura Lura (it's an
Irish lullaby
Wie op 27 april niet kwam opdagen, had
groot ongelijk Zij liepen de unieke kans
mis om twee virtuozen en entertainers
van grootse klasse aan het werk te zien en
vooral te kunnen beluisteren Het was
niet meer dan normaal dat hij tot twee
maal toe verplicht werd tot een bisnum-
mer.
En wat is «Het Leven» nu eigenlijk, en
wat doet Bram, de uitbundige dertiger
hierin^? Is hij enkel die passionele, extra-
verte£Iown met de flitsende ogen Nie
mand meer dan hijzelf kan hierop en op
andere vragen een antwoord geven. Nor
maal was dit interview ons toegestaan om
16 u. door de manager, maar door com
municatiestoornissen tussen Bram en
deze laatste en door enkele files ver
traagd, ging dit gesprek door na het
optreden. Vandaar soms de uitgelaten
flapuit toon.
Wat vond je van het Belgisch publiek
Kram: Goed hoor. Het gaat leuk in Bel
gië. Het is eens te meer bewezen, en ze-
bewijzen het nog elke avond, dat Belgen
de lied-vorm, de normale vorm kennen
Ze gaan niet speciaal op de muziek let
ten, ze zien het geheel. In Nederland is
het kiezen of delen. In theater is het
toneel, in de clubs is het muziek. Het is
aangenaam spelen in België, ik voel me
ontzettend op mijn gemak. In Nederland
zeggen ze: «Schei nou maar uit met dat
gerommel, zeg gewoon wat je te zeggen
hebt Ik heb daar gewoon geen zin in,
ik doe het op mijn manier
«Het Leven» met Kddie B. Wahr, is dal
een éénmalig experiment of ga je er op
die manier mee door
BramWe gaan ermee door. De ene
moment denken we «we kunnen absoluut
niet verder met die vorm», maar hoe
meer we weglaten, hoe beter het wordt.
Het wordt echt een geluidspel, het heelt
zijn einde nog niet bereikt.
Met hoe minder mensen je moet samen
werken, hoe gemakkelijker het kan gaan,
is het niet
BramOok dat, ja. Je krijgt een groter
fluctuering. Als er één van de twee iets
fout doet, dan is het ook fout. Dan dient
er een aanpassing te komen. In een band
is dat niet zo. De fout valt veel minder op
en wordt gladgestreken.
Voorlopig zit er dat niet meer in, van met
een band te spelen
Bram Het zijn dezelfde teksten als vroe-
BramKunst en vrouwen. In de crisis
moeten de vrouwen weer aan de haard en
kunst bestaat niet.
Kunst wordt een luxe.
Bram daar word je behoorlijk beroerd
van, maar voor jullie vrouwen vind ik het
erger dan voor de kunst. Kunst blijft wel
bestaan. Het wordt wel gevaarlijk, poli
tiek kan niet tegen passie.
Het probleem, hier in België, is ook dat
bvb. de jeugdclubs minder en minder
armslag krijgen. Door de rem op de sub
sidies kunnen zij nog amper optredens
organiseren. Dat moet jij toch ook voe-
ger, maar nu versta je ze. Echt waar,
hoor. Hoeveel nummers doe ik niet van
vroeger «Burokraten», «Pauline»
En «Burgerman»...
Bram Ja, ook. Dat is het voordeel met
een kleine bezetting. De aandacht is veel
scherper. Je wordt minder afgeleid door
het gebeuren op het podium. Dat num
mer «Credo», dat heb ik ter gelegenheid
van de vredesdemonstratie geschreven.
Het was de VARA die me dat gevraagd
had Nu hebben ze mij terug gevraagd
voor de grote stakingsdag die er komt. Ik
weet niet of ik een lied ga maken... Ik
weet niet wat je nog tegen die werklozen
moet zeggen. Ik kan toch niet zeggen dat
er werk is Je moet gewoon eerlijk met
ze zijn. «Jij komt nooit aan 't werk
Dat is moeilijk, hee Dat is een hele
omwenteling. Je zit daar met die bewe
ging van 1900: werken is een recht. Nee,
werken is geen recht, leven is een recht
Een verschuiving van de jaren '80.
1 mei is toch geen officiële feestdag in
Nederland. Het Feest van de Arbeid be
staat blijkbaar niet in Nederland
Bram: Toch, maar dat wordt maar één
keer om dc vijf jaar gevierd. Het gaat
ver, hee, verdomd ver
Behalve jouw kunstprogramma «De
'Iwecde Natuur», heb je nog andere
ambities hij de tv
BramNee, volgend jaar gaan we
gewoon door met «Dc Tweede Natuur».
