1
ét
v/AH
WEEKBLAD.
Prijs centiemen het nummer
Tweede Jaargang. IVummer 35
ig 18 Augusti 190?
Ons Demokralisch
Programma.
ft ij verheid sbedien den.
De kleine Burgerij.
De Silerikalen en
het sociaal vraagstuk.
'VV^.w.^,
■H
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
Aalst, 17 Augusta 1907.
at ons katholiek s(a«lsl>estuui*
JXIET gedaan heeft.
Een school moet toegankelijk gemaakt
worden voor iedereen en dienen tot de gelei
delijke ontwikkeling en opvoeding van het
individu in het bijzonder en de maatschap
pij in het algemeen.
Alle personen hebben natuurlijk niet het
zelfde doel voor oogen,alle personen streven
niet naar dezelfde plaats daarom ook gaan
ze niet alleen denzelfden weg op, en daarom
dienen er onderscheidene soorten van scho
len ingericht te worden ambachtscholen,
nijverheidscholen, handelsinstituten, enz!
meteen woor 1 beroepscholen. Maar aan al
die inrichtingen moet ten minste tot basis
liggen een degelijk lager onderwijs, zoo
mogelijk liefst nog een middelbaar onder
wijs in ieder geval, liet beroepsonderwijs
zou gedeeltelijk kunnen gepaard gaan met
andere middelbare studiën ten andere het
speciaal programma van een nijverheids-en
handelsinstituut zou het programma van
middelbaar onderwijs in zich opnemen.
We zeiden dus dat tot basis aan alle ver
dere opvoeding ten minste een volledig lager
onderwijs moet liggen, een onderwijs dat
u den sleutel geeft tot alle hooger ontwik-
keling, want kijf staat liet, dat om een
voorbeeld te nemen een onderwezen smid
of een onderwezen kleermaker meer
waarde heeft dan een ongeletterde voor het
zelfde ambacht.
Tot den laagsten graad van een primaire
school wordt men echter maar toegelaten op
zesjarigen ouderdom.
Wat dient er dan met de kinderen ge
daan tot op dien leeftijd Rijkemanskinderen
worden door de voedster, de kindermeid, ver
zorgd, spelen in den hof, rijden uit, worden
meegenomen op wandeling en naar de zee,
worden soms ook wel naar een Froebeischool
gestuurd. Maar, wat gewordt er van de ar
me kindertjes, van de kleine wichtjes, wier
ouders naar de fabriek moeten van 's tpor-
gens tot 's avonds p Wel, die worden meest
al overgelaten aan de zorg van een iet
wat oudere broer of zuster, die de straat op
en afloopen, als ze niet uitgezonden worden
om te gaan bedelen of vuiligheid of kolen te
gaan rapen langs den weg daar de wet
niet toelaat den leerplicht op hen toe te pas
sen. En gesteld nu nog, dat er kommervolle
brave werkvrouwen gelijk het ten ande
re, zeer dikwijls gebeurt gedurende de
jaren van de opvoeding hunner kinders het
atelier verlaten en zoo hun noodig loon op
offeren voor hun moederwerk, dan ontbreekt
het meestal aan de moeders van voldoende
kracht en middelen om hun kroost behoorlijk
te voeden, dan ontbreekt het in die lage,
kleine, armzalige huisjes aan licht en lucht!
aan beweging en spel, aan uitspanning en
vermaak om die lieve kleintjes te doen op
groeien tot gezonde blozende knapen en
rozemeisjes, om er later stoere, kloeke werk
lieden - of waartoe hun opvoeding ze ook
geleid hebbe en knappe, eerlijke vrouwen
en moeders van te maken.
Wat heeft het katholiek gemeentebestuur
van Aalst gedaan 0111 aan dien ellendigen
toestand te verhelpen Hier gaan honderden
gezonde krachten te loor, bij gebrek aan
voeding en ontwikkeling hier treft men
bleekwangige, magere kindertjes in vuile
smerige wijken aan Hier ontmoet men ge
raamte-gelijkende zwangere vrouwen aan,
wier kinderen op voorhand veroordeeld zijn
tot den dood of tot een ongelukkig leven, tot
last van zich zelf en de heele maatschappij.
