I
I»
U
HEI r-
\J AH
3ERA AL. DEMOCRATISCH
Prijs 5 centiemen hel nummer
V ierde Jaargang \uiinner 10
Zondaar 7 Maart HNrJ
Het Openbaar Onderwijs
Wel getappeerd.
V rouwen voorzienigheid
CARNAVAL.
Het Duivelkarreken van
>1. Wawelmans.
ggtasasuc. ■rstzzxizzzsr...••3Sc;saaEHK'
Abonnementsprijs: 3 fr. voor de stad en den t uiten voorop metaalhaar
Men aborneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annonce»:
per drukregel
Gewone 15 centiemen
i Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST 6 MAART ÏOO».
in Relgie.
(Vervolg).
-Dat de Belgische Grondwet, in haar
artikel 17, den wetgever de verplich
ting oplegt het Openbaar Onderwijs
in te richten op de kosten van den
Staat is eene waarheid, welke door
niemand ter wereld kan betwist wor
den.
Maar even onbetwistbaar is het dat
er nergens, noch in den tekst der
Grondwet, noch in de besprekingen
van het Nationaal Congres, spraak is
geweest van het geldelijk ondersteunen
van het vrij onderwijs onmogelijk
een enkel woord in te vinden waaruit
men zóu kunnen opmaken of dat zelfs
maar zou laten veronderstellen, dat
een of meer leden der Constituante
er zou aangedacht hebben, de kosten
van het onderwijs te doen dragen
door den Staat, 't zij door het toeken
nen van subsidiën, 't zij op welkda-
nigë andere wijzen.
De gevolgtrekkingen af te leiden
uit. het stilzwijgen der Constituante
over dit punt zijn talrijk vooreerst is
het valsch te beweren, dat opzichtens
de toelagen van den Staat het vrij
anderwijs op gelijken voet dient gesteld
te worden als het openbaar onderwijs
daarna is 't al even valsch en strijdig
mét den geest der Grondwet te houden
staan, dat deze slechts de inrichting
bedoelt van een aanvulLn i onderwijs,
't welk de Staat slechts in zooverre op
zich' moet nemen als het vrij onder
wijs ontoereikend zou zijn eindelijk
het. is dwaas en ongerijmd te bevesti
gen dat de leden der Constituante, al
ware het maar in gedachten, het
recht hebben willen erkennen van het
vrij onderwijs op de staat.stoelagen.
Dé zin onzer Grondwet in zake der
tusschenkomst van den Staat in de
kosten van het Onderwijs kan als
volgt samengevat worden
De Staal is verplicht het Openbaar
Onderwijs op fyne kosten in te richten.
De Staat is niet verplicht toelagen
te verleenen aan het vrij onderwijs.
De Staat heeft het recht, doch niet de
verplichting hulpgelden toe te staan
aan het vrij onder tv ijs.
Het natuurlijk gevolg der princie
pen onzer Grondwet, is dat het verlee
nen van subsidien aan de vrije scholen
eene kwestie is, die uitsluitelijk af-
j hangt van den wil der wetgevers, 't is
te zeggen van de politieke meerder
heid der Kamers.
Indien de klerikale partij dus door
de wetten van 1884 en 1895 op het
lager Onderwijs, van zoodra zij aan
het bewind kwam zich kunnen ontlas
ten heeft van de kosten haar veroor
zaakt door de inrichting harer scholen
tegenover de officieele scholen onder
de wet van 1879, door met volle han
den uit de Staatskas de talrijke mil-
lioenen te putten, welke hare gewaan
de mildheid moede was te betalen
voor haar partijwerk zoo zal ook de
liberale het onbetwistbaar recht heb
ben, wanneer ze over de m erderheic
zal beschik en in de Kamers de toela
gen aan de partijscholen verleend af te
schaffen en tot de klerikalen te zeggen
't Is er mee uit partijwerk te betalen
met het geld van allen Weest dus
geen duitenklievcrs, betaalt uwe scho
len, vermits gij u 't genot wilt gunm n
scholen te hebben, om klerikalen te
kweeken, vermits gij scholen wilt om
de mededinging, ja. den oorlog te doen
aan het Openbaar Ouderwijs.
