tei,
V/AH HET ARRONDISSEMENT/qA/d
UBERAAL,DEMOCRATISCH WEEKBLAD?
r
Werkstaking.
Sïi*"* -het
ezs\i4™d^rkaii„dedr«xemss
0
-M2ÜLN -
i
N
;v;w:U\ k-AjUU^W
7Vv
Zondag 20 Mel 1907
Prljs 5 centiemen het nummer
Tweede Jaargang. IVumnier 21
W. d n
fT
Medeburgers,
Liberaal Coimres.
Ons Demokratisch
Programma.
Slaatstussclienkonist
en Vereeniging.
NINOVE.
JeMnhl g?00f afn hemel en hel bre"It
Op den buiten.
wie)™" in OTde
nieNt?hn« hï,tdeerte&&eD
<*S
M J j>.vy
RD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Aalst, SSMeildOT.
De werkstaking duurt voort.
Vele werklieden onzer partij
zl|n onverdiend werkeloos en
broodeloos.
Wy verzoeken dringend al
onze liberale Vrienden, Bur
gers en Werklieden, hunne
giften te storten voor onze ge
dwongen werkeloozen.
WU betrachten bet einde dier
noodlottige WERKSTAKING
maar in nfwacliting mogen en
zullen onze partijgenooten geen
gebrek lijden.
n
Een congres, voor degenen onzer
lezers die niet heel goed op de hoogte
zijn van van wat een congres is, zul
len we zeggen dat het eene verga
dering is van al de afgevaardigden
eener partij uit alle hoeken van 't land
bijeengekomen, om er 't een of 't ander
punt samen te bespreken en desnoods
eene beslissing te nemen. Nu heden
zondag heeft er te Brussel een liberaal
congres plaats, op touw gezet door
de Vooruitstrevende Federatie. De
bespreking zal belangrijk zijn, want
twee voorname punten, beide van
maatschappelijk karakter staan op de
dagorde ze behelzen vooreerst een
voorstel gedaan door den alomgeachten
en volkslievenden heer Paul Janson
strekkende om als een punt van het
liberaal vooruitstrevend programma
aan te nemen Regeling van het
gezamentlijk werkkontrakt.
En ten tweeden door den heer
Rahlenbeeck plaatsvervangende libe
rale volksvertegenwoordiger om ook
in 't programma neer te schrijven
De tusschenkomst (der werkers)
in de winsten gedaan door zekere
maatschappijen.
Ziedaar twee punten, dunkt ons,
die genoeg bewijzen dat de liberale
partij het met de werkende klasse
wel meent en dat hare gekozenen
stil aan, doch zeker, naar het doel
streven dat ieder eerlijk en beschaafd
mensch moet betrachten, namelijk de
lotsverbetering, de ontwikkeling der
mindere standen.
Wat men ook van de liberalen zegge,
ofschoon men hunne inzichten ver
draait en men ze soms wel als anti-
volksgezinden afschildert, dan toch
blijft het waar en staat het vast, als een
onvergankelijk iets, dat de liberalepar-
tij, de partij der toekomst is omdat
ze steunt op vrijheid, verdraagzaam
heid en vooruitgang en ze tevens haar
bestaan en haar streven ook steunt op
eene breede en volkslievende wetge-
ving geschikt om bij alle menschen
meer gelijkheid en meer broederlijk
heid te doen heerschen.
Hoe patroons en burgers
moeten oonleelen.
