Iw0h kIBp^k11Hl«vk
E—
huldiging Een verheugend
voorteeken
De Wereld op den Vrijdag
VRIJE TRIBUUN
KARNAVAL in
DUITSCHLAND
Hoe staan wij, Liberalen tegen
over de hervorming van den Staat
BU DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
PRIJS PER NUMMER 50 CENTIEMEN
~::z-|nr I mrDlll
VERANTWOORDELIJKHEID |H BH Ba™" ||J|| BH gyjpyg H H Bj Wmk
',f 'I "'''HU I l'l 23^2!3ESöa VVEEKBLAD 0ER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
NEGENDE JAAR
28 FEBRUARI 1937
Nummer 9
AANKONDIGINGEN 1:00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan
kondigingen, prijs volgens te vragen tarief. Aankondigingen en artikels
te weigeren is voorbehouden. ALLE toezendingen moeten onderteekend
zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de regel.
Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich
rechtsitreeks tot de Redactie «GRAAF EGMONT», Aalist, Tel. 370, Postch.
Rek. 41.11.44. Voor aankondigingen buiten het Arrondissement Aailst,
wende men zich tot den DRUKKER.
Paul- Henri SPAAK
Over eenige weken schreven wij, dat
het Socialisme hier in Belgie evenveel
op het Marxisme geleek, als wit op
zwart, en dat onze Soskens, van Revolu
tionairen, Behoudsgezinden, van Anti
militaristen, Militaristen en van Inter
nationalen, Va^erlandsgezinden waren
geworden. Wij trokken er het logisch
besluit uit, dat wij niet begrijpen kon
den hoe de Socialistische Partij in plaats
van, net als wij, onverbiddellijk op Mos-
cou los te gaan, nog altijd met de groo-
te zuster aan 't flirten ging.
Eenige weken nadien kwam gelukkig
het einde van dit dubbelzinnig optre
den... althans in woorden, want wij
moeten de DAAD afwachten.
Paul-Henri Spaak en met hem Henri
De Man, verklaarden dat, van de We
reldrevolutie en de Internationale moest
afgezien worden en dat het uur van het
Socialisme-Nationaal geslagen was. Wij
durven het woord Nationaal niet voor
Socialisme zetten en niet schrijven Na-
tionaal-Sccialisme, daar cr dan onmid
dellijk zou gedacht worden aan de toe
standen over de Rijn Beide beduiden
de aanpassing der Sociale princiepen
aan de behoeften van een bepaalde
Collectiviteit... TusSchen de benaming
Nationaal-Socialisme of Socialisme-Na-
tionaal is in feite geen verschil.
Ziedaar dus de Socialistische Partij in
twee groote kampen verdeeld. In het
eene, de oude strekking Vandervelde, De
Brouckère, Huysmans (niet zeker) en
dan de andere zijde, 'de nieuwe strek
king Spaak-De Man, en anderen...
Vandervelde had in de Zaal «Forum»
te Leuven, goed te verklaren, dat er in
de Socialistische Partij geen hevige
twisten waren, dat hare eenheid in gee-
nen deele was aangetast, weinigen zul
len er aan gelooven, daar Spaak en De
Man beslist schrijven, hunne opvattin
gen door te voeren, liefst zonder slag of
stoot, maar met slag en stoot als het
moet. Op een meeting te Brain-Ie-
Compte gehouden, drukte den Heer
Spaak zich uit in deze bewoordingen
«Wij hebben de ambitie NATIONA
LISTEN te zijn en onze moeilijkheden
op te lossen door middelen die wij niet
elders zullen zoeken. Ons ordewoord is
Noch Rex, noch Moscou
En deze bewoordingen, geleken zoo
danig op deze der Liberalen, dat onze
Voorzitter, Heer de Laveleye, er niet aan
gelooven kon, en dat hij het voorzichtig
vindt, voorloopig op de hoede te zijn.