Wil dat zeggen, dat de liberale partij
gelijk zou hebben op volstrekte wijze
februik te maken van het onbetwist-
a^r recht, dat zij als meerderheid zou
kunnen uitoefenen door ineens de wet
ten door de klerikalen gestemd in 1884
en 1895 te wijzigen en volkomen alle
geldelijke tegemoetkoming van den
Staat aan de vrije scholen te weigeren r
Dit is een zeer ingewikkeld en kiesch
vraagstuk. Ik wil de lezers van de
VOLKSGAZET mijne meening uit
een zetten in volle oprechtheid en
openhertigheid en hun tevens bewij
zen, dat ik in deze zaak van overwe
gend belang voor de liberale partij en
voor de toekomst van het land, mij
enkel laat richten door de grondbegin
selen van rechtvaardigheid en gelijk
heid, de eenige die ons kunnen leiden
tot eene eerlijke en duurzame oplos
sing.
Toch houd ik eraan van stonden af
te verklaren dat de volstrekte afschaf
ing der toelagen aan het vrij onder
wijs geenzins een geloofspunt uit
maakt van het liberaal programma,
i;en bewijze daarvan wil ik slechts
aanhalen, de toelagen door de stad
Brussel en de provincie Brabant ver
eend aan de Vrije Hoogeschool v n
Brussel.
Jules RENS,
Volksvertegen wooï diger.
Het Gentsch c< monsterverbond is het
voorwerp van eene interpellatie ter Kamer
van Volksvertegenwoordigers geweest zoo
heeft de socialistische leider, M. Vandervel-
de. op eene hijzonder striemende wijze aan
klerikalen hunne vijf zielezaligheden ge-
zegd en daarbij hen eens ferm in 't nouw
gezet.
Ziehier hoe hij zich uitdrukte
M. Vandevelde. Ik ben er geluk
kig om wat te Geut is voorgevallen, omdat
de katholieken, «loor hun verhond
niet ons, een argument van ontzaglijke
kracht hebben verschaft.
Wij zullen weldra den heer Helleputte
interpelleeren over het verbod van den ver
koop van socialistische bladen in de statiën.
Indien de heer minister ons antwoordt dat
hij den verkoop van verderfelijke bladen
niet kan dulden, dan zullen wij hem ant
woorden dat Vooruit als bestuurder en
ingever heeft Anseele en Cambier, de bond-
genooten der katholieken.
Binnen kort zullen wij ook de gelegenheid
hebben den heer minister van Binnenland-
sche Zaken om uitlegging te vragen over
de benoemingen van burgemeesters, te
Ukkel by voorbeeld, waar de meerderheid
liberaal-socialistisch is. De heer Schollaert
antwoordde ons vroeger dat hij geen revolu-
tionnair tot burgemeester kan benoemen.
Moest hy thans nog dergelijke antwoord ge
ven, dan zouden wij op Anseele wijzen, die
de stad Gent bestuurt, dank zij de stemmen
der katholieken, en dit in gezelschap van
klerikalen van het zuiverste water.
Eindelijk, toekomend jaar zal men trach
ten in 't Vlaamsche land tegen onze vrien
den Van Langendonck, Debunne en anderen
den kiesstrijd te voeren, op de schandaligste
wijze hen uitkrijtend voor partageux
en communards. Doch ons antwoord
zal gemakkelijk zijn. Wij zullen zeggen
Weet gij niet dat Van Langendonck en
Debunne vrienden zyn van Anseele, dien de
klerikalen tot schepene van Gent verho
zen
Welaan, heeren klerikalen, zijt ge nu
mooi genoeg in de doeken gedaan Is de
toer, welke het Gentsch monsterverbond
u komt te spelen, wel genoeg gelukt
En nu. kiezers, die u vroeger hebt laten
beïnvloeden door de schrikbeelden welke de
klerikalen u voor de oogen schiepen, ziet
ge nu hoe deerlijk zij u voorden aap hielden
met hunne kreten van monsterverbond
vernietiging van allen eigendom, vernieling
van familie en huisgezin, Paryzer Commune
en wat weet ik al
Ziet ge nu dat de klerikalen eenvoudig
kluchtspelers zijn, die dienen uitgefloten
te worden
LIBERAL i:
Eenieder weet te Aalst, dat wij im
mer onze beste krachten hebben aan-
g w nd oin het begrip van Ouderlin
gen Bijstand meer en meer veld te doen
winnen bij de arbeiders en ook bij de
burgerij.
