a.
i)
\/aN
H E
arrondissement^;
BERAAL.DEM
WEEf^BLA
- -iifeiR
^1
Zondag 21 April 1007
Prijs 5 centiemen l*et nummer
Tweede Jaargang. Nummer 16
m
Naamlooze brieven.
Hel ministerie in denKetel.
De Gaskwestie.
doei clIvooral voorzien in dè
levensnoodwendigheden, ten tweede
zijn stand verbeteren.
Dat de mensch het volstrekt onont
heerlijke hebbe om zijn honger te stil
len, zijn dorst te laven, zijne naakte
leden voor koude te beschutten is niet
meer voldoende. Hij heeft meer be
hoeften, hij heeft verlangen naar meer
genot in stoffelijk en zedelijk opzicht.
Dat verlangen naar meer welstand
is maar billijk de zucht naar beter en
naar meer is de groote hefboom ge
weest der beschaving, het is daardoor
dat de mensch zich boven het dier
heeft verheven, dat uitvindingen en
wonderwerken werden verwezentlijkt.
De werkman, de neringdoener, de
koopman, de nijveraar, de groote fa-
briekant, allen werken om te winnen,
om tot beternis te komen, of voor zich
of hunne kinderen meer genot van
kennis, goederen,wetenschappen, wel
stand, weelde, pracht of wat het ook
weze te schapen.
We zeggen, dat zulk verlangen bil
lijk is.. maar slechts in zooverre als
het niet overslaat tot misbruik na
tuurlijk, ik zegde het reeds, door mis
bruik worden de beste dingen slecht.
De mensch bij wien het verlangen
naar beter ontbreekt, hij weze eenvou
dige werkman, of bediende of nijve
raar, is een vadsig mensch, een luste
loos wezen bij wien weldra alle ge
voel van eer en van waarde zal ver
dwijnen. Eene maatschappij waarin
de persoonlijke zucht naar beter nut
teloos zou worden, zou weldra tot de
barbaarschheid terug keeren.
De nijveraar tracht dus ook bij zijne
nijverheid zooveel te winnen als het
maar mogelijk is (en die betrachting,
ik herhaal het is billijk) die meerdere
winst wil hij bekomen door het aan
wenden van nieuwe tuigen, het uitvin
den van nieuwe werkwijzen, nieuwe
verbindingen enz. op alles waarop
kan bespaard worden en dus ook op de
loonen der arbeiders.
De werktuigen, de verbindingen, de
machienen laten zich alles welgeval
len maar de arbeiders zijn menschen
die even als de nij veraars naar meer
welstand en meer winst verlangen en
dat is bij de werklieden even zoo billijk
en rechtvaardig, als bij de nijveraars
en als deze nu te veel besparen willen
op het loon, laten de werklieden zich
dat niet welgevallen en zij doen hunne
grieven gelden.
Dat is maar recht, de arbeiders, als
ze willen, zijn vatbaar voor meer ver
standelijk zoowel als stoffelijk welzijn
■en ze behoeven niet stom te blijven
als stomme machienen.
In vroeger eeuwen hadden de groote
:nijveraars, slaven, deze hadden
geen loon, maar de slaven werden op
xSH
-
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
V voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, i, Aalst.
Prijs der Anncncen:
kosten van den meester gehuisvest,
ekleed, gevoed, zij en hun gezin. In
ommige gevallen kon hun toestand be-
ijdenswaardig schijnen, want er ont-
frak hun niets.... maar 't waren sla-
en, en dat willen wij niet meer zijn,
/e willen als vrije lieden, onze vrije
ren besteden, naar eigen wil en eigen
oeddunken.
Daarom ware het collectivism ver
leidelijk omdat het ons allen tot slaven
ou herscheppen van den nog eenigen
pperbaas; de collectivistische staat.
Maar juist door de betrachting van
!en nijveraar, om zooveel winst moge-
jk te verwezenlijken en de even bi 1-
ke betrachting van den bediende en
n werkman, om wat meer te hebben
n de nijveraar en zijn persooneel
[et niet altijd eens.
s dat echter eene reden opdat nijve-
hars en werklieden vijanden zouden
jn, gereed om elkander alle mogelijk
ideel te doen, ja elkander naar het
ven te staan
Helaas, dat zijn de princiepen waarop
;ekere soort politiekers al hunne popu-
ariteit hebben gebouwd gemakkelijk
verkregen populariteit, en slecht ver
kregen daarbij.