De dagbladen, vooral van conserva
tieve zijde, hebben groote lof gestrooid
rond den Heer Spaak... en deze nieuwe
bekeering van den afstammeling van
Janson, met enthousiasme begroet.
De houding van Spaak is inderdaad
niet alledaags
Eerst meer revolutionnair optreden
dan de hevigste onder de revolution-
nairen, alles willen omver gooien en de
ruiten breken, en daarna, niet eenige
tientallen jaren, maar eenige jaren na
dien, volmondig bekennen dat men
vroeger ongelijk had, en den bal mis
sloeg, is durf, die men niet alle dagen
bij de politiekers tegenkomt. Doorgaans
weten die Heeren zachtjes en zonder
schokjes te evolueeren om hun teerge
liefde kiezers niet af te schrikken.
Spaak integendeel legde in volle bla
den bekentenissen af en verklaarde klaar
en duidelijk vaarwel aan de oude prin
ciepen der Socialistische Partij.
Misschien hebben wel, eenerzijds de
bestatigingen door Gide aan het dag
licht gebracht, en anderzijds de klare
kijk in de werkelijkheid van zijn vriend
Henri De Man, de genadeslag gegeven,
aan al wat Paul-Henri Spaak aan de
Ideologie van de Internationale hechtte.
Wat er ook van weze, en op voor
waarde dat de groep Spaak-De Man we
zenlijk,, de groep Vandervelde, De Brou
ckère in 't vergeethoeksken duwt, mo
gen wij ons verheugen dat een groot
deel der Socialisten aan de Moscovieters
definitief vaarwel zegt. Dat maakt een
eerlijke samenwerking tusschen alle de
mocraten mogelijk. Firver.
THEATRE ROYAL DE GAND
Le Comte de Luxembourg
Opérette en 3 actes.
VLAAMSCHE STADSSCHOUWBURG
GENT
DE VROUW IN HERMELYN
Prachtige Operette van R. Schanzer en
E. Welisch, muziek van J. Gilbert.
Het internationaal kegelspel heeft
zonder al te groote schokken den kar-
navaltijd doorgebracht. Muilen maken
en toten trekken is nu toch éénmaail het
vuurken zonder hetwelk men in de in
ternationale politiek 'zijn soepken niet
warm houdt, zoodat 'de karnaval dagen
daarin feitelijk niets te verbeteren heb
ben.
Om dus een Nazi soepken wat op te
warmen, vond Hitier het noodzakelijk,
van eens 'nen duchtigen diskoers af te
lappen. Immers begon de maag van het
Duitsche volk reeds bedenkelijk te
knorren, zoodat er absoluut voor wat af
wisseling diende 'gezorgd te worden. Met
veel lawaai werd dien diskoers door den
Duitschen propagandadienst reeds we
ken op voorhand aangekondigd, en voor
den zooveelsten keer hoopte men in
Duitschiand, dat Hitler eindelijk, het
zoo dikwijls beloofde manna zou uit
den grond stampen. Ook de rest van de
wereld wachtte met spanning dien zoo
gezegden sensationeelen diskoers af,
want de paarden moeten op hun hoede
zijn, als 'nen lastigen muilezel in hun
stal aan het balken gaat. Met veel be
langstelling stemden we dus op dien fa-
meuzen 30 Januari de radio op Berlijn,
om naar de rauwe, afgebeten maar im
pulsieve stem van Hitier te luisteren.
