1
LSI
Werkstaking.
f
bi
Prys 5 cenlienien liet nummer
Tweede Jaargang. Nummer 20
/onda" 19 Mei 1907
Medeburgers,
Hol Rochl van Workslaking
Klerikalism.
Mouchards aan 't werk.
Demokraat.
Arme dutsen.
De Liberalen en
de Werkerskwestie.
4
II
to,4
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
per drukregel
Gewone .15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
Aalst, 4 8 Mei i 907.
lie werkstaking duurt voort.
Vele werklieden onzer partij
<c|jn onverdiend werkeloos en
liroodcloos.
Wjj verzoeken dringend al
onze liberale Vrienden, Ilur-
gers en W crklieden, lusnne
giften te storten voor onze ge
dwongen werkeloozen.
Wy betrachten het einde dier
noodlottige WERKSTAKING
maar in afwachting mogen en
zuilen onze partijgenooten geen
gebrek lijden.
Tusschenkomst van den Staat
in sociale vraagstukken.
lieden ten dage zijn er maar weinige men-
schen meer. die het recht van werkstaking
meenen te moeten ontzeggen aan onze ar
beiders het zijn de rijke patroons, hun
families en hun bevoordeeiigden.
Ieder weldenkend, redeneererid en onbe
vooroordeeld persoon erkent het recht van
werkstaking in de privaat-industrie. We
moeten (laarvoor geen haat inboezemen bij
de werklieden voor hun meesters, we moeten
daarvoor geen opstand aanspreken recht is
recht, en wat billijk is moet erkend worden.
Niemand zal betwisten dat het ongehoord
is duizenden en nog duizenden te winnen,
opeen te stapelen of te verkwisten, en slechts
een hongerloon uit te betalen aan de werk
lieden die den fabrikant helpen in het bijeen
garen van dien rijkdom-. We neggen een
hongerloon, want deftig kan de werkman
nirt door do wereld met zijn heel huisgezin
wanneer hij maar zoo karig betaald wordt
voor zijn harden arbeid zooals het thans
gebeurt.
\an wat men zich zelf toekent, van wat
men zich zelf gunt, mag men tocli een deel
afstaan aan degenen, die u helpen. Een
ander oordeel druischt volkomen tegen de
gezonde reden aan en ook tegen de open
bare zeden. Niemand hoe machtig hij ook
zij heeft het recht een ander mensch een
ander gevoelig en redelijk schepsel' als
melkkoe te gebruiken niemand wie hij
ook zij heeft het recht de lichaams of
geesteskrachten van een ander te bezigen en
hem enkel te geven datgene wat hij noodig
heeft om in het leven te blijven, terwijl HIJ
zwemt in t midden van zijn kolossaal for
tuin. grootendeels gewonnen door middel
van die vreemde krachten. Dat is volstrekt
zedeloos, dat is een diefstal, dat is moordda
dig. en dat zou dienen gestraft te worden,
evenals men straffen oplegt aan degenen,
die de openbare zeden met de voeten trappen
of die een moord of een diefstal plegen.
Wanneer geen voldoening gegeven wordt
aan de billyke eischen van de werklieden,
dan hebben dezen het recht hun arbeid té
steken, om, zoo doende, hun patroon wellicht
te verplichten menschelijker tegenover hen
te handelen. Maar, daar het schijnt, dat er
nog zooveel rijke fabrikanten zonder hart
gevonden worden, fabrikanten, die liever de
arme kindertjes, vrouwen en werklieden
zien kreveeren van ontberingen en van over
spanning in den arbeid, dan te trachten
eenigszins hun lot te verzachten, met wat
duizenden van hun winst af te staan en,
aldus handelende, de vriend van den werk
man te worden, dient er wat anders ge
daan. Als geen paal en perk gaat gesteld
worden aan de uitbuitingen van den werk
man zoowel voor zijn loon, als voor den
duur van zijn arbeid zouden we kunnen
wreede tijden beleven.
We mogen niet langer de rechten misken
nen van de brave werklieden tot voldoening
van eenige rijke meesters, omdat wij er
misschien van onze vrienden bij tellen. No»
eens: rechtvaardigheid gaat 'boven alles!
