m
\JI\W
Officieele Uitslag
der Trekking van den Tombola
Prijs: 5 <^ntieiTieii hrl nummer
Vierde Jaargang Nummer B
'h ndsg j Februari 1909
Ondersteuningsfonds tegen de Werkeloosheid
ie Luisterrijk Avondfeest
WILLEMSFONDS
Het Reptielenfonds.
MORAAL.
Aalsl over honderd jaar
Prijs der Annoncen
Abonnementsprijs: 3 fr. voor de stad en den ouiien voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voorde stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
per drukregel
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens'overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST O FEBRUARI 1900-
ten voordeel* van het
G EDA A X DEN 31 JANUARI IÖO».
winnende
winnende
winnende
Prys
winnende
nummers
Prijs
nummers
Prijs
nummers
nummers
02748
48
08058
95
18873
142
07758
00190
49
1631-8
96
13025
143
01293
11695
50
03492
97
13232
144
07596
10642
51
00008
98
02030
145
13396
00070
52
01947
99
08759
146
01282
18940
53
18655
100
16875
147
12412
19458
54
17514
101
05996
148
13782
04655
55
00562
102
18752
149
07230
12992
56
18021
103
04762
150
07935
10845
57
1240-3
104
14670
151
03223
07740
58
16067
105
17756
152
05980
06680
59
13663
106
14941
153
00600
17008
60
15609
107
11455
154
16844
18364
01
17365
108
17415
155
09113
18580
02
10737
109
09674
156
10373
04875
63
00587
110
06694
157
114.29
02223
04
17070
111
16548
158
10140
09846
05
11551
112
01906
159
07675
11738
Oö
19873
113
01058
160
06079
18516
67
08688
114
04355
161
06792
18885
68
i7877
115
08212
162
00709
16154
09
02360
116
00954
163
05084
02392
70
01591
117
12401
164
154Ö5
08665
71
17462
118
Ü0464
165
08168
01630
72
161309
119
18351
166
19112
18087
73
10124
120
12408
167
18975
17564
74
06068
121
09525
168
09286
16245
75
06836
122
19312
169
18448
14874
70
06329
123
02156
170
18327
01053
77
06460
124
04205
171
11655
18707
78
19162
125
12788
172
13521
11585
79
18414
126
13159
173
15710
12173
80
10154
127
02957
174
07639
12186
81
04241
128
19625
175
08633
18461
82
10164
129
09693
176
04314
04451
83
02217
130
09647
177
17563
03621
84
00496
131
03036
178
08747
12336
85
11752
132
08517
179
09344
00569
86
18759
133
18925
180
18234
08250
87
01155
134
12387
181
19135
15505
88
07757
135
14782
182
15335
07865
89
0899G
136
06673
183
01281
01016
90
08428
137
02292
184
15186
08582
91
13960
138
02316
185
06093
02472
92
15862
139
15317
186
15818
09931
93
19332
140
09374
00237
94
12698
141
04526
Prijs
1
2
3
4
5
6
7
8
0
10
11
12
13
14 -!
15
16
17
18
10
90
zi
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
85
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
De pnjzen mogen afgehaald worden tot Zondag 14 Februari 1909
inbegrepen, ten lokale GraarEgmont. Groote Markt, van ÏO tot 13 ure
morgens en van 3 tot 4 ure namiddag. De niet afgehaalde pryzen na bovengemelde
datums blijven den eigendom der Maatschappij.
De Voorzitter,
L. Rummens
De Eere-Voor{itter
G. Leveau
De Schrijver,
P. Anne
Liberale Werkmanskring
Vaorultgang door 't Werk
ten lokale Concordia
1H84-190W 1884-1999
25 jarig bestaan des Krings
op.. Zondag 7 Februari 1999,
ten 6 ure stipt 's avonds,
BUITENGEWONE VERTOONING
ia geven door de Tooneelkring van de
Laurents Vereeniging De Vrijheidsliefde
van Gent met de medewerking van de
Symphoniekring Door Eendracht Groot, o
Men zal opvoeren Dloemeken drama
In 8 bedrjjven.