Ons demokratisch programma wil
lende verklaren, achten we het wen-
schelijk alhoewel het misschien wel
overbodig is voor velen er op te wij
zen hoe rechtvaardig en billijk de
eischen zijn van ons werkvolk. Is het
te veel gevraagd, als men in plaats
van zijn gegeven arbeid waardoor
men het kapitaal van een zeker persoon
of een kleine groep personen helpt ver-
grooten alleen in ruiling vergt een
loon, dat iemand in staat stelle zich en
zijn huisgezin behoorlijk te voeden en
te kleeden Is het te veel dat de mil-
lionair fabrikant een onbeduidende
som afsta aan zijn werklieden welke
dat millioen helpen winnen om de
zen toe te laten, voor het minst gevoed
en gekleed door de wereld te komen
Wie zou het tegendeel durven bewe
ren r Kunnen een miljoenrijke nijve-
raar, een groote naamlooze maatschap
pij die met hun kapitaal kolossale win
sten doen, geen goed loon betalen aan
hunne talrijke werklieden waarvan het
grootste deel soms zoo karig uitbetaald
worden, dat ze 't lot van het redeloos
wel gevoed vee kunnen benij
den Laat ons in volle kalmte oordee-
len. Gaat in u zelf, burgers, patroons,
en antwoordt op deze vraag Zoudt gij
tevreden zijn, als men u 't lot van dien
arbeider op den nek legde Zoudt gij
niet trachten uw toestand te verbete
ren, als ge aan uw lieve echtgenoote
en kindertjes aardappels met zuursaus
moest te eten geven Zoudt gij, met
de denkkracht, die ge nu bezit door
uw onderwijs, wel zoo kalm een recht
vaardigen eisch kunnen stellen, als het
werkvolk het nu doet Kan iemand
zeggen dat het ongeoorloofd is te spre
ken als volgt Meneer, ik help u meer
dan een miljoen frank per jaar zuiver
winnen, geef me wat meer loon, opdat
we thuis geen honger meer zouden lij
den, opdat we ons 's winters zouden
kunnen dekken
Het loon, dat de werker dan voor
zijn ongezonden en harden arbeid zal
verdienen, kan hem nog niet toelaten
te leven volgens de voorschriften van
de gezondheidsleer, kan hem nog niet
toelaten de eene of andere uitspanning
te genieten, kan hem nog niet toelaten
een schouwburg of koncertzaal te be
zoeken. Daarin moet voorzien worden,
de toestanden moeten geleidelijk ver
anderen.
Een rijk patroon of begoed burger is
toch niet van ander stof dan een werk-
het bloed van dezen laatste is
Prijs der Annoncen: j Se^one '5 centiemen
Reklamen 75 centiemen 1 P drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
gewonnen wordt, kan men toch niet
zeggen dat de onderdaan zijn meester
tegenwerktverondersteld dat het zoo
zij, tot welke kolossale winst zou men
dan wel klimmen, moest de werkman
wel zijn patroon willen bevoordeeli-
gen Men wordt gewaar tot welken
onmogelijken uitslag men zou komen.
Maar, er is iets anders dat de heele
zaak van arbeider en patroon, van loon
en kapitaal doet hinken het wantrou
wen tegenover elkander, de afstand
tusschen elkander, de jacht op winst
van den patroon en de niet totale
maar tamelijke onverschilligheid van
den werkman voor de zaak van zijn
heer. J
Daarin kan verholpen worpen dat
willen we uitleggen in een volgend
artikel.
De besprekingen van 't liberaal con
gres zullen dat eens te meer bewijzen
en de gevolgen ervan zullen er tot
staving van dienen.
Wat DE VOLKSGAZET betreft,
getrouw aan de gedragslijn die ze zich
zelf voorschreef, zal ze als tolk van de
liberale partij hier te Aalst en in heel
het arrondissement, altijd en onver
moeid in de bres staan om op vreedza
me en vredelievende wijze mede te
werken tot het bereiken van dat edel
doel en tevens eenen steen bij te bren
gen aar. het grootsche en ideale ge
bouw der maatschappelijke verstand
houding.
man iUÜWl.IO
toch ook menschenbloed evenals dat
van een millionairof een prins. Recht
tot leven heeft hij, en die hem dat be
twist is een gevoelloos mensch. Laat
ons niet langer egoïstisch, niet langer
zelfzuchtig zijn, en openlijk verklaren
't lot van vele werklieden is erbarme
lijk, het dient verbeterd te worden zon
der uitstel
Waarom blijft de patroon als een
autocraat tegenover zijn onderdanen
Hij zou moeten tot hen als vriend gaan
en ze behandelen als vrienden, als
menschen in wie hij belang stelt, ten
iste omdat ze menschen zijn, ten 2de om
dat ze aan zijn zaak meedoen.