Daarom zijn wij partijgangers van de tus-
schenkomst van den Staat, wat aangaat mi
nimum van dagloon en maximum van
werkuren. De Staat dient zijn volk te be
schermen, zoo niet'geeft het goevernement
een slecht voorbeeld van vaderlandsliefde
Als men zijn vaderland lief heeft en wil zien
groot worden en een eereplaats bekleeden,
dan moet men ook op liet oog hebben het ge
luk van zijn bewoners stoffelijk, geestelijk
en moreel geluk. Daarvoor is de Staat ver
antwoordelijk, en berust op hem de heilige
plicht zijn tusschenkomst op te dringen om
het lot van iedereen dus ook van den
werkman in dien zin te verbeteren.
Sociale wetten moeten er gemaakt worden
- .1 nageleefd, waarbij het streng verboden
zij een loon te betalen, waardoor men iemand
berooft van het noodzakelijke tot onderhoud
van zijn eigen lichaam en van dat zijner
vrouw en kinderen ioonen moeten er be
taald worden, opdat niemand meer verplicht
zij te leven tegen alle voorschriften der ge
zondheidsleer en der moraal inde werkuren
moeten geregeld worden, opdat de krachten
van den arbeider niet meer zouden onder:
mijnd worden vóór zijn normalen tijd. opdat
dus het menschdom bewaard blijve wetten
moeten er gemaakt worden, die een betere
verhouding aanbrengen tusschen kapitaal
en arbeid wetten moeten er gemaakt wor
den, die de werkmanskinderen kosteloos een
degelijk onderwijs, dus een goede opvoeding
verschaffen, om van hen verstandige, wel
ontwikkelde burgers te maken, bekwaam
in het vak waarvoor ze zich bestemmen, en
gereed om hun vaderland te beminnen, en
niet langerzooals het zicli maar al te dik
wijls voordoet armtierige, zwakke, bleek-
wangige, zieke, zedelooze en brutale
menschjes, waaraan zij toch geen schuld
hebben. De Staat heeft veel te verrichten,
het is een heilig werk. Dat hij goed begrijpe
wat hem te doen staat, en niet achteruit-
deinze voor eenige vriendjes het verschil
tusschen de klassen is te grootdat* noet op
houden tot lieii en voorspoed van
iedereen.
Biet eelile liliernlism moet dien
weg der (ïemokrat ie op «lie liet an
ders meenen zijn konservateurg.
enige degen geleden werd aan het
angstvolle menschdom de blijde tijding
gebracht wie nog in België, door de
bisschoppelijke overheid, als bekwaam
werden aanzien om het klerikaal poli
tiek schip te beredderen. Even ras ook
is ons uit alle hoeken een geweldige
schaterlach toegekomen, en als we
onze splinternieuwe ministers öp rij
zien staan, is 't ook moeilijk ons de lip
pen dicht te knijpen.
Is oprecht ellendig Neem er den
besten uit en zeg me wat hij is en wat
hij mag beteekenen
Indien het ambt van minister zoo
laag is gedaald om ten spot van eiken
deen te mogen dienen, dan zouden we
in de keus iets kunnen begrijpen.
Maar indien minister nog moef bedui
den bekwaam, eerlijk, ijverig, talent
vol en verreziend man, dan mogen we
-gerust zeggen dat de klerikale komedie
is ten einde geloopen. Want zulke
mannen kunnen nog bitter weinig het
begin van 't einde aantrekkelijk ma
ken, en we voorzien de tijden dat, in
't belgisch parlement naar onze minis
ters met oranjeappelen zal worden
geworpen, evenals naar Pitje Snot in
den poesjenellenkelder.
Al de dagbladen der week hebben de
heeren van 't nieuw klerikaal ministe
rie in overzicht genomen. Veel scherts
werd er rond hunne namen verteld,
immers geen enkel van hen verdient
waarlijk ernstig opgenomen te worden.
En in onze herinnering, zooals alle
Aalstenaren misschien, hebben we met
oprecht medelijden een hunner her
dacht. t Was uiterst woelig te dien
tijde in 't Aalstersch politiek kamp.
Iemand van goede inborst, alhoewel
van weinig groot talent, was hier op
gestaan, en trok te velde tegen valsch-
heid, verdrukking en alleenheersching.
Met de vlag der rechtvaardigheid en
van het menschelijk mededoogen in de
hand, sprong hij in de bres ter verove
ring van wat in zijne kristene ziel de
ideale uiting scheen te moeten worden
van onze hedendaagsche samenleving.
De brave volksman, alhoewel door
velen hier in den ronde begrepen,
scheen echter alleen niet bij machte
om den stormloop van 't woekerend
klerikalism aan te vangen. En toen
daagde hulp uit den Oosten. In de
hoofdstad maakte zich ook een jong,
fier uitgedoscht advokaatje, voor dé
goede zaak warm. En zoo mocht hij
hier eens laten hooren en doen zien
wie hij was.
