1
s>
\l
Bericht.
Prijs r» centipmon hot nummer
Vierde Jaargang Nummer 17
Zondag 25 April 'OOO
WILLEMSFONDS
Liberale Werkmanskriug
Onderlinge Bijstand
De Wet Woeste op de
Normaalscholen.
EEN KATHOLIEK
Emmanuel Fettweis.
G ELOOF.
O A Al
Abonnementsprijs'. 3 fr. voor de stad en den t inten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen J Per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST 34 APRIL 19O0.
Zij allen die inlichtingen zouden te
geven hebben of te vragen over het
Bekomen van het pensioen enz. mogen
zich eiken zaterdag van 10 tot 11 uren
voormiddag aanbieden in Graaf van
Egmont Groote Markt, te Aalst.
Daar zal hen door bevoegde mannen
goeden raad worden gegeven en zal er
nota worden genomen van hunne
klachten of opmerkingen.
Met volle vertrouwen mag eenieder
zich tot ons wei.den, we zijn steeds
bereid in de mate van het mogelijke
dienst te bewijzen en recht te eischen
waar zulks noodig is.
Af deeling Aalst
Jaai-lijksch Avondmaal
op MAANDAG, 26 APRIL, te 7 1/2 uur
'savonds stipt, in de Bovenzaal van
Graaf Egmont
Muziek, zangen deklamatie zullen dezen
avond opluisteren.
Alle leden worden dringend verzocht met
hun huisgezin deel te nemen aan deze
gezellige bijeenkomst.
Inschrijving per persoon: twee frank.
De leden welke nog niet ingeteekend heb
ben voor het avondmaal, kunnen 'nog in
schrijven tot Zondagnoen in Graaf Egmont.
De kostelooze boekerij van het Willems
fonds gevestigd in Graaf van Egmont,
Groote Markt, te Aalst, ingang langs de
Leopoldstraat, is open alle zondagen van
101/2 uur tot 11 1/2 uur voormiddag.
van Aalst.
Den ZONDAG 6 JUNI viert de Liberale
Werkmanskring Vooruitgang doo't Werk
van Aalst de 25° Verjaring zijner stichting.
Te dier gelegenheid zullen verschillende
feestelijkheden ingericht worden, onder
andere een groote Betooging, waaraan al
de Liberale Kringen van het arrondisse
ment en zelfs van geheel het land zullen
uitgenoodigd worden deel te nemen.
Liberale Vrouwenvoorzienigheid.
Op ZONDAG 25 APRIL, ten 3 1/2 uren
stipt namiddag, in Concordia Algemeene
Verplichte Vergadering, op boet van 10
centiemen.
Orde van den dag
1. Mededeelingen.
2, Definitieve aanstelling van 't Bestuur.
Eei-l»led en Rcclit voor Allen.
Op Zondag 25 April, ten 5 uren namiddag,
Algemeene Verplichte Vergadering, op boet
van 10 centiemen, bij de medeleden Jaak
Spittaels en Leopold Sedeyn
Woeste de klerikale volksvertegen
woordiger van het arrondissement
Aalst, die erin geslaagd is zich hatelijk
te maken oor alle rechtzinnige vader
landslievende Belgen, door zijne hard
nekkige bekamping van eiken maatre
gel die van aard is ons leger op de
hoogte te brengen der noodwendighe
den onzer nationale verdediging, de
noodlottige man, in een woord u.ie er
toe gekomen is allen vooruitgang te
stremmen zoowel op politiek als op
maatschappelijk en economisch gebied,
Woeste wil zijne laatste levensjaren
opluisteren, door den schandelijkste
daad, die men droomen kan, om den
doodsteek te geven, den genadeslag
aan het openbaar onderwijs.
Het laatste wetsvoorstel door M.
Woeste aan de Kamers voorgelegd be- j
treft de Normaalscholen
De wet van 1895 opgemaakt, ge
stemd en uitgevaardigd door de kleri-
kalen zeiven, verkondigt het volstrekte
recht der provincie en gemeente offi-
cieële Normaalscholen te hebben of in
te richten. Dat is eenvoudiglijk de
bekrachtiging van het grondbegin
sel der vrijheid van onderwijs gewaar
borgd door deGrondwet en standvastig
ingeroepen door de klerikalen. Maar
als er kwestie is van vrijheid, dan ver
staan onze brave klerikalen daardoor j
de vrijheid voor hen zeiven, doch niet
voor anderen.