Als men de socialisten moest geloo-
\en, zou het menschdom naar hen
hebben gewacht om verlost te worden I
uit den druk en de loonen te doen
verhoogen. Dat is weeral eene pluim
die ze onverdiend op den hoed steken
ze zijn o' erigens verplicht zich te
sieren met vreemde pluimen, omdat
ze anders heel naakte vogels zouden
zijn.
Wie de maatschappelijke en politieke
beweging wil naslaan van eene eeuw
geleden af, zal gemakkelijk bestatigen,,
dat het klimmen der loonen begonnen
is, reeds voor het socialisme in de
luiers lag, en dat die klimming, even
als de uitbreiding der politieke rechten
naar de grootsprekers niet heeft ge
wacht om bestendig te zijn.
Onvermijdelijk moeten de loonen
vermeerderen volgens de omstmdig-
heden, met den vooruitgang en de
bestendige ontwikkeling van handel
en nijverheid, dat is het werk niet der
socialisten, dat is eene economische
waarheid.
Loon naar verdienste moet er gege
ven worden, naar overeenkomst moet
men trachten tot het laatste toe. Een
goede werkman moet een goed loon
winnen, voor goed loon moet de werk
man goed werk leveren.
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen j Per drukregel.
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
We verzoeken de nijveraars, toch
menschelijker loonen te betalen dan
de socialistische fabriekanten der groo
te stad Gent, die echte hongerloonen
geven.
En tot de werklieden zeggen we
Gaat niet in werkstaking eer alle mid
delen tot overeenkomst uitgeput zijn.
Het zijn de werklieden die altijd het
meest door werkstakingen verliezen.
het afzichtelijk gedrocht onbeweeglijk
dggen, genotvol de laatste stuiptrek
king beglurend van den gevallene,
vooraleer hem te verslinden.
Zoo doet de verachtelijke schurk
die zijn toevlucht neemt tot naamlooze
brieven om een mensch te bezwadde
ren, te onteeren, zedelijk te vermoor
den soms, een mensch die hij kent
gewoonlijk, die hij vreest en aan wien
hij niet zelden laffelijk blijken geeft
van achtingen vriendschap.
De naamlooze briefschrijver is een
lafaard, het laagste wezen der aarde,
lager zelfs dan de slang, die slechts
haren natuurdrift volgt, terwijl de
naamlooze eerroover handelt met voor
bedachten rade, uit loutere slechtheid
en gemeenheid.
Ho hij ziet van verre de wonden
na die hij toebrengt, de folteringen van
zijn slachtoffer dat zich niet verdedi
gen kan, want de naamlooze brieven
doen niet zelden in den boezem van
huisgenooten, van vrienden, van mees
ters een onverwinnelijk gevoel ont
staan van wantrouwen, van achter
docht, van antipathie, zelfs bij bestem-
lingen wier eerste beweging het is de
naamlooze brief met verachting in het
vuur te smijten.
Zoo verwoest de naamlooze brief
schrijver de innigste banden van liefde
en vertrouwen, verbrijzelt de beste
betrekkingen tusschen patroon en be
dienden, verbreekt de standvastigste
vriendschapsbonden welker er ooit heb
ben bestaan. De verachtelijke boos
wicht smaakt van verre het leedver
maak dat de vernieling van ander
mans geluk en welvaart hem verschaft.
Gij lezers der VOLKSGAZET zoo
gij ooit naamlooze lasterbrieven ont
vangt, smijt ze weg, verre van u 't is
venijn, walgelijk uitspuwsel van al
wat de schepping ooit verachtelijks
heeft voortgebracht.
De naamlooze briefschrijver is de
ellendigste booswicht het is een dub
bele sluipmoordenaar en naar zijn
zwadder zou niemand mogen kijken.
En gij vrienden, zoo ge ooit een
naamlooze lafaaard ontdekt, verplet
tert hem, sleurt nem voor 't gerecht,
daar hij lafaard is zal hij zijne laffe
misdaad ook dubbel uitboeten.
