1
mi
mm
I
Zo 5} da a* F^oniari 1907
Tweede Jaargang. Nummer
Prijs 5 centiemen het nummei
ffl B
I Sc,p r«
«wvLri
1
aa;
In 'l belang der reizende
werklieden.
Wat is een Vrijdenker
Heldendaden.
Arbeid, Nijverheid,
en Politiek.
Werkstaking.
- <---
asrsaBss-sisi.
uSSfs-
Abonnementsprijs 3 fr. vo ir de stad en den huiten voorop betaalba,
Men abonneert 7.ich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore \an het blad, Groote Markt, 1, Aalst
Prijs der Annoncen:
per drukregel
Aalst, 2 Februari 1907
M. Rens heeft aan den heer Minis
ter van spoorwegen de volgende vra
gen gesteld. We hopen in het belang
der honderde neerstige werklieden,
dat ze met goed gevolg zullen beant
woord worden
I. De trein 2799. welke te 4 u. 47 m, des
morgens door talrijke werklieden uit de ge
meenten tusschen Sottegem en Denderleeuw
wordt benuttigd, om intijds op hun werk te
komen, blijft soms dertig, veertig en zelfs
vijftig minuten in Denderleeuw stil, om
plaats in te ruimen voor den internationalen
trein uit Oostende.
Daaruit volgt nadeelige vertraging voor
de werkende klasse. Trein nr 2990 uit Aalst
vertrekkend te 4 u, 53 m. en enkele minu
ien vroeger te Denderleeuw voorbijkomend
staat aan dat euvel niet bloot.
Is er geen middel, ietwat de uurtafel te
wijzigen, om die zwarigheid met trein 2799
uit den weg te ruimen
II.- De werkmanstrein 1212, die uit Jette
langs de Leopoldswijk te 6u. 11 m. moet
vertrekken, is dikwijls te laat
Anderzijds, is er maar een werkmans
trein, die 's avonds uit de Leopoldswijk ver
trekt langs Laken, Jette, Denderleeuw, enz.
Dat schijnt h«el en al onvoldoende. Is het niet
mogelijk trein 1212 op uur te laten vertrek
ken en 's avonds een tweeden werkmans
trein uit de Leopoldswijk naar voornoemde
gemeenten in te richten
III. De werklieden, die de eerste treinen
's morgens moeten nemen op de lijn van
Sottegem naar Brussel klagen erg over ge
brek aan verwarming in hunne rijtuigen,
waarvan ze veel leden gedurende de felle
vorst van verleden week.
Wil de heer minister geene onderrich
tingen geven, opdat voortaan het verwar
men van de werkliedentreinen beter worde
fgeregeld, vooral de morgendtreinen, narne-
ijk dat de wachtzalen te Laken 's morgens
worden verwarmd voor de werklieden, die
er dikwijls en soms lang hunne aansluiting
moeten afwachten.
De katholieken hebben altijd ge
tracht de vrijdenkers bij de eenvou
dige menschen doen doorgaan voor
lieden zonder eer_evoel, noch zeden.
't Is een oud liedje dat ons lang on
verschillig gelaten heeft, daar het
tegenwoordig nog heel weinig effekt
maakt en zeer valsch klinkt in de
ooren der menschen die een weinig
gezond verstand bezitten.
Onnoodig de vrijdenkers te verdedi
gen tegenover de lummel die de ploeg
ontloopen heeft om in een klerikaal
bladje van Aalst al zijn gal komen uit
te spuwen en om te bezwadderen al
wat deftig en eerlijk is.
Uit fanatism ofwel uit domheid
voor de eer der katholieke partij die
zulke mannen ondersteunt, nemen wij
aan dat het uit domheid is wordt
de vrijdenker, die toch ook zijne even-
mensch is, door die kristelijke ziel
uitgemaakt vooreen vrouwenbedrie
ger, voor een kinderverprosser, voor
een dief, voor eene hartelooze deug
niet die vrouw en kinders van armoede
laat kreveeren, alle schrikkelijke eu
veldaden bedrijft die iedereen zouden
doen huiveren indien dergelijke dom
me beschuldigingen iedereen niet de
den lachen.
Weet lummel, dat wie te veel wil
bewijzen, niets bewijst.
