DAGBLAD
Tweede jaargang
2 centiemen het nummer.
Zondag, 20 April 1890.
BESTUUR en REDACTIE NOORRLAAE; 50, BRUSSEL (Telefoon m o!)
Inschrijvingen
Een jaarS CO
maanden
I.O«
Voor aankondigingen, zich uitsluifWijk te wonden tot de
SOCiÉTÉ ANONYMB DE PtTBDICITE OEM^BjADB Anepachlaan, 104, te Brnrael.
Aankondigingen
ia bladzijde, per regel O SO
's Zondags 0.40
S3 bladaydn. a
2t.OOealt.OO
X>o Hela van (len Gasr
Zijn vaderland, zijn nsam.
Deu uumwclko Brussel lieden binnen T.ïjno
muren ontving, den man dio do gemoederen
der gansche beschaafde wereld iu spanning
bracht en wiens roem thans alommc weerklinkt
willen wij heden als weltfomgroct, als blijk van
dankbare hulde ons hoofdartikel wijueu.
Gewis, zij is goring, do eer welke wij hem
1 -y-ir»If, riru»in rt.HYmGfi met do On-
wekten er weldra do opmerkzaamheid van den
ouden magister aan uct gesticht geh®cht, cn
dezo was dan ook van meening dat de ouders
hem niet langer in het workhouse mochten
laten, maar iutegcudcel middelen zoekey om
hem iu de wereld vooruit te stootcn. Dit was
echter gemakkelijker gezegd dan gedaan, en
wanneer de jonge Stanley eindelijk uit zijn ge
vang verlost werd, was het om gar.sch andere
dan om studieredenen.
Stanley schaapherder, onderwijzer
en beenhouwersgast
Het was eeno der zusters van Betsy welke
(Wi.,.* serie,, dbeer weto wij hem 3£la«»
bewijzen kunnen, gering in aanzien met (loon iuU-ki" te maken, en hem daarom .na r
waardeerbare diensten welkc^ Stanlejr jiauac joa-'feouno, haro vevbiijf plaats haalde, om ér
frmrnautaÊÊÊÊamilMËlKmmBtaBi
mensöBheid in 't algemeen, eu aan de arme
zwarten van Afrika in bij «onder,biezen
hooft, dobh-zij is tevens óprecht en vloeit Uit
een hart dat van bewondering klopt voor den
or versaagden reiziger, den edeleu mensebou-
vrier.d, die ons met zulke kleurrijke woorden
het rirhdmiinnigc aw irte werelddeel heeft atgo-
scbilderd.
Even als de geheimzinnige wilde streken
welke hij bezócht, eveneens is o^k alles ju dun
persoon van den ouverschrok!»"
zinnig. Lang duurde hel, vc
zekerheid zijae gehoortcplaats
welke do 'eèiien to New-York,
anderen beweerden dat Henry
in do vlakten van deu Missouri
het i.i?Roht^óg. JilfMdfs ~*'i
het lcw'n8ncnT.-zag..iwfmwa»/ ij
langen tijd ongekend, en verscheidene vrouwen
der Vereenigdc-Staten betwistten zich do eer
hem het leven geschonken te hebben
De bestuurder der New- York Herald, die
het eerst den verkenningsgecst van Stanley ver
moedde en die later krachtdadig aanmoedigde
en ondersteunde,hield er aan dat zijn bescherme
ling voor Amerikaan zou doorgaan. Stanley het
dan ook voortdurend zekeren twijfel omtrent
zijne nationaliteit bestaan, welke echter, dank
do grondige opsporingen vau zekere Engelsche
bladen, weldra volkomen gekend was.
Uit die opsporingen blijkt dat do moedor van
Stanley ten jaro 1866 in het land van Wales
overleed, wolkland zij gedurende haar gansch
leven bewoonde.
Stanley werd ten jure 1841 to Denbigh, in
het prinsdom Wales (Engeland) geboren.
Laat ons hier eeno bijzonderheid aanhalen
welke slechts weinig gekend is. Do ware naam
vaa d 'ii wereldberoemden verkenmngsreizigcr
is John li.whnd cn piet Stanley, welke slechts
een dek naam is. Aangehaalde bijzonderheid
blijkt althans uit de doopakte; m zijne jeugd
noemde men hem ook wel eens John Bach ot
John Boch.
Zijne jeugd.
Stanley was de zoon eener arme dochter van
Dembigh, Betsy Parry genaamd, en van een
pachter uit de buurt, John Rowland. Ongeluk
kiglijk bekommerde deze zich weinig om zijnen
zoon, die tot last aan do arme moeder bleet.
