\/AN
HET
ARRQNDfS3EME/yr/ly£1/ J
AdBERAj^DEMocff^TtSCH WEEKBLAD.
Werkstaking.
m
3
r1
llSd?ndSKreMS,Mallt d0°r 'aIfe
O* A
Zondag- 12 Mei 1907
Prijs: 5 centiemen het nummer
Tweede Jaargang. Nummer 19
Jl
Medeburgers,
R éparaion Judiciaire
ICJooslerarbekl.
Godsdienst en Politiek.
Voor de huismoeders!
iXocli domper,
noch socialist.
k
K.
/<V t SJ J:'g Ky.s^y
(VA
i.. R ly&lJSöLkJ
u/r
*&Ln„. <1 jl
*18®
fe'
Abonnementsprijs3 tr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, i, Aalst.
Prijs der Annoncen:
Aalst, 11 Mei 1997.
®e werkstaking duurt voort.
Vele werklieden onzer gmrtij
zÜn onverdiend wea'JieJoos en
Itrooileloos.
Wij verzoeken dringend al
onze liberale Vrienden, Bur
gers en Werklieden, hunne
gillen te storten voor onze ge
dwongen werkeloozen.
Wij hetracSiten het einde dier
noodlottige WERKSTAKING
maar in afwachting mogen en
zullen onze partijgenooten geen
gehrek lijden.
Le Iribunal de première instance séant.
a lermonde, première chambre, a rendu
le jugement suivant
En cause Dame Clémence Bruneel, supé
rieure du convent d Herzele, et directrice de
1 atelier de fabrication de corsets, que la
societe anonyurn Manufacture Royale de
corsets possède a Herzele 2°) de Mme Emilie
.•AL ,Van Steendans, religieuse employée a l'ate-
her susdit 4») M,ne Sylvie Scheerlinckx
5°) Mme Eugenie De Clercq 6°) Mme Séve-
rine Van de Velde 7») Mme Sidonie Van
Gijsegem 8°) Léonie Van Ootegems
9°) Mme Mathilde Veutjens 10°) Mme Ydèle
De Vreese 11») Mme Julie Lauvaert12")
Mme Elodie Yermeire; 13°) Mme Léonie De
Vreese 14°) Mme Emma Verwilst15°) Mme
alerie Van den Steen; 16°) Mme Marie
Sonck et 17°) Mme Paula Mignot, toutes ces
dermeres religieuses au même couvent
d Herzele demanderesses avoué M1' Schel-
lekens.
Contre M. Henri Van den Broeck-Jacobs,
editeur du Journal De Volksvriend van
het arrondissement Aalst, demeurant a
Alost, défendeur avoué Me Jules Eyerman.
Par exploit enregistré du deux novembre
mil neuf cent six, aprês préliminaire de con
ciliation, les demanderesses firent assigner
le défendeur pour
S'entendre condamner a payer aux de-
mancleresses la soiume dG dix mille francs
ou telle autre somrne a arbitrer par le Tribu
nal a titre dedommages intéréts.
S'entendre condarnner a insérer a cinq re
prises dans lescolormes du susdit journal en
grands caracteres le jugement a intervenir
sous la rubrique cc Réparation Judiciaire.
S'entendre autoriser les demanderesses a
pratiquer cinq insertions du même jugement
dans cinq autres journaux a leur chofx En
tendre dire que la valeur des insertions sera
recupérable par simple quittance a concu-
rence de deux cent cinquante francs par
insertionk
Entendre nommer un traducteur pour la
traduction du Jugement en langue flamande.
Entendre dire que ces eondamnations se
ront récupérables par la contrainte par
corps, entendre fixer la durée de celle-ci a
trois moiss'entendre condamner aux dé-
pens.
Par jugement exécutoire par provision
nonobstant tous recours et sans caution.
Action évaluée a vingt mille francs.