Indien wij door onze opvoeding niet
tegen gehouden waren ons met
dezelfde laffe wapens te verdedigen
waarmede gij ons aanvalt, zoo zouden
wij op voorhand den slag gewonnen
aanzien en veel tandengeknars hooren
in uw kamp. Maar neen, wij verwerpen
zulke wapens en strijden met open
vizier, deftig en in de palen der wel
gemanierdheid.
Denkt niet dat uwe polemiek hier in
den smaak valt der meeste katholieke
familien, die wat meer verdraagzaam
en beter opgevoed zijn dan gij die er
genoegen in vindt u in de slijk te wen
telen als een zwijn.
Waart gij een eerlijke tegestrever,
wij zouden met u een debat aangaan,
gesteund op historische en welbekende
feiten, wat eigentlijk een vrijdenker is
en wat zijn invloed op het menschdom
door de eeuwen heen is geweest.
Want de geschiedenis der vrije ge
dachte is de geschiedenis der mensch-
lieid en de vooruitgang in de weten
schappen en in de beschaving zijn wij
grootendeels verschuldigd aan vrij
denkers.
Geschiedkundig is 't bewezen dat al
de groote uitvinders, al de groote gees
ten die de wereld doen vooruitgaan
hebbe- aanhangers warf n van de vrije
gedachte.
Wat is eigentlijk een vrijdenker
't Is een mensch die de waarheid be
kent en lief heeft, die de geheimen der
natuur zoekt te doorgronden, die maar
bevestigt wat bewezen is, van zich
werpt wat en red el ijk is en van een
godsdienstigen mensch verschilt, door
dat hij geen Symbool, dit is geen on
natuurlijk wezen schept en aan nie
mand zegt Gelooft.
Hij beseft dat hij het verstand ge
kregen heeft om alle voorstellen te
onderzoeken of zij wel redelijk zijn of
niet.
Hij weet dat elke mensch het recht
heeft de waarheid te kennen en dat
het dus een plicht is voor eenieder
deze trachten te vinden.
Daardoor wordt dan ook de mensch
tot de studie aangewakkerd, wordt zijn
geest rijker, wordt hij in de weten
schappen volmaakter en bekomt zoo
het middel om zijnen evennaaste uit
de onwetendheid en de slavernij te
trekken.
De vrijdenker is ook een verdraag
zame mensch. Hij eerbiedigt alle per
sonen tot welke gezindheid en tot
welken godsdienst zij ook mogen
behooren en laat hen in vrede leven.
Alleenlijk door hun goed gedrag, door
hunne geleerdheid, door hun voor
beeldig leven trachten zij de menschen
tot hunne denkwijze te overhalen,
maar nooit zullen zij door verwijtin
gen, door bedreigingen, door brood
roof hunne tegenstrevers, hunne denk
wijze verplichten te deelen. Daarom
wordt de vrijdenker een deugdzame
mensch, die de strengste zeden beoe
fent.
Vrij en vrank gelijk het een
echten vrijdenker past, gaat hij tot de
menschen en zegt hun Doet eerst en
vooral zelf, wat gij wilt wat een ander
doe, geeft het goede voorbeeld, zijt
onberispelijk in uw gedrag, in uw hui
selijk en politiek leven en zoo zult gij
aan gansch het menschdom een schoo-
nen en treffelijken blijk geven van de
waarheid die gij verkondigt en die gij
zegt te beoefenen.
Ge ziet, lezers, dat de vrijdenker het
wreede, afschuwelijke monster niet is,
gelijk zekere lummel het wil doen
gelooven en ge zult met ons moeten
bekennen dat het veel gemakkelijker
is de waarheid te verdraaien en met
laffe aantijgingen zijne tegenstrevers
trachten te bezwadderen dan met ge
zonde rede en met deftigheid te rede
twisten.
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
In haar laatste nummer wijdt de
Volksstem een artikel aan de helden
daden der twee duizend onderwij
zers en onderwijzeressen, die in 1879
het officieel onderwijs vaarwel zegden
om zich ten dienste eener politieke par
tij testellen.