Mozcs Parry, Stanley's grootvader langs moe
ders znde, nam de kleine bij zich en uoemdo
hem weldra Tg scliyn dyfodol de kleine
bengel der toekomst. Ongelukkiglijk stierf de
bravo man welko do kleine John recht hartelijk
lief had, wanneer deze slechts vijf jaren telde.
Hij werd door zijne moeder, welke verplicht
was als dienstmeid eene betrekking te zoeken,
bij zekeren Richard Price uitbesteed. Doch daar
het kostgeld slechts bij enkele, zeer onregel
matige tusschenpoozen betaald word, droeg
men den kleinen Stanley op eenen schoonen mor
gen naai' het workhouse of toevluchtsoord van
St-Asaph. Bitter schreide de arme kleine wan
neer h\j in hot groote gebouw werd achtergela
ten, waar hij gedurende acht volle jaren opgo-
öleton bleef, wyl zijne moedor, noch oenig ander
wip.h nm ham riGkuffllUCl'-
y i"- haalde^omér
hém de wacht sohappe toe te voiU'bU ven
Zulks geschieOf© rond 1S56, das wanneer
Stanley ongeveer 15 jaar oud was. Een portret,
dat men van-hom op dezen ouderdom gemaakt
heeft, stelt ons oen bolwargigo knaap .voor,
met harden oogslag, waarin koen beraad en
vast besluit te lezen ligt dat recus deu httidi-
gen Stanley laut gissen.
Doch. daar do jougen een degelijk lager on-
rijs genoten had, kon het ni< t anders ot hy
jt zich bij zijne wolachtige geitellen sohrik-
vervelen, hetgeen dun ook spoedig het
ssai bleek te zijn.
Mozes Omeu, een neef zijner moeder, ver
luide destijds liet ambt vau openbaar onder
wijzer te Muil, en wijl John tochafc h. r
l i l vi ei te iie'eek' aan hun, Wci dmj uoO. «.yne
moei ;ils helper aan neet Mozes aangeboden,
oj-nu ihil fl.-» imnrdiee ouuCT-
daglop'n van heden moest den prijs van den
o veracht voor Nicuw-Orleans komen volmaken.
En nfbts to verdienen
Zou hij dan te Liverpool moeten blijven sla
ven oa wroeten?
NV)u, bij zal vertrekken! Niet zoodra is dit
besluit genomen, of het staat onwrikbaar vast
iu keii brein van den karaklorvollen jongeling.
Des anderendaags begeeft hij zich bij den
kapitein.
ik zou mij als matroos op uw schip willen
Litcu iolijven.
Do bemanning is volledig, was het barscho
antwoord van den scheepskapitein.
En toch zult gij mij medenamen, want
rieuter mijn gevalen hier vertelde nu John
hoe bet kwam dat hij genoodzaakt was als
dierjttdoende matroos naar Nicuw-Orleans te
trdnien, wijl hem ougovcer een pond sterling
ontbrak om als passagier medegenomen te wor
den; Laat mij u voor dit pond sterling vau
dienst ziju, en ik verzeker u dat "gij over mij
zult to vreden wezen.
Do kapitein ging hem waarschijnlijk naar
allff duivels weuschenydoch daar valt zijn oog
op Let verstandig en ernstig uiterlijk van den
jongeling, en zich tot deu stuurman wendend
Hier is do nieuwe kajuitjoDgcu, sprak ky,
en daarmede was de zaak afgedaan.
Én die nieuwe kajuitjongen is dezelfde Stan
ley welke thans zijnen naam aan de grootste
aardrijkskundige outdekkiugcu onzer eeuw ge
vestigd heeft 1
onoeuig uieuh. uui uu «v.
meester op allo vakken van liet programma
zijnen hoofdonderwijzer steeds honderd op hon
derd vooruit was, hetgeen weldra ook aan de
leerlingen en dezer ouders duidelijk werd.
Om zich hierover te wreken, vond de goede
neef Mozes niets beter dan do geleerde alweter,
zooals hij Stauley noemde, te vernederen cn
hem zijne schoenen te doen blinken in plaats
van hem les te laten geven. Hierbij verstond
bij het fijn der zaak, en beriep zich op de
bestaande verwantschap om zich kosteloos te
doen dienen.
Wijl Stanley nimmer een penny in handen
kreeg, was het gemakkelijk te hegrijpen dat hij
haast had eeno andere, moer winstgevende
betrekking te zoeken.
Eindelijk vond bij deze bij een beenhouwer
van Liverpool.
