VAN HET ARRQND/S5EME/yT/liq/c-
LIBERAAL, DEMOCRATISCH wffkbi p,
w t
Zondag 28 Juli 1007
Prijs 5 #en(iemen het nummer
Tv^eede Jaargang. Nummer 50
Ons Demokrafisch
Programma.
De keus der School.
Voor onze Staatsbedienden
Hel Beilelaarspensioen.
Automatische
decoratiebusseii.
f V
I 1 1
V, A I T a AJUU*'*
tl
Aalst, 27.luli iJ>07.
leerplicht,
We moeten er naar streven dat het
onderwijs gegeven worde door man
nen, die op de hoogte zijn van hun
vak, en die bijzonderlijk hun onderwijs
er zoodanig op inrichten dat hun les
sen aan geen politieke meetingen gelij
ken. De onderwijzers, welke er op uit
zijn allerlei politieke praatjes in hun
kursus binnen te smokkelen, worden
uitsluitennd gekweekt in de katholieke
normaalscholen. De politiek moet vol
strekt buiten de schoolde ofïicieele
inrichtingen zijn daar een waarborg
voor, want was het zoo niet, dan zou
't gouvernement onmiddelijk de maat
regelen nemen om dergelijk geval in
de toekomst te vermijden.
Ten andere, we sturende kinderen
niet naar de school om ze tegen elkaar
op te hitsen, noch om ze verachting
en haat in te planten tegenover hun
medemenschen. De school staat open
voor de kinders van de aanklevers van
iedere partij men hoeft geen politie-
ken leergang te geven, maar wel een
onderwijs, dat ieders overtuiging eer
biedigt, juist door nóch de stellingen
nóch de personen van een partij aan
te vallen. Die het anders meent, begaat
.een aanslag tegen de vrijheid van
denken.
We zeggen de school staat open voor
alle kinders men zou moeten kunnen
zeggen de ouders zijn verplicht er
hun kinders heen te sturen. Dat de
klerikalen hier weer niet komen roe
pen We willen geen dwang In een
vorig artikel hebben we er reeds op
gewezen wie den dwang uitoefent,
wat de katholieken door vrijheid ver
staan.
Ten andere, menig katholiek zelfs
heeft Leerplicht op zijn programma
en hebben we niet in 1900 den Eerw.
H. Dr Schaepman in de tweede Kamer
van Nederland met de Linkerzij zien
stemmen voor een dergelijke wet F
Weer is het hier de onvermijdelijke
Woeste, de tegenstrever van iedere
vooruitstrevendedemokratische ge
dachte die het goede werk tegenhoudt.
De klerikalen steunen hun macht op
de domheid van het volk.
Een ontwikkeld man kent zijn rech
ten en zijn plichten een ontwikkeld
man weet dat hij net als andere
menschen een plaats mag bekleeden
in de samenleving, die hem niet als
slaaf doet doorgaan een ontwikkeld
man kan redeneeren en wijzen op het
onrecht, dat in de wereld gepleegd
wordt.
Ieder konservatief die uit eigen
belang er voor is dat 't volk onont
wikkeld blijve om des te beter dat volk
te kunnen uitbuiten, moet natuurlijker
wijze tegen den leerplicht zijn maar
ieder rechtgeaard persoon, die het hart
op de echte plaats draagt, die aan jijn
evenmensch wil geven, wat hem toe
komt, strijdt voor den leerplicht. En
heel de arbeidende klasse mag alleen
'een stem geven aan die partij, welke
den leerplicht verdedigt
Werklieden, vergeet dit niet met
Oktober en Mei Als ge zult degelijk
onderwezen zijn, zult ge des te beter
gewapend zijn om uw rechten te
eischen, en ge zult beter werk verrich
ten, zoodanig dat ge meer aanspraak
zult kunnen maken op lotsverbetering.
De liberaal-demokraten zullen daar
voor altijd in de bres staan. Zij willen
de ontvoogding van de werkende klas
se, omdat ze bewustzijn van den mach
tigen vooruitgang ten goede van
een volk, als dat volk ontwikkeld,
onderwe/ en is. De Liberaal-Demokra-
ten willen de school verplicht maken
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen: j RekTam^n
voor iedereen, omdat ze weten dat
daardoor de afstand tusschen de klas
sen vermindert, dat de intellektueele
omgang met elkaar vermeerdert, en
daardoor ook de pijnlijke minachting
van den eenen tegenover de anderen,
zoo niet totaal ophoudt, dan toch groo-
tendeels afneemt. Ten andere een volk
dat tot basis, tot grondslag van zijn
verder leven, de studie en een gezonde
lichamelijke- en geestesopvoeding ge
legd heeft, is een volk gereed om de
moeilijkste hinderpalen in zijn bestaan
te overwinnen.