Wat hij daar nu allemaal uiteen gedaan
heeft, is in al de bladen al genoeg ge
knabbeld en herkauwd geweest om het
hier niet meer te herhalen. Iedereen is
het er dus over eens, diat Hitier ons niet
wijzer gemaakt heeft, en dat de aange
kondigde, wereldschokkende verklarin
gen, slechts een 'herhaling waren van
zijn bankpartij in Maart 1936, na de
herbezetting van den Rhijn. Dus vele
woorden, maar geen oorden, zooals het
■al te dikwijls het geval is. Doch laat ons
nu eens zijn diskoers van een bijzonder
standpunt beschouwen. Eerlijk gezegd,
kunnen wij ons nog al gemakkelijk
voorstellen, dat de Duitsche massa zich
zonder veel moeite kan laten meeslee-
pen, door die bruischende, suggestieve
stem, temeer nog, als deze stem voort
durend het aardsche paradijs, met tijd
en boterhammen natuurlijk, aan
Duitschiand voorspelt. En daar het volk,
zoowel in Duitschiand als elders, zich
veel liever met een ijdele hoop paait,
dan lie ruwe werkelijkheid aanvaardt,
is het begrijpelijk, dat het volk zich
zonder veel verzet, met dergelijken dis
koers laten afschepen voor een paar
maanden.
Evena's de andere diktateurs kent
ook Grille maar al te goed den invloed
van het spreekwoord, veel beloven en
Het is de meesten onzer waarschijn
lijk onbekend dat, op initiatief der Bel
gische Regeering, een Studiecentrum
tot Hervorming van den Staat- in het
leven geroepen werd. Dit studiecentrum
bestaat uit verschillende commissies,
die elk een onderdeel van het probleem
te behandelen kregen de eene -houdt
zich bezig met de hervorming van het
Staatsaparaat op het economisch ter
rein de andere op het gebied der cul
tuur en der verschillende volksgemeen
schappen die Belgie bewonen een an
der nog bestudeerd de hervorming van
het kiesstelsel, de verdeeling van het
Landsgebied in Provinciën en dergelijke
uctueeie vraagstukken meer.
Senator Arthur Vanderpoorten, lid
van dit studiecentrum, vertegenwoor
digt daar meer bijzonder de Vlaamsche
Liberale fractie. Zooals men weet heeft
hij een studie gewijd aan het probleem
der hervorming van den Staat, destijds
uitgegeven door het Liberaal Vlaamsch
Verbond. In deze studie nochtans, hield
hij zich hoofdzakelijk bezig met struc
tuurhervorming op economisch gebied.
Op dit oogenblik echter treedt voor hem
het probleem der structuurhervormin
gen op ethnografisch gebied en zal hij
de liberale leiders en strijders zeer
dankbaar zijn door middel van brieven
of opstellen in dit blad verschijnend te
weten te komen wat zijn medestanders
daarover denken.
Ter herinnering en tot vestiging der
gedachten geeft hij hieronder een bon-
Verantwoordelijke Uitgever
EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALSf.
DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOIS
ST-GILLIS-DENDERMONDE
weinig geven, doet de zotten in vrede
leven, op het volk. Ze maken er dan ock
ïuimschcots gebruik van om hun poli
tiek kraam recht te houden, met het
noodzakelijk gevolg, dat het volk in
pi'.aats van eten, holle woorden van
vlammende diskoersen te verteeren
krijgt. Want ik vraag me af, waarom
juist in die landen, die met een dikta-
tuur gezegend zitten, een ministerie van
propaganda moet gehouden worden.
Immers, de bevolking van een democra
tisch land, hoeft niet -stelselmatig be
werkt te worden, want het volk zelf
heeft te oordeelen, in hoever ze haar
vertrouwen mag stellen in de 'regeering,
en dit zal natuurlijk in rechtstreeksch
verband zijn met de daden der regee
ring, zoodat deze laatste verantwoorde
lijk voor haar beleid is tegenover het
volk. Doch in een diktatuurstaat heeft
de regeering geen rekenschap van haar
daden te geven aan het volk, en als het
regime dus een schotel vergif opdient,
moet het volk slikken, want de propa
gandadienst is daar om te verklaren,
dat dit vergif een koningsgerecht is.
Als dit nog niet volstaat, en het volk
dus het voorgeschoteld vergif te moei
lijk wil verteeren, dan komt het repres
sief orgaan tusschen om dit vergif met
een ijzeren hiel binnen te stampen.