De eerste indruk was aangrijpend.
Op een stoel, recht en in plechtige
houding, met grootsche gebaren, in het
aanschijn van O. L. V. ten Druiven,
bezwoer hij 't volk de nieuwe vlag der
vrijheid en broederliefde te volgen.
Een machtig en dreunend geschreeuw
brak los allen voelden zich meêge-
dreven, de vijand zou vallen. Er viel
echter niets en 't jong advokaatje was
al dadelijk bewust van zijne sociale
nietigheid. De Cameleonstreek deed
hem glimlachen, maar ze was er noo
dig geweest, meende hij, al ware het
maar om de alzijdige waarde van zijne
politieke sterkte en zijn schrander ver
nuft te toonen. En terug thuis dacht hij
weieens hoe toch kan ik er komen
Dat juist heeft hij nu gevonden, want
tie man is na weinige jaren, nogmaals
van aanschijn veranderd, 't Groene dat
hem om oogen en lippen was geslopen
is allengskens verdwenen 't werd vaal
geel, zooals op 't sarcastisch wezen
van zijn toenmalige hevigste vijand.
Maar t was noodig ter wille der broe
derlijke omarming,
Nu vraag ik aan elk eerlijk mensch,
welk ontzag kan ooit zoo een minister
op het volk veroveren, en is 't wel
overdreven als we zeggen dat vanwege
hoogerhand een droef voorbeeld wordt
gegeven van menschelijke eigenwaarde
en menschelijken trots. Tot ons groot
ongeluk (misschien wel geluk) zijn ze
allen met hetzelfde moedernat der Leu-
vensche Alma Mater overgoten. De
keus is opperbest geweest, men heeft
er daarom ook drie weken moeten naar
waehten 't Was er echter niet om te
doen bekwame, eerlijke, talentvolle,
verreziende ministers te behoeven
neen, er moesten voetlikkers gevonden
worden, zonder hart of geweten, die de
belangen van land en volk onder de
voeten vertrappen in de belangrijke
kwestie n welke op het parlementaire
tapijt gaan komen men moest ellen
dige confessioneele dweepers hebben,
plooibaar, zonder 't minst sociaal ge
voel, om de eischen van het Staats
hoofd aan eene weerbarstige Kamer op
te dringen men moest lage buikkrui
pers vinden, zonder schroom of zede
lijk begrip, om laf en loom in 't zand te
bijten voor het Gouden Kalf van het
belgisch klerikalism.
Maar of de toestand met de noodige
scherpzinnigheid tot zijne oplossing is
gekomen valt te betwijfen. We zijn
veeleer geneigd te gelooven dat, nu
meer dan ooit, de poppen aan het dan
sen gaan, tot groot heil der dringendste
maatschappelijke hervormingen.
Dirk Martens.
1
De klerikale partij is overtuigd dat haar
rijk in onze stad ten einde is. Alle middelen
zullen haar dan ook goed zijn om die ramp
trachten te vermijden en daar ze niet wijzen
kan op voorbeeldig en profijtig bestuur,
zoo gelasten zich sedert eehigen tijd som
mige barer kreaturen met een vuil en ver
achtelijk werk, waartegen wij onze mede
burgers op hunne hoeae stellen.
Telkens de gelegenheid zich voordoet bren
gen die klerikale speurhonden het gesprek
op de gemeentekiezingen 0111 de denkwijze
van handelaars en werklieden trachten te
kennen.
Zij zullen zelfs tegen het dompersbestuur
uitvallen om de tong van hunne medebur
gers los te krijgen en ze hunne meening te
ontrukken.
NV ij waarschuwen dus al degenen, die
niet heel engansch onafhankeljjk' zijn, tegen
uie speurhonden. Houdt uwe meerling* voor
u. maar kiest in October voorde liberalen.
Wij ook zijn demokraten, riep Woeste
uit, in de Kamers verleden dinsdag, wij zijn
d emokraten in den echten zin van 't woord
Die verklaring verwekte een algemeen ge
lach, zelfs, de klerikalen konden zich niet
houden en lachten nog het meest.
Woeste demokraat!?? Waarom niet De
tsar van Rusland, beweert immers ook de
mokraat te zijn, dat wil zeggen, volkslie-
vend, hij beweert zelfs dat het uit liefde is
voor het volk, dat hy tsar blijft, dat het uit
liefde is voor het volk, dat hij eene grond
wet weigert, dat het voor het welzijn is van
het volk, dat duizenden en nog duizenden
jaarlijks naar Siberia worden gesleurd.