Tamboer Janasent, blijspel met
aan?, dn. twee bedryven.
Deuren open te 5 ure. Gordijn te 6 ure stipt.
Temgejtegmiheid vatin t25 j trig bestaan
des Krings, 11 ft e t ts «u- sloten op
dit eerste feest al de personen van liet huis-
geziueens lids toe te iaten mits 15centiemen
inkomgeld te betalen per persoon.
Leden vreemd aan den Kring mogen met
toelating van 't Bestuur tot dit feest toege
laten worden mits 1 frank inkomgeld te
betalen
Voorbehouden plaatsen met vryen ingang
zyn den dag der vertooning te bekomen,
ten lokale Concordia van lOtotllure
's morgens aan 40 centiemen.
Afdeellng Aalst.
De ouders, die verlangen dat hun kinderen
deel nemen aan het aanstaande Groot
Vastenavondfeest en Kinderbal,
op ZONDAG, 21 FEBRUARI worden vrien
delyk verzocht hun dochtertjes en zoontjes
ter herhaling te sturen naar het lokaal
Graaf Egmont. Zondag, 7 Februari,
te 3 uur stipt 's namiddags. Dit feest
is uitsluitend voor de kinderen der leden.
Liederenavond voor het vi ouwvolk
totaal kosteloos.
lederen MAANDAG te 8 uur 's avonds stipt,
in de Bovenzaal van Graaf Egmont
Groote Markt.
—o
Koste!oose Volksbibliotheek
alle zondagen open van 10 1/2 uur tot 11 1/2
uur voormiddag in Graaf Egmont.
In verscheidene landen bestaan er gehei
me fondsen welke men gemeenelyk rep
tielenfondsen noemt. Het zijn gelden ter be
schikking gesteld van het goevernement om
zyne politiek te verdedigen, gelden die het
naar eigen goeddunken gebruiken mag zon
der eraan iemand rekenschap van te geven.
In werkelijkheid dienen, die gelden voor
omkoopery ze worden gebruikt om de
openbare meening te misleiden en te be
derven.
In Belgie zyn in de bud jetten des lands
geen geheime fondsen ingeschreven,
hetgeen echter niet wil zeggen, dat in Bel gib
het reptielenfonds eene onbekende zaak
is. Integendeel, in alle budjetten komen aan
zienlijke sommen vóór, honderden en hon
derden duizenden franken die onder den
naam van subsidien in wezenlijkheid niets
anders zijn dan reptielen fondsen.
Slechts een ding onderscheidt de subsidien
van de reptielenfondsen de subsidien zijn
niet geheim.
Dan nog dient er bijgevoegd, dat het bijna
geheime fondsen zijn, doordien alleen de
volksvertegenwoordigers en senatoren ze
ontdekken kunnen, indien ze den tijd er kun
nen aan besteden, die potten te ontdekken
in de papieren van het Rekenhof.
Het stelsel der geheime fondsen heerscht
niet alleen in de financen van den Staat,
men treft het ook aan in de begrootingen der
provinciën en zelfs in de rekeningen der
gemeenten.
In zekere gemeenten wordt een zeer slim
middel in praktyk gesteld om het gebruik
der toelagen volstrekt geheim te houden, en
het geven van alle rekenschap daarover te
vermyden. Men kent b. v. aaneen vertrouwd
persoon eene som toe, als subsidie voor het
inrichten der kermisfeesten. Het kwijt
schrift van dien persoon is voldoende om de
uitgaven te verrechtvaardigen maar in de
rekeningen der gemeente is het verder on
mogelijk te ontdekken tot wat eigenlyk, die
toelage heeft gediend.
Te Geeraardsbergen heerscht het stelsel
der subsidien in het Weldadigheidsbureel
en ziehier op welke wyze Ieder jaar wordt
er eene zekere som vastgesteld, uit te deelen
aan de armen, die som wordt verdeeld tus-
schen de vijf leden van het bureel die elk in
zijne wijk gemachtigd is de som te verteren
't zy bij middel van bons voor brood of bons
voor riolen, of anderzins. De ontvanger
heeft nog enkel de bons te betalen die in
omloop zyn gebracht, 't is te zeggen te toe
lagen uit te keeren die ter beschikking wer
den gesteld van de leden van 't Bureel.