Wij zijn een buitenbeentje. De NOS is nu
helemaal geherstructureerd. Hans Keiler
is nu eindredacteur van de hele troep
geworden, leuk en niet leuk Heb .ik
niets mee te maken. Ik maak het pro
gramma voor de NOS in opdracht van
Openbaar Kunstbezit. Openbaar Kunst-
be/M is als hel ware mijn vader, de NOS
mijn moeder. Voor al dc anderen is de
NOS zowel vader als moeder. Dus ik ben
een soort rare. Op de laatste vergadering
heb ik geroepen dat ik twee programma's
zal makch en hel tweede zal zo vreselijk
zijn, dal ze daarna alles gaan stoppen
F.r gebeurt zo ontzettend weinig. Neder
land is zo in de angst van Brinkman Er
worden zo vreselijk slechte televisiepro
gramma's gemaakt. Als je in dit gebied
van de kunst boert, dan is er zoveel
mogelijk Er lopen mensen rond, joh
Daar word ik een beetje nijdig van. Maar
dat gaat wel gebeuren. Als ik twee pro
gramma's maak, dan is er telkens één dat
ze zeggen «Dat kan niet» of «Dat is een
leuke documentaire». De gekste dingen
doen we bij ons. Kunst is hoogstbelang-
rijk, in welke vorm dan ook. Er zijn
zekers bij, plastic figuren bij, maar het
gros dat zich kunstenaar durft te noemen
met een oprecht hart, zijn belangrijk
voor de maatschappij.
Wal je wel meemaakt, is dal de overheid
voortdurend de cultuur afbouwt een ten
dens die zich waarschijnlijk ook in
Nederland bestendigt
len, dat je minder aan de bak komt
BramDat is zonder meer vervelend. In
Nederland is de situatie nog enigszins
anders. Zij gaan kapot onder de druk
van hun cliëntele. In Nederland zijn de
jeugdclubs ontstaan pro patria, linkse
honken. Het is Herman Brood credit
to Herman Brood die het clubcircuit is
gaan opzetten in Nederland. Hij is gaan
rondtrekken en sleurde een heel aantal
groepen mee in zijn kielzog. Maar toen
begon de engigheid. Radio en TV hebben
daar veel kapot gemaakt. In principe zijn
radio en tv niet verkeerd, maar clubs zijn
geen verlengstuk van de media. Het zou
andersom moeten zijn. Het is de
omgekeerde wereld geworden. Als een
nummer niet gedraaid is op radio of tv,
dan weten de mensen niet eens of ze het
goed mogen vinden. Zover is dat
gekomen. Dat is ontzettend eng En ik
heb de indruk dat het in België nog niet
zo erg is.
Daar zou ik niet durven op zweren. Maar
alleszins wordt de cultuur nog altijd meer
gesubsidieerd bij jullie.
Bram En ik vind dat niet verkeerd. Zon
der die subsidiëring blijft de kunst steeds
afhankelijk van de bestaansfactor. Zelfs
iets origineels verliest iets van zijn origi
naliteit doordat de kunstenaar er zich
van bewust was dat hij van zijn kunst
moet leven. Trouwens, je moet niet den
ken dat die subsidiëring alles goed
maakt. In Nederland is er meer te doen in
de clubs maar het publiek staat er mees
tal verveeld bij, zij komen er enkel om te
drinken of om een joint te roken. Bij jul
lie is het publiek nog altijd een stuk geest
driftiger.
Om terug te komen op Bram Vermeulen
en «Het Leven» zit Carré er in voor jul
lie
BramNee, heb ik geen zin in. Ik ga nu
de hele zomer met een tent toeren. Dat is
het ideaal, maximum 300 a 350 man. Ik
weet niet of ik er bang voor ben om voor
een groot publiek te spelen of dat ik het
gewoon niet wil, het komt op hetzelfde
neer We hebben zolang voor grote
zalen gespeeld met Neerlands Hoop.
Het zegt me niks meer. Op dat ogenblik
dacht ik «hemel met wat ben ik nog
bezig
Heb je nog contact met Freek
BramNauwelijks, ik hou niet van zijn
kostuums... Nee, ik weet niet met wat hij
bezig is. Nu heeft hij, eindelijk, opnieuw
een goed programma. Het tweede deel,
alleszins, is goed. Het eerste deel is niet te
pruimen'. Eindelijk doet hij zelf niet meer
mee of nauwelijks. Ik weet alleen dat er
IETS was, dat er iets gebeurde op het
podium dat goed was. Je moet alleen nog
kunnen verstaan waarover hij het heeft,
in Carré is dat niet altijd mogelijk...
