1
I
ft§»
M
n
I
Verkiezing van een Gemeenteraadslid
(NIJVERHEIDSHOOFD)
2
Koleire
ITinove.
rh
lojuuw**
A
I
r
w w mmmmsr-M c3 u
mammmmm
Prijs r> centiemen het nummer
1 woede Jaargang. IVummer 49
STAD AALST
I* E R
G II T
Oude Garde.
ÏSl ïa" B,rasfl' hrt &*chtop
KIESWET.
Volksv erheffï n
w
/ondag 8 Heeemher 1907
tr
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaaibaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, i, Aai.st.
Prijs der Annoncen:
DEN 15 DECEMBER 1907.
1
BOEYKENS
blad waarin we de wraakgierige raad
gevingen lazen: jont geen penning
aan een tegenstrever, lezen we dat
onze Bond gesticht werd met koleire.
Meer nog lezen we daarin, namelijk:
Geen, haat, noch onchristelijke wer
king tegen gelijk wie.
Hierop sluiten we ons deurken
dicht. Domper zijn is het tegenoverge
stelde van christelijk zijn en als de kle-
1'kalen zeggen, we hebben christelijk
gehandeld en gaan in 't vervolg nog
christelijker handelen, verwacht u dan
aan het ergste.
Daarom, vrienden, voet bij stek ge
houden en weert u
Een I rij pinnige Neringbonder
Gewone 15 centiemen
tvi "i l L Reklamen 75 centiemen Per drukregel ,J
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
onmssen op de derde bladzijde, 2 frank
De nieuwe abonnenten voor 1908
zullen ons blad kosteloos tot
Nieuwjaar ontvangen.
Men schrijft in ten bureele van
het blad «De Graaf van Egmont,»
Groote Markt, Aalst.
andere besturen
Vier weken geleden verschenen in
Denderbode, de gazet, de tolk, het or
gaan of hoe ge 't noemen wilt, van de
dompers, de volgende hatelijke, wraak -
lustige, koleirige woorden
Wij herhalen het nogmaals
wy kunnen onze cntliolie-
ke vrienden niet genoeg aan
zetten 0111 al hunne Genood ig-ri-
heden in onze stad aan te kno
pen en dit bij gekende vrienden
en by seen smoel ma kers Aan
or e catkoliekc vrienden op
den buiten verzoeken wij ook,
dat wanneer zij aankoopen te
doen hebben in onze stad, zich
tot gekende partijgangers te
wenden.
Dat is de politie'-: der klerikale kop
stukken van Aalst, politiek, welke zij
sedert jaren in praktijk stellen, overal
waar hun eigen belang er niet door lij
den kan.
Gebroodroofd hebben de dompers
van Aalst gedaan, zonder ophouden,
gebroodroofd al wie niet tot de kliek
behoorde, gebroodroofd van hoog tot
laag, werkman, ambachtsman, nering
doener, handelaar.
Alet dat doel hebben ze bonden ge
sticht, welke voor doel hebben de niet-
klerikalen van alle belangrijke onderne
mingen, leveringen en werken verwij
derd te houden, om voor hunne vrien
den alleen den handel en nerin°- der
stad Aalst in te palmen.
Stelselmatig, moedwillig, ja boos
aardig weg, hebben de dompers op
officieële wijsje alle anti-dompers ge-
boy co/teerd. In geen bestuur der stad
heeft men anders geduld dan dompers.
De stadsbestuurders hebben het voor
beeld gegeven, het schandalige voor
beeld der broodrooverij.
Meer dan 4&ms hebben de antikleri
kalen tegen de broodroovenj geprotes
teerd en al het hatelijke ervan doen
uitschijnen. Zij hebben sedert jaren
Van armbureel en
geen knop voor ons,
En intusschen werden onze am
bachtslieden tegengewerkt, valschelijk
gekleineerd en onderkropen tot bij
hunne politieke kopstukken en vrien
den,
En intusschen schreven de dompers
gazetten, met de goedkeuring van alle
de klerikalen Wij eten geen libe
raal brood, men moet de liberalen
de straat opjagen men moet aan
geen liberaal iets jonnen uit gebuur-
zaamheid Wij vragen een ka
tholieke coiffeur in Aalst enz. enz.
Denderbode besluit met de volgen
de raadgeving Koopt niets bij te
genstrevers of smoelmakers
Vk ij klerikalen, moeten de anti
klerikalen die wij door bedrog en om-
kooperij verslagen hebben, ook stof
felijk ten onderbrengen, we moeten
hen en hun gezin, hunne vrouwen en
ki; deren, door de broodrooverij tot
armoede brengen.
1 V ij klerikalen, richten een Bond
in om ons te verdedigen, om ons te
gen die broodrooverij der klerikalen
te verzetten.
