DE TOORTS.
5
vallenverklaring dei Belgische Regeering werd uit
geroepen in het Alhambra te Brussel voor 3000
menschen, zonder dat cenig officier van justitie,
eenig procureur-generaal. Hof van Beroep, met of
zonder verzoek van politici ingreep? Is dat niet al
heel eigenaardig, indien het <lc principiëcle kant
van het vraagstuk ailéén betrof?
Is hel dan ook niet merkwaardig, dat de rechter
lijke autoriteiten 'niet onmiddellijk na de verga
dering van December, waarbij tot de onafhankelijk
heidsverklaring werd besloten in een groote ver
gadering van dien Raad, warft dit kan voor de be
trachte'geheimhouding pleiten) na de openlijke af
kondiging van 22 Januari stil bleven zitten om pas
-op aansporing van de door de uitroeping van de
zelfstandigheid onttroonde politici, te ontdek
ken, dat een gevaarlijk feit had plaats gehad, dat
n.b. in alle dagbladen besproken was?
Intusschen zit het Duitsch Bestuur met de gebak
ken peren. De Raad. eenmaal erkend, moest gedekt.
Waarvoor intusschen de voorzitters der Kamers van
het Hof van Beroep zijn weggevoerd, is niet juist
bekend. Daarvoor moetcii bijzondere redenen be
staan hebbfen om het verklaarbaar te maken. Want
deze heeren deden hun plicht al was 't wat laat. Een
plicht, die voortsproot uit een verzuim. De Staat
Vlaanderen is een fictie, heeft nóch leger, nóch eigen
justitie, de primaire kenmerken van den staat. Sta
rend vooral op de hervormingen bij de autonome
lichamen,*heeft men'-op zien aankomen gespeeld
ten aanzien der rechterlijke macht, vertrouwend, dat
geen conflict komen zou, en het was wellicht gelukt
als de slimme onttroonde politici niet een wapen
hadden gehad in het feit. dat wel de Vrije staat
Vlaanderen was uitgeroepen, maar niet formeel de
Belgische Wet ten aanzien van sommige punten
was geschorst cn daarvan kennis gegeven aan de
rechterlijke macht. Heeft men dit niet aangedurfd?
Wat is de reden? Maar dan heeft men miskend de
waarde van den ambtseed. Als er ook maar "één
rechter in zjjn hart het activisme genegen was, dan
had hij niet anders dan zijn plicht gedaan met rechts
ingang tegen de leden van den Raad van Vlaanderen
te verleencn. Hij was gebonden aan zijn eed en aan
de wet. 1) Hoe het ook zij, het verwonderlijke is
dus, dat pas op instigatie van builen de Zelfstan
dige Onafhankelijke Rechterlijke Macht opeens in
greep en dit geeft te vermoeden, dat met dat al de
activistische leiders, die in een zeer moeilijk parket
waren ,toch buitengewoon goed gezien hadden. Hun
berekening faalde door een ov er 't hoofd geziene
factor: de scherpziende politici, die de gehcelc zaak
in de war stuurden.
Daarna kwam een tweede moeilijke phase Een
maal gegrepen moesten de leden van den Raad - -
groote ironie - zich laten opsluiten, óf, cn dit js
1) Tenzij natuurlijk de bezetter afwijkende ver
ordeningen had gemaakt, waardoor het vroegere
stilzitten der justitie tegen de activisten zou zijn
verklaard, alsmede de straf aan de drie voorzitters
opgelegd, maar waarmede inderdaad de zitting van
het Hof van Beroep een vastenavondgrap zou zijn
geworden, evenals de plechtige staking na.de ge
vangenneming der voorzitters. Want du gebaar had
slechts gepast onmiddellijk tegen dé oplegging dic-r
regels zelf en niet óp instigatie van builen tegen de
consequentie daarvan.