Want in de landen, waar er een propa-
gandadienst bestaat, vindt men fataal
daar nevens een soort bdoedorgaan, om
'het minste verzet van het volk in het
biloed te smooren. De Gestapoe en de
G'uepeoe in Duitschiand en Rusland zijn
daar het sprekendste* bewijs van. Als
het volk dus niet genoeg wierook van
den propagandadienst inslikt, komt dit
bloedorgaan onmiddellijk tusschen, om
het met stalen vuist in te kloppen. De
dïktatuur is dus als een scheeve lavabo,
die op waggelende pooten rust, zoci;'at
'n propagandadienst en een bloedorgaan
absoluut noodzakelijk zijn, omdat de
krammakkelige -kommode niet al te rap
zou in teljooren vallen. Het komt er dus
op aan, zooveel mogelijk muilen en to
ten te trekken, om des te beter de wer
kelijke bedoelingen, t.t.z., de belangen
en het behoud van het regime te ver
bergen ten nadeele van het belang van
:het volk. Doch éénmaal, dat het geduld
van het volk, door den honger gekweld,
letterlijk uitgeput is, wordt er getracht
van eens achter het masker te loeren,
om juist te weten, welk beestje men in
huis gehaald heeft. Doch, natuurlijk,
dan is het veel te laat, want de ver
schrikkelijke slagtanden van het mon
ster dulden niet het geringste verzet.
William.
dig overzicht van de verschillende mo
gelijkheden van hervorming, afdalend
van maximum naar minimum
le De personeele Unie, waar twee of
meer staten zoowel naar binnen als
naar buiten volledig souverein, zelfstan
dig en onafhankelijk zijn. alleen ver
bonden door den band van het gemeen
schappelijke Staatshoofd. Vroeger was
dit het geval in de Scandinavische lan
den.
2e De Statenbond elke Staat 'blijft
souverein, maar er bestaat een gemeen
schappelijk pact dat in feite een vol
kenrechtelijke overeenkomst is. De ge
meenschappelijke belangen, vooral de
buitenlandsche aangelegenheden, wor
den door dit pakt bepaald. Zoo was de
Duitsche bond -vóór 1866, zoo was die
Zwitsersche Statenbond tot 1848.
3e De Bondsstaat hier is elke staat
slechts naar binnen-in souverein, naar
buiten-uit treedt de federale macht op
en ook voor de hoogere belangen is de
federatie oppermachtig. Zoo zijn de
Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
vanaf 1777, Zwitserland vanaf 1848,
Duitschiand tot in den jongs ten tijd.
4e De Reëele Unie elke staat is naar
binnen souverein, naar buiten is het de
Unie, er is een enkel Staatshoofd en de
politieke gedragingen en organisatie
van de samenstellende staten, zijn ge
lijkloopend.
5e De Unitaire staat zooals wij hem
op dit oogenblik in Belgie kennen.
Onze vrienden kennen het wetsont-
OP ZONDAG 14 MAART A.S., IN DEN
LIBERALEN KRING DER 5e WIJK,
HULDIGING VAN DEN HEER GRAAF
LIPPENS. (LOKAAL KORTRIJKSCHE
STRAAT, 2, GENT.)
'S MORGENS, OM 11 U„ VERGADE
RING EN AANBIEDING VAN EEN GE
SCHENK.
'S NAMIDDAGS, OM 2 U., GROOT
POLITIEK BANKET.
DE LIBERALE MINISTERS DEVEZE,
BOVESSE EN HOSTE ZULT.EN AAN
WEZIG ZIJN.
MEN KAN DEELNEMEN AAN 'T BANKET,
MITS DE STORTING VAN 20 FRANK, OP
HET VOLGEND ADRES KORTRIJKSCHE-
STRAAT, 2, GENT.
werp destijds door Herman Vos en kon-
soorten ingediend nopens het Federaal
Statuut. Zij kennen ook het lot van dit
wetsontwerp en de kentering van ge
dachten bij Senator Herman Vos.