Laat ons niet vertellen dat de werk
man ondankbaar is en niet verdient
dat men zijn lot verzachte, dat hij van
natuur de vijand is van patroon en
meester en deze eerder schade zou be-
rokkeneri dan voordeel.
Wie zoo spreekt, redeneert niet eens
want, i° de werkman weet heel goed,
als hij geen winst kan opleveren voor
zijn patroon, dat de fabriek failliet gaat
en hij totaal zonder werk, dus zonder
loon en bijgevolg zonder eten valt
20 waar meer dan een millioen quiver
Een onzer medewerkers wees, in ons
laatste nummer op de noodzakelijkheid
der inmenging van den Staat in de be-
tiekkingen tusschen werkgever en ar
beider om te beletten, dat de krachten
van den laatste door de eerste uitgeput
worden en voor den werkman zijn
1 echtmatig deel in de voortbrengst van
den rijkdom te eischen.
Ongetwijfeld schrikt de Staatstus-
schenkomst in de private nijverheid
sommigen af Heeft nochtans de wet
geving, het is te zeggen de Staat, het
werk niet geregeld van vrouwen en
kinderen Heeft de Staat geene opzich
ters benoemd om de gezondheidsvoor-
waarden na te gaan, waaraan de pri
vate nijverheidsgestichten in 't belang
der werklieden, moeten voldoen
De Staat stelt zich in sommige ge
vallen tusschen den vader en het kind
om dit laatste te beschermen namens
de belangen der maatschappij en wij
kunnen dus niet begrijpen waarom hij
t recht niet zou hebben, handelend op
te treden, tusschen patroon en werk
man, gedurende den arbeidsduur, wijl
hij reeds beschermend optreedt wan
neer den werkman een ongeval treft.
Er zullen nochtans, meenen wij, nog
jaren en jaren verloopen vooraleer dit
punt wettelijk zal geregeld worden en
intusschen ontstaan droeve geschillen,
waardoor al de klassen der samenleving
getroffen worden en lijden. Hoe zulks
te verhelpen of te voorkomen Naar
onze meening door het inrichten van
onpartijdige vakbonden of syndikaten.
Sommigen zien er eene oorlogsverkla
ring in aan de patroons, doch de vak
bonden moeten eerder verzoeningsra
den zijn en de hoofdmannen zullen er
tweemaal over nadenken alvorens tot
den strijd tusschen kapitaal en arbeid
door de werkstaking over te gaan. Dat
de bestuurders der vakbonden niet tot
de eigenlijke werklieden zullen behoo-
ren doet weinig ter zake het bijzon
derste is op minnelijke wijze de belan
gen van kapitaal en arbeid in overeen
stemming brengen.
Wantrouwen, misplaatste eigenliefde
of teergevoeligheid zijn dikwerf oor
zaak geweest dat nijveraars niet wilden
onderhandelen met de afgevaardigden
der werklieden omdat ze niet tot hun
personeel behoorden. Zooals wij het
vroeger nog schreven, de kleine in
dustrie verdwijnt voor de machtige
naamlooze maatschappijen waar de be
stuurders of beheerders de actiehou
ders vervangen. Als dusdanig zijn die
bestuurders of beheerders tusschenge-
plaatste personen, zoowel als de hoof
den der vakbonden. Daarenboven de
geest van vereeniging breidt zich meer
en meer uit en het is dank daaraan dat
de geschillen min aanleiding geven tot
woeling en gewelddaden. De rustige
houding der arbeiders in meest al de
werkstakingen, welke wij in de laatste
tijden aangestipt hebben, zouden voor
de werkgevers een spoorslag moeten
wezen om met een geest van toege
vendheid en een gevoel van naasten
liefde de eischen hunner werklieden te
onderzoeken en in de mate van het
mogelijke in te willigen.
Pastoor en Boer.
I)e pastoor van een dorp bij Ninove vertel
de, met lang geleden, het volgende historie-
Ken aan eenen zijner parochianen
ln Londen werd eene jonge vrouw we-
duwe. Zij was schoon en rijk, en 't duurde
niet lang of ze zag zich omringd van tal-
rijke aanbidders. Eén kreeg ze bijzonder
lief, maar, voor haar ongeluk, 't was een
man zonder geloofHij overtuigde haar
dat er geene hel bestond, en dat ze zich
vrij aan hunne liefdedriften mochten over-
geven.