Wetgevers en Werkgevers hebben
ook alle belang bij den leerplicht
arbeiders, die onderwezen zijn, rede
neeren kalmer, bezadigder, redelijker
met hen komt men gemakkelijker over
de baan, dan met de. domme massa,
die dikwijls voortgestuwd wordt door
het ordewoord van eeuige baatzuchti
gen. Daarbij ik herhaal het
een ontwikkeld werkman levert beter
werk en zorgt voor de winst van zijn
patroon. Arbeiders en arbeidgevers,
allen dus gestemd voor hen, die den
Leerplicht willen invoeren
Een vooruitstrevend Demokraat.
15 centiemen
tv, -w u L 75 centiemen j per drukregel.
ïkwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen cp de derde bladzijde, 2 frank
eeuw bekomen, zie de schaar letterkundi
gen, ondernemers, bouwkundigen, staats
lieden, handelaars, nijveraars, arbeiders
welke zij hebben voortgebracht behoorende
tot alle standen der samenleving, tot alle
gezindheden en partijen.
V anneer de ouders zich de moeite zullen
getroosten, dat alles te overwegen en dan
de vergelijking te maken met 'hetgeon de
klerikale scholen hedendaags kunnen zijn
zullen zij. geen oogenblik aarzelen hunne
kinderen naar de stads-en staatsscholen te
zenden.
/oo, en zoo alleen, zullen ze gerust mo
gen zeggen ik zorg voor de verstandelijke
en tevens zedelijke opvoeding en ontwikke
ling van mijn kroost.
O Heil'ge Camillus hooronz' bede,
Hoor ze, dankbaar uit het hart gevloeid
Verkrijg toch én heil, én zoeten vrede
Voor de eedle schaar die zich om ons ver-
[moeit.
Aalst A. V. Heuversivijn, pr.
Ziedaar, lezers der Volksgazet eene brok
poëzij, een proeve van dichtkunde, een
heilige opgedragen en het geëerd publiek
aangeboden door den zeer eerweerden heer
Van Heuverswijn, priester en bestuurder
der aangenomen jongensschool van Sint
Camillus te Aalst.
Het gedicht waarvan bovenstaande
stroof de laatste is, verscheen eenige dagen
geleden in een bladje, dat de specialiteit heeft
van liekens-zangefs-letterkunde en ltwak-
zalversschryf trant.
De schrijver van den lofzang aan Sint
Camillus vertegenwoordigt het klerikaal
onderwijs, in hem moet men het summum
vinden van dé kunde, de begaafdheden, de
vaardigheid, welke de schoolmannen der
klerikale partij kenmerken. En als de mees
ter zoo is, wat moet het dan met de knechten
zijn.
Hoe heeft de opperbaas der klerikale scho
len van Aalst zulk onhebbelijk stuk, met
zijn naam eronder durven afkondigen Het
stuk is misselijk van inhoud en vorm, het
draagt geen spoor van dichterlijkheid of
versmaat, een schooljongen die ooit eenige
dichtstukjes heeft leeren uitgalmen, zou be
schaamd zijn zulk broddelwerk te leveren.
M. A. Van Heuverswijn, heeft wellicht
door de afkondiging van die karamellen ver
zen, eenieder de gelegenheid willen geven
de waarde van het klerikaal onderwijs te
beseffen. De man moet voorwaar fier zijn
over het produkt van zijn genie, want hij
zet er triomfantelijk zijn naam onder, iets
wat hem uiterst zelden gebeurt in het zeep-
papierken dat zich in de medewerking van
uien poëet mag verheugen
De vacancien gaan aanvang nemen en
weer zullen de ouders de keuze eener school
moeten doen voor hunne kinderen, ze zullen
weldra te beslissen hebben aan welke han
den zij de opleiding van hun kroost zullen
toevertrouwenaan karamellen-rijmelaars
of aan onderwijzers.