Van het allergrootste belang zijn de
instellingen van Ouderlingen Bijstand,
hoe zij ook mogen heeten Hulpfonds,
Ziekenfonds, Noodfonds enz. enz.
voor de arbeiders, want zoozeer de
openbare liefdadigheid (al is zij er ook
noodig) van aard is de karakters te ver
lagen, de gevoelens van eigenwaarde te
verdooven zoozeer de bedelarij van
aard is de harten te bederven en
tot ondeugd en misdaad te leiden, zoo
zeer worden de menschen opgebeurd
door het begrip van Onderlingen Bij
stand, zoozeer worden daardoor de ge
voelens van eigenwaarde en zelfbe
wustheid gelouterd en ontwikkeld.
We bekennen gaarne en niet zonder
fierheid dat ons streven, ons aanhou
dend werk ook zijn invloed heeft gehad
op de ontwikkeling der maatschappijen
van Onderlingen Bijstand in de stad,
door navolging en naijver werd onze
propaganda door anderen gesteund en
zagen we kringen tot stand komen, die
zonder dien geest van naijver nooit
zouden ontstaan zijn.
De kwestie van den Onderlingen
Bijstand voor vrouwen heeft sedert
lang onze aandacht getrokken en wij
hebben de zaak grondig en gewetens
vol onderzocht zor der rekening te
houden van wat reeds elders op dat ge
bied is ingericht, en zonder reeds i n
voege zijnde bepalingen in aanmerking
te nemen.
Nadat wij ons eigen plan tot een ge
heel hadden uitgewerkt, hebben wij
hier en daar een reglement gevraagd,
om met ons ontwerp te vergelijken en
we meenen oprecht, dat wij in ons
eigen plan het goede vast hebben
Het is klaar, dat men bij de stichting
van een Vrouwenziekenfonds twee
punten moet in acht nemen i° de
bezondere gezondheidstoestand 20 hun
ne bezigheden.
Velen denken dat de vrouwen meer
onderhevig zijn aan ziekte dan de man
nen. Welnu oppervlakkig beschouwd
is zulks waar, doch de ernstige sta
tistieken welke wij hebben geraad
pleegd, de uitslagen van menig onder
zoek bewijzen, dat zoo er onder de
vrouwen meer gevallen van ziekte
voorkomen dan bij de mannen, ander
zijds het aantal ziektedagen bij de
vrouwen minder is. Eenieder zal
ook begrijpen, dat de gevallen van
kraambed niet kunnen geteld wor
den in de algemeene bepalingen en
het voorwerp moeten zijn van afzon
derlijke maatregelen nopens verzorging
en vergoeding.
Voor het aanvaarden van nieuwe
leden moet bij Vrouwenvoorzienighe-
den meer gelet worden dan in de On
derlinge Bijstanden voor mansperso
nen, men mag, eenmaal de voorzienig
heid in voege, de kritische jaren niet
uit het oog verliezen.
Bij de inrichting van de Liberale
Vrouwenvoorzienigheid, willen we dus
niet met overijling te werk gaan, maar
met de inrichting een soort van proef
tijd trachten te doorworstellen, die ons
inlichten zal over de bezondere toe
standen in ons midden en over de
maatregelen die voor de toekomst kun
nen genomen worden om de leefbaar
heid der nieuwe instelling te bevorde
ren
We willen eerst en vooral, dat de
Vruuwenvoorzienigheid, geen jaar be
staan noodig hebbe om voor de aan
gesloten leden pratisch nut af te wer
pen we willen, dat de Vrouwenvoor-
zieni-heid haar eigen bestuur hebben,
dat vertrouw en inboezemt aan al de
leden, we wenschen, dat niet alleen
voor de aangeslotenen de genees
kundige dienst zou verzekerd zijn
maar, dat ook vergoeding zou toege
kend worden aan de zieke letjen.
Qm in het eerste te voorzien de
onmiddelijke werking van de Liberale
Vrouwenzienigheid is er natuurlijk
een eerste fonds noodig, en vermits er
nog geene bijdragen zijn gestort ont
breekt dit geheel. We moesten dus
naar middelen uitzien en waren over
tuigd dat we niet lang zouden boeven
te zoeken
Onze Eere-Voorzitter, de volks
vriend Gustaaf LEVEAU was de
eerste om door eene bijdrage van
honderd franken, het fonds der eerste
werking te verzekeren.