Hun zondig leven was van korten duur
De verleider stierf plotselings.
Nu begon de strafV,y kon haren min-
naar niet vergeten, leed geweldig, en zag
hem weer in al hare droomen
Hij had zelfs in den dood geen rust ge-
vonden. Zekeren nacht gebood eene ge-
hei me stem hem uit zijn graf op te stafn.
Eene onzichtbare hand leidde hem naar de
woning zijner minnares. Alle deuren gin
gen geheimzinnig open.
Hij stapte door de rijkgestoffeerde ka-
mers waar hij zoovele zondige oogenblik-
ken had doorgebracht, en kwam tot in
haar slaapvertrek. Hij legde zachtjes de
hand op haar naakten arm....
Bij die aanraking werd de schoone wak-
ker. Zij had hem in haar droom zien op-
staan uit zijn graf, zij had hem zien bin-
nentreden, hem de hand zien reiken en
nu zij de oogen geopend had was alles op
eens verdwenen. Het was dus slechts een
droom geweest, zoo dacht ze.
Maar wat moest ze 's anderendaags
vaststellen ?Een brandmerk stond op haar
arm, op de plaats die hij aangeraakt had
Inal de vertrekken waar hij doorgetrokken
was stonden zijne voetstappen door brand-
merken in de dikke tapijten aangeteekend.
Verscheidene groote dokters werden
geraadpleegd om het brandmerk van den
arm te doen verdwijnen. Vruchtelooze
pogingen Zij is gestorven met het teeken
van haar ongeloof en van hare schuldige
liefde op den arm.
Ho?? d« Pastoor,do1or1 soortgelijke vertelsels
de straffen van de hel en van O. L. Heer aan
de schooljongens der catechismusles doet
begrijpen, kan er nog door.
Maar dat hij dit aan groote menschen wil
opvyzen, dat is te sterk
Want wij willen aan dien pastoor, die niet
cloni is, de oneer niet aandoen te veronder
stellen, clat hij zelf een woord van die his
torie gelooft.
Moet elk weldenkend man geen protest
aanteekenen wanneer een mensch zijnen
evenmenseh ziet vernederen door hem der
gelijke stommiteiten op te dringen.
De pastoor kan antwoorden dat men
aan de historie geen belang mag hechten
maar enkel aan de zedelesdie erin besloten
ligt dat zijn doel was ons volk te verzede-
lijken, en als de eenvoudige boer aan de
historie gelooft heóht, dat dan dit zedelijk
doel bereikt is. J
Wij meenen dat men in zake van zedeleer
met geene leugens moet om gaan
Wanneer de eenvoudige boer eens de
leugen van de historie zal vatten, dan zal
ook de zedeles verloren zyn.
Wanneer hij aan uwe hel geen geloof
En indien ge van meening zijt dat er we
zenlijke straffen noodig zijn om de massa
op den rechten weg te houden, zijn de wet-
daarV?an °nS kand' ls strafwetboek niet
™'VrSnet g<Vloof aan HemeI en Hel niet dat
ons yoIk za verzedelijken. Het vlaamsche
rniiL ISfoVa'l- 1 nieest godsdienstig, het
meest fanatiek van België. Welnu het
zijn luist godsdienstige fanatieke Vlamin
gen die bijna de drij vierden van de bevol-
King onzer gevangenissen uitmaken
Wij zijn van meening dat men het gewe
ten van het dogma moet ontmaken dat den
mensch vernedert. Men moet den mensch
zijne waardigheid doen voelen, en dan zal
worden zedelijk, rechtvaardig en goed
Het onderwijs alleen zal hem dit waardig-
heidsgevoel geven, door hem zijne volle vrij-
hfzin sc ,en' Want een mensch die noch
vr Hif'f f'!1,01 rekenen kan, is niet
HJJ Zlt.m de Mauwen van den eersten
Sla slluYen geletterde, die zijne on-
wetenheid en zijn bijgeloof wil uitbuiten.
de katholieke kerk en de katholieke
partij weet die onwetendheid en dit bijgeloof
??Wek k te ''uiten, dat op ditoogenblik
gansch hare macht daarop alleen berust.