A l'audience du vingt deux décembre
le ministère public donna son avis et a l'au
dience du dix sept janvier mil neuf cent sept,
le Tribunal après délibéré rendit le juge
ment suivant
Ouï les parties en lours moyens et con
clusions,
Vu les plêces du procés
Attendu que Particle publié dans le nu
méro du huit j ui liet 1900 six du défendeur
du journal «De Volksvriend van het arron
dissement Aelst» sous la rubrique Herzele
commen^ant par les motsIn de gemeente
Herzele..» et finfssant par les mots'; want er
zijn kluiten meê te winnen revêt un carac-
têre injurieux pour les demanderesses,
mais que pour en apprécier la portée, il
faut tenir compte de la violence coutumière
de lapresse alostoise
Attendu que le dommage subi par les de
manderesses sera suffisamment réparé en
statuant comme il sera dit, ci-après
Attendu que les circonstances de la cause
ne justifient pas l'application de la contrainte
par corps
Par-ces motifs, le Tribunal, ouï M. De Die.
substitut du Procureur du Roi, en son avis
conforme, rejetant comme non fondées toutes
fins plus am pies ou contraires, sans s'arrê-
ter, ni avoir égard aux offres de preuve du
défendeur, lesquelles sont déclarées non
recevables, condamne celui-ci k insérer le
présent jugement, motifs et dispositif, en
les mêrnes caractères que ceux de Partiele
incriminé, dans le numéro de son nouveau
journal De Volksgazet van het arrondisse
ment van Aalst, du dimanche qui suivra
la signification, autorise les demanderesses
a publier le dit jugement dans un journal de
leur choix, sans que les frais de cette publi
cation, récupérables sur simple quittance,
puissent dépasser la sorame de septan te cinq
francs: condamne le défendeur aux dépens
taxés k la somme de cent et cinq francs,
trente neuf centimes, non compris le coütde
l'expédition du présent jugement.
Ainsi fait et prononcé k l'audience publi-
ue de ce Tribunal de première chambre, le
tix sept janvier 1900 sept ou siégeaient Mes
sieurs Blomme, Président, Verwilgen et
Langerock, Juges, DeBie, substitut du Pro
cureur du Roi. Pien, greffier adjoint,
(sig.) A. Blomme, Ch. Pien.
De arme weezen en kostgangsters, die zich
aLnafe!erl va? de vingeren moeten werken
aan het kantwerken, borduren, breien
naaien, wasschen, strijken, matrassen-en
c looisels maken, ontvangen daarom geen
cent, geen duit eenvoudig het eten Is dat
nog beroepsonderwijs
rij de volmaakte arbeidsters die, vooreen
vast klein dagloon, ten huize werken voor
de kloosters, namelijk het klooster van He-
verlee, is dat ook beroepsonderwijs P Neen
t is eenvoudig volmaakt werk, van volsla-
gene arbeidsters, wier arbeid, door bemid-
'i h? vaV klooster, aan de groote huizen
wordt geleverd aan winstgevenden prijs
voor het klooster. 1 J
hooft1' "YY aie dunkt. naar exploitatie en
et ft met het minste betrek op beroepson
derwijs en liefdadig doelwit
Gewone 15 centiemen
tv. -1 u ,Reklamen 75 centiemen Per drukregel,
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
Herhaalde malen drukten wij er op hoe,
op alle gebied, de kloosters Staten in den
Staat een wézenlijk gevaar opleveren
voor al de burgers.
Een oud spreekwoord, dat .pastoor Daens
■stijds in de Kamer van Volksvertegen-
woord igers_aan ha,aide, zegtUit een kloos
ter komt niets dan de rook der schouw
daarmede willende beduiden dat de kloosters
veel inpalmen, maar weinig de wereld in
zenden.
Overal zijn de kloosters opgerezen met
hetzelfde uithangbord Liefdadigheid
dat is de dekmantel, waaronder hun loen-
sche handel wordt verborgen gehouden en
waardoor den menschen zand in d'oogen
wordt gestrooid. Het doel nochtans is altijd
hetzelfde zooveel aardsch goed mogelijk
in te palmen ten koste van den arbeid van
armen, weezen, ouderlingen en mindere non
nen en kloosterlingen.
Een eenvoudige oogslag op de ldoosterge-
meenten en de uitbreiding die ongeveer al
len ondergaan hebben, 'in het kort tijdver
loop van hun bestaan, moet u overtuigen dat
er ontzaglijk veel geld in de brandkasten
der kloosters ligt en dat allen op machtige
fortuinen bogen. Aanschouw de Cellebroe-
ders, de Miniemen, Van Biervliet, de Fran
ciscaneressen, de Karmelieten, de Ameri-
kaansche Missionnarissen, Paridaens, Bon
Pasteur aanschouw ze allen zonder uitzon
dering, kijk eenige jaren achteruit enge
zult verbaasd staan voorde ontzaglijke uit-
breiding, welke die kloostergebouwen heb
ben genomen.
Het spreekt dat die uitbreiding van for
tuin alleen te danken is aan de exploitatie
die in het klooster wordt verricht en alge
meen berust die exploitatie op kinderarbeid.