Bij de ouders die zeiven eenig onderwijs
genoten hebben zullen we niet behoeven aan
te dringen, zij bezitten gezonden zin genoeg
om te begrijpen welk hunnen plicht is, om
te beseffen, dat slechts in de scholen wier
onderwijzers en onderwijzeressen genoeg
zame waarborgen van bekwaamheid en ken
nis aanbieden hunne kinderen tot waardige
menschen en burgers kunnen opgeleid wor
den en de noodige verstandelijke ontwikke
ling kunnen erlangen om in de wereld, (zon
der te kruipen of te veinzen) vooruit te ko
men.
Bij die ouders dringen wij echter aan,
opdat ze ook hunne geburen en vrienden
zouden aansporen hunne kinderen naar de
stads- en staatsscholen te zenden, de eenige
waar een aanhoudend een degelijk toezicht
wordt gehouden, de eenige waar men
zeker is nog bekwame, geleerde en ont
wikkelde leermeesters aan te treffen.
Zie, de uitslagen na door onze stads- en
staatsscholen sedert meer dan eene halve
Grieven.
Een der vereischte voorwaarden om
in het beheer aan Spoorwegen, Poste
rijen en Telegraaf aangenomen te wor
den is de hoedanigheid te bezitten van
Belg, en nauwelijks aanvaard, ont
neemt men u een der heiligste rechten
welke de grondwet art. 20 aan
alle Belgen toekentDe vrijheid van
vereeniging.
Deze vrijheid versterkt de krachten
verheft het gevoel, doet de solidariteit,
eigenschap van het menschdom, aan
groeien.
Een mensch, die alleen staat'komt
niet vooruit, verkwijnt, sterft weg.
Vereenigd, wordt men sterk, onderling
onderwijs en wederzijdsche hulp dra
gen bij tot de ontwikkeling der ver
standsvermogens, tot het welzijn van
't algemeen.
Ons katholiek goevernement, vrien
den staatsbedienden, laat u niet toe
bijeen te komen om over lotsverbete
ring te spreken, het belet u syndikaten
te vormen.
Zelfs wil het klerikaal ministerie
niet hooren van Scheidsrechtbanken,
naar het voorbeeld der Werkrechters-
raden.
-Men mag u dus naar willekeur straf-
en, van loon ontrooven, u afzetten
Geen enkele instelling om u te verde
digen, ge zijt aan u zeiven overgelaten
en wat vangt ge aan tegen een hoop
bestuurders die met elkander samen
spannen, als het er op aankomt de
kleinen te verdrukken.
De minister denkt wel, gezien zijn
antwoord op een vraag der middensek-
tie, dat elke tuchtmaatregel met ge
noegzame voorzorgen omringd is, dat
hij geenszins den belanghebbende ten
onrechte kan schaden. In werkelijk
heid, is dat zoo niet. De geheime dos
siers bevatten bewijzen "met de vleet
om deze stelling in duigen te slaan.
Aan den Staat, meer nog dan in de
privaat-nijverheid, bestaat tusschen
werkman en patroon die autoritaire
afstand, dien we ten zeerste betreuren.
Tot onze groote spijt, bemerken we
te dikwijls een overdreven tucht tus
schen stoker en machinist, wachter
en hoofdwachter, ordeklerk en klerk
en eene reeks andere personen meer,
behoorende tot denzelfden maatschap-
pelijken stand, lieden die nagenoeg
hetzelfde onderwijs genoten hebben,
dezelfde kennis bezitten. Waarom niet
het gezellig samenzijn F
Is het wel noodig, dat een menigte
ambtenaars, van uit die hooge hoogte,
met zekere minachting op hun onder-
hoorigen neerzien F Zonder tot het
princiep noch God noch meester
te willen overhellen, keuren we dat af.
Allen, zoo kleinen als grooten, werken
mede, ieder volgens zijn krachten, tot
nut van 't algemeen.
Welk verschil is er tusschen den
minister, die den Staat regeert, en den
kleinen ambachtsman die door zijn
handenarbeid tot zijn voorspoed bij
draagt F t Is dat de bediening van den
eene belangrijker is dan die van den
andere, maar met deze bedieningen
wel te vervullen blijft de zedelijke ver
dienste dezelfde.
Zijn we het daarover eens, vooruit
strevend demokraat F
Een punt nog wil ik bespreken
t betreft u in het bijzonder, bedienden.
Welk onbevooroordeeld mensch zou
het behoud van het geheimgedragsblad
durven verdedigen, 't Is een verou
derd, hatelijk regiem, dat slechts voor
standers vindt bij de verachterde, be
krompen bonzen van het ministerie.