Geene genade voor sluipmoorde
naars en naamlooze lasteraars
Daarop moet het In»o<IfIeIwei*k uit-
loopen. En geen minister heeft er een handje
van gehad om dat broddelwerk door te drij
ven gelijk de Smedt de Nayer en zijne akko-
lieten. 't Was overigens een broddelaar van
natuur. Als liberaal bestreed hij destijds de
liberalen te Gent omdat ze niet liberaal ge
noeg waren en liep daarna over tot de kleri
kalen, die hem over boord smijten.
Het ministerie de Smedt de Naeyer is ge
vallen zonder eer, zonder waardigheid, ge
lijk het zonder eer en zonder waardighek
had geleefd.
De Smedt de Nayer was een hoveling, een
vleier. Zijne redevoeringen kunnen tot
model genomen worden van onsamenhan
gende woordenkramerij, van potsierlijke
zelf bewierooking, van ongehoorde, weerga-
looze broddeling, in dat opzicht is de faam
van den kazakkeerder gevestigd.
Wanneer mén een oogslag werpt op den
afgelegden weg, is men verbaasd te zien
hoever we in de laatste jaren gevorderd zijn
op den weg die ons naar den volledigen war
boel leidt.
Ziet het onderwijs de staat heeft zijne
scholen verloochend waarover hij volledig
toezicht had, 0111
zijne genegenheid en
Er is geen verachterlijker wezen dan
de sluipmoordenaar, want bij zijne
bloedgierigheid voegt hij de lafheid.
Er is geen gemeener, geen slechter
vijand, dan degene die u verraderlijk
aanvalt.
Daarom is de slang zoo afstootelijk
voor de meeste menschen en zelfs
voor vele dieren. De slang verbergt
zich tusschen gras en groen, sluipt
voort hare prooi beloerend, heimelik,
langzaam, onhoorbaar dan als haar
slachtoffer er zich het minst aan ver
wacht schiet ze vooruit, wondt hare
prooi, zonder dat het mogelijk is haren
aanval af te weren, ze wondt haar
slachtoffer, het gift dringt onweer
staanbaar in het bloed en dan blijft
In ons nummer van 7 April, kondigden
wij den aanstaanden val aan van het kieri-
kaal ministerie. De toestand der ministers
werd onhoudbaar tegenover de oneenigheid,
de verdeeling der klerikale partij.
y ijl dagen later nam geheel het ministerie
zijn ontslag, ten gevolge eener stemming der
Kamers, aan welker uitslag het ministerie
zijn bestaan te pande had gesteld. Het doel
dergenen, die tegen het ministerie stemden
was duidelijk het broddelministerie hing
hen de keel uit, gelijk het de keel uithing
aan de heelenatie.
Het ministerie de Smedt de Naeyer, zal
niet betreurd worden, zegden we, zelfs niet
door zijne trouwe sleepdragers en dat is de
waarheid, vele katholieke representanten
ondersteunden nog slechts dat noodlottig
goevernement uit noodzakelijkheid, uit kle
rikale tucht, en jubelden inwendig als de
uitslag der stemming over het amendement
Beernaert werd afgeroepen.
Meer dan twintig jaren lang krijgen we
van de klerikalen niets meer gedaan dan
broddelwerk? in alle wetten, besluiten
en verordeningen straalt het doel door de
soevereiniteit der burgerlijke macht te klei
neeren, te onderjukken en het zooverre te
brengendat het staatsbestuur en de andere
besturen nog slechts een agentschap zouden
wezen van ontvangst en uitgaven voor kle
rikale maatschappijen van allen aard. Uit
het klerikale broddelwerk moest die toestand
gedijen, onvermijdelijk en het congres van
Mechelen, het interventionism der klerikale
meerderheid en de laatste bemoeiingen van
monseigneur Mercier bewijzen duidelijk dat
men haast heeft om de oligarchie der geeste
lijkheid hier geheel in de plaatste stellen van
het wereldlijk en wettelijk gezag.
s lands penningen te jonnen aan de scholen,
waar alleen de pastoors heer en meester zijn.
De klerikalen hebben de officieele, onpar
tijdige landbouwcomicen den doodsteek ge
geven, en vervangendoor landbouwkringen,
geiten-en konijnenmaatschappijen, waar de
pastoors tien op negen de meesters spelen en
waarin de Staat niets heeft te zien dan om
ruime subsidien te geven.