Het wetsvoorstel Woeste heeft voor
doel de vrijheid der provinciën en ge
meenten scholen in te richten, te on
derwerpen aan de goedkeuring des
konings dat wil zeggen van het kleri
kaal goevernement.
Sommigen zouden geneigd zijn te
doen gelooven, dat deze goedkeuring
maar eene eenvoudige formaliteit daar-
stelt, een bestuurlijke pleegvorm, opge
legd in 't belang zelve der gemeenten
en provinciën.
Maar zoo is geen zins het inzicht
van Woeste, zulks is geenzins het doel
van zijn voorstel, in de ontwikkeling
zijner beweegreden verbergt de opstel
ler van het wetsontwerp het doel niet
dat hij bereiken wil en hetwelk is
voortaan de stichtingvan nieuwe Nor
maalscholen, door liberale gemeenten
en provincie te verbieden.
Zelfs dat is niet voldoende. Inder
daad in de middenafdeeling is er be
kend geworden, dat die wet-Woeste
terugwerkende kracht moet bebben en
het goevernement zal veroorlooven de
bestaande Normaalscholen af te schaf
fen der provinciën en gemeenten Nor
maalscholen ingericht uit kracht der
wet van 1895.
Het schandalig ontwerp dat M.
Woeste zich niet schaamt aan de goed
keuring van de Kamers der volksver
tegenwoordigers te onderwerpen kan
dus samengevat worden als volgt
Volstrekt verbod aan de liberale
provinciën en gemeenten nieuwe Nor
maalscholen in te richten.
Bestendige bedreiging van afschaf
fing der thans bestaande gemeente- en
provinciale Normaalscholen.
En vermits thans het meeste deel
der Staatsnormaalscholen zijn afge
schaftde nog bestaande geheel ge-
klerikaliseerd werden en slechts een
zeer beperkt getal leerlingen mogen
aanvaarden vermits men nevens de
geklerikaliseerde Staatsnormaalscho
len geene andere dan vrije Normaal
scholen zal dulden ingericht door kle
rikalen, zoo kan de toestand van het
openbaar onderwijs in Belgie met deze
korte woorden bepaald worden
I11 België mag liet openbaar
onderwijs slechts gegeven wor
den door klerikale onderwij
zers.
Maar zelfs dat is nog niet voldoende.
Stilaan ziet men de wereldlijke onder
wijzers verdwijnen. In de vlaamsche
dorpen wil men zelfs geene klerikale
wereldlijke onderwijzers meer, overal
worden ze vervangen door klooster-
personeel door broeders en nonne-
kens.
Zoo werd gisteren nog te Waerbeke,
een dorp van het kanton Geeraards-
bergen, de gemeente-onderwijzer die
overleden was, vervangen door een
nonneken van het klooster van Sant
bergen, die er voortaan gansch alleen
het onderricht zal verschaffen aan al
de kinderen der gemeente, jongens en
meisjes van 6 tot 14 jaar
In plaats van een onderwijzer te
benoemen komende uit eene staats
normaalschool, ofwel een onderwijzer
opgeleid in eene vrije katholieke nor
maalschool, heeft men op order van
den pastoor der gemeente verkozen
het onderwijs toe te vertrouwen aan
een nonneken.
En zoo gaat het en is,het gegaan in
menig dorp van ons arrondissement.
Ook zullen na korten tijd de kloos
ters van paters, broeders en nonnen,
de eenige meesters zijn van het
onderwijs in Belgie. De wet Woeste
heeft juist voor doel de vorming te
beletten van onderwijzers en onder
wijzeressen die aan de kloosters het
monopool van het onderwijs zouden
kunnen betwisten.
Aan onze vrije en onafhankelijke
medeburgers behoort het te zeggen of
dergelijk voorstel mag doorgaan Wat
mij betreft ik meen dat het tijd is het
houfd op te beuren en door eene alge
meene beweging van geheel de anti
klerikale bevolking, die de overgroote
meerderheid uitmaakt van het land, de
on beschaamden te verhinderen Belgie
te herschapen in een otmetelijk kloos-,
ter van nonnen en capucienen.
Jules RENS,
Volksvertegenwoodiger.
keurt »le klerikale gazetten af.