De kantscholen en werkhuizen voor kant
werksters in de Vlaanderen, zijn het mooiste
specimen der uitbuitig van den handenar
beid der kinderen. Doorgaans hebben soort
gelijke instellingen den naam van met een
liefdadig doel te zijn ingericht en opofferend
werkonderricht te vereènen met godsdiens
tig onderwijs.
En wat zijn in werkelijkheid die scholen p
Een uur, anderhalf uur ten hoogste wordt
eraan onderwijs besteed, het overige wordt
met handenarbeid doorgebracht, 'tls dat
met kantwerken er geld in de kas komt en
met onderwijs niet 1 Het werk door de kin
deren afgeleverd en dat niets heeft gekost
aan loon, 'tis immers beroepsonderricht
wordt tegen klinkende munt aan den man
gebracht, nochtans beneden de waarde die
vroeger door leeke kantwerksters werd ver
kregen.
Mgr. de Haerne verklaarde zelf dat de
kloosterkantwerkscholen der Vlaanderen,
voor het aankoopen der benoodigheden tot
handwerken, in een jaar eene uitgave deden
van 150.371 franken en dat hunne verkochte
kantstukken de som opbrachten van 3 mil-
lioen 45 duizend 800 franken. Ds*ie mil-
liocn winst
Dat was over 50 jaren. Is het nu anders?
Uit een onderzoek dat, in 1883, werd in
gesteld, bleek dat In de kantwerkscholen het
onderwijs ten hoogste 1 1/2 uur per dag be
droeg. De bisschop van Brugge had zelf de
regeling van dit onderricht vastgesteld als
volgtvan Allerheiligen tot Paschen, één
uur per dag en het overige van 't jaar 11/2
uur per dag.
Werd er zoo schrikkelijk weinig onder
richt gegeven, de werkuren, daarentegen,
waren in grooter getal. De kinderen kwa
men in t werkhuis om 5 of 5 1/2 ure 's mor
gens en bleven er tot 8 en zelfs tot 9 ure des
avonds 1
Dat kan geen beroepsonderwijs meer wor
den genoemd, maar kinderexploitatie En
zoo gaat het nog altijd ten huidige dage.
Wie zal zeggen wat, bij voorbeeld, de uit
batingen van den Bon Pasteur afwerpen
Den L. H. onderpastoor van
Nieuw er kerken opgedragen.
Ya.n.,0P <den preekstoel buldert gij
wekelijks op de slechte gazetten, en
bijzonderlijk op De Volksgazet.
Wij begrijpen het goed. Immers wij
zeggen en schrijven wat wij weten en
\\at iedereen zou moeten weten om
den klerikalen winkel en zijne ver-
\alschte waap te doen kennen. De
priesters leven van 't bijgeloof dat zij
in de plaats van de ware leer van Jesus
gesteld hebben. En zij verdedigen
zich tegen ons. Goed
Maar dan. moeten zij ook niet ver
wonderd zijn indien wij een beetje
weerspannig zijn en slagen waar er
geslagen wordt recht van zelfverdedi
ging is een natuurlijk recht. Die man
nen willen ons maken al zoo zwart
als zij zelf zijn en ons kapot krijgen
ten einde hunne eeuwenlange en sla-
venheerschappij te behouden en hun
positie te verbeteren. Zoo niet
Maar wanneer wij die mannen eens
een schudding geven en schrijven met
bewijzen dat zij lafaards zijn en dwin-
gelanden, dat zij bassen en huilen van
verre, maar laf weg loopen als honden
die een schup gekregen hebben, dan
gaat de kat op de koorde. De liberalen
worden alsdan uitgemaakt voor godde-
loozen.
Maar de priesters die ons in den
preekstoel aanvallen en uitmaken voor
al wat slecht is, voor gemeen gespuis
en erger nog, zijn het geene lafaards,
omdat zij weten dat wij hun daar
met mogen antwoorden
Wanneer zij de eenvoudige buiten
lieden dwingen te denken en te hande
len volgens zij willen, omdat zij weten
dat die menschen voor vrees van brood
roof niet durven tegenspartelen is dat
geen dwingelandij die iedereen in al
de dorpen gevoelt en ondervindt
Maar wanneer die priesters in kie-
-zingstijd van hof tot hof gaan, met het
kruis in de eene en-de geldbeurs in
de andere hand is er dan van Gods
dienst spraak
En in die meetings, en in 't opma
ken van het domme, fanatieke volk
tegen de politieke sprekers van tegen
partijen, en in de politieke boerenbon
den, politieke melkerijen, politieke
geiten en konijnenbonden enz. is dit
ook Godsdienst.