Waarom geen stadskinderkribben P Waar
om geen volks-Froebelscholen P Waarom
geen degelijk hospitaal voor moeders p
Omdat onze katholieke raadsleden weinig
bekommerd zijn om het geluk of den voor-
Meer dan tijd wordt het dat zoo'n partijdig,
slecht beheerend Bestuur uit de Raadzaal
gejaagd worde met October en vervangen
worde door een echt demokratische adminis
tratie, die niet zal regeer en voor enkelen,
maar wel voor allen.
De handen ineen Op tegen den algemee-
nen vijand
Nog eens, we weten dat ze u zullen voor
houden priestervervolging, godsdienstuit-
roeing Heeft ooit een liberaal zelfe maar
geweigerd een subsidie te helpen stemmen
in den gemeenteraad voor een Roomsch-
katholiek werk Nooit Maar omdat hun
programma een groote nul is, zelfs nog er
ger, komen ze met woorden voor den dag,
die echter geen weerklank zullen vinden bij
onze Aalstersche burgers, die maar al tegoed
het ultra-slecht bestuur kennen van het te
genwoordige schotel-kliekje!
Elk eerlijk man rukke mee op om den eer
lijken strijd te helpen leveren tegen een on
eerlijke administratie 1 Niet gefaald met
October!-De Vrijheidsvlag moet hoog ge
houden worde zelfs de deftige katholieken
hebben er alle belang bij, en ze weten 't zoo
g( ed, dat zefs een voornaam katholiek een
dezer dagen zei't Is niet meer een Be
stuur, dat een gansche stad vertegenwoor
digt, zelfs niet eens een partij, maar wel eeni
ge uitzonderlijke familiën 1
Een vooruitstrevend Demokraat.
uitgang van al de burgers 1 Ómdat het
kliekje liever zelf heelemaal alleen, met
eenige bevoordeeligde familiën, aan het bo-
terschoteltje zit 1 Omdat het Bestuur voor
zijn eigen zak zorgt en daarom duizenden en
nog duizenden aan Van de Putte en Cle, aan
eenige lievelingen van het armenkantoor, en
aan de neefjes-vrienden van een gasmaat
schappij laat verdienen, dit alles uit eigen
belang 1 Omdat in t liever duizenden franks
uitbetaalt aan kiezerdravers, die zoo, met
het geld van ons allen, het kliekje opnieuw
voor het schoteltje plaatsen 1 Omdat onze
financiën zoo slecht beheerd worden, dat het
een stadsontvanger gelukt de heele stadskas
leeg te plunderen 1
Daarom doet het Bestuur niets voorden
\verkman, niets voor den burger, niets voor
deeerlyke behoeftigen, niets voor het kind.
Ifaiulcis- en
In ons artikel van verleden zondag
vroegen we ons af of we medewerkers
zouden vinden om een algemeene lots
verbetering te bewerken, ten einde te
verhelpen in den droeven toestand
der handels- en nijverheidsbedienden.
Zou het waar zijn, vooruitstrevend
demokraat, dat we reeds op verschei
dene mannen van goeden wil mogen
rekenen
Jammer dat we zooveel onverschil
ligen ontmoeten, die te veel vertrou
wen stellen in de toegevendheid en de
edelmoedigheid van hun patroon en
dezes gunstens trachten te winnen
door vleierij of soms wel door het aan
bieden hunner diensten voor minder
loon.
Dat noemen we gemeene onderkrui
perij, laakbare daad, waardoor men de
algemeene belangen tegenwerkt, en
die meestal, als natuurlijke straf, den
uitslag niet oplevert, die de belangheb
bende er Van verwacht. Zij die er zich
schuldig aan maken, verdienen onze
minachting lieden van dat slag dient
men aan den schandpaal te spijkeren.
Waarom niet alle egoism op zij s?e-
steld r j b
Laat daar eigen belang om een
drachtig te streven voor 't welzijn van
't. algemeen, daar kunnen we allen bij
winnen.
Gaan we hand aan hand, stellen we
ons schouder aan schouder, zoo wer
pen we een dam op tegen de patroons,
niet'al er zijn eerlijke uitzonderin-
ringen die ons op ongeoorloofde
wijze willen uitbuiten. Nemen we voor
leus Eendracht maakt Macht
daar ligt ons heil, onze redding.
Daarom allen vereenigd in een
machtigen kring, ingericht op degelij-
ken voed, in overeenstemming met de
vereischten van onzen tijd. Er valt te
denken aan Weerstandskassen, middel
dat ons op een gegeven oogenblik zou
toelaten ten velde te trekken.