NV e kunnen ons de moeite sparen de de-
mokratie van NV oeste en zijne aanhangers te
ontleden, het algemeen gelach waarop de
verklaring van den groenen paus in de Ka
mers werd onthaald bewijst genoeg dat nie
mand zulks ernstig opneemt.
Het klerikalism is door de eeuwen heen het
tegenovergestelde geweest van demokratie.
Klerikalism is zooveel als overheersching
en onderjukking van lijf en geest, looche
ning van vrijheid en onafhankelijkheids ver
nieling van volkswil en volksmacht.
NV aar de klerikalen den scepter zwaaien
wordt er slaafsche onderwerping geëischt,
daar heerscht slechts dwang en verdruk
king, daar telt het volk voor niets meer.
De liberale princiepen hebben echter
langzamerhand de klerikale heerschappij
gekortvIeugeld de liberale grondbeginse
len gesteund op redelijkheid en rechtvaar
digheid hebben de klerikale misselijkheden
verdrongen en de demokratie op den voor
grond gebracht.
In het liberalism is de ware, degelijke
demokratie gelegen.
Zoover hebben de demokratische denk
beelden veld gewonnen, dat in alle beschaaf
de landen, de volksmacht tot bassis dient
der staathuishoudelijke inrichting, en er
dan ook gezegd wordtalle macht komt uit"
het volk.
Waar de klerikalen meester zijn, gelijk
in Belgie b. v., durven ze zelfs de liberale
demokratische princiepen, die in de grond
wet "zijn geschreven niet openlijk verloo
chenen maar ze trachten toch ze door alle
mogelijke middelen te vernietigen op bedekte
wijze. Daardoor Je regen we de schandelijke
kieswetten en heel die reeks slechte wetten
en verordeningen, die alle strekken om de
heerschappij der klerikale kliek te vereeu
wigen.
Demokratie wil zeggen bestuur door
en voor het volk, voor het algemeen.
De klerikalen zijn de eeuwige vijanden der
demokratie, daarom moeten wij hen aanhou
dend en hardnekkig bestrijden, tot behoud
onzer vrijiieden of wat er ons heden nog van
overblijft daarom moeten wij ons beyve-
ren, om de algeheele vernieling dier vrijhe
den te verhinderen, door den triomf der libe
rale demokratie.
Schreven onlangs de klerikale bladen, ook
die van Aalst nietDe katholieken dulden
de vrijheid van geweten omdat ze niet
anders kunnen.
De liberale demokratie, wil dat alle macht
uit het volk kome, dat de rechten van elk
erkend wezen, dat eenieder zooveel vrijheid
mogelijk geniete.
Het liberalism is niet gebonden aan eene
staatkundige of maatschappelijke formuul,
integendeel, de liberalen erkennen op poli
tiek of economisch gebied noch dogma's,
noch form uien, die maar al te dikwijls de ne
gatie zijn van demokratie.
In het liberalism ligt de ware, gezonde
demokratiedoor onderwijs, door opvoeding,
door t beoefenen van vrijheid en recht het
volk te verheffen, het volk te brengen tot
het besef zijner wezenlijke belangen, tot het
vermeerderen zijner eigenwaarde.
Het liberalism verwei'pt alle buitensporig
heden. Het volk te vleien, liet volk te verlei
den door beloften, dat ligt buiten de rol van
het liberalism. Wij liberale demokraten
willen geene demagogie, want demagogie
leidt tot despotism.
In eiken staat, ook In een demokratischen
Staat, moet een gezag erkend worden, zoo
als minister Briand het in de Fransche Ka
mers zegde. Het bestaan van een gezag is de
eerste vereischten, voor het kunnen bestaan
eener Maatschappij. Doch onderzoek, bespre
king en vrijheid moeten tot grondslag dienen
van dat gezag.
En dat is niet alleen de onontbeerlijke
voorwaarde van het NVezen eener natie
maar zelfs van een enkele groep menschen
met een zeker doel vereenigd.
Daarom kunnen wij, liberale demokraten
onder de arbeiders geene valsche begrippen
verspreiden, daarom kunnen wij hen niet
paaien met verkeerdheden, die later hen
vervullen met teleurstellingen, daarom kun
nen wij het volk niet misleiden met droo-re-
denen van welken aard ook.
