V/AN HET ARRONDfSSEME/VT-^^
JU BE RA AL,DEMOCRATISCH WEEKBLAD.
t-
Zunclag 7 Juli 1907
Prijs 5 cêntiomen het nummer
Tweede Jaargang. IVummer 27
Ons Demokralisch
Programma.
Bakkt «rshelangcn.
Mogelijke vooruitgang in
tie Samenleving
Het Vlaamsch op
katholieke Turnfeeslen.
De Burgerij.
li
iZ&,
II)
Aalst, 6 Jul! i!)07.
Verantwoordel ij klieM
van bet (iuiivei-nement
Een eerste plicht van den Staat is
voor zijn volk te zorgen, en bij dat volk
zijn al de arbeiders begrepen.
Zorgen, dit wil zeggen en daar
hebben we reeds vroeger opgedrukt
een gezonde lichamelijke, moreele en
geestesopvoeding geven.
Een klasse, tot nog toe zeer verwaar
loosd in dit diieërlei opzicht, is de
werkersklasse. Men bekommert er zich
weinig of niets om nochtans wil ik
er bijvoegen, dat sedert eenigen tijd,
een geleidelijke, maar geringe veran
dering in die zaken waar te nemen is.
Het gouvernement, onder den drang
van de omstandigheden, met een
flinken stoot hem in den rug gegeven
door Volksgezinde kamerleden, is er
toe gedwongen geweest sociale wetten,
ten voordeele der werklieden voor te
stellen of aan te nemen. Maar, in
ieder geval, zijn die wetten zeer on
volledig, en slechts van verre heeft
men kleine brokjes recht toegeworpen
aan die menschen. En zoo komt het
dat de konservatieve partij paradeert
met wetten, die de hare niet zijn,
maar wel voorstellen, ingegeven of
aangeboden door anderen, en waarvan
zij de beste deelen geknot of totaal af
gehakt heeft. Dit komt omdat al de
behoudsgezinden geen helder begrip
hebben van wat de Staat is, of mis
schien het niet willen hebben uit zui
ver egoism
De geheele massa maakt den Staat
uit men mag er geen enkele bijzon
dere soort van personen uitsluiten, en
belachelijk en bespottend is het, te
willen pochen over de grootheid van
een land en van een volk, als men
werkelijk een deel van dat volk ziet
voortkruipen in onwetendheid, in on
reinheid, in armoede, weggekankerd
naar ziel, naar geest en naar lichaam.
Waar blijft de grootheid dan van dat
volk Vernis, enkel vernis, neerge
streken door een borstel van 't gouver
nement, dat met opzet ofte niet
ziende blind is, en hoorende doof.
Gebeurt zulks met opzet, dan begaat
dat gouvernement een schanddaad,
grooter dan de grootste, die ooit ge
pleegd is, een moord, wreeder dan "de
wreedste, die ooit begaan is. Is het
anders, dan geeft dat gouvernement
blijken van de grootste domheid en
onwetendheid, tastbare bewijzen van
onmacht in zake Bestuur maar dan
is dat gouvernement op zijn plaats
niet meer, en moet het vervangen
worden, door een ander, dat beter
zijne plichten begrijpt en kent, en ze
ten uitvoer brengt. In beide gevallen
nochtans is het kabinet, dat aan het
bewind staat, verantwoordelijk, en
heeft men het recht uitleggingen en
ophelderingen te vragen over het afge
dane werk.
Ieder gouvernement dat zijn plicht
niet gedaan heeft, dat niet gezorgd
heeft voor het welzijn van het gansche
volk, maar enkel vooreen groepje be-
voordeeligden dient gebrandmerkt te
worden.
Men moet de werkelijkheid van de
niet werkelijkheid, die 't valsche is,
kunnen onderscheiden, en men moet
de echte werkelijkheid in de oogen
durven zien, al weze ze dan ook nog
zoo ruw, zoo brutaal, zoo terugstoo
tend mogelijk, of zoo jammerlijk wee
klagend en pijnigend. Degenen, welke
dien moed hebben, zullen hun hart
voelen warm worden en trachten te
verhelpen aan zoo'n toestand van
^ak^n. Dat trachten brengt een stre-
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen: j
ven mie en dat streven is reeds prij
zenswaardig en zij die dan het be
oogde doel bereiken of nabijkomen
zijn aller achting en dankbetuiging
waardig maar zij ook die gestreefd
hebben zonder te bereiken, verdienen
onzen dank, want het pogen was er.