Twee punten moeten ons hoofdzake-
iijk bezig houden bij het bestudeeren
van dit probleem 1) de genoegdoening
aan de rechtmatige eischen en verlan
gens der Vlamingen 2) het gevaar
voor vrijzinnige Vlamingen, voor de-
mokraten en voor liberaal-gezinden
besloten in een eventueel Federaal Sta
tuut waar de Katkolieken, de totalitai-
ren en de corporatisten een machtpo
sitie innemen zouden. Het komt er nu
op aan de Vlaamsche vei zuchtingen te
bevredigen zonder de liberaal-parle-
mentair-demokratische idealen te ver
loochenen.
Kunnen wij streven naar het invoe
ren van cultureele autonomie Zoo ja,
op welke wijze Moeten de ministeries
gesplitst worden Moeten er naast de
Ministers andertalige Staatssekretaris-
sen benoemd worden Moet de afbake
ning der provincies herzien worden
Moet b.v. de provincie Brabant in twee
of drie provincies verdeeld worden
Vlaamsch Brabant, Waalsch Brabant en
Groot Brussel Moet de grondwet her
zien worden Desgevallend, in welken
zin
Gaarne kenden wij het oordeel en de
middelen door onze liberale vrienden
en geestesverwanten voorgesteld om
het gestelde doel te bereiken.
Het zal onze lezers niet ontgaan dat,
onder de verschillende voorgestelde
structuurhervormingen, niet meer ge
waagd wordt van Groot-Nederland,
noch van den Burgondischen Staat,
lief aan Verdinaso, noch van Vrij
Vlaanderen, noch van dergelijke om
vormingen meer die de kaart van West-
Europa op een gevaarlijke manier zou
den kunnen veranderen. Al de gestelde
oplossingen zouden zich voltrekken in
het kader der geographische ongerept
heid van Belgie, d.w.z. dat de verande
ringen zich naar binnen-in zouden af
spelen. Zoover zijn we dan toch al reeds
gevorderd dat de ongeschondenheid
van den Belgischen Staat naar buiten-
uit als een Staatkundig, diplomatisch
en economisch axioma aangezien wordt.
Er dient nu onderzocht of tamelijk
diepgaande structuurhervormingen be
vrediging aan de meerderheid der be
woners van ons land zouden schenken
of die hervormingen als finaal zou
den aanzien worden zooniet of zij een
eerste stadium tot verdere verbrokke
ling wezen zouden.
Het problema dat zich stelt is het
volgende volledige genoegdoening
schenken aan de Vlamingen zonder de
philosofische overtuiging der vrijzinni
ge Vlamingen, der Waalsche katholie
ken en der Demokraten in het gedrang
te brengen.
Wie helpt ons dit problema oplos
sen
ONTWIKKELD U LEES BOEKEN.
De Liberale V.aamsche Studenten der
Hocgeschcol te Gent, hebben door de
zeer goed geslaagde poütieke vergade
ring. waarop de heeren Joris, Volksver-
tegenwo:. Iger en Aernaut, Voorzitter
van de Liberale Jonge Wachten te
Antwerpen., het woord voerden, een
klinkend bewijs van levenskracht gege
ven en de hoop op een veelbelovende
toekomst gesterkt. Jong, dus liberaal,
zooi hun tot 'leus kunnen dienen. De
ouderen beschouwen het een voorrecht
te mogen vaststellen dat belangrijke
vraagstukken van den dag in onderling
overleg door de studeerende jeügd on
derzocht en behandeld worden met een
geestdriftig streven naar verwezenlij
king van een opbouwende politiek. Deze
jeugd geeft blijken van een gezond ini
tiatief. Het verheugd ons te zien, hoe
ze vcoral ijvert om het idee hoog te
houden van de vrijheid, zooals de Libe
ralen dit begrip opvatten. Ze beseft dat
de vrijheid niet ten gerieve van de in
dividuen mag dienen, maar moet strek
ken tot vermeerdering van het geeste
lijk en materieel voordeel der gemeen
schap. Ze ziet in dat de vrijheid, aldus
begrepen, de grondslag is van de natio
nale welvaart en van den vooruitgang.