Wij zeggen tot de arbeiders in de grond
beginselen der liberale partij ligt de ware
demokratie.
Daarom sluit u aan bij de liberalen en laat
u niet verblinden door beloften en ijdelen
praat, zoo ge niet loopen wilt naar uw
verderf.
Het gebeurt dat de vermoeide reiziger in
de woestijn, snakkend naar een dronk water,
plotseling voor zich in de verte een oasis be
merkt met frissche boomen, jeugdig aroen
en een heldere bronne.
Spoedig wendt hij daarheen, verder en
verder schijnt de oasis ziel) te verwijderen,
tot ze als nevel en damp verdwijnt, 'twas
slechts eene luchtspiegeling en de onvoor
zichtige, die van den weg is afgeweken
geraakt verdoold in de woestijn en komt tot
een ellendig einde.
Het is den plicht van alle liberalen, de
arbeiders de waarheid te zesgen en hen aan
te sporen zich te vereenigen bij de liberaal-
demokratische partij.
De kloosteradvokaat van het pastoorblad
zegt dat we niet't accoord zijn met zekere
onzer liberale confraters nopens het bedrad
der kloosterfortuinen. NVe gelooven dat we
ver zeer ver onder de wezentlijkheid waren
en het is maar als er ergens in een arm
kloosterken, zooals dat van Rupelmonde
eenige millioentjes uit de brandkast gerob
berd worden dat men een flauw denkbeeld
krijgt van den rijkdom der in vrijwillige
armoede levende paters en nonnen.
De framassons hebben zich in Frankrijk
ook misrekend, zegt het blad, want de Staat
noeit er slechts twee millioentjes g'evonden
by de uitgedreven kloosterlingen.
Verklaar ons dan eens waarmede die uit
gedreven nonnekens en paterkens hier in
België, te Mijlbeke, Lede, Santbergen, enz.
die prachtigekasteelen hebben aangekocht?
De Fransche nonnen hebben in hun land
maar gelaten, wat ze niet meenemen konden
de rest was reeds den hol op,
Het nieuw ministerie, samengesteld
uit mannen die, Yooraleer ze de minis-
tersbank hadden beklommen, op verre
na hetzelfde programma niet aankleef
den, en die dus heden, uit hoogmöed
en om der wille van een ministershoed,
zullen bestrijden wat ze gisteren ver
dedigden, werden bij de laatste kamer
besprekingen door de liberale volks
vertegenwoordigers fel op den rooster
gelegd, en, ware het dat een klerikale
minister nog ecnig gevoel van politieke
eigenwaarde of eerlijkheid kan bezit
ten dan zou niet een hunner een oo^n-
bük getwijfeld hebben om te bekennen
dat, in de huidige omstandigheden en
gezien de hatelijke handelwijze die het
voorgaande ministerie tegen de Kamer
van Volksvertegenwoordigers had ge-
bi uikt, de klerikale partij op dit oo^en-
bük niet meer bestand is om 's lands-
goevernement in handen te nemen.
liberale volksvertegenwoordiger
M. Janson, de machtige en groote
redenaar, heeft de klerikale ministers
en met hen heel hunne partij op mees
terlijke en krachtige wijze aan den
schandpaal gespijkerd, met door
slaande bewijzen heeft hij zijne rede
voering gestaafd en durende meer dan
ander half uur heeft hij van uit de
nationale tribuun het slecht en partijdig
beheer der klerikalen gehekeld niet
een van al de ministers bevond zich
bekwaam genoeg om den heer Janson
onmiddelijk tegen te spreken ze ge
voelden zich verpletterd, ze waren
als stom geslagen en dat is het beste
bewijs dat M. Janson de waarheid
had gesproken.
Dergelijk ministerie, alleenlijk ge
steund op onrecht en partijbelang kan
onmogelijk leven weinige maanden
zullen ook verloopen vooraleer het zal
ten gronde vallen daar zijn overi
gens de klerikalen zelf van overtuigd.
In zijne redevoering heeft de'"heer
Janson heel breedvoerig de werkers
kwestie besproken en ziehier hoe hij
met zijn helder doorzicht den heden-
daagschen toestand afschilderde
Blind {ijn ^ij, die hedendaagsch
nog van gevoelen pjn dat men over
de sociale vraagstukken onverschillig
mag heenstappen, wanneer men in
t verschietginds in de verte reeds
de schichten fiet flikkeren, die maar
al te goed de woelingen voorspellen,
&S-
o o
"H/l