Neen niet waar, want het zijn die
gene die van de godsdienst misbruik
maken, die de goddeloozen zijn.
God ziet ons allen, maar dat Hij in
politieke priesters zijne priesters her
kent, neen Want anders zouden zij
slechts tot Hem hunnen toevlucht moe
ten nemen om hunne gehate vijanden
te verpletteren. Maar Hij komt er niet
tusschen. Met hunne eigene krachten
moeten de politieke priesters trachten
zich boven water te houden.
Moest men onze buitenlieden laten
vrij en vrank denken en handelen,
weidra zouden zij hunne botten vagen
aan al die uitbuiters, die hen nu als
slaven aanzien en behandelen, en nu
broodrooven en plagen diegenen die
eens durven onderzoeken wat zij zoo
al doen in den naam van God en Gods
dienst om hunnen wereldlijken invloed
te behouden en te versterken.
Indien zij moeten onderhouden wor
den door degenen die weten en dur
ven zeggen wie zij zijn, dan zou er
maar weinig wijn meer in hunne kel
ders liggen en zouden zij gauw on
dervinden hoe wreed het is te moeten
honger lijden, zij die zoo gemakkelijk
brood rooven uit den mond van anders
denkenden. Daarom willen zij door de
politiek hunnen dwang doen gevoelen
op onze gedwongene buitenlieden.
Maar wie karakter genoeg heeft om
zich daarboven te zetten, die laten zij
gerust. Men moet den moed hebben
hun het hoofd te bieden, hen te behan
delen, gelijk zij verdienen behandeld
te worden,omdat zij met God en Gods
dienst politiek maken en, wij weten
net bij ondervinding, al wie durft en
kan oog voor oog, tand voor tand, met
hen den strijd aangaan, die komt ze
gen vierend uit den strijd, want zoo
haast zij zelf te vreezen hebben, gaan
zij op de vlucht.
Aan onze vrienden van den buiten
dit wel in hun geheugen te prenten.
die de sermoenen van pater Boeckaert had-
hanrfên? T him kroos1; aan katholieke
handen toevertrouwen. De stemmen der drie
!?lmï^nijdfS en die der kinderen
wallebakkigSdooi/4n3U 'ïl0et'erS
Hij is den hol op (bis
Hij is den hol op met zijn mok
vmnmSijk +tooneel. vaa schaamteloos
deufd een'& w «m
oorerf-immer bruist het miJ verward in de
I Jesus, Jesus en zijn kruis
Hi) is den hol op met zijn mok
doe? n?pfr!fenu?Pgedre!ind met hetzelfde
rJhw ,e mateloosheid voor gods
dienst, geloof en den politieken winkel."
Iluismoelers, geeft aan uwe kinderen het
voorbeeld van braafheid en deugd, leert hen
menschen worden en goede burgers,'verlan
gend naar vrijheid en rechtvaardigheid op-
er) Zrli!?ë V3^erS en m°eders zouden Vor-
aen, die beter hunne roeping als mensch en
burger zullen begrijpen,dan pater Bouckaert
ertrouwt uwe kinderen niet toe aan krin-
Ie0SYn°PaSChTtIljke w«ze OodsdS,
dor YYif hot-op door elkander wor
den geslingerd ten behoeve eener niets
waardigepartij, eener partij zondereer zon-
leeYhPp101 hPen' zonder ander ideaal dan al-
leenheersctnng en macht.
't Was maandagavond laatst. Een echte
waard>° eerste meiavond dien naam
Behaaglijk wandelde ik, de frissche lucht
inademend, door de Pontstraat, toen eens
klaps mijneooren getroffen werden dooreen
zonderling gedreun, een geraas dat al luider
en luider werd naarmate ik de Sint-Martens
kerk naderde. Daaruit kwam het gedreun 1
De kerk was verlicht, of liever half ver
licht en nu kwam het mij te binnen, dat pa
ter Bouckaert er een sermoen hield voor de
ïuismoeders, 0111 hen te wijzen op hunne
plichten. En omdat de huismoeders die plich
ten wel zouden begrijpen werd door al de
vanWeZlgen politiek liedeken gezongen
Jesus, Jesus en zijn kruis
dat onstegen gebalkt werd op onze kiespro-
paganda nu reeds eenige jaren geleden.