Haar bedrijvig optreden kunnen wij
daarbij niet ontberen. De waarde van
die liberale jeugdbeweging wordt ver
hoogd nog, door haar eigenschap om
recht door zee te willen gaan, door haar
wil om zich van extremische neigingen,
zoo van links 'als van rechts, te hoeden,
door met alle mogelijke krachten de
sociale rechtvaardigheid te beoogen,
zuiverheid op Staatkundig gebied te
verzekeren en 'n gezaghebbend Staats
bestuur met openbare controle voor te
staan. De taak, die haar voorbehouden
is, reikt ver. Aan haar zich daartoe
voor te bereiden, vooral om stellingen
tegen te gaan, die het belang van het
individu of van een bevolkingsgroep
willen bevorderen en om de staatkunde
zoo te zien leiden, dat ze de zelfwerk
zaamheid der burgers aanmoedigt, de
ontplooiing van persoonlijke gaven mo
gelijk maakt, de individueele vrijheid
op goede banen vcart, desnoods brei
delt, waar ze de medeburgers zou te
kort doen. Die ideeën werden uitste
kend ontwikkeld in de beginselverkla
ring van den Bond der Jonge Liberalen,
onlangs te Dortrecht vergaderd. Ze die
nen hier eveneens overwogen en in toe
passing gebracht te worden.
Uit het verslag over de jaarlijksche
vergadering van dien Bond', dat in «Het
Vaderland» verscheen, vernemen wij
dat «Een Spaansch denker (José Orte
ga y Casset), onlangs terecht er op ge
wezen heeft, dat het grootste gevaar
van de hedendaiaigsc'he beschaving is, de
inlijving van het leven in den Staat, d'e
inmenging van den Staat in alle din
gen, de opslorping van iedere maat
schappelijke spontaneïteit door den
Staat. Er mag niet worden gedraald.
Het Staatkundig terrein hoeft verbreed
te worden. de blik verruimd, het in
zicht verdiept. De visie van de jeugd en
haar energie kunnen het Liberalisme
van dienst zijn. Dezen dienst moeten
de jongeren bewijzen
De Liberale Vlaamsche Studenten
zijn den plicht bewust. De ijver, dien ze
aan den dag leggen, staat er borg voor.
Het tot nieuw leven gebracht Liberalis
me, dat thans heel het land door zijn
opbeurenden invloed en zijn onver
zwakte pogingen tot intellectueele en
stoffelijke heropleving en ontwik
keling der gemeenschap laat gel
den, bezit de noodige aantrekkelijkheid
voor de jeugd, om zich te laten mede
slepen. De karaktertrekken van het Li
beralisme stemt met haar idealen en
haar vurigen, edelmoedigen drang tot
daden overeen. Jong, dus Liberaal. De
Ltberale Vlaamsche Studenten helpen
mee de toekomst voor de partij voor te
bereiden. Zé zijn aangewezen om an
deren tot deelgenooten te maken van
een diep doorvoeld en sterk doorgevoerd
gezond staatkundig streven. Met groote
belangstelling, volgen wij hare doel
treffende politieke werkzaamheden en
wenschen haar goed 'heil
LIBERALE OUDERS
Hebt ge reeds voor een kostumeken
gezorgd voor uwe kinderen, om deel te
nemen aan het verkleed KINDERBAL,
op Zondag 7 Maart, in «Graaf Egmont»,
ingericht door de Liberale Damenbond.