Een vooruitstrevend Demokraat.
(Vervolg Zondag).
Witbloem heeft met reden geklaagd
over den bakkerstiel, 't Was noodig en hij
heeft het gezegd zooals 't waarlijk is. Erger
nogBinnen weinigen tijd zullen we hier
velen hunne maten zien rollen. Maar denkt
hij met gevoelsbetoogen verandering in den
toestand te brengen Hij is er veel mede.
Er is hier te veel kuiperij', te wel jaloersch-
heid onder 't volk om langs dien weg iets te
bekomen. Ons volk is niet genoeg ontwikkeld
en kan onmogelijk zijn eigen belangen ter
hand nemen. Het laat zich liever als een
nieuw soort vee. in de banden sleuren
eener zoogezegde samenwerkende maat
schappij waar alles toegelaten is en waar
zich de verantwoordelijken, ten gepasten
tijde, de handen weten te wasschen.
Zijne aanspraak tot burger en werkman is
oprecht verwonierlijk. Ziet ge nu de bloed-
arme of beter de geldarme menschen onzer
stad hunne belangen stellen in een stevi0,
voedzaam brood. Wel jongen toch! Zemelen
zouden zoeten, als 't niet te duur is En de
gezondheid, daar denken ze zelfs niet aan.
Immers laatstgeleden zegde nog een man
van aanzien, iemand die in 't vlaamsche lanc
veel met het kleine volk omgaatDe Vla
mingen roken pijpen en zuipen jenever,
maar denken zefden of nooit aan wat, hun de
maatschappij kan bezorgen om kloeke telgen
en gezonde geesten te vormen.
't Is inderdaad wel zoo, en 'k weetniet
hoe Witteblom hierin verandering zou bren
gen, indien de vingerwijzing van hooger-
hand niet komt.
Wat dus onze bakkersbelangen betreft, ik
vind slechts een redmiddel en dit is eene
vereeniging te vormen om door de beste
middelen een dam op te trekken tot de ver
dediging onzer algemeene belangen. De
zaak zou grondig moeten onderzocht wor
den, en 'kweet, bij voorbaat, dat vele bak-
kers mijne meening deelen. Waarom zouden
we ons de wapenen onzer vijanden niet eigen
maken en op hetzelfde terrein, met dezelfde
middelen de strijd niet aangaan Zeg Witte
blom
Dat, beste lezer, mocht ik deze week ver
nemen en ik aarzel niet hier openlijk de
meening van den vriend en stielmakker te
bekampen. In Godesnaam stel u hier toch
eene vereeniging voor van bakkers. Neen,
waarlijk, aan zoo iets kan onmogelijk ge
dacht worden. Wij hebben hier bonden met
de vleet, maar zeg me waar kon eene doel
matige oplossing worden gevonden Kra
keel en wrijving overal, maar hoe is 't ge
staan met de oprechte stielbelangen
Wat men mij ook opwerpe, ik houd "mij
tot mijne eerste stelling, voor wat goedver
zorgd en weldoorkneed werk betreft.
Ten andere, de woorden van mijn geachte
centiemen
tv, centiemen per drukregel.
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen cp de derde bladzijde, 2 frank
heeren instellers van het nationaal
congres ter heropbeuring van den midden
stand. Beter dan wie ook weet ge wat zou
moeten gedaan worden. Maar als slaafsche
dwepers eener klerikale politiek mag niets
u hieromtrent ontsnappen.
Ik besluit dus met een oproep tot mijne
stielmakkers en durf hen zeggen laat ons
de bokken m Kamer en Senaat, in Gemeente
en 1 rovincie buiten kegelen, en dan zullen
we iets ten voordeele van ons vak gedaan
hebben, want door de liberale politiek,
komt alles terug recht. Deze, ten minste,
zal de vreemde waren ontlasten en eene re
geling brengen in de opbrengst der Coöpera
tieven. at hoogst wenschelijk is.