Tot zover Bram Vermeulen zelf aan het
woord, blijkbaar niet de boezemvriend
van Freek
Om zijn portret te vervolledigen, zouden
wij hier nog moeten aan toevoegen dat
Bram 37 is en twee dochters heeft en aan
de Keizersgracht in Amsterdam woont,
maar wie gaat dit aan «Amsterdam is
een pretpark geworden», zegt Bram,
want sedert kort doet men er ook aan
waterfietsen op de grachten
Ook was Bram ooit top-volleybalspeler,
al is dit reeds lang geleden en heeft hij
ermee gekapt op het ogenblik dat ook
deze sport werd betaald «Niet toeval
lig», weet hij hieraan toe te voegen.
EN... ongelooflijk maar waar, Bram
schrijft ook nog «Komische verhaaltjes»
in het (snert)blad «Avenue». «Ook in
Avenue staat er kunst», weert hij zich
nog, maar kom, Bram, zo is het wel
genoeg Chris Latour
De Kleine Johannes... "Soms schreef zijn vader letters in het zand bij het
voortgaan, één voor één, en Johannes spelde de woorden, die zij vormden,
en soms ook stond de vader stil en leerde Johannes de naam van een plant
of dier. En Johannes vroeg ook dikwijls, want hij zag en hoorde veel
raadselachtigs. Hij vroeg waarom de wereld was zoals zij was, en waarom
dieren en planten dood moesten gaan, en of er wonderen konden
gebeuren. Maar Johannes' vader was een wijs man en zeide niet alles wat
hij wist...,,. Zo begint ongeveer het verhaal, dat het Gijzegems Sint-
Vincentiusinstituut koos als schooltoneel.
Traditiegetrouw voert het op 11, 12 en 13
mei het driejaarlijks schooltoneel op. En
daar volgend jaar het "van Eeden-jaar,, is,
- wat honderd jaar geleden werd deze
schrijver geboren -, kon men geen betere
keuze maken dan "De Kleine Johannes.,
van Fr. Van Eeden. In de hele regio zal
deze produktie zeker weerklank vinden
als kultureel gebeuren van betekenis, want
de kreatie ervan oversteeg in ruime mate
het niveau van net traditionele
schooltoneel.
Het is dg moeite waard ruchtbaarheid te
geven aan deze toneelopvoering met 16
sprekende rollen, waaraan 90 leerlingen
deelnemen aan het choreografisch gedeel
te. waaraan een ploeg van meer dan 50
leerkrachten hun beste krachten wijden^
regisseur Leo Janssens de vaak moeilijke
beschrijvingen vertaalt tot prachtig
toneel, en waaraan vele anderen
meehelpen om dit te realiseren.
Al kan men van deze leerlingen geen
perfekt professionalisme verlangen, de
opvoering ervan is ontzettend geslaagd,
en de opvoedkundige waarde niet te mis
kennen.
Zonder afbreuk te willen doen aan de
inbreng van de regisseur Leo Janssens,
mag men zeggen dat, als jonge mensen
zoiets voortbrengen, wat ver boven hun
niveau ligt, dit voor hen een grote stimu
lans betekent.
Zo ontdekken zij tevens een véél betere
vorm van ontspanning, dan deze,
gepropageerd door de konsumptiemaat-
schappij.
Om de poëtisch en filosofisch gedragen
tekst tot echt toneelwerk om te vormen
wordt met choreografische gedeelten
gewerkt.
Qua muzikale omlijsting gebruikt men
eigentijdse muziek. Aspekten die tijdloos
zijn, kan men volmaakt eigentijds
maken...
Ook de taal lijkt door zijn eenvoud
aktueel. Hiervoor wordt zij opzettelijk zo
origineel mogelijk gehouden, wordt aan
de dialogen zeer weinig veranderd en de
frisheid van het boek zoals eveneens de
fundamentele levensvragen blijven
bewaard.
Het scenario van Leo Janssens laat het
verhaal volledig tot zijn recht komen en de
moderne accenten, die in deze kreatie ge
legd werden hebben de bedoeling het tijd-
loos karakter van een literair werk als "De
Kleine Johannes,, te benadrukken. De
grote verdienste bestaat erin, van Eeden
niet verraden tpHiebben.
Vermeldenswaardig is de projektie van
tekeningen van Rien Poortvliet (zie
illustratie bij deze aankondiging) om nog
beter de sprookjeswereld te suggereren.
Door dit frisse experiment zullen we dus
op 11 19.30 u.), 12 19.30 u.)of 13 mei 15
u.) in het Sint-Vincentiusinstituut te
Gijzegem, de eeuwig zoekende mens
kunnen volgen, die voor de fundamentele
keuze staatde vlucht in een vrijblijvende
droomwereld of de stap naar de mensen,
met hun lief én leed.
Kaarten140 fr. voor volwassenen, 100 fr.
voor jongeren en studerenden:
voorverkoop: 120 en 80 fr. (LVH)