Hulde aan Gustaaf LEVEAU
Van nu af mogen we verzekeren dat
de Liberale Vrouwenvoorzienigheid
eene schoone toekomst te gemoet gaat,
en aan vele huismoeders en jonge
meisjes die er zich willen bij aansluiten
veel kommer en verdriet zal sparen.
KONDAG 7 MAART.
Eerste Algemeene Vergadering der
Liberale Vrouwenvoorzienigheid van
Aalst, ten 3 uren namiddag, in
Concordia Schoolstraat.
DAGORDE
1. Inschrijving van nieuwe Leden.
2. Aanvaarding van het voorloopig
Reglement.
3. Kiezing van 't voorloopig Bestuur.
Namens Eerbied en Recht voor Allen,
De Voorzitter,
Jean DE BRUECKER.
De carnaval is weer eens voor een jaar
ad patres. De wijzen hebben nu gedurende
eenige dagen zot geloopen en de zotten - sta
pelgek dat hoort zoo tot der tnenscbe be
staan hierop aarde.
Het is overigens eene praktijk, waarvan
de oorsprong verloren loopt in den nevel der
tyden en waaraan de raensch nog zoo gauw
niet, en mischien nooit, verzaken zal.
Hoort den sterveling die zich in 't pak
van den carnavalzot gestoken heeft, en hy
zal u zeggen dat hy zijn vermaak voor geen
goud verknopen wil. Ziet hier een handelaar,
daar een fabrikant, ginds een rentenier,
elders nog een fonctionnarïs, allen ernstige
rnenschen onder de ernstigste, die 's mor
gens nog heel gestreng hunne bevelen,
hunne raadgevingen gaven en 's avonds
onder de lappen van een vastenavondzot
verholen, het aangezicht onkennelyk ge
maakt door een onmogelijk masker, zich
gedragen als ware de gezonde geest hun
nooit bedeeld geweest.
Wat wilt ge 't is Karnavaleen woord
nog sterker dan'n tooverroè.
't Verkleeden is overigens den menschen
aangeboren.
De wilde volksstammen steken zich plui
men in het haar en hangen zich ringen in
den neus onze vrouwtjes handelen om
'teven. Alleenlijk, hunne ringen hangen in
de ooren en hunne pluimen staan op 'n hoed
waaronder zy heelemaal verloren loopen.
Onze priesters, onze nonnen, onze paters
begijnen, zij steken zich heel het jaar door
in een kleedsel dat hen van 't overige der
menschen onderscheidt en heel hunne macht
maakt. Want, trekt aan den pastoor of pater
eene broek en een jas aan, geef hem schoei
sels en zet hem een bolhoed'op, en hij zal zi'n
gelyk ik of gij een doodgewone sterveling.
En van zotte kuren en dito sprongen ge
waagd hebben wij niet, hier ten lande, de
processie van Echternach, waar de zotten
arie stappen vooruit en twee stappen achter
uit doen, met de hoop den hemel te winnen
Is heel het leven dan geen karnaval P
De karnaval, zooals hy door het valgum
pecus wordt gevierd, is een onnoozel ver
maak dat vvy met veel plezier aanstaren en
graag ook medemaken. Wat wilt ge Men
is niet van hout gemaakt en de gelegenhe
den om zich den last van 't leven te ontge
ven, zyn toch zoo schroomelyk dun gezaaid.
Naar den weerlicht dus met de zwartgal
lige filozofen, die zich het hoofd met assche
bestrooien en bij het aanstaren van zotten
gewemel aan 't filozofeeren gaan over de
wereld en zyn zedelyk verval. Er worden
buitensporigheden bedreven, zeggen zij
Sotgigige «zottm» loopen wat' over de
schreef, sommige zottinnen geven het al
te bont. Wel ja, men treedt niet zoo gemak
kelijk bulten zijne gewoonten zonder eens
mis te trappen, eh En, de bedevaarders
die 's nachts op h-èwegen gaan, zijn dat
altijd zoo'n onschuldige schaapjes P
De goed besneden vrouwtjes maken van
karnaval gebruik omn ns hunne tong den
vrijen teugel te geven de mannen zijn in
algemeenen reg> niet zoo ervaren in het
vak. Zoolang de c< intrigues binnen de
palen der gedoogzaamheid blijzen, steekt r
niet veel kwaads in, zelfs al wordt de waar
heid eens gezegd. Om te sluiten: Weg dus
met de huichelaars uiteen Vuilhemdeken,
die AL de gemaskerdeii uitgeven voor af
schuwelijke zedelooze lieden, de katholieke
damen, juffers eji heerkens inbegrepen, die
het dit jaar, met carnaval, nog al bont ge
maakt hebben.