Witteblom.
stiel makker zij n wat al te pessemist, hij mag
de toestand ook niet te zwart inzien. Integen-
deel, en hier nogmaals blijf ik bij mijn eerste
opmerking. Ja, ons volk rookt pijpen en
zuipt jenever, maar daar kan en zal iets aan
veranderd worden. Immers hij geeft hierin
goeden raad de vingerwijzing moet van
hoogerhand komen. En in alles van onze
erbarmelijke politieke begrippen. In andere
landen zien we den vrijhandel, als grondba-
sis ter wereldpolitiek hier hebben wij het
belachelijk stelsel der bescherming. En wel
ke bescherming. Wordt in den lande de
kleine nijverheid, den ambachtsman, de
kleine burgerij beschermd Zien we maat
regelen nemen om gelijk welk vak hulp te
verleenen, en hoe komen wij de sluiting der
grenzen of de bescherming van welke koop
waar ook ter kennis, dan met eene prijsver-
hooging
Hier echter ligt de oplossing
Wijd zouden onze grenzen moeten open
staan om aan 't volk goed en beterkoop te
bezorgen wat nu, uit geldnood, aanleiding
heeft gegeven tot de oprichting van een aan
tal samenwerkende maatschappijen, waar
niet de belangen der werkende klas worden
behartigd, maar wel deze der geldkloppers
en politieke kapitalisten. Het deuntje is al
lang genoeg gezongen, en voor iemand
wiens oog wat verder strekt dan de alle-
daagsche platte aangelegenheden van 't om
gevend midden, mag het niet onbekend blij
ven dat al onze moeilijkheden, al onze stiel-
bezwaren rechtstreeks op het hart vallen
der klerikale monsterpolitiekers. Masker
In een voorgaand artikel somden we
een reeks in te voeren verbeteringen
op.
We beweerden dat het getal beroep-
scholen dient vermeerderd te worden
en we willen ze zoodanig ingericht dat
ze niet alleen ten dienste of in bereik
staan van eenige burgerszonen, we
verlangen er de werkersklasse zoo tal
rijk mogelijk heen te sturen om ze daar
kosteloos te laten genieten van de
menigvuldige voordeelen, welke deze
instelling kan opleveren.
We willen in die scholen ervaren,
bekwame professors, die de jongelin
gen het ambt niet oppervlakkig aanlee-
ren maai die het nut doen uitkomen
van de kleinste eigenschap van elk vak,
die de reden van bestaan geven van
de minste bijzonderheid. Op die wijze
leeren we ons werkvolk denken, we
vormen redeneerende arbeiders, die
niet instinktmatig naapen wat ze van
anderen ai leerden, zonder zich af te
vragen waarom iets zoo en niet anders
moet gedaan.
Ze worden meester van hun werk,
ze winnen aan initiatief en zoo leveren
we aan de samenleving ontwikkelde
burgers, degelijke arbeiders, fijne
ambachtslieden, ja kunstenaars in hun
vak.
Kunnen we dat ideaal verwezenlij
ken met onze jongelingelieden vroeg
tijdig naar fabriek en werkhuis te zen
den, waar ze zich afmatten naar geest
en lichaam
Hoe wilt ge dat iemand, die al zijne
krachten verspild heeft aan een te lan
gen werkdag, nog lust gevoele tot stu
die
Pe Vlaamsche Leeuw heeft alweer eens
gebruld Waar, Waar Maandag middag
te 1 uur op de Groote Markt Geen enkel
katholiek te zien 't was alsof ze schrik
hadden voor dien Vlaamschen Leeuw. Het
Kan niet missen ook ze hooren niet graag
die kloeke Vlaamsche tonen, die zuiver
V laamsche stem. Liever hooren ze de slee
penden, schijnheiligen, Franschen klank
van een Woeste, hun Woeste, die spreekt
over, cette bonne Yille d'Alost, sa ville.
Aalst aan Woeste Daarom weg met ons
V laamsch karakter, weg met onze taal
oeia tait plaisir au ministre d'Etat. Hij
moet toch later kunnen zeggen «II In'v a
aucun père flamand qui demande un ensei-
gnement flamand pour son enfant
':'n®en> Woeste ge hebt gelijk Uw Aals
tersche katholieke kiezers zelf, hebben
tal weer eens willen toonen gedurende
de turnfeesten. Aanspraak in het Fransch,
het antwoord natuurlijk ook de herhaling
voor de gezamentlijke oefeningen op de
Jinnenplaats van de pupillenschool in het
Mansch, niettegenstaande de protestatie
van menig turner, die van de uitleggingen
geen zier begreep.