De Smedt de Naeyer, wou ons den Congo
op den nek schuiven, zonder onderzoek,
zonder navraag, hetgeen geen enkel ernstig
mensch aanvaarden kan, zelfs zijn niet
die de overtuigdste aanhangers zouden zijn
van koloniën, en op die kwestie moest de
Smedt de Naeyer toch vallen.
De kieswetten, broddelwerk, waardoor het
aan de klerikale kiesknoeiers toegelaten
wordt de kiezerslijsten te vervalschen, en
hunne opvatting van eerlijkheid en recht
aan de natie op te dringen.
De ofticieële spaarkas, is de middenagencie
geworden van een menigte, meest klerikale
bonden, die rijkelijk met subsidies worden
bedeeld, omdat in 't algemeen de pastoors
er den hoogen toon voeren.
Het leger staat onder toezicht van aalmoe
zeniers, die alles hebben te zeggen, de troe
pen worden geklerikaiiseerd, de militaire
tappen waar de rekruten naartoe worden
gedreven, door omzendbrieven die hen wor
den gestuurd eer ze binnengaan zijn daar
van het bewijs.
Ziet de talrijke broddel wetten de pen
sioenen, de arbeidswetten, de wet op de zon-
dagrust zuiver' klerikale wetten gemaakt
om den officieelen wettelijke invloed in alles
te laten verdringen, door de klerikalen geest
van onverdraagzaamheid en opperheer
schappij.
Om de kroon op zijn broddelwerk te zet
ten heeft de verloochende en vervallen
de Smedt de Naeyer, de Kamer der Volksver
tegenwoordigers op echt schandelijke wijze
voor den aap gehouden Den 11 april wist
hij reeds dat de lang besproken wet op de
mijnen, op zijn voorstel zou ingetrokken
worden en den 12 april laat hij de Kamers
die wet voort bespreken hij die geen mi
nister meer was in feite, hij doet de wet terug
trekken, hij hoont de Kamer omdat ze hem
zijn pas heeft gegeven.
Men mag het zeggen het ministerie de
Smedtde Naeyer is gevallen zonder eer zon
der waardigheid gelijk het had geleefd.
CIJFERS.
In onze voorgaande nummers hebben wij
bewezen
I. Dat mits eene uitgave van hoogstens
150.000 fr. de stad Aalst eigenares kan
worden van het tbans bestaande gasfabriek
met al wat er toebehoort, in een woord in zij
nen werkenden staat, zooals het nu door de
maatschappij wordt ontgonnen. Wij we
ten overigens dat zelve fabriek groot en
uitgestrekt genoeg is om aan alle noodwen
digheden te beantwoorden.
II. Dat met eene tweede uitgave van
i 00,000 fr. heel het fabriek en gansch
het materieel waarin begrepen de noodige
buisleidingen om gansch de stad behoorlijk
te verlichten, in staat kunnen gesteld wor
den om aan alle eischen te voldoen.
Mits eene totale uitgave van twee hon
derd vyrtij^ duizend franken
trad de stad Aalst dus in bezit van een
behoorlijk en volledig ingericht gasfabriek
dat haar toelaten zou die zoo winstgevende
nijverheid der gasfabricatie in 't belang van
alle inwoners en bovendien ook in het
voordeel van hare ledig gestolen stadskas
zelf uit te baten.
Doch neen de klerikale vernuften die hier
111 Aalst 'tgoed en slecht wêer maken, heb
ben dat niet gewild, ze hebben verkozen
die winsten aan klerikale vrienden en
vreemdelingen af te staan.
t Is waarlijk de moeite waard Dender
bode en T olhsstem wegens de gaskwestie
te lezen de stommiteiten welke die vet be
taalde stadsdrukkers uitkramen, gaan alle
gedacht te boven, en, waarlijk, alle ernstige
lieden moeten glimlachend schuddebollen
wanneer zede grootspraak dier bladen lezen.