Een lesje ran deftigheid en godsdienst
Le Courrier da Soir is een katholiek
orgaan van Verviers, dat dagen aan dagen
de vrijmetselarij aanrandde en onder de
somberste kleuren aanstelde. Het blad, in
een zieken aanval van gallig fanatisme,
komt de lyst der dignitarissen af te kondi
gen van de loge Le Travail van Verviers
ze derwijze willende broodrooven.
Een groot KATHOLIEK nijveraar, hier
over verontwaardigd, zond den volgenden
brief aan de katholieke vod
OPEN BRIEF
aan CownHer du Soir.
Heer Opsteller,
Sedert eenigen tyd randt gij de vrijmetse
laars aan laat me te dien opzichte, U vry
af mijne gedachte zeggen
Mijne opinies zijn door iedereen gekend,
zonder dat ik ze daarom ook ooit uitgestald
heb ik heb ze nooit aan mijne tegenstrevers
verborgen, de vrijmetselaars "inbegrepen
hebben ze immer geëerbiedigd voor mij.
Ik ben katholiek en doe m'n plicht hoe ik
best Kan. Maar ik houd er aan u te zeggen
dat ik protest, aanteeken tegen uw veldtocht
van personaliteiten aan mouchardise of
soionnerij grenzend, en tegen het gebrek
aan hoffelijkheid, dat opvalt in uw penne-
twist.
Vergeet niet dat uw blad een richtsnoer
is, niet alleen op politiek gebied, maar
vooral op godsdienstig en dat gü door uw
gedrag schade doet, ten eerste aan die
welke hunne plichten als katholiek volbren
gen door ze te doen doorgaan voor 't geen
ze niet zijn, en ten tweede aan de princiepen
welke gij beweert te verdedigen, den
tegenstrever latende gelooven dat zij de
bronne zijn waar gij uwe bewijzen put.
Dat gij, niet de voorschriften der vrij
metselarijdie slechts 't afschrift zijn der
katholieke, maar de gedragslijn der vrijmet
selarij bestrijdt, die slechts het tijdelijk wel
zijn van den mensch beoogt, goed dan, dan
ben ik met u t' akkoord. Maar waarom
dan deze persoonlijkheden Welken uitslag
verwacht gij van die afkondiging van
namen, welke iedereen kent P Indien 'tis
om ze te bekeeren handelt ge verkeerd
indien 't is om hun kwaad te berokkenen
dan handelt ge weinig christelijk.
Wat betreft die hoedanigheidswoorden
(scheldnamen) waarvan uw artikel over
vloeit, tot wat dienen die scheldwoorden
zjjn geen redenen en hebben NOOIT iemand
overtuigd
Zoo andere gazetten jegens u dezelfde
woorden gebruiken, toon door de uwe dat
aan uwen kant de menschen van goede op
voeding zitten.
Aanvaard, Heer Opsteller, mijne beleefde
groeten,
Dat is een goede les.
We leggen ze 't Vuilhemdeken en Den
der vodde op het hart. Die katholieke heer
spelt hen dan eens duchtig de les en ze
mogen allemaal een toontje lager zingen.
Alle middelen zijn niet goed, als men
meent de machtigste te zijn. En vooral niet
aan de katholieke partij, die gestadig op
haar deftigheid en godsdienst roemt, en
alle dagen toont, dat ze deftig en godsdiens
tig den brui geeft van alle kieschheid en
geloovigheid.
Hun geloof is een kieswapen. en hun def
tigheid is laster.
Wat de katholieke heer Fettweis van
Verviers aan Le Courrier du Soir schrijft,
dat denken vele deftige katholieken onzer
stad over De Volksstem en De Denderbnde
al durven ze 't niet zeggen omdat ze be
vreesd zijn voor de christelijke liefde der
meesters van die gazetten, of willen ze
't niet zeggen omdat ze weten dat het toch
niet helpen zou, omdat de schandalige poli
tiek dier vuilbladen de politiek is van het
klerikalism.
Is 't geen wonder dat naarmate de mees
ters van ons land alles klerikaliseeren
de justicie, het leger, het onderwijs, de
administratie, in een woord al wat onder
hun bereik is gevallen, het geloof meer en
meer verdwijnt.