Voor haar zijn hemel en hel er noodig
geld in hare kassen bij geboorte, huwelijk en
overlyden het sticht fondatiën vaneeuwig-
olfton o mi??en> h,et krengt erfdeelen by, en
giften, en offeranden, en dies meer.
Het geloof aan hemel en hel laat het volk
met toe «slechte gazetten» te lezen, waarin
tJÏ? gel()of ,aai1 hemeI en hel leidt de bui
tenkiezers als vee naar de stembus en doet
hem stemmen voor dit geloof
En daarom wil de katholieke partij niet
dat men het volk den leerplicht oplegge
Daarom wordt er een Woeste gevonden
1 1 ulnn der vrijheid, tegen het
Verplicht Onderwijs verzet, en 'tis juist
Onderwijs dat aan ons volk zijne vrij-
moet rJn° Wa gheid en z«n geluk geven
vaSeTrlJn?et vat de Past°ors, als deze
van het dorp by Ninove, aan hunne paro
chianen de stommiteiten vertellen die hun
ftellfn6^ ve,;strpe?, en als kwaad voor-
verliVhtelW? geest zou kunnen
verlichten, al wat hun oogen zou kunnen
doen opengaan
Een boet he van Oultre.
meer zal geven, zal hij zich afvragen
waarom hy nog rechtvaardig en goed inoet
zyn tegenover zijnen evenmenseh.
Dat leeren wij hem
Wij leeren hem niet dat een mensch zon
der geloof in den grond slecht moet zijn Wii
zeggen hem dat er eene zedeleer bestaat
buiten het geloof, eene zedeleer die veel
schooner en edeler is
Want wie handelt er het edelst Hij die
het goede doet om later beloond te worden
met den hemel, en die geen kwaad
doet uit vrees voor de heiofwel hij
die het goede sticht alleen omdat het goed is
zonder hoop op andere belooning dan het
zoet genot van een gerust geweten en het
innig genoegen van den volbrachten plicht
en die het kwaad vlucht, om het kwade en
met uit vrees van hiernamaals levend o-e-
stoofd, geroosterd of gekookt te worden p"
En zoo de vrees voor ons eigen geweten
niet voldoende is, is de openbare meenino-
het openbaar geweten niet daar dat ons
laakt en schandvlekt wanneer we hot kren-
Ken r
Toevallig bevond ik mij in de zaal van het
gemeentehuis (ik wil natuurlyk beduiden
van het gebouw tot gemeentehuis dienende)
welke grenst aan de zittingzaal van den ge
meenteraad, welke tevens dient tot bureel
aan den secretaris, die overigens vele stuk
ken betreffende de gemeentezaken te zijnen
Po. secretaris had den champetter bij zich
ontboden en ik hoorde de twee mannen pra
ten over de bestuurzaken. Het onderhoud^ieD
over de landbouwstatistieken en wel inzon
derheid over de statistiek van het vee we?ke
Ze8' ne keer champetter, vroeg de secreta
Vierpunt heeffï ÏSV^e» boer
opname. daar ware" we met de
ta riTheel Süf b#' Vr0eg de secre"
Daar kan ik u beter opantwoorden, sprak
de champetter. Laat zien Ma™ r
Martha, Eveline, Leocadie en Trezéken dat
maakt te zamen een half dozijn, dikke 'znal
sche poeillen, wel geteld.
Dus, zei de secretaris we schrijven or>
voor boer Vierpont, zes koeien P
ven met S SnT V'erP°nt
Ik ken boer Vierpont niet en heb dus niet
kunnen oordeelen in hoeverre zyne dochters
aan koeien gelyken maar men ziet toch
daaraan hoe het er toegaat in gemeenten
waar noch kontrool, noch toezicht BesSt en
weUe waarde men hechten mag aan 'sta
t,stiet™ dergelijke condities
sen l oo6
arrondissement bestaan"™ blnren
Als d,e mtsbruiken slechts eine sWtoH*
SO
V
u 1—,^' IWIW --i® -,7.
f l
eer Zfl crAvnn .«I kii
f!