Denderbode bekent daarenboven heel
naïef zijne onkunde en zijne onbekwaam
heid in heel die kwestie. Al de cijfers en
schattingen die we in de Volksgazet lieten
verschijnen, zijn a kolossale ezelarijen
kreet, het officiéél orgaan onzer stadhuis
bazen, doch o wij zullen ons wel wachten,
u voegt het erbij, die ezelarijen wijdloopig
te bewijzen of te doen uitschiftten.
t ls nochtans «Int, bewijs dat ge zoudt
moeten leveren, beste vriend, en" zoolang
ge 't niet doet en zulks op klare en door
slaande manier en met cijfers zooals wij
doen, dan zjjn we bij rechte te zeggen dat
ge t niet kunt en dat wj| in de waarheid
bleven. Wij stellen u zelfs voor dat bewijs
in onze kolommen te doen. zoodat het u heel
gemakkelijk zijn zal al onze lezers te doen
inzien dat de liberalen maar uilen en dom-
ooren zijn en dat 't vernuft, het doorzicht
en t, verstand slechts bij uwe mannen te
vinden zijn.
Doch Denderbode zal wegens die bewijzen
stom blijven en noch M. Moyersoen, noch
M. Borreman, noch M. Gheeraerdts zullen
het wagen het in zijne plaats te doen.
Onze gedane schattingen en onze cijfers
zijn overigens gesteund op de werkelijkheid
en de werkelijkheid kan niemand ontkennen
Gevolg gevende aan ons vorig artikel
willen we thans bewijzen welke voordeelen,
iaoeveel winst de stad zou kunnen
verwezentlijken met eene volledige gasfa
briek en inrichting, die haar te zamen de
som van 250.000 fr. zou kosten.
Uitgaande niet eene jaarlijksche fabricatie
van een millioeh kubiekmeters gaz zou de
hieronderstaande rekening van ontvangsten
en uitgaven niet ver van de werkelijkheid
zyn (Die rekening verscheen reeds in het
boekje door de zorgen der Liberale Asso
ciatie uitgegevendoch dergelijke zaken
hoeven herhaald te loordgn opdat de be
volking immer t bewijs onder de ooqen
zou hebben dat de klerikalen, 't belang
der stad schandelijk onder de voeten heb
ben getreden).
Ziehier dus die rekening eenigzins uitge
breid
Ontvangsten 1
I. Openbare verlichting I)e 550 lan-
taarnen die thans noodig zyn voor de ver
leiding der straten, en, voorzien met den
oec Auer zouden gedurende
een
jaar
200.00O kub. met. gaz"verbranden. - -"Uit
dien hoofde zou de stad niets te betalen
hebben. Gratis.
II. 1 oor de stadsgebouwen zijn
er 50.000 kub. meters noodig de
gaz gerekend aan 8centiemen den
meter, zooals zulks in het kon-
trakt met de Société Centrale
is voorzien, ware eene ontvangst
van fr. 4000.00
III. Voor de bijzond ere verlich
ting rekenen wij 600.000 kub. 111.
aan 15 centiemen den meter.
maakt fr. 90.000.00
IV. Eindelijk de gaz benoodigd
voor verwarming en moteurs zou
150.000 kub. met. vragen dewelke
gerekend aan 12 centiemen,
geven fr. 18.000.00
Geheele ontvangst dus fr. 112.000.00
Uitgaven t
Het fabrikeeren der gaz. met
alles inbegrepen, zooals kolen,
daghuren, traktementen van be
stuurder en bedienden in een
woord al de fabricatiekosten,
komt op 5 centiemen den kubiek-
meter, zoodat eene voortbrenging
van eeti millioen meters eene
uitgave zou vragen van fr. 50.000.00
Overblijvende winst drij en zes
tig duizend franken 63000.00
Alle Aalstenaars zijn overtuigd dat (en
gevolge van de uitbreiding der stad en ook
met de uitbreiding van het buizennet den
verkoop der gaz die nu reeds de 800 duizend
kubieke meters bereikt op weinig tjjds tot
een millioen en half meters zou stijgenen
ons steunende op de cijfers hiervoren, zou
alsdan de winst komen op fr. 94500.00
De stad zou hare openbare ver
lichting gratis genieten en zou
dus jaarlijks uit dien hoofde,
geene uitgaven meer hebben
tot heden is er daarvoor alle jaren
minstens 8000 fr. uitgegeven, som
die men alsdan zou sparen fr. 8000.00
i
mtnraaWWAi.-.JhZ' rggfTgTOWWWB»»f
RK
11