Het levert u gekoord en gebonden aan
de willekeur van soms onmogelijke
oversten. Gedwee zult ge draven in
s meesters niet Smekensgareel.
Ki uiperij en vleierij zullen uw voor
naamste hoedanigheden wezen, zoo
niet wordt ge buiten uwe weet geboekt
als weerspannige en als weerspannige
betaald, al zijt gij de fijnste, de ver
standigste de ontwikkeldste der bedien
den.
Dat willen we afschaffen.
Len Staatsbediende of Staatswerk-
man moet, als Belg, al zijn rechten
kunnen genieten en dat zal niet, zoo-
ang we de heerschappij der katholie
ken dulden.
Van hen hebt ge niets te verwachten,
te lang reeds wordt ge onder den dom
per gehouden.
Daarom zetten we u aan die kwak
zalvers wandelen te zenden, als ze in
n" vfr^ez'ngstnjd uw stem komen
afbedelen doorvalsche beloften. Kegelt
ze buiten in Gemeente en Provincie
in Kamer en Senaat.
Stelt uw betrouwen in mannen, die
ue echte demokratie vertegenwoordi-
gen. Dan eerst zult ge stoffelijke en
zedelijke verbetering bekomen in uw
lot.
Een vriend van een Vooruitstrevend
Demokraat.
Ware de eerste pensioenwet blijven
staan men zou welda al het voordeel (stoffe-
be-
hjk en zedelijk voordeel) hetKThgSE
van dergelijke instelling. Men zou weldra
SrtïllefnVfekïin^ Zij? gekomen, dat
himiV de,soIdaten ten 'henste staan van
dl ieuïd van aar.da^de arbeid' de kracht,
ae jeugd van alle arbeiders met de hand of
t verstand bijdragen tot den algemeenen
bloei en welvaart, en dat zij allen die in
dat opzicht hunnen plicht deden aanspraak
racSrïand °Pd6 dankbaarheid van het
Leeraren, rechters, bedienden, spoorweg
arbeiders, zij allen die rechtstreeks in dienst
zijn van den staat bekomen een pensioen en
dat is maar billijk vermits de staat hun 'on
middehjke patroon is al zijn wij allen het die
den staat uitmaken. uie
Maar ten opzichte van het algemeen ten
opzichte van het vaderland, heeft de Nijve
rige boerenarbeider, de vlijtige fabriekwer
ker, le verstandige handelsbediende niet
minwaarde, niet min verdiensten, dan de
genen die rechtstreeks afhangen van het
gouvernement en er bestaan nfet meer re
den om dezen als ze oud en versleten zullen
zijn, als hunne ledematen stram en krach
teloos worden, hulpeloos aan hun lot over te
laten, dan er reden zouden bestaan om de
andere als nutteloos geworden tuigen
kant te zetten.
van
t TV as in het jaar 1858.... De liberalen
waren aan het hoofd van 's lands regeering.
De minister van oorlog van dien tijd, vond
het onrechtvaardig, dat de zonen der armsten
en nedengsteri verplicht waren de wapens
9P te nemen, verscheidene jaren hunner
jeugd aan het vaderland op te offeren zonder
er ooit eenige vergoeding voor te ontvangen
terwijl anderen, door het lot begunstigd 0f
met de beurs aan den hals geboren, van el-
ken last vrij bleven of zich vrij kochten.
loen deed op aandringen van dien minis
ter, de liberale regeering eene wet stemmen,
waarbij aan de militianen die een vollen ter
mijn goeden dienst zouden gedaan hebben
te beginnen van hun 55» jaar een pensioen
zou verleend worden van ongeveer een frank
daags hetgeen voor dien tijd reeds eene aan
zienlijke som was.
Terecht deed een redenaar opmerken dat
wanneer het vaderland de vrijheid, de
kracht en de jeugd inpalmt van een deel der
inwoners, 0111 de rust en de orde te handha
ven de onafhankelijkheid en hetgrondoe-
bied te verdedigen, het vaderland tegenover
die verdedigers verplichtingen heeft, waar
aan het zich op straf van schandelijke on
dankbaarheid niet kan onttrekken.
Het, vaderland heeft uwe jonge krachten
gebruikt, het vaderland heeft uwe loopbaan
gebroken, uwe jeugd vergald, welnu het
zal tot vergelding in de mate van het moge
lijke uwen ouden dag verzekeren, de laatste
jaren uws levens u terugschenken wat het
u in uwe jeugd heeft ontnomen. De eerste
wet op het arbeiderspensioen werd gestemd.