Vloek en vermaledijding huilen
onmiddelijk de dompers, vloek en ver
maledijding over de mannen, die zich
jaren lang geduldig hebben laten stroo
pen en onderkruipen, die, nog nooit
tegen ons broodrooversstelsel zijn op
gekomen, die zich hebben laten ver
wurgen als lammeren vermaledijding
over hen, ze willen zich nu verdedigen.
En er zijn naïeve katholieken, die
de stichting van onzen bond, beknib
belen als de zevende plaag van Egypte,
als de afgrijselijkste boosheid.
Dat het stadsbestuur ons boycotteert
is goed dat de klerikale gazetten de
broodrooverij aanpreeken is goed dat
hunne loensche inrichtingen ons allen
onderduimsch en openlijk bekampen
is ook zeer goed
Maar dat wij ons verdedigen, neen,
ziet ge, dat gaat het begrip der katho
lieken te boven dat achten zij een on- I
gehoorde, helsche schelmerij.
Welnu, zoolang de klerikalen op
officieële manier of anders het brood-
roovers en uithongeraarsstelsel zullen
in voege houden zullen wij aan onze
vrienden de raadgeving der dompers
gazet Denderbode, herhalen: Vrien
den doet gij ook geene aankoopen
bij tegenstrevers of smoelmakers.
In de gazet die aldus de tolk was
Het jaarlijksch Ceciliafeest der Liberale
r anfarenmaatschappijLes Amis Constants»
(de Oude Garde) van Aalst zal gevierd wor
den Zondag en Maandag 8 en 9 December
eerstkomende.
Het Cecilia-concert en dansfeest zullen
plaatshebben op 12Januari 1908.
Heden Zaterdag, 7 Dec. repetitie-concert
welk al de eereleden en vrienden verzocht
zijn bij te wonen, begin ten 8 1/2 aren stipt.
V.-yV.inni^e Nyverlieidsjhoof-
tlen, die 1»IJ veegetenliefd van
ons deftig- Gemeentebestuur,
nog kiezers zjji, stemt onder
nummer 2.
Het is overigens te laat, om bij zulke
dwaze kwinkslagen stil te blijven.
L Etoile Beige, het orgaan der gematigde
Public 6611 antw°°rd aan Le Bien
maVnfrJ Wel Aaat' ,ze& ze> °Pdat de een-
bevr-fvl7cxo len de ()Pe",,are meening
bevredige, maar het is zeker, dat zoo bet
™ls e"e en de rechterzijde liet initiatif na-
schnJr K eTnaun" welke alle recht
teSi menschen het eens zijn noodzakelijk
houden 0hen Zulks ten »oede z°u
(lAn,-uiet Z0U "fjoar'u'k eene logische en re-
(lelyke eenmaking gelden en niet eene nieu
we knoeierij bestemd om de klerikale partij
te begunstigen. J
Hwlien het goevernement en M. Woeste
koppig blijven te slechter voor hen, want ze
zullen tegen zich hebben niet alleen de qe-
hee.e oppositie en het vlottend element
maar ook een groot deel der katholieke
party.
Ziedaar de meening der gematigde libera
len der hoofdstad, en we voegen er bij aar
zelen en verdagen zal de klerikalen tot niets
baten. Integendeel, hoe langer de verwezen
lijking van een rechtvaardig stelsel ver
daagd zal worden, hoe moeilyker het volk
zal te bevredigen zijn. Het eenigste dat wij
eischen kunnen is recht en gelijkheid voor
alle Belgen en em zulks te bekomen worden
alle hinderpalen uit den weg gesmeten in
dien er zich voordoen.
gaici uic aiuus ue roiK was
geschreven en herhaald, dat broodge- van den klerikalen haat en broodnijd
win klandizie of nering mets met de j lezen we thans, dat zij, dompers, nu
politiek moeten te maken hebben. ook een Neringsbond gaan stichten.
We waren naïef, al te naïef want j Deze wordt niet gesticht met ge-
terwijl we dat verkondigden, wreven I voelens van haat en'koleire gelijk of
de dompers m hunne handen, jokten deliberalen er eenen gesticht hebben,
onder elkander met de goei jongens en iezen we in Denderbode Is dat om
hunne mooie princiepen en zetten hun u-™ j^enaer uuae. is aai om
broodrooverswerk voort dr°om,en- Seder' J^en worden we
tt door de dompers gebroodroofd, geboy-
Van de stad geen duit voor ons, cotteerd en uitgehongerd, en in het
i
De wijziging der kieswetten houdt nog
immers de politieke mannen bezig en niet
ten onrechte. Er is geen land ter wereld
waar de kieswetten zoo ingewikkeld, zoo
belachelijk chineesch zijn als in België.'