Is het geen wonder, dat na 25 jaren lang,
de goede volksscholen te hebben' bestreden,
bekampt en afgeschaft, na overal met het
geld van alleman partijscholen te hebben
gesticht, na al de scholen de hunne en ook
de gemeentescholen te hebben gevuld met
meesters en meesteressen komende uit de
bisschoppelijke normaalscholen of met pa
ters, broederkens en nonnen, de klerikale
gazetten jammerkreten slaken over het
aanhoudend verminderen van 't geloof.
Zou men niet zeggen, dat hoe klerikaalder
het onderwijs wordt, hoe grooter het onge
loof, zou men niet zeggen, dat de klerikale
scholen sedert 25 jaren broeinesten zijn
geworden van ongeloof en goddeloosheid.
Het geloof vermindert, zoo luidt de dage-
lyksche weeklacht van priesters en kleri
kale gazetten. Aan wie de schuld
De schuld daarvan ligt natuurlijk aan de
klerikalen en de heerschzuchtige priesters,
die van eene leering van menschenliefde,
eenvoud, toegevendheid en wetenschap,
gelyk de leering van Jesus was eene kari
katuur van godsdient hebben gemaakt
gesteund op haat en nyd, op uiterlijk pracht
vertoon, op fanatism en domheid.
Hoe zou het geloof bij de menschen niet
verminderen als ze dagelijks zien hoe de
priesters en al de aanhangers van 't kleri
kalism juist het tegendeel doen van hetgeen
ze aan anderen voorhouden, hoe hunne
daden in tegenstelling zijn met Jesus leer.
Vast zeggen ze tot de onnoozelen. vast en
doet versterving en zy leven in weelde en
genot, kennen noch zorg van huisgezin,
noch kommer voor den dag van morgen
vast en doet versterving roept de opper
priester, de bisschop en als hy voor het volk
verschynt is hij zoo zwaar en zoo vet, dat
hij zich niet meer bewegen kan.
(Als monseigneur Stillemans het Vormsel
bedient blijft hy op zyn stoel zitten en moe
ten de vormelingen voor hem defileeren).
IJdelheid der ijdelheden, leeren ze aan het
volk, alles is ijdelheid op deze aarde, hecht
uw hart niet aan aardsche goederen.... en
ze bewonen paleizen, kloppen geld met alle
ceremonien, vergaren fortuinen en komen
bij elke gelegenheid te voorschijn behangen
met zijden kleeren, met zilver en goud en
edelgesteenten.
Hoe is het mogelijk, dat het volk de oogen
niet zou openen en niet zou vragen is dat
uw geloof uwe heerschappij gevestigd
op dwang en geld
Geloof P Wat zou het volk moeten geloo
ven. Tracht naar kennis en wetenschap,
zeide Jesus tot zijne discipelen en dat zoo
eenvoudig geloof aan de Onbekende Al
macht, die de geleerdste paus zou min be-
grypt als de eenvoudigste werkman, is door
ue priesters vervangen door het verplicht
geloof aan onwaarheden en dogma's waar
van het getal nog immer vermeerdert.
De menschen moeten gelooven, dat de
wereld geschapen werd vöor 6000 jaren, dat
Josuha de zon deed stil staan enz. enz.
Geen enkel redelyk schepsel, hecht daar
heden nog geloof aan, zelfs de priesters niet
en velen zijn er die het openlyk zeggen en
schryven.
Het geloof is onverandelijk zeggen de
priesters aan het volk en nu moet het volk
op straffe van excommunicatie gelooven
aan de onbevlekt ontvangenis, die door den
H. Dominicus als eene grove ketterij werd
veroordeeld, nu moeten de menschen 'sedert
eenige jaren ook gelooven aan de onfeil
baarheid van den paus, die bestreden werd
door de geleerdste bisschoppen van 1870
aartsbisschop Strossmayer, monseigneur
Dupan loup bijna al de Duitsche bisschoppen
loochenden, dit nieuwe dogma.
Dat al zulke buitensporigheden geslikt
worden door snullen is onbetwistbaar, hoe
onmogelijker sommige leerstellingen zijn,
hoe gereedelijker ze door de fanatieken
worden aangenomen. Maar dat het getal
vermindert natuurlijk met den dag, niette
genstaande het klerikaalste onderwijs.