Zeker was die wet niet volledig, maar het
princiep zou gehuldigd worden en weldra
zou men door de toepassing ervan hebben
bemerkt, dat de uitbreiding der wet slechts
goede gevolgen kon hebben en rechtstreeks
het pauperismen de ellenden der openbare
weldadigheid zou te keer gaan.
Maar het liberaal ministerie viel en het
eerste werk van het klerikaal goevernement
was de pensioenwet af té schaffen.
Daarmee was weer eens het beginsel van
het pensioenrecht voor onbepaalden tijd be
graven. Weeral traden de klerikalen op als
vijanden der werkende klasse, waarvoor ze
zmh slechts met tegenzin slechts van tijd
tot tijd een brok laat ontrukken, of die ze m
tnauw gebracht, een been te knagen toe
werpt op t gebied van burgerrecht, men-
schenrecht en welzijn.
Wat men nu pensioen heet, verdient dien
naam met. Velen bekomen 65 fr. 'sjaars
al hebben ze 't niet noodig, velen die het
noodig hebben en verdienen krijgen het niet
nl }£L wo.rden geene nieuwe bedelaars
pensioengenieters meer aanvaard.
Er bestaan schreeuwende misbruiken in
het toekennen der ellendige pensioenen
voetlikkers der klerikalen en anderen d?é
eigen land en koeien bezitten ontvangen de
65 franken arme menschen die niets bezit-
;jja^n un. 1(jven lang zwoegden ontvangen
mets, omdat ze onafhankelijk zijn van ka
rakter en dan wordt er toch tene rede
gevonden om het hun te weigeren.
De uitdeeling der bedelaarspensioenen is
aaa yarT' /Aj '«aar eens rond, wie het ont
vangt en wie het niet krijgen kan.
Wil men eep degelijk pensioen, dat men
het bepale op 1 fr. daags, dan zal het geene
pi emie zijn aan voetlikkers of dikwijs aan
bedelaars, dan zal het een krachtig middel
zijn tot zelfverheffing van den werkman
Gij allen, die een behoorlijk pensioen be
fte/ rV0Cu 1 °ude werkliedenweet dat
de klerikalen VerwezenliJ'kt word^ door
Daarom stemt bij elke gelegenheid voor
de mannen der liberale democratie
We zijn volop in den heiligen tijd van de
prijs- en decoratieuitreikingen.
O, wat worden er kinderen gelukkig ge
maakt, kleine en groote. Gelukkig Jij die
een prijs, een kroon of een lintje ontvangen
teleurgesteld en kwaad degenen wien dikte'
ge T0ltoi"S met te Et is
Een prijs is (over't algemeen, al zijn er
helaas ook wel uitzonderingen) een bewijs'
dat een leerling wel heeft gewerkt vllitte
heeft geleerd en in de proeven geen tegen
slag heeft gehad, doch daarom is een priis
niet altijd het teeken, dat de leerlihg /iter
als mensch een uitstekend suject zal walen
en menig voorbeeld van geniale maS
zouden we kunnen aanhalln, die inhZll
kinderjaren zeer middelmatige leerlinSSn
waren, ja, wel eens echte kroeten, de wan
hoop hunner.leermeesters.
We willen nochtans niet langer over die
prijsuitreikingen spreken, we zijn blijde mS
de kinderen die eene belooning verdienen en
krijgen en we verheugen ons met de ouders
kinderen. m°gen °P hunne hoonde
Het is ons meer te doen om de groote kin-
neaarneen Z0° talr«k verzuchten
IteWH I, of rozetJen aan het knops-
gat. Wij Belgen waren er in den vreemde
reeds om beroemd, doch nu wordt het /Sm
b2mettte|r7°Jg|n-Simij t0ch onschuldige)
besmetting, de fabriekanten van kakelbont
decoratielint doen ongetwijfeld goede zaken
betere zaken meen ik, dan de duizenden dié
tèïoopen!1 taSteD' °m hunne Produkten
Jkkan,niet nalaten me vroolijk te maken
telltens ik door druk bezochte straten wan
del, ontelbaar zijn de stervelingen door wier
knopsgat een kleurig propje komt kiiken
propje waarop de eigenaars zoo fter zift
katten op hun knevels. Verleden Zmdaï
zijn er weer heele karrevrachte! S e!
blikwerk uitgedeeld, en de terugkomst der
I
rnmak
r. a ,IB^ kP -g™1
i"
fii>>