Wij liberalen, kunnen goed verdragen
dat 't zonnetje wel eens in 't water schijnt,
de hoog moet toch immer niet gespannen
zijn ook verfoeien w ij de hipocriteri die de
katjes maar al te dikwijls in 'tdonker
nijpen, terwyl ze de moraal aan anderen
prediken.
M. Wawelmans (in 't beknopt verslag
staat er M. Wauwermans, maar dat is
't zelfde) is nen Brusselschen kasteelprater,
die nu en dan ook eens in de Kamer wil la
ten hooren dat hij advokaat is en er dan soms
op losgaat als den duivel op Geeraard of als
Geeraard met den duivel.
M. Wawelmans is een katholiek, beter
gezegd een klerikaal van top tot teen, een
klerikaal die zegt zelf met den duivel te
willen meerijden om zyn ziele-zaligheid te
winnen en daarenboven aan een sluier te
geraken of in een ministers koets te mogen
zitten.
De klerikalen en hunne fanatieke blaadjes
verkondigen overal, dat de liberalen man
nen zyn van zonde, hellegebroed, sup
poosten des duivels en nu hoort men een
ïunner godvruchtigste representanten in de
Earner verklaren, dat hy zoowel als de libe
ralen, met den duivel zou meedoen om zyn
doel te bereiken.
't Ergste van al is, dat die Wawelmans
oprecht gelooft, dat Lucifer. Belzebub en
andere kopstukken der hel ons voortdurend
meteen heel leger duivels beloeren.
Het beknopt verslag der zitting van de
v-imer der Volksvertegenwoordigers van
Dinsdag luidt als volgt
De lieer Wauw er minis. Een der
uwen heeft gezegd, dat zoo de duivel hem zijne
hulp aanbood 0111 de katholieke regeering om
ver te werpen, hij het aanbod zou aangenomen
hebben.
De lieer Brutiii. Voorzeker! (Onder
breking).
De heer Wauwerinan». De heer
Braun juicht dus toe
Wat mij betreft, om arme kinderen brood en
soep te geven waarop zij recht hebben, (dat is
voor degenen die do-zaak kennen, zooveel als
om aan 't schotelken te geraken, want nooit
hebben de liberalen soep of brood geweigerd
aan arme kinderen) zou ik niet aarzelen een
eindje weg met den duivel af te leggen 1 (Toe
juiching en gelach, links en aan de uiterste
linkerzijde).
De lieer Feii'iiémoiit. De duivel,
dat is de heer Woeste.
De heer Woeste. De heer Wauwer
mans drijft het te ver In alles moet maat ge
houden worden. (Gelach links, en aan de
uiterst'1 linkerzijde).
De lieer Wauweruiaii». - Ik voeg
er bij dat wij in deze zaak den duivel niet ver
gezeld hebben. (Ha! ha aan dezelfde zijde).
Ik stel de gewetensvrijheid zoo hoog, dat ik
alles opofferen zou om ze te vrijwaren. To
Gent, overigens, behielden wij ons programma,
zooals de socialisten het hunne, Tusschen bei
den ontstond geen verbond
De heer Vauilervehle. Vade retro,
satanas (Gelach aan de linker- en aan de
uiterste linkerzijde):
De heer Moiivllle. Dat alles is geen
drommel waard (Herhaald gelach).
De heer Fnriiémoiif. Loop naar den
duivel(Gelach, bij de socialisten).
De heer Vaiidervelcle. In den ketel 1
De heer Huhin. Trek den duivel
maar voort bij den staart(Gelach).
Wawelmans heeft inderdaad den duivel
leelijk bij den staart getrokken en rond den
ketel van Mondje Pek zal er leute en plei-
zier zijn geweest over de aanwinst van zul
ke schaar nieuwe bondgenooten.
Ja, zeide Wawelmans nog we zoudeninet
de duivel mederijden, want
c< ,.In bet zelfde rijtuig kan men plaatsne
men onder verschillende omstandigheden i
vooreerst na voorafgaande afspraak en met
een goed bepaald plan.
sr»; -
0—
