Wat wij uit deze beschouwingen prak
tisch besluiten H eg mei den oorlog-
Weg met de vernietigingsplannen die
kiemen zijn van latere oor'ogen. Weg mei
den oorlog die onrecht niet iot recht kan
herschapen Leve het recht dat aan alle
valkeren, cok de kleinsten hel bestaan er
kent. Niet eerder zal de vrede op aarde
heerschen, vooraleer de menschen van
goeden wil zijn en elkanders recht er
kennen.
In dien zin ook moet ONS vraagstuk>
het Vlaamsclie, opgelost, worden. Dan
zullen de onaangename geschillen voor
altijd ophouden.
JUS.
Somtijds worden oproermakers
vaderlanders, en vaderlanders op
roermakers genoemd.
Verschil tusschen
Wit en Zwart I
Zelfbestemming of zelfbestuur is
de kreet die, op dit oogenblik, door
heel de wereld weerklinkt. En hoe
kan het anders Sluit dat woord
het toekomstig lot 'van de wereld
niet in zich
Door zelfbestemming, .vordt im
mers aan alle naties, de kleinste
zoowel als de grootste, het recht
toegekend over eigen lot te be
schikken cfeze of gene machtige
buut zou zich rtietJtteer in te'laten"
hebben met wat er bij ons zooal
omgaat.
Wij zijn er diep van doordrongen
dat an het oogenblik af dat de zelf-
bestemming voor alle naties op
recht an rechtzinnig zal worden
toegepast, dat dan, e» dan alleen,
alle gevaar voor nieuwe oorlogen
zal verdwenen zijn. Zonder zelfbe-,
stemming is geen volkerenbond
leefbaar.en zoolang wij geen volke
renbond hebben, slaan wij steeds
aan gevaar van oorlogen bloot.
Dit punt zijn wij steeds bereid
breedvoerig te'bespreken.
Hebben we niet gezien, dat zelf-
bestemmingsrecht en volkerenbond
den grondslag vormden van presi
dent Wilson's vredesprogramma
In de pauselijke nota's tot de
oorlogvoerenden, werd er herhaal
delijk op deze twee punten gewe
zen. Op de Soc. Int. Konf. van
Stockholm, hield men ook, met
hand en land aan deze leus.
InRusland,gaat men zelts verder,
daar stélt men het zelfbestuur
rechtstreeks in praktijkPolen,
Finland, Uhranic en andaren
werden als zelfstandig erkend, en
niet alleen door Rusland, maar ook
door de Entente- en Centraal-
machten.
En nu er nogal druk gepraat
wordt over oorlogsdoeleinden, is
volgens wij in verschillende bladen
lezen, in Engelsche kringen ver
klaard, dat, indien Duitschland be
reid is de gebieden welke het bezet
houdt te ontruimen, Engeland ook
de bezette Duitsche koloniën wil
terug geven, op voorwaarde Dat
Duitschland zelfbestemming toe
staat aan de arw'oners dezer
koloniën
Bij zulke verklaring, blijven wij,
aktivisten, wat stil.
Engeland eischt zelfbestemming
voor de volkeren der Duitsche ko
loniën voor ons opperbest. ioij
zijn voorstaanders van zelfstan
digheid vow alle nationaliteiten
Het Vlaamsehe volk kan er van
meepraten, 85 jaren hebben wij de
onderdrukking gevoeld.
Maar.... wat zuilen de franskiljons
daarvan zeggen Mogen de inwo
ners dezer koloniën, dus Duitsche
onderdanen, het zelfbestuur dat
Engelandhun aanbiedt aanvaaiden?
En ik hoor hen al roepen Zeker
Zeker I waarom niet Voor ons is
dat ook goed hëeren, want, zooals
we reeds zegden, wij zijn voor
staanders van zelfbestuur en vrij
heid. Maar, indien ge dit goed vindt
voor zwarte, halfwilde Afrikaan-
ders. zoudt ge ons clan niet kunnen
zeggen, waarom wij, Vlamingen
ons recht niet mogen eisc'nen
Of ligt daar het verschil tus
schen iott en zwart
Wij zullen bij gelegenheid deze
aangeraakte punten wel afzonder
lijk en grondig behandelen.
RECHT DOOR ZEE 1
Den 8-i-i7i
Ziende blind.