geschied, de Duitsche overheid waarschuwen. In een
opwelling is dit geschied. Of dit verstandig is ge
weest, is een tweede. Het ingrijpen van den be
zetter laadt geheel het odium op het activisme, dat
het slechts op den bezetter steunt. Verkieselijker
ware geweest af te wachten wat er gebeurde, want,
en hierover behoeft toch bij de activisten zelf geen
tvvijfel tc bestaan, er was voldoende volkskracht,
die hen steunt om niet te voorzien, dat deze gevan
genneming als een vonk in 't hooi zou werken. Nu
is dan de rechterlijke macht in staking als protest
legen derf bezetter, ook dat kon niet anders, cn
ook hier ware een krachtproef tusschen activisme
en Belgische rechterlijke macht principieel verkiese
lijker geweest -Het conflict had formeel moetc-n zijn-
uitgelokt tusschen den Raad van Vlaanderen cn de
fungeerendc rechterlijke macht. Nu heeft het het
prestige van den Raad zeer -zeker geschaad vooral
in het Buitenland. Waar evenwel nu eenmaal de
Raad van Vlaanderen niet vrij is in zijn handeling
gen. - - maar afhangt van de hem door den bezetter
gedelegeerde macht - er steekt van activistisch
standpunt geen schande in dit feit te erkennen
zal in overleg met de Duitsche overheid, die geen
conflict vvenSchte in 't belang der openbare orde,
geen andere weg hebben opengestaan. Niet de Raad
van .Vlaanderen treft dit odium, maar den Staal
Vlaanderen zelf en met hein verkeeren Polen, Lijf
land, Koerland, zelfs Oekraine in dat geval. Sterker
nog, zou men niet zelfs bij neutrale staten kunnen
ontdekken, dat zij niet torenhoog zelfstandig, staan,
maar in tal van souverciniteitshandelingen regel
recht of zijdelings te rekenen hebben met den wil
van machtige oorlogvoerenden5 Mc-n denke sléchts'
aan den afstand van sch'eepsruimte, onvrij handels---
verkeer enz.
Nolens volcns is intusschen thans de crisis daar:
Het rechtsleven in Vlaanderen staat stil. Hoe men
daarin voorzien zal? De ccnige weg, die voor het
activisme openligt, is, uitgaand van de fictie van
den Staat Vlaanderen, de .rechterlijke samenstelling
te veranderen. Waar waarschijnlijk geen voldoenck-
gediplomeerdc rechters uit de activisten kunnen wor
den gerecrutec-rd, waar zooveel Vlamingen buitenaf
vertoeven en de meesten passief zijn, de anderen'
onder de wapenen staan óf gesneuveld zijn en jon
gere juristen niet zijn afgeleverd door de hooge-1
scholen, zoodat geen opschuiving kon plaats heb
ben. zal aanvulling door lcekenrechtspraak het
eenig middel zijn. De lcekenrechtspraak is in Bel
gië behalve bij de vrederechters nog bekend bij de r
Handelsrechtbanken.
Het zal evenwel moeilijk vallen 0111 dit zoo maar-
ineens tot stand te brengen en het is te ivenschen;-
dat een compromis ware te vinden. Maar hier staat
de stuurman aan den wal. Het hangt grootendecls
af van de vraag of liet activisme in België zóóveel
gezag heeft gekregen bij de bevolking, dat men daar
in gaat zien, dat het geen kinderspel is, maar. bit
tere ernst. Het hangt foor een ander deel af van de
gezindheid der Duitsche Regeering.
Deze crisis is de toetsteen van de feitelijke kracht
van het activistisch beginsel De Staat Vlaanderen'
is tot dusver nog maar een fictieve staat. Heeft het
activisme in zich de kracht tot verwezenlijking vaYi
den fcitclijken staat, volledig toegerust met al zijn
attributen, dan kan het niet anders of hieruit komt
voort de volmaakte afzondering van het Ylaamsche
Staatsgezag. Ficties moeten op feiten kunnen steu-