Men ziet dus dat het stelsel der subsidien
op groote schaal wordt aangewend in alle
openbare besturen te beginnen van den
Staat tot Weldadigheidsbureelen.
En aan wie komen die toelagen ten goede
Natuurlyk komen ze 99 maal op 100 terecht
in de zakken van klerikale vriendjes, die er
een handje van weg hebben en meesters zijn
in de aangename kanst te leven ten koste
der lastenbetalers.
Het zou belangryk zijn eene algemeene
tafel op te maken van al de sommen door
klerikale kreaturen opgestreken onder
vorm van subsidien. Ik meen zonder over
drijving te kunnen bevestigen, dat indien
men daarin begrijpt de toelagen aan het pri
vaat onderwys en voor de geestelijkheid,
alsmede de talryke schadeloosstellingen be
taald aan de kerken, indien men mederekent
al de sommen van welke zij zich meester
maken in hospicien, weldadigheidsbureelen
en kerkfabrieken de klerikalen 't eene
jaar door 't andere meer dan honderd mil-
iioen franken binnenpalmen.
En zeggen, dat die klerikalen dan boffen
op hunne mildheid en de liberalen den
schimpnaam naar het hoofd werpen, toege
schreven aan de ChroïtiqueTons pingres
Allemaal centenpieters. Wanneer men ziet
op welke schandalige wyze de klerikalen
de openbare schatkist plunderen, mag men
hen met volle recht den naam toewerpen
Budjetvreters.
Dat ze nu nog spreken over hunne opof
feringen voor hunne werken, voor hetgeen
ze noemen mize inrichtingen.
Hunne vrije scholen kosteh jaarlijks aan
den Staat, de provinciën en de gemeenten
meer dan twintig miüioen franken
Hunne geestelykheid strykt jaarlijks,
onder de gedaante van jaarwedden, toelagen
aan de kerken enz., meer dan dertig mil-
lioen op
Tot hunne mutualiteiten toe öntvangen
toelagen, waarvan het bekend maken der
cijfers alleen de verontwaardiging der
lastenbetalers moet verwekken.
L'Alliance chrètienne of Christelyk Ver
bond, eene federatie van Onderlingen Bij
stand waarvan M. Woeste een der voor
naamste beschermleden is, ontving in 1906
eene toelage voor eerste iurichtiDg van
39,999 franken (dertig duizend
franken)
Zien we de klerikale muziekmaatschappij
van Aalst niet onderhouden, met het geld
der liberalen, die hun ruim aandeel betalen
in de toelage van 2500 franken jaarlijks,
aan de klerikale harmonie verleend, terwijl
andere maatschappijen niets ontvangen
Zien we te Geeraardsbergen het gemeen
tebestuur geene toelagen verleenen aan de
klerikale mutualiteiten ter uitsluiting der
liberale maatschappijen van Onderlingen''
Bystand P
Zien we onder benaming van reiskosten
en schadevergoeding verleend aan de tijde
lijke afgevaardigden van het Werk-olfice,
geene sommen toekennen welke aanzien
lijk mogen heeten en waarop ik terug zal
Ijomen in zooverre zij ons arrondissement
betreffen
En dat zijn slechts eenige aanwijzingen
tusschen honderden bijeengeraapt. In 'tkort
hoop ik de lezers van de Volksgazet een
volledige tabel mede te deelen van de som
men, door de klerikalen uit de openbare
kassen gerijfd om ons te bevechten.
Wat er van zij, wanneer ik de onschatbare
middelen beschouw waarover de klerikalen
beschikken, het leger politieke pastoors en
onderpastoors allen kiesagenten betaald
met het geld van den Staat, de millioenen
welke worden verspild om hunne propa
ganda te bevorderen, dan moet ik beken
nen, dat de oppositiepartijen en inzonder
heid de liberale party, die het meest wordt
bekampt wel machtig zyn om zulke tegen
strevers te weerstaan.