Eene andere zuster zijner moeder stemde ei
in toe hem nachtverblijf tc verschaffen. Onge
lukkiglijk had dio moei echte duivels van kin-
deren", die er den goeden neef duchtig op
roffelden.
Stanley was dus hoe langer hoe ongelukkigci
on besloot nogmaals van bedrijf te veranderen.
Op cenen morgen verliet hij Liverpool, en
gedurende jaren boorde men met meer van Hem
spreken.
Naar Nieuw-Orleans
John Rowland dwaalde eenzaam door de
straten van Liverpool, zonder te weten waar liy
den volgenden nacht zijn hoofd zou nederleg-
gen. Iu deu namiddag slenterde hij laugs de
haven, cn zag er de sterke sjouwerslieden de
zakken,op hunnen breeden rug uaarwal dragen.
Spoedig was zijn besluit genomen
Hij begeelt zich bij den sjouwersbaas cn ver
zoekt om werk, hetgeen hem na eouig aarzelen
hij was toch zoo mager en teertoege
staan werd. Het schip dat men bezig waste
lossen, zou biuuen eenigc dagen naar Nieuw-
Orleaus overzeilen en bij John was hot gedacht
opgekomen giuderde fortuin to gaan beproeven.
Daags voor bet vertrek van bet scuip, hing
ecu dikke mist over de stad Liverpool, die hot
i I,V, rtiAr.TiirrnliïL- m.'lflUtn.
Stanley bij den kruidenier.
A hoy wantedMen vraagt een leeerjoogen.
Dit waren do woorden welke Stanley iu de
hoofdstad vau Louisana voor een kruideniers
winkel ontdekte.
Jbou treedt binnen. Achter de toonbank be
vindt zich een reeds bejaard man, die achter
eeu groot nieuwsblad bijua gausch verborgen
zat.
Gij hebt een leerjongen noodig t
De winkelier blikt over zijnen bril heen,
neemt deu bezoeker van kop tot teen op en
vraagt op gemeten toon
Wat kunt gij verrichten?
Ik heb eon allerbest geschrift.
I)e kruidonicr legt zijn dagblad ter zijde,
reikt aan den kandidaat-kruidenier pen cn nikt
en wijst hem op een liuncn zak den naam aan
II. M. Stanley.
Schrijf mij dat, zegde liij.
De proef gaf voldoenden uitslag cn John was
aangeuomcu,
II. M. Stanley was de naam van don ouden
kruidenier, die zijnen leerjongen weldra zeer
genegen werd eu hem ziju eigen naam deed
aannemen. Waarschijnlijk zou hij hem een
groot deel vau zijn vermogen hebben nagelaten,
doch eene beroerte kwam hom plotselings uit
het leveu rukken, eu de nieuwe Stanley stond
andermaal alleen in do wereld.
Stanley soldaat en zeeman.
Amerika stond toenmaals volkomen overeind
ter oorzakc van de kiezing van Abraham
Lincoln als voorzitter, cn weldra brak de broe
deroorlog los tusschen Noord- on Zuid-Amerika.
Stauley nam dionst onder bevel van generaal
Johnston en nam deel aan al do veldslagen van
ii rn tt: i „t.../m..! 1»»» in 1 S(i 9
del van deze kabel werd het schip by gehaald
eu zegevierend als oorlogsbuit medegevoerd
Deze schitterende daad verwierf hom den
raad van Vaandrig.
Wanneer iu 1866 de vrede gemaakt was,
keerde Stanley naar zijne geboorteplaats terug
ducli verbleef er slechts enkele weken.
Hij ondernam vervolgens eene reis naar
Palestina en Syrië en gaf eenigen tijd later een
zeer boeiend verhaal in do Levant Herald
hetgeen hem eeuon ongemeenen bijval ver
wierf.
Stanley dagbladschrijver
Opvolgemlijk was Stanley opsteller aan
de Missouri Democrat cn aan de New-York
Tribune. Als krijgsverslaggever stond Stanley
weldra onder de meest bevocgste aangeschre
ven de verhalen welke hij ous van de veld
slagen van generaal Haucock tegen de Rood
huiden gaf, zijn zoovele meesterstukjes vau
gespierden en scliildèracbtigen stijl.
Woldra werd hij met eene jaariijksche wedde
van 20,000 fr. door do New- York Herald afge
vaardigd om het Eugelsch leger in Abyssiuië
te volgen.
Vau dan af begon Stanley's roem zich reeds
to vestigen, on toen de bestuurder der Nac-
Yorlt Herald besloot iemand ter opspormg van
Livingstone to zenden, viel ziju keus natuurlijk
op zij oen mee werker.
Stanley's tochten.