Is het niet betreurenswaardig dat in
onze stad, waar een zoo groot leger
bedienden aangetroffen wordt, niet
eene instelling bestaat, om onze be
langen te verdedigen.
Poch wel er bestaan maatschap
pijen wat nut leveren ze op
We hebben hier een ruimte aan te
vullen, we doen een oproep tot allen
die het goed meenen.
Mochten we er toe komen de inge-
dommelden uit hun sluimering op te
wekken konden we de genster, die
bij velen smeulen wat aanvuren, wilde
elk, die er belang bij heeft, de voor
deden van vereeniging en vooruitzicht
begrijpen, dan waren de oplossing
nabij. r 5
Ik wil hier terloops doen opmerken
dat de patroons, in hun eigen belang,
veel kunnen bijdragen om onzen moei
lijken toestand te verzachten, maar
vooral wil ik wijzen op de tusschen-
komst van den Staat.
Is het niet de plicht van elk be
schaafd verlicht land te zorgen voor al
zijn inwoners, dus ook voor de bedien
den die een zeer nuttige klasse van
menschen uitmaken
Wat heeft ons katholiek goeverne-
ment ten onzen voordeele gedaan
Niets, volstrekt niets.
Aan dien kant mogen we op niets reke
nen. Alleen de ware, de echte vooruit
strevende demokraten zullen ons bij
staan, ons ondersteunen, onze belan
gen behartigen.
V ezen we hen indachtig in October
aanstaande en in Al ei 1908
Een vriend van een Vooruitstrevend
Demokraat.
Gewone 15 centiemen
tv.. 1Reklamen 75 centiemen drukregel
ïkwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
Juicht neringdoeners en handekxars. Het
blad van den hoogleeraar in zeeverkunst heeft
het gevonden. De openbare aanbestedin
gen zijn uwen ondergang, want een alleen
zal't al aan de stad leveren, die alleen zal
leven, de andere menschen «le keel toe.
En dit alles omdat de liberalen in hun
programma de openbare aanbestedingen
geschreven hebben.
Wordt thans de openbare aanbesteding
niet toegepast voor het leveren van bloem
aardappels, vleesch, enz. inde gestichten
der burgerlijke godshuizen onzer stad
Daar levert dan ook een alleen en zijn de an
dere neringdoeners daarom de keel toe
Wij vragen de uitbreiding van dit stelsel
ten eerste in het belang' van het algemeen
en vervolgens 0111 alle neringdoeners de
gelegenheid te schenken mede te dingen
naar de levering, Nu gaan eenige vriendjes
met het profijt weg, terwijl de overige ne
ringdoeners nooit op iets mogen rekenen.
Wij zouden onder andere de openbare
aanbesteding willen zien invoeren voorliet
leveren van drukwerk en bureel behoeften
alsook van de kolen.
Zoo bevat de begrooting van Aalst voor
1907 de volgende uitgaven Drukwerk kie
zerslijsten 1900 frank drukwerk en bureel
behoeften op 't stadhuis 6600 frank school-
behoeften 7680frank grondstoffen voorliet
aanleeren der handwerken in de schölen
3216 frank of samen 19396 franken.
Yoor verwarming der scholen 2260 fran
ken. We vinden er de cijfers niet in voor
verwarming der bureelen van het stadhuis
der teeken-muziek ,en middelbare scholen
en wij zijn zeker beneden de werkelijkheid
wanneer wij op 6000 franken de waarde
schatten der benoodigde kolen.
Zoude openbare aanbesteding niet toela
ten iets te sparen op die sommen en zou ze
aan alle drukkers, boekhandelaars en koop-
mans in kolen ook de kans niet laten iets te
verdienen,
We begrijpen dat het zeeverblad vies is
van openbare aanbestedingen, 't Zou dan
immers uit zijn met het leveren van boeken
zooals den Reuzenstrijd van Van
Heuverswijn dien men deze week aan de
kinderen der stadsschool als prijsboek heeft
in de hand gestopt en waarop we later zul
len terug komen.
't Ware uit met de beyoordeeliging van
vriendjes, met den kozijntjeswinkel tot groot
voordeel der st&dskcis, die nu de keel toe^e-
toenepen wordt door de kliek.
De Gemeen tekiezino en.
Nog enkele weken scheiden ons van
de Gemeentekiezing. Overal waar
volksgezinde mannen wonen is het
hun plicht al het mogelijke te doen
om een einde te stellen aan het rijk
der dompers, aan het rijk der misbrui
ken van allen aard.