De Belgische natie kan in twee kampen
worden verdeeld Van den eenen kant, de
geldmannen, bedorven door het lokaas der
gunsten en toelagen en van den anderen
kant de mannen der overtuiging, die geen
andere gids volgen dan hun geweten en
hnnne verkleefdheid aan de democratische
idealen van vooruitgang, gelykheid en
rechtvaardigheid.
Jules RENS,
Volksoertegemvoodiger.
Men weet dat er geene moraal bestaat
buiten den godsdienst en dat er dus ook
geene waarachtige goede moraal denkbaar
is, buiten het eenig waarachtig geloof, dat
onze klerikalen in pacht hebben.
Er zijn dus geene oprecht brave menschen,
feene rechtschapen, eerlijke harten, buiten
egenen, die aanhoudend verkonden dat zij
alleen de goeden zijn. Onder de protestan
ten, de Grieken, enz. enz. geene ware def
tige lieden, men vindt onder hen de ware,
goede moraal niet, waaruit alleen de deugd
ontspruiten kan.
We zyn nochtans gelukkig dat de kleri
kale moraal, de algemeene menschelijke
moraal niet is anders zou de wereld er nog'
veel ijselyker uit zien dan nu reeds het ge
val is.
Telkens men de klerikale moraal van na
bij beschouwt en ontleedt, komt men tot de
ontdekking, dat die moraal niet tot grond
slag heeft, het ware menschelyk gevoel van
plichtbesef, van genegenheid voor het goede
en afschuw voor het kwaad, maar wel het
onedel byna dierlijk gevoel van vrees voor
de straf en verlangen op loon.
Nu en dan wordt er door de klerikalen
zei ven een hoekje opgelicht van dén "sluier
achter welke die onedele moraal zich schuil
houdt en kan men oordeelen over de drijf
veer, die de klerikalen in beweging brengt
bij de toepassing der eenige, waarachtige
moraal.
Woeste had reeds in de Kamers plechtig
verklaard, dat beloften in tyd van kiezing
gedaan, dat redevoeringen tijdens den kies
strijd uitgesproken, dat verklaringen vóór
den grooten slag afgelegd tot niets verbin
den.
Het kon niet anders of de leerlingen van
Woeste, de discipelen van den apostel der
klerikale moraal, moesten dit nieuw zeden-
princiep bekrachtigen en eens te meer doen
zien hoe zy de zedelykheid begrypen.
Men sprak in den gemeenteraad van Aalst
over de vermeerdering der 2 p. c. op h^t
kadastraal inkomen tot 6 p. c. Een lid der
minderheid herinnerde de verklaringen
door de dompers gedaan voor de kiezing van
oetober 1907 en las onder andere het vol
geilde
Uitdrukkelijk verklaren wij van geene
vermeerdering van lasten te willen. Deze
zijn, ons dun kens, thans gevestigd in
evenredigheid van de belangrijkheid van
de stad en dienen op den huidigen voet
behouden te worden.
Nauwelyks zyn er enkele maanden voor-
by en de onderteekenaars dier verklaring
stemmen nieuwe lesten, 't Is schande.
Toen was het, dat M, Moyersoen, die even
als M. de Bethune nevens Woeste wil gaan
pronken in de Kamers, even als zyn Meester
uitriep Ja, maar dat was voor de kiezing
en dat is van geen beteekenis.
Ziedaar de zuivere klerikale moraal
Eene verklaring gericht aan het volk,
een verbintenis met plechtigen ernst geno
den, met handteekens bevestigd, dus als
't ware door eed bekrachtigd, wordt Voor
niëmendalle geteld 't Is afschuwelijk.
Wanneer is een man dan verplicht zyn
w oord te houden, volgens de leering van
Woeste, volgens de klerikale moraal
Slechts dan wanneer hij vreest, dat er straf
zou volgên op het niet vervullen der gedane
beloften.
En dan staan tie klerikale bladen vol jam
merklachten over het bederf der zedelykheid
onder het volk. over de verdooving oerbe
grippen van gezonde moraal onder de me
nigte, als de klerikalen zeiven in het open
baar leven zoo schandalig de moraal met
voeten treden.