Onder die 2000 overloopers telde
men een groot getal kloostermannen,
mitsgaders een zeker getal kosters-
schoolmeestrs die niet anders konden
dan gedwee gehoorzamen aan de be
velen der priesters. Wie met de toe
standen van 1879 bekend is weet dat
de groote meerderheid der officieële,
wereldlijke onderwijzers in het ge
meenteonderwijs gebleven zijn eeni-
gen slechts, eene onbeduidende min
derheid verkoren, volgens genoemd
blad den nood in eer, boven den
welstand in schande.
Moeten wij ons dus afvragen of de
heer Reyniers, of Madame De Wolf, of
Mejuffer Schepens de schande en
welstand verkoren hebben en Me
juffer Van Geeteruyen den nood in
eer
De jonge" onderwijzers, welke tot
den krijgsdienst konden opgeroepen
worden mochten nochtans in de god-
delooze scholen blijven, zonder dat
hunne schoone ziel gevaar liep. Er
waren dus, voor wat de gewetenszaak
betrof av'ec les évêques des accomo-
dements.
Maar men moet driedubbel jesuit
zijn om te durven beweren dat de on
derwijzers enkel getrouwheid'* hadden
gezworen aan de Grondwet en aan de
wet van 1842 en dat zij door het wij
zigen dier wet van hunnen eed ontsla
gen waren De onderwijzers hebben
altijd en thans nog, meenen wij, ge
trouwheid gezworen aan den koning,
gehoorzaamheid aan de Grondwet en
aan de wetten van het Belgisch volk.
Hoe zoudt ge dien rechter vinden,
die zou weigeren eene wet toe te pas
sen onder voorwendsel, dat ze strijdig
is met zijn geweten en dat ze afgekon
digd werd na dat hij zijnen eed heeft
afgelegd Die rechter is verplicht de
wet toe te passen hij mag ontslag ne
men zoo hij wil, doch niemand zal hem
als een slachtoffer veel min als een held
aanzien.
Katholieke gemeentebesturen, on
der andere dat van Aalst, hebbende
wet toegepast en uitgevoerd, zonder
in den ban te zijn gedaan. Katholieken
mochten dus de wet toepassen, andere
katholieken mochten het niet. Aardige
gewetenszaak, voorwaar
Ja, ongelukkig volk, dat dergelijke
bladzijden in zijne geschiedenis telt
Ongelukkigen, die duizenden en dui-
zende kinderen onzer katholieke dor
pen door eene fanatieke geestelijkheid
aan bekwame onderwijzers ontrokken
om aan onervaren handen toever
trouwd te worden of slechter nog,
aangezet werden om op straat te loo-
pen liever dan eene gemeenteschool te
bezoeken Aan onwetendheid ten prooi
geworpen ondervinden ze thans nog
dagelijks hoe droef het is niet te kun
nen lezen, noch schrijven we kennen
er, die in menige levensomstandigheid
reeds het rood der schaamte op het
voorhoofd voelden branden toen ze in
't openbaar moesten bekennen hunnen
naam niet te kunnen zetten. Dat zijn
slachtoffers van den schoolstrijd en
wel verre van woorden van dankbaar
heid over te hebben voor hunne raad
gevers,vervloeken en verfoeien ze hen.
De klerikalen willen helden en
slachtoffers vinden.
In een toekomend nummer zullen
we hun voorbeelden geven van helden
en hun de slachtoffers van hunne
ehristene vervolgingswoede eens herin
neren.
Naar aanleidiug der werkstaking in
de Filature en Teinturerie d'Alost
beijveren loensche politiekers zich, het
Fabriek der Keizerlijke Plaats, te be
titelen met den naam Liberaal
fabriek.
Onmiddelijk komt de aap uit de
mouw en wat de stellers en versprei
ders der strooibriefjes vooral beoogen
is, de liberalen hatelijk te maken in de
oogen van het volk. Het fabriek op de
Keizerlijke Plaats, is noch liberaal,
noch klerikaal, noch socialistde ac-
tionnarissen, deleden van den bestuur
raad, de bureelbedienden en de arbei
ders behooren tot verschillende gezind
heden en partijen. Er is daar slechts
eene industrieele onderneming waarin
tot heden toe de politiek niets heeft te
maken gehad.