Ziehier wat wij den 1 December lazen in
Le Bien Public het bisschoppelijk blad van
Gent
c< ij zijn van meening' dat het onmoge
lijk is hic et nunc (van vandaag tot mor
gen) over te gaan tot de eenmaking van ons
kiesstelsel, indien die eenmaking moet uit
kopen op Algemeen Stemrecht. Vooral
schijnen de voordeelen van A. S. niet van
"afd> dat men, om ze te bekomen zich weer
hals over kop in een nieuw herzieningstijd
perk zou werpen. Men weet overigens dat
het socialism de gelegenheid zou te baat ne
men 0111 opnieuw zijne gekende wijze van
propaganda en schrikaanjaging te benutti
gen.
Andere, nuttigere ontwerpen, staan op
het wetgevend getouw, dan dat men lucht
hartig weg, verscheidene zittingen zou ver
spillen aan het draven achter de vader-
landsche eensgezindheid der partijen ge
lijk men het 11 jaren geleden heeft gedaan
Verdagen we de bespreking tot den tijd
waarop de socialisten verzaakt zullen heb
ben aan het oplossen der moeilijkste proble-
ajas door getier in meetingen en het knette
ren van het oproer.
Indien de Kamer wat tyd over had
en indien ze hem wilde benuttigen, ze zou
dien kunnen gebruiken tot het 'eenmaken
der kiesivijze. In dit opzicht immers is het
gebrek aan samenhang nog grooter dan bij
de voorwaarden van het stemrecht. Dat o-e-
brek asm eenvormigheid is zoo groot dat het
onontbeedyk is hij elke kiezing aan de kie
zers te leeren hoe ze mogen of moeten stem
men, p
'Tot deze «eenvoudige uitdrukking terug
gebracht zon de hervorming nog zeer wen-
schelyk en voordeelig zijn. En men mag
hopen dat zij de visschers in troebel water
de gelegenheid niet zou verschaffen hunne
fratsen van 1898 en 1902 te herbeginnen.
-Zoo spreekt het bisschoppelijk blad van
Gent. Het trekt klink achteruit, want in
vorige nummers kwam het ronduit op voor
«de geheele eenmaking onzer kieswetten.
Foch blijft het blad erbij dat onze kieswetten
d waas en belachelijk zijn en er dus iets aan
veranderd moet worden al ware 't het maai
de .manier van stemmen.
ftocli het gevoelt, dat zoo eenmaal de
kwestie op het tapijt komt het daarby niet
zou «blijven en laat niet na het roode monster
aan -te toonen in het verschiet.
Wat komt het socialism daarbij weeral
van jpas. Zijn de opstellers en bazen van
Le Bien Public socialisten omdat ze de een
making der kieswetten voorstaan, of zyn de
liberalen en socialisten slechter dan de lieden
van het bisschoppelijk blad omdat zy ook
die 'eenmaking' eischen en daarvoor in de
bres willen springen
n
Het is voorzeker algemeen gekend
dat de engelscbe textielproducten verre-
boven-uit de beste zijn en aldus op de
wereldmarkt ook staan aangeteekend.
Meermaals heb ik door gewone sterve
lingen hooren vragen waaraan zulks
toch te wijten valt immers, zegt men,
ons werkvolk beschikt hier over de'
zelfde mekaniekmolens en dezelfde
grondstofhoe verklaart ge dan dai;
het wei k voortgebracht in Engelanc
wordt gekenmerkt door dat bezonder
iets waar we altijd even verbluft
blijven voorstaan en nooit door ons
bereikt wordt?! Dat juist willen we
ophelderen.
Ik heb, in de maat mijner geringe
bevoegdheid, de engelsche textielwer-
ker voorgesteld w'hebben hem ge
zien als werknemer, als voortbrenger
van^ t arbeidsproduct, als partijgenoot
in 't arbeidscontract en eindelijk als
zelfstandig lid van, de getalsterke
trade's unions werkersvereeni-
gingen. Wat moest uit dit alles natuur
lijk voortspruiten. Er kwam een werk
man tot stand begaafd met een bezon-
dere geest, een werkman gesproten uit
eigen vorming en eigen drang iemand
die wat meer wilde zijn dan een
mensch-automaat en niet dom, met
holle oogen, bleef staan kijken óp de
wonderwereld van zijn metier
weef-, spin-of draaimachien.
Zulk werkman moest ongetwijfeld
van groote waarde zijn in 't uitoefenen
van zijn bedrijf en daarom ook kon hij
zekere eischen stellen waarvan bij ons
textielarbeidersvolk nooit spraak kon
zijn. Want wat hebben we hier in
Vlaanderen op de fabriek. Algemeen
diep-in-gesloten geesten, zonder de
minste kennis van al wat hen omringt.