De private moraal spiegelt zich aan de
moraal die het volk in 't openbaar leven
ziet toepassen en zij alleen tlie in dat leven
bewijzen alie zedelijkheid te vertrappen
hebben schuld aan het ten ondergaan der
gevoelens van eerlijkheid en deftigheid.
(in 1899).
Wij waren alsdan onderdanen van keizer
Napoleon 1. Onze provincie strekte zich
alsdan uit over het tegenwoordige Oost-
Vlaanderen mitsgaders Zeeuwsch-Vlaan
deren, thans by Nederland behoorend.
Onze provincie, alstoen departement der-
Schelde geheeten, was verdeeld in vier
arrondissementen of onderprefecturen
1° Gent, 2* Oudenaarde. 3" Dendermonde,
Eecloo. Elke onderprefectuur was de
zetel eener rechtbank.
Aalst behoorde tot het 3* arrondissement.
Er waren hier, in 1809, slechts 12151
inwoners te St. Nicolaas waren er maar
11500 1 u te Lokeren waren er 12804. Thans
is het Lokeren die de minst bevolkt is dezer
drie steden en St. Nicolaas is, tot hier toe
nog, de meest bevolkte.
MJTerlinden was hier maire of burge
meester, MM. Guillaume De Clercq en Ch.
de Rudder waren adjoints, of schepenen.
De Raad der Hospicien was samengesteld
uit MM. Terlinden, maire, van rechtswege
voorzitter, De Gheest, Rymbaut, J. A. De
Wolf, zoon en G. Dommer, leden. Er waren
hier alsdan maar twee gestichten van lief
dadigheid een ziekenhuis, met 43 bedden
en een huis voor weezen van beide ge
slachten. ten getalle van 35. De andere ge
stichten zyn eerst later tot stand gekomen,
dank zij de edelmoedigheid, van den
onvei'geetbaren menschen vriend, deken P.
A. Do Hert. Deze geestelijke deed niet mede
aan politiek, hjj leefdeslechtsvoor zijne kerk
en tie liefdadigheid. Daarom vergaten tot
hier toe onze dompers 's mans geliefden
mpe
naam op de eene or de andere wijze te ver
eeuwigen.
Er waren hier twee cantons, n» 1 bevatte
een gedeelte der stad en der gemeenten
Baardegem, Gysegem. Herdersem, Ilofstade,
Lede, Meldert, Moorsel. Wanzele,Wichelen,
en luid voor rechter J. B. Vermandelen,
voor griffier Ch. Broeckaert, de schrijver
van Jelleu en Mietje een volksverhaal
in de gentsche volkstaal. N° 2 bevatte het
ander gedeelte der stad met de Zuidelijke
gemeenten van ons huidig kanton. Het had
J. B. Vermandelen voor rechter, L. luipens
voor griffier.
De kantonrechters werden benoemd, voor
den tijd van tien jaren, door den kei zei-,
onder twee candidaten voorgedragen door
de cantonale vergadering. De voorzitter der
vergadering van het eerste kanton was
M. De Clercq, handelaar, van het tweede
kanton M. Leunkens, griffier der rechtbank
van ln aanleg te Dendermonde.
Deze rechtbank was verders saamgesteld
uit MM. Eeman, voorzitter, Bauwens, Wil-
hart en Boelaert. rechters, Limpens, plaats
vervanger Jorant, keizerlijk Procureur,
Ysenbrant, zekerheids-magistraat, substi
tuut van den keizerlijken Procureur-Gene
raal.
In de twee kantons waren er slechts acht
notarissen, vier te Aalst M. Eeman, F. De
Buck, Van der Heyden, C. Evit, drie te Lede
L. Van Hauwermeiren. P. L. Van Driessche
en F. Eeman een te Nieuwerkerken Ch.
Roeland ts.
Alhier was de verblijfplaats van den
Controleur der belastingen voor de kantons
Aaist", Wetteren eu Dendermonde en van
dezen over de kantons Geertsbergen, Nino-
ve, Nederbrakel en Hei zele. De eerste was
zekere Nelle, de tweede heette Maussion.
M. Van Oazele was landmeter van 'tOadas«
"/Ui.
yCTpjgytffefliail -- £J&J563S3I