O meester André, wij zelf hebben u zien
rood worden van schaamte, toen men riep
In Vlaanderen Vlaamsch Maar waarom
,n.,nif.t bon mouvement en eens voor
altijd alles in het Vlaamsch, liever dan zich
hatelijk te maken bij onze Vlaamsche jon
gens die de overgroote meerderheid uit
maakten tegenover de Vlaamschonkun-
digen, en bespottelijk en belachelijk bij
Franschsprekenden wegens het radbraken
van een taal, die toch de onze niet is Mees-
Wie zijne kinderen liefheeft, spaart
de roede niet.
Op gevaar af door onze vrienden
ovei den hekel gehaald te worden zou
den wij dit spreekwoord op de burgerij
moeten toepassen. Daarom willen we
hare aandacht vestigen op de manier,
waarop ze hare belangen begrijpt en
op de wijze waarop zij ze zou dienen te
behartigen.
Alen hoort dikwijls Alles voor
den werkman, niets voorden burger.
In schijn, ja, in werkelijkheid is er
iets of wat op af te dingen.
Wanneer openbare feesten ingericht
worden, is zulks niet ten voordeele
van den neringdoener, van den herber
gier, winkelier, beenhouwer, bakker,
brouwer, enz. in een woord, ten profij-
te der burgerij Dergelijke feesten ver-
schaffen wel zedelijk genot aan ieder-
een, doch rechtstreeks komen zij de
kleine burgers stoffelijk ten goede.
Gaande werklieden den strijd aan
om meer loon, om meer welstand in
hun ellendig bestaan, dan zullen het
weer de winkeliers, de kleer-en schoen
makers, enz. wezen, welke van dien
loonopslag zullen genieten, vermits de
meerdere winst toch verteerd zal wor
den.
Mer. vermindere de werkuren om
den werkman niet geheel uit putten
en hem toe te laten over meer vrijen
tijd te beschikken. Zoo laten we hem
genoeg over aan wilskracht om in de
seroepscholen een deel van die vrije
uren te besteden aan eigen ontwikke
ling.
We willen er toe komen de arbeiders
in minder tijd evenveel en fijner werk
te doen voortbrengen, en dan kunnen
ze met recht aanspraak maken op hoo-
ger loon. Welke patroon zou er tegen
opzien de diensten van dergelijk volk
naar waarde te betalen Wie zou nog
den werkman durven aanzien als
iemand die men naar beliefte, zonder
nochtans hem te overmoeien, mae uit
buiten
Zou de werkgever geen eerbied ge
voelen voor die menschen, die redenee
ren evenals hij Van daar een eerste
toenadering van patroon tot werkman
dus vermindering van afstand tusschen
kapitaal en arbeid.
Dat voeren de liberaal-demokraten
in hun schild.
Wie helpt daar aan mee
Een vriend
van een Vooruitstrevend Demokraat
tei André, ditmaal hebt ge de kans verke
ken met uw sierlijk FranschWaarom lid zijn
\an alle laamsche kringen, waarom roe
pen en schreeuwen We zijn Vlamingen,
we eischen laamsch als men liever met
.eePe ve™inkt Fransch uitpakt, om
toch te toonen dat men ook Fransch kent
O Vlamingen, strijdt maar voor uw hei
lige rechten, de Aalstersche katholieken
heeftliet bewezen V"" gedrag Va"
Vlaamsch boven alles, maar kom, laat ons
Fransch spreken dan schijnen we geen
lompe, laamsche boeren te zijn, en ook
dat ligt in den wensch van Woeste.