Zonderlinge manier, dacht ik, om de moe
ders tot het besef hunner plichten te roepen
zonderlinge manier bezonderlijk van iemand
YYot er" e+n moederschap als een mindere
staat aanziet en zeker bij ondervinding1 niet
weet, wat oudrenplicht beteekent, vermits
pater Bouckaert, oudrenplicht en oudren-
sdmdV00rZiChtig Van Zljnen rug heeït £e'
Hij heeft de huismoeders wel op het hart
gedrukt, dat ze hunne kinderen moeten toe
vertrouwen aan katholieke opvoeders, dat
hunne kinderen zich moeten aansluiten hij
katholieke kringen, die strijden voor geloof
en godsdienst, en daarop werd er weer ge-
Jesus, Jesus en zijn kruis!
En juist terwijl ik nog mismoedig te luiste
ren stond naar het akelig gedreun daarbin
nen, klonk andere muziek piij in de ooren
eene muziekmaatschappij trok door de lange
Zoutstraat. Was t een muziek dat naar 'de
Meiboomlvernns gmg, een vastenavondgroep
die hulde bracht aan den arbeid P Neen
waren de Jonge katholieke wachten, die
een wandehngsken deden met muziek en
juist toen ze voorbij het Sluierstraatje joel
den, speelden en tierden zij als bezetene
Hij is den hol op (bis)
Hij is den hol op met zijn mok
E* ,hetdeunen en tieren daarbinnen
mengde zich bij het huilen en spelen daar
buiten en het klonk me zoo ruw in de ooren
zoo potsierlijk en afschuwelijk alles dooreen
Jesus, Jesus
Hij is den hol op!
Brave, goede pater, met uw krachtm
woord (gelijk de heer deken zegt) zijn dat de
kringen waarheen de christelijke huismoe
ders hunne kinderen moeten zenden P Naar
die schoone katholieke Wacht van Aakf
waarvan M. Woeste de eere-™orXr tofS
al vermindert'Kdl dte/tloek™) stnf-'
ders van jaar tot jaar't was armzalig, en
S™ <-'en heel schof kinderen mee, waar
schijnlijk kinderen van christelijke moeders,
De domper moet alle menschen ver
achten en verfoeien, die eene andere
overtuiging hebben dan de zijne Al
wie geen domper is, moet gevlucht
worden als de pest, als een booswicht
en zal voor eeuwig geroosterd worden
op de pan van Lucifer.
Re domper moet maar domweg in
t gareel loopen der bedriegers die hem
drillen en dan zal hij hiernamaals in
der eeuwigheid rijstpap eten met zil-
veren lepels en luisteren naar de mu
ziek der Serafijnen
De socialist is op den zelfden kam
geschoren hij.ziet met misprijzen neer
op de werklieden, die van den winkel
niet willen weten hij meent de heele
maatschappelijke kwestie te kennen
als hij wat kan uitblaffen van kapita
listen en arbeider, en noemt de werk
man die geen lid is van de winkelpartij
een slechterik, een verrader.
De socialist moet maar hard schreeu-
wen tegen burgers en fabriekanten
dan is hij zeker dat het socialism in
kort de wereld gaat omkeeren en
weldia de kiekens hen gebraden in den
mond zullen vallen.
Beloften en rotte patatten, daarmede
laten de snullen zich paaien door de
dompers en door de socialisten.
De verstandige werkman is noch
domper, noch socialist hij is liberaal,
kort en goed liberaal.
Hij is geen domper, omdat hij het
fanatism veracht omdat hij niemand
misprijst om zijne overtuiging, omdat
J een anders vrijheid van denken en
een anders rechten zoo zeer bemint en
eerbiedigt als de zijne.
De verstandige werkman is ook geen
socialist, omdat hij al dien bluf en
grootspraak naar waarde weet te schat-
ten, omdat hij klaar doorziet wat het
socialism is bakkerij- en winkelkwes
tie en bedrog.
Een werkman, die met kalm oordeel
de zaken inziet en overweegt kan geen
socialist zijn Heel de winkelpartij
bestaat uit eene bank leeperikken die
ue lichtgeloovigheid der anderen uit
buiten ten hunnen bate en dan een
hoop schapen, die zich laten scheren
en gelijk de kudde van Panurge den
beider achter na loopen tot hun eigen
verderf en ondergang.
Men kan met belangstelling de wer-
ken lezen der Fourier, OwenACobden,
Multatuli, men kan en moet eerbied
£3
fW
Tt
- H