Wij meenen ook dat het geheel ver
keerd is politiek te mengen in arbeid
en nijverheid De geschillen tusschen
bazen en werklieden over loon of ar
beid hebben niets te maken met de
politiek en 't zijn mannen welke van
nijverheid niet het minste begrip
hebben, die uit politieke berekening,
het onstane konflikt op politiek terrein
willen brengen endevereffening ervan
trachten te belemmeren.
Die mannen spelen eene gemeene
rol en berokkenen de arbeiders veel
schade.
De briefjes uitgestrooid door de so
cialisten zijn politieke manifesten en
anders niet. De staking is hun werk.
En dadelijk worden ze terzijde ge
sprongen door een driedubbele over-
looper, die voor zijne kazakdraaierij
hoopt beloond te worden door de kle
rikalen, zekeren Van Schuylenberg
gewezen klerikaal, gewezen Daensist,
gewezen demokraat en hedendaags
weer klerikaal, een mooi specimen van
natte-vinge -politieker zooals er tegen
woordig velen zijn te Aalst.
Zonder de' verderfelijke bemoeiing
van die politieke in-troebel-water-vis-
schers, ware het begin van staking
dadelijk geëindigd geweest tot ieders
voldoening en ware er aan talrijke
arbeiders veel te-kort en vernedering
bespaard
We schreven tot heden geen woord over
de werkstaking, welke er ontstond in de
Spinnerij en Verwerij van Aalst, in de over
tuiging dat die spoedig eindigen zou.
Doch thans is de werkstaking in die fabriek
reeds vele dagen volledig, ongeveer vier
honderd personen zijn werkeloos ten gevol
ge der staking van een tiental arbeiders en
verstandelooze lieden maken er eene politie
ke zaak van.
Den Zaterdag 15 december 1906 vroegen
de spinners en draadmakers der Spinnerij en
Verwerij van Aalst eene loonsverhooging en
dat volgens den tarief toegepast in eene an
dere Spinnerij der stad. Het loon der werklie
den die verhooging vroegen was
A. voor de spinners op molens met 900
spillen 4.25 tot 4,40 fr. daags.
B. voor spinners op molens met 1000spillen
4,72 fr. daags.
C. voor de draadmakers op molens met
900 spillen 8,40 fr. daags.
I). voor de draadmakers op molens met
1000 spillen 3,85 fr. daags.
De beheerraad herkende dat de spinners
eene verhooging verdienden om gelijk te
staan met de hoogste loonen voor hun werk
in de stad betaald en stelde hun eene ver
meerdering voor van 6 fr. op 12 dagen voor
de molens met 900 spillen, idem van 3 fr. op
12 dagen voor de molens met 1000 spillen,
waardoor al de spinners ten minste 5 fran
ken daags zouden winnen.
De vraag der draadmakers die reeds 20 a
25 centiemen meer winnen dan hunne vak-
genooten in andere fabrieken kon niet inge
willigd worden,
De afgevaardigden welke deze voorstellen
aan hunne medearbeiders mededeelden,
keerden terug met het anlwoord.dat ze zulke
verhooging niet aanvaardden en eischten,
dat de tarief zou toegepast worden in voege
bij de maatschappij La Georgie.
Daarop werd hun geantwoord, dat het on
mogelijk is in verschillende fabrieken tarie
ven toe te passen op dezelfde basisaange
zien de loonen bepaald worden naar de snel
heid der machienen, het getal canetten,
groote en kleine vitsen, het getal spillen enz,
Ondanks deze opmerkingen verlieten de
spinners het werk.
Volgens inlichtingen gegevendoor werk
stakers zeiven zouden zij met de hun aange
boden loonsvermeerdering zooveel hebben
gewonnen dan de werklieden van de Géor-
gie of zelfs meer.
Den 21 december was die gedeeltelijke
werkstaking nog niet geëindigd en moesten
2 kaarders stil vallen aangezien er geen
werk meer was. Onmiddelijk gingen de an
dere arbeiders der kaarden in werkstaking
indien de 2 kaarders zonder werk niet terug
werden genomen en vermits zulks niet mo
gelijk was, staakten 13 kaarders, 2 arkei-
ders der batteurs en 3 arbeidsters der spillen-
bans (bancs-brochen) ook het werk.
Om niet verplicht te zijn de fabriek geheel
stil te leggen en al hun werkvolk af te dan
ken werden vreemde spinners aan den ar
beid gezet, doch voor de bedreigingen van
de afgezanten der slechte raadgevers ver
lieten zij dadelijk weer het werk.