Geen enkel ideaal spiegelt hen voor
d'oogen ze kennen niets, ze weten
niets 't is alles duister en leeg in hun
hoofd. Als een deemoedige wroeter
trekt onze fabriekwerker naar het
zwart gebouw omdat hij weet dat daar
met een handvol centen zijn maag
krampen worden verzacht. Maar ver
der ziet hij er niets in, hij heeft geen
besef van zen maatschappelijke "roe-
ping, hij kan ook niets begeeren omdat
zen wil dood is, verwoest in de koude
akeligheid van zijn ellendig bestaan.
Ja, hoor ik zeggen, maar als men
's avonds de terugkeer van 't fabriek-
volk rumoerig langs de straten der stad
hoort, zou nochtans twijfel ontstaan
over het droeve leven van deze lieden.
Alaar, lieve lezer, dat volk daarbuiten
doet zen blokken kletteren van bene
pen woede, dat volk schreeuwt en
nuilt van zedelijke onmacht, dat volk
zingt en keelt van geestesgebrekHoort
ge dan de hartverscheurende wankl nk
niet die daarboven, boven de woelen
de massa ten hooge stijgt als een roep
van sociale doemnis voelt ge die har
ten niet beven en luide hun leed uit
schreeuwen tegen hare verkrachters,
t Is het aandrmschend gemurmel van
iets dat lijdt, van iets dat zich eenig en
alleen bevindt iets dat, machteloos
zen droeve klachten slaakt in de som-
eenigheid van zen maatschappelijk
u,En, wie> wie zijn de schuldigen
Wie houden dat volk verstoken van
a le geesteskrachtwie geven die on-
ge.ukkigen den stomp der verachting
wie zien met onverschilligheid nêerop
ïei ellendig product van hunne sociale
eerloosheid wie moeten dat volk dier-
i) v dom en laag bekrompen
houden om het des te beter, als een
kudde vee, te kunnen voortdrijven
We voelen ons de pen ontgaan bij al
iet wee van dien bitteren toestand.
Edoch zwijgen zullen we niet We
zullen aan 't volk zeggen dat niets
wordt gedaan, door zijne zoogezegde
leiders of vertegenwoordigers, om het
te verheffen uit den pijnlijken toestand
van domme ondergeschiktheid, dat
geen enkel van zijn groote bluffers de
bekwaamheid bezit om het voor te
lichten op den duisteren stronkelweg
der toekomst.
Ja, laat het engelsch metier maar
draaien, daar komt toch iets van, en hij
die ti van aan staat hale den duivel
Waarom hebben we hier in Aalst
geene beroepschool waar, op prakti-
sche wijze, de ingewikkelde leer der
textielnijverheid zou worden onderwe
zen waarom kunnen hier geene Wer-
kersvereenigingen gesticht worden,
\>uar ons werkvolk krachten zou put
ten en een heilzame troost zou vinden
in den gure strijd om 't dagelijksch
brood waarom, helaas, laat men het
niet welbena en wegkwijnen, waarom
kan niet alles in 't werk worden ge
steld om te redden wat hier in onze
sti eek met een zekeren ondergane
wordt bedreigd.
Want een dag komen we zeker te
kort aan onze taak, en dan, zal moe Ier
huilen. Dan zal een somber uur gesla
gen zijn in de levensgeschiedenis van
t Vlaamsche Volk, dan zullen gewis
onze volksleiders en verantwoordelij
ken, de plaat der persoonlijke onzeker
heid hebben gepoetst, zooals altijd bij
zulke overheerlijke gelegenheid en
ons volk, ons machteloos volk zal'stik
ken in den poel der sociale verachting.
Wie Wie zal het redden
Dirk Marlens.
Liberale Werkmanskring
Vooruitgang door 't Werk
Algemeene Verplichte Vergadering
Zondag 15 December 1907 ten 3 1/2 ure'stipt
namiddag op boet van 25 centiemen.
op
De kalmte na den storm.
Onze beide kadodderorganen zijn uit«-e-
woed.
Recht en Vrede zucht en hijgt onder den
ast van 't, ontijdig proces, dat hem toch
en met reden zoo bang maakt, en heeft
tot verder bevelen, zijn grof geschut in het
droog gebracht.
De Dender ook is Jeêg, gebraakt Heur
vernufte redakteurs zieltogen op de zand
plaat, en "t onbeduidend' advokaatie de
Messias der klerikale partij wringt en
mnkelt zich als een arme pier, die, door het
piassen van een stormregen naar boven
gelokt, na den vloed daar gestrand ligt,
reddingsgaatje niet meer terug
J
I
f
-
Sè"
Üi
ih
P
pS f^BS3
i_-
I