Al wie aanspraak wil maken op de
faam van rechtzinnigheid, zal erken
nen dat democratie niet bestaat in het
verkondigen van mooie theorien en
beeldige verklaringen, maar veel meer
en vooral in daden, inwerken, in prak
tijk.
Misbruiken aanklagen, misbruiken
brandmerken is zeker niet af te keuren,
maar wat verdienstelijker is, is op het
gepaste oogenblik krachtdadig op te
treden om de alleenheersching te fnui
ken of ten minste degenen terzijde
te springen, die door hunne strijdvaar
digheid en macht in staat zijn, de
knoeierijen te keer te gaan aan allen
in de mate van het mogelijke recht te
laten wedervaren.
Wij hebben het reeds zoo dikwijls
gezegden herhaald, de alleenheersching
is de groote vijand der democratie,
alleenheersching moet noodzakelijk tot
misbruiken, tot vriendjes-politiek en
kozijntjes-winkel leiden, dat hebben
we gezien te Aalst en dat is hetzelfde
overal waar de vasthoudisten de opper
heerschappij bezitten en die heerschap
pij hen niet wordt betwist.
Onderzoekt het bestuur van alle kle
rikale gemeenten Al de inwoners
moeten belastingen betalen, taksen
enz. enz. een rechtvaardig bestuur zou
dan ook al de neringdoeners gelijk stel
len als het er zou op aankomen voor de
gemeente werken uit te voeren, leve
ringen te doen enz., waaraan er voor
ambachtlieden of winkeliers iets te ver
dienen is. Gebeurt dat Neen, dui
zendmaal, neen de klerikale knoeiers-
besturen jor.nen alle bestellingen en
everingen aan familie of gaan liever
naar den vreemde dan een cent te gun
nen aan neringdoeners welke niet'aan
hunne slippen hangen.
Die praktijken hoe schandalig zij
ook wezen zijn algemeen, zoo alge
meen, dat zelfs in vele gemeenten de
slachtoffers van de domperij er niet
eens aan denken zich te beklagen, het
als eene onvermijdelijke plaag be
schouwen, omdat het inderdaad' onaf
scheidbaar is van elk dompersbestuur.
Dat is niet alles. Het is die besturen
niet voldoende het nepotism of de
kozijnerij op groote schaal te beoefenen
ze trachten op alle wijzen de nering
doeners den duivel aan te doen en vin
den voorwendsels, met de vleet, om de
onafhankelijke inwoners in het uitoefe
nen van hun bedrijf in de rapen te zit
ten en te benadeelen.
Niet zelden ziet men dompersbesturen,
zonder de minste belangstelling in het
algemeen welzijn, geld weggooien a in
kiesagenten of aan trawanten wier stil
zwijgen of medeplichtigheid met het
geld van alleman betaald moet worden;
niet zelden zien we de openbare gelden'
verspillen aan werken zoo duur, dat ze
voordien prijs de eeuwen zouden moe
ten trotseeren en die na korten tijd in
duigen vallen niet zelden hebben er
benoemingen plaats tot posten of plaat
sen van vertrouwen, benoemingen van
onbekwamen die voor loensche daden
betaald willen worden en daarna, met
volle grepen scharren in de kas de'r ge
meente.
Dikwijls zien we door zulke besturen
verordeningen of reglementen afkon-
digen, die strijden met het gezond ver
stand en ook maar toegepast worden
om zekere menschen te tergen en te
kwellen verordeningen op het sluiten
der herbergen, verordeningen op het
verkoopen van nieuwsbladen, verorde
ningen op samenscholingen of betoo
gingen.
Erger is het nog gesteld met de
armenbesturen, het is geweten dat er
gemeenten zijn waar het goed ,en de
inkomsten van den arme gebruikt wor
den tot persoonlijk voordeel van de
regeerders of ten bate van vriendjes en
kozijntjes, die het voorzeker niet noodig
hebben. Er zijn gemeenten waar ter
oorzake der dompers-alleenheersching
den arme letterlijk wordt bestolen bij
weten van iedereen.
Doch al die misbruiken, al die wan
daden al zijn ze gekend, kunnen niet
worden aangeklaagd, omdat de plegers
zorg dragen, alle bewijzen hunner han
delingen, achter schijnrecht te verber-
^en.'r ^'e bewijzen eenvoudig weg te
moffelen. Wie kan hunne daden na
speuren wie kan hen op heeter daad
doen vatten En toch bestaan die mis-
biuiken, waarvan neringd .en -
armen de voornaamste slachtoffers zijn
en waaronder de lastenbetalers in 't al
gemeen te lijden hebben.