Het volk reist, het reist zelfs veel. Die veel
reist heeft gelegenheid veel te hooren en te
zien, dat stemt tot nadenken, tot overwegen,
tot meer geestesontwikkeling, tot meer on
afhankelijkheid.,.. en tot min geloof, aan
het geloof, dat de klerikale partij en de
Sriesters zelfs met geweld zouden willen op-
ringen en dat ze toch zei ven niet hebben.
Oh de indruk langzamerhand te weeg
gebracht door de.... ik zal maar zeggen
heidensche levenswijze der klerikalen en
der priesters, die de klerikale partij aankle
ven en groot willen houden om er hunne
macht en hun weelderig bestaan op te steu
nen, groeit van lieverlede aan en veropen
baart zich door die vermindering van geloof
die de publicisten van den domper eenparig
bestatigen en die sommige idioten blaadjes
meenen te keer te gaan, door het opdisschen
van artikels welke nog dommer en zedeloo-
zer zijn dan sommige kapittels van den
Bijbel.
Men denke niet dat die geloofsverminde-
ring niet grooter is dan men ze zich veropen
baren ziet, zij is vooral groot in de klerikale
rangen, omdaLdaar vooral de huichelarij de
overtuiging heeft vervangen. Naar de kerk
gaan, meeloopen in de processie, zijn
Paschen houden, alle pastoors salueeren
enz. in hunne stad... Dat is voldoende, voor
de geloovigen en daarmee zijn de pries
terstevreden dat is voldoende voor hunne
heerschappij en hun geldgewin. Wat hoeft
er meer
Het eenvoudige, humane geloof Van
Jesus en zijne leering kan men in weinige
woorden samenvatten/ Houdt de kooplieden
uit den tempel, bemint elkander, weest
verdraagzaam, tracht naar kennis.
En nu de tempels zijn vol sjacheraars, de
priesters zaaien twist en tweedracht, al wie
niet buigt voor hen wordt gevloekt en het
volk moet dom blijven.
Een klerikaal blad, een van die organen
der geestelijkheid, welke een geloof willen
behouden, waarmee ze zeiven dagelijks den
spot drijven schreef Als er in een her-
berg tien zatlappen hunnen goddeloozen
praat zitten te vertellen zijn er vast negen
by. die nauwelijks hunnen naam kunnen
zetten.
Wij integendeel bestatigen dat er onder de
ongeletterden ook geene ongeloovigen zijn.
Hoe grooter de onwetendheid in een land
hoe grooter het blind geloof en ook het bij
geloof. In de verachterde gemeenten van
Belgie bestaat nog immer het geloof aan
spoken, tooveraars, verschijningen enz. dat
in de steden, zelfs de katholiekste geheel
verdwenen is, behalve bij enkele achter
lijke, van alle onderwijs verstoken indivi
duen.
't Geloof verminderten dat zouden de
klerikalen willen beletten, zelfs door 't ge
weld Ze verbergen het overigens niet
Le Journal de Bruxelles schreef in Juli
1898Vroeg of laat vrijwillig of door
'tgeweld, zullen de ongeloovigen gedwon
gen worden neer te knielen. La Croix
(Het Kruis) schreef De verdediging van
het geloof door de macht der wapens zal be
ginnen overal waar het in gevaar zal zijn.
Pater Roothaan, generaal der jesuieten
riep uitNeen onze brandstapels zijn
niet uitgedoofd en we zullen het de ongeloo
vigen wel doen voelen. En onlangs preekte
pater Didon Als de overreding niet ge
lukt, moet men het zwaard trekken, straf
fen, de hoofden afslaan en hij voegde er
bij dat zijn de princiepen die zullen ze
gepralen ondanks de beschaving.
Is het mogelijk, dat de kracht van een ge
loof. dat tot zulk despotism leidt niet ver
minderen zou
De klerikale party, (want geloof, politieke
priesters en klerikale partij maken heden
daags maar een zelfde ding meer uit) de kle
rikale party behandelt de menschheid als de
brutale meester zijn hond, hij roept hem tot
zich nu met bedreiging dan met zoete woor
den. maar houdt de roede gereed om hem in
elk geval te kastijden. liet gewenschte
slachtoffer kent den meester, heeft meer dan
eens de roede gevoeld en loopt van hem weg
ondanks bedreigingen en vleierij.
Alzoo gaat het geloof om zeep I!
8*
- V
\nwmm
0—