~9.c)}> neem dat zoo erg niet op het is
par deference, par condescendance
Neen, lieve meneer, ik neem het ook
niet erg op ik vind het enkel bespottelijk,
en zoo vond het ook menig katholiek turner
Is er op de prijsuitreiking in het Stadhuis
protestatie opgegaan Inschikke
lijkheid mijn God, ik ben er verre van af
rassenhaat aan te prediken, maar bij welk
vo k ter wereld zoudt gij dezelfde inschik-
Ke 1 ijk vinden Is het inschikkelijkheid en
beleefdheid Fransch te spreken, in 't midden
van het Vlaamsche land, waar eenige
Vlaamschonkundigen zijn, tegenover velen
en nog velen, die niet eens Fransch ver
staan
Wij noemen dat onbeleefdheid tegenover
zjjn eigen Volk, benevens Aalstersche
pocherij en bluf, maar in ieder geval man
gel aan nationaal eergevoel en een belache-
ijke stomiteit.
We kunnen begrijpen dat op het Espla
nadeplein een Bureau des renseignements
hing boven een Inlichtingsbureel. Weer dat
gebrek daar aan eergevoel, maar toch, hier
gold het den zak. Maar, dat men dan ten
minste geen fouten schrijft in het openbaar
waarom Franschen lachten of slecht
vertaald. Den zak gold het ook wat verder
met een Bienvenu aux gymnastes weinig
maakt het ook ter zake dat er een e in den
verfpot gebleven is. Het was toch Fransch
en dat is chic
En even chic was het Fransche liedje, dat
we 's avonds in de Leopoldstraat. te 9 uren,
hoorden zingen door katholieke turners
Cher Monsieur, je suis cocu
ca- cu-
Maar het mooiste Fransche liedje hoorden
we een halfuurtje later in de Nieuwstraat
Par un beau temps,
Je l'emmenai dans ma chamb'
Et IA, je le... dedans
Ge hebt geljjk, leiders van het katholiek
turnfeest van hét Vlaamsche Aalst, dat ge
dat taaltje verkiest, dat taaltje van Woeste
en bovengenoemde liedjes, boven uw eigen
mooie moedertaal
Een Vlamingdie nooit zijn taal
verloochent.
De wet op de ouderdomspensioenen
is niet alleen ten voordeel der werklie
den alleen eene menigte kleine bur
gers genieten er insgelijks van. Doch
wat de burgerij in 't algemeen niet be
grepen of nutteloos gevonden heeft is
de inrichting der lijfrentkas, welke ge-
sticht weid toen er nog geen sprake
was van de pensioenen der oude werk
lieden. Welk gering getal burgers heb
ben het nut der lijfrentkas ingezien en
er de toekomst van hunnen ouden dag
door gevrijwaard
Men zag wel is waar verzekeringen
aangaan tegen den dag der eerste com
munie, loting of huwelijk van de kin
deren en dit bij maatschappijen, wier
doel het onbetwistbaar is geld te win-
nen, maar voor hun eigen persnon
dachten ze niet iets te moeten of kun
nen doen door hunne aansluiting bij de-
lijfrentkas.
Wat op wettelijk gebied ten voor
deele der werklieden is gedaan hebben
deze verkregen door hun krachtig op
treden als vereenigde korpsen en wil
de burgerij waartoe wij, terloops
gezegd, ook behooren iets verkrijgen
dan moet ze op zich zelve steunen.
De landbouwers geven ons hierin
het voorbeeld. Voor den aankoop hun
ner granen, zaden en mestoffen stich
ten ze bonden of sijndikaten en ver-
schaMcn zich op de meest voordeelige
wijze het noodige aan. Zouden b. v. de
bakkeis met gezamentlijken aankoop
van bloem niet langer en beter 't hoofd
bunnen bieden aan de speculateurs en
niet seffens gedwongen zijn den prijs
van het brood te verhoogen op gevaar,
voor de verbruikers, hem nooit meer té
verminderen, zelfs al daalde de prijs
der bloem.
De klerikale regeering heeft eene
commissie ingesteld tot het onderzoek
der grieven en van den toestand der
kleine burgerij. De berg heeft eene
muis gebaard en de commissie moet
bekennen niets aan den toestand te
kunnen verhelpen. Dit hadden we
voorzien en voorspeld 't was immers
kiesparade.
In een volgend artikel zullen we aan-
toonen dat de klerikale regeering en de
katholieke partij de kleine burgerij te
genwerkt en doodt.
Liberalen leest en verspreidt
DE VOLKSGAZET.
u v j/vvwviuiuuj 11 ij mctw