Om aan al die schande paal en perk
te kunnen stellen moet men de hande
lingen der besturen van nabij kunnen
kontroleeren men moet hunne daden
van week tot week kunnen naspeuren
en de beweegreden van elke dier daden
kunnen aantoonen en daarom is 't vol
strekt noodzakelijk, dat men in de be-
f»" indringe met eene sterke min
derheid, of dat men een einde stelle aan
de heerschappij dergenen, die er zulk
slecht gebruik van gemaakt hebben.
Overal waar volksmannen wonen
moet er gestreden worden, overal moet
elk die anti-domper is, zijn bestdoenom
dc domperij in den tobbe te duwen,
(Vervolg).
Verleden week zeiden we dat de vooruit
strevende propaganda van de Christen
demokraten beteugeld werd. Aan de leiders
lag men het stilzwijgen op en als vergoeding
werden hun vetbetaalde plaatsen toever
trouwd. Zou was het ook met priester Pot
tier die België verliet en tot kanunnik ver
heven werd.
En eens te meer was het blijkbaar dat de
godsdienst ten dienste stond der regeerende
dasse om het arbeidende volk onder zijn
schandelijk juk, gebukt te houden.
Eixi ander voorbeeld, niet min stichtend in
uai opzicht, toont ons de handelwijze van de
verstokte klerikalen in Holland, die hand in
hand gingen met Protestanten en Kalvi-
1 oston, 0111 aan de liberale partij, die zekere
demokratische hervormingen prees het
hoofd te bieden.
De katholieke partij is sinds 84 aan 't be
wind en heeft g, durende die kostelijken tijd
oen achteruitkruiperswerk verricht.
Zij heeft de belastingen doen stijgen en
bovenal degene, welke toepassing vinden op
het verbruik, iets dat in de eerste mate de
armen treft.
Zij heeft het land in schuld gezet en aan
alle beloften te kort gekomen, wat betreft de
uitgaven van het krijgswezen in te krimpen.
Zij heeft de schandelijke bloedwet behou-
uen. Zij zal eerstdaags de koolmijnen aan
bijzonderen afstaan, in plaats van die rijk
dommen door den staat te laten uitbaten.
Het goevernement gelast met te waken op
de verstandelijke opvoeding, heeft de kleri-
le scholen bevoordeeligd ten nadeele der om
meen tescholen.
Wat de waarde en dus de doelmatigheid
van het aangenomen onderwijs betreft
daarover zijn we reeds lang op voldoende
wijze ingelichthet is geen geheim meer dat
30 °l0 van het personeel der vrije scholen hoe
genaamd geen diploma van normaal onder
wijs bezit Wij moeten tegenover andere be
schaafde landen al blozend bekennen dat
volgens officieële optimistische statistieken
4 per cent onzer kinderen, die den school
leeftijd hebben bereikt, hoegenaamd geen
onderwijs, van welken aard ook, ontvangen.
Zoodat men tot de slotsom komt dat ten
minste 2o ten honderd onzer bevolkino- 0p
den ouderdom van twintig jaar, uit onge-
letterden bestaat.
Het onderwijs, evenals alle andere behee-
ren, is door en door geklerikaliseerd.
In een woord, de handelwijze van het
staatsbestuur is bedroevend en dient ziin
einde nabij te komen. v
Geen twijfel is het echter, dat er eenige
sociaale wetten doorgeslopen zijn die het
tegenwoordig bestuur gestemd heeftmaar
dat was niet uit eigen beweging, de katho
lieken hebben zich dan gedragen, niet naar
hunne overtuiging, maar zijn beïn vloed ge
worden door de omstandigheden en door de
herhaalde aanvallen der oppositie partijen
die hun blik hooger houden.
Om hunne inzichten te oordeelen is het ge
noegzaam de jammerlijke houding van de
gewezen minister Francotte tijdens de be
spreking van de wet op de Zondagrust in het
geheugen te roepen, alsook de zonderlinge
verklaring van M. de Smet de Naeyer.
M. Francotte vernauwde zooveel mogeliik
de uitgestrektheid der wet en het hoofcf van
L
Rei'ooiiseliulea.
♦-
1