Den vrijdag 18 januari, moest 0111 gegron
de reden de meestergast der self-actings die
deftig werd betaald om te verzorgen hetgeen
hij grof verwaarloosde,worden weggezonden
en[ daarin vonden de slechte raadgevers een
voorwendsel 0111 tot uitbreiding der staking
aan te zetten. Don maandag 21 januari ten
8 ure 's morgens verlieten de werkmeisjes
der spillebans den arbeid, en daar nu de
noodige bereide grondstof geheel ontbrak
was de bestuurder genoodzaakt de machie
nen stil te leggen en geheel het personeel
af te danken.
Den zelfden dag vroegen de spinners om
het werk te mogen hernemen en het bestuur
was het met hen eens, dat ze beginnen zou
den aan de oude voorwaarden, met de verze
kering dat ze binnen de 14 dagen de beloofde
verhooging zouden bekomen. Nauwelijks
was dit akkoord gesloten of afgevaardigden
van de werkmeisjes der spillebans, welke
intusschentijd geluisterd hadden naar de
slechte raadgevers, lieten weten, dat ze het
werk maar zouden hernemen indien al de
kaarders die gestaakt hadden weer aan
hun zelfde werk zouden gesteld worden.
Het bestuur kon zulks niet toestaan, ver
mits ze toch de andere kaarders niet konden-
wegzenden 0111 degrevisten plezier te doen,
maar verklaarde dat er 3 op 9onmiddelijk
hunne plaats konden hernemen, deöanderen
zouden ander werk verrichten tot ze op
hunne beurt weer aan de kaarden zouden
komen, naarmate zulks mogelijk was.
Deze billijke voorstellen werden eerst aan
vaard en dan weer geweigerd en de fabriek
is gesloten
Ziedaar eenvoudig het historiek van het
ontstaan der werkstaking in de Spinnerij
en Verwerij van Aalst. Sedert dien zijn de
werkstakers verscheidene keeren te akkoord
geweest, maar iedere maal zijn de slechte
raadgevers er tusschen gekomen, en is
onder telkens nieuwe voorwendsels de her
neming van den arbeid door eenige stakers
geweigerd, ondanks den wil van al de an
deren.
Verleden dinsdag waren alle moeilijkhe
den uit den weg geruimd en de machienen
werden in gang gezet voor het hernemen
van den arbeid den woensdag morgend.
Vele arbeiders juichten van tevredenheid.
Maar woensdag morgend stonden de slechte
raadgevers weer aan de fabriek en gelukten
er in eenige hunner mannen te overhalen
tot niet-herneming. Vele arbeiders waren
reeds binnen de fabriek, doch voor den
slechten wil van eenige heethoofden moesten
de machienen weer stil gelegd worden.
Welk waren nu de eischen der verdwaal
den Ze vergden dat het bestuur, ook een
viertal arbeiders die buiten de staking voor
misselijk werk waren afgedankt zou her
nemen
Dagelijks betaalde de fabriek meer dan
duizend franken loon, zoodat voor de werk
lieden van Aalst en de kleine neringdoeners
vele duizenden franken verloren zijn door
de koppigheid van eenige kortzichtige, I100-
vaaruïge, slechte raadgevers die de uitge
strektheid hunner misdaad zeiven niet be
grijpen.
De welstand van honderden huisgezinnen,
wordt hier opgeofferd aan den hoogmoed van
eenige politiekers, die in de werkstaking, in
het lijden van vrouwen en kinderen, in de
vernedering van brave arbeiders behagen
schijnen te hebben.
Huismoeders ge weet wie ge voor uwe
smart en kommer, voor den honger moer
kinderen moet dankbaar zijn. Ongeluk
kige werklieden zijn het, die zich door zulke
verstandelooze en hartelooze valsche raad-1'
gevers laten drillen en misleiden.
We verzoeken onze medeburgers de onge
lukkigen die zonder werk en broodeloos
zijn, door de schuld van eenige verstokte
gevoellooze socialisten, zooveel mogelijk ter-
hulp te komen door rechtstreekschen on
derstand.
1
tev'
a
3BEÜil"ïsa
MM
MM