Stanley werd door M. James-Gordou Bennet,
bestuurder van de Ncic-Yorlc Heraldmet de
uitvoering van hét volgend programma gelast,
dat dan ook punt voor puut uitgevoerd werd
De inhuldiging van Sucz-kanaal bijwonen,
do Nyl opvaren, zich naar Jerusalem en van
daar naai' Konstantinopel begevenvan daar
langs de Krirn het Kaukasisch gebergte bezoe-
i'. i i.i .1. IT...Yi.nrtl.A ,1 n /.IcIt
dezen "veldheer ."Tc ^Pittsburg werd hij in 1862
krijgsgevangen gemaakt, docli dank zijn spreek
woordelijke magerheid, gelukte liet hem zich
tusschen de ijzeren staven van het rijtuig door
to wringen en alzoo te ontsnappenzijn bewa
kers bemerkten weldra zijne vlucht cn zonden
hem eeneu hagel van kogels na, gelukkighjk
zonder hem to treffen.
Iu 1863 nam Stauley dienst in de Noord-
Amerikaauschc vloot en had weldra gelegon-
«likko mist over de stad Liverpool, uie nci Amerikaanseuu viuuu l,u u,™ Y f
wïkoör to ïoombMtcn onmogelijk maakte, holdWijken ongewone ilnpperW te
Btoton bieel, wyi zyno moeuo»ueou ^u.s vu uoei ue ]luvcn ,rCVCa. Al zwemmende giug by up eeuon atstaml
zijner bloe-lverwftuten zich om hem bekommei-jen geen enkel i o kaaien van 500 meters ouder het geschut van eene
.1..^ ,u ontdek-1 aukcren. zoohat aueu .«ouu ujj uu 1 versterkin" eene kabel hechten aan den voor-
o abÉtaarvan de
Bij mid-
zi ner hloedverwauien zicu um uom
deu Hut is daar dat do toekomstige ontdek-j ankeren, zooaai - - varsmrKine oeuo kuuui
kingsreiziger do eerste bitterheden des levens I deplAanon vandenUtoven vau ecu viiaudclijk schip, waarvan de
k'jSijtt gelit.'ïijQ'T^bOTttSen karakter |jeugdi^h^)wTa^ dwarsboomen. Immers, het^Lmanniog op de vlucht gelagen was. Bi
langs uo ja-iiui uut -
keu en dit volgen tot aan de Kaspische zee. Zich
alsdan naar Indië begeven en Livingstone op
zoeken.
Op 12 Oktober 1870 giug de onvermoeibare
mau scheep te Bombay in bestemming voor het
eiland Maurice; bij kwam behouden tc Zanzi
bar, en na er eene karavaan bijeengebracht te
hebben, trok hij moedig naar 't hartje van t
geheimzinnig werelddeèl.
Ziekte noch vermoeienis, dc zengende hitto
noch de kwade trouw dor inboorlingen vermoch
ten zijuon moed een enkel oogenblik aan 't wan
kelen te brengen.
Na ongehoorde moeilijkheden van allen aard
ovcrwouueu to hebben, gelukte hot hem in de
maand November 1871 Livingstone te ontdek
ken in een dorp, op de oostelijke kust van het
Tanganikameer gelegen.
Die uitslag was zoo onverhoopt, zoo verba-
zoud, dat do ernstigste mannen de schouders
ophaalden wannéér de tijding der samenkomst
der twee beroemde reizigers in Europa toe
kwam. Doch eindelijk moest men zich aan de
werkelijkheid onderwerpen eu een kreet van
bewondering weerklonk door gansch Europa.
Op 19 Oktober 1874 verliet Stanley ander
maal Zanzibar om de plaatsen op to sporen
waar de Nijl zijnen oorsprong neemt.
Deze verken uingstocht ging andermaal met
duizende gevaren van allen aard gepaard, doch
de stalen wil vau Stanley wist alle hinderpalen
uit dou weg to ruimen.
De uitslag zijner verkenning was verbazend
ten opzichte dor aardrijkskundige wetenschap,
llij ontdekte de uiterste oorsprong van den Nyl
en vestigde de aandacht op Congo, welke vol-
"cus hem geroepen was om onschatbare diensten
aan den Europeeschcn handel en nijverheid te
gCïuUis73 kwam Stanley naar Europa terug
waar hem ccno kostelijke ontvangst to beurt
viel.
Verkenning van Hoog-Congo
Iu Februari 1879 vertrok Stanley naar
Afrika, cu bevond zich iu Augustus van het
zelfde jaar voor de monding van den Congo-
stroom, welke hij met ziju geleide opvaarde.