Gelijk in het sprookje van Andersen,
vanneer de Koning in den praatstoel
ging door de stralen der stad en dat heel
het volk zijn nieuw schoon kleed bewon
derde.drukte één enkel woord van 'n kind
dal alles uit vat iedereen wist. maar niet
zegde, en dat alles veranderde. Het kind
riep De Koning is naakt. en de be
goocheling verdween er. de Koning bleef
beschaamd, en al de lieden die zich zelf
overtuigden op der. Koning een schoon
nieuw kleed te zien, merkten dat hij naakt
was Wij moeten hetzelfde zeggen, wij
moeten zeggen wat iedereen weet. maar
niet durft uitspreken, zeggen dat, hoe
men de moord ook betitetc, de moord
steeds moord blijjt, een misdadig en
schandelijk iets. En het is genoeg het te
zeggen op klafe, treffende wijze en .luid
op, en de mcnschen zullen ophouden te
zien wat ze meenen te zien en zullen zien
wat ze vierkelijk zien. Zj zullen ophou
den te zienden dienst aan het vaderland,
den hetdenmoefl van den oorlog, de mili
taire gtorie, de vaderlandsliefde, en zij
zulten zien wat is de naaktheid en de
misdadigheid van den moord. En als de
menschen dat zien, zal gebeuren wat in
het sprookje geschiedde deze die de
schanddaad bedrijven zullen beschaamd
worden en dezen die zich overtuigden de
misdadigheid van den oorlog niet te zien,
zullen ze zien en zullen ophouden moor
denaars te zijn.
LEO TOLSTOY.
Iets over de Opvoering van
HET HOOGSTE RECHT,
door den Kunstkring Cari
tas op 20 en 21 Januari I I.
Deze kunstkring heelt oss dus weCr
een mooi tooneelstuk, van de zeer sym
pathieke hollandsehe schrijfster Ina Bou-
dier-Bakker, laten genieten.
Haar eerste tooneelspe! Verleden
dat hier vroeger zoo prachtig werd opge
voerd. had ons reeds in diepe bewonde
ring gebracht voor deze schrijfster en het
was ons een waar genot, haar volgend
werk Het Hoogste Recht ook hier te
zien spelen.
In dit stuk heeft Mevrouw Boudierons
het volgende willen weergeven
Mariu» Kolberg.zoon c-ener rijke familie
was getrouwd met Eva, een jong meisje
uil den middenstand. De moeder van
Marius, had zich zeer tegen dit huwelijk
verzet en daardoor was de vriendschap
tusschen moeder en zoon verbroken.
Marius bentint Eva als een lief, aardig
wijfje en zij. natuurlijk zeer ouder den
indruk van het nieuwe, rijkere milieu
waari z gekomen is,schikt zich in alles
en leeft schijnbaar gelukkig. Ze wordt
door haar man meesiendeels behandeld
als een kind. dat niet kan meêvoelen met
zijn gedachten, en als na de geboorte van
hun eerste kind, de oude mevrouw Kol
berg zich verzoent rr.et haar zoon. wordt
Eva nog minderwaardiger geschal en
worden zonder hate goedkeuring alle
beslissingen, aangaande het huishouden,
door moeder cn zoon genomen, en door
gedreven.
Luier krijgt ze nog twee kinderen
waarvan'étn srerfi. Moeder Kolbeig
blijft steeds Evu haren omdat die haar
Marius heeft ontstolen, maar dat begrijpt
in den beginne de oude vrouw niei, dat
Eva even veel recht heeft op Marius dan
zij en dat ze niet alleen een lief vrouwtje
voor hem moet zijn, maar eveneens zijn
vertrouweling en raadpleegster i,-i alle
huishoudelijke besprekingen. Ook kin
deren worden haar ontnemen door haar
schoonmoeder, die hu goed geoordeeld
heeft ze in de siad naar school "ie zenden.
Eva heeft gesmeekt ze bij haar te laten,
maar dat kan niet, dal mag nies; me
vrouw Kolberg vindt het niet goed de
kinderen op de dorpschool te laten gaan
ze moeten eenc beiere opvoeding krijgen
in de stad.
Eva leed vc-el onder de afwezigheid
van haar lievelingen ende geringschatting
van haar man, maar werd juist daardoor
een diép denkende vrouw. Marius merkt
niet op hoe zijn viouw lijdt, en hoe ze
innerlijk verandert. Als ze hem soms eens
hartelijk vraagt om toch eens vertrouwe
lijk met haar te praten dan leest of schrijft
hij onverbiddelijk voort of ziet soms eens
minachtend óp.
De kinderen worden grooler dan
komen voor haar eeuige gelukkige dagen
als ze met de vakantie bij haar komen
logeeren cn ze kan zoo intiem met hen
spreken. Maar die verlofdagen zijn altijd
Eindelijk vindt ze troost in de gevoel
volle gesprekken met een vriend. Frank
van Leentcn- Door die laage, intieme ge
sprekken leeren zij eikaars karakter ken
nen en voelen dat ze eikaar liefhebben.
Ze stemt toch liet toe om met hem te
vluchten, wijl ze te veel denkt aan het
ooideel dat de kinderen later over haar
zouden uitspreken. Frank gaat dan alleen
weg. Later komt luj terug. Ditmaal is ze