I SSjgfP ét M NT Bericht. Pri;s T< n|irpff|Ar Vierde Jaargang Nummer ID Zondag 9 Mei 1!m Willemsfonds. Liberale IV erkmanskring Op den Buiten. Antimilitaristen. Uit den herderlijken brief Hel Willemsfonds te Aalst. Abonnementsprijs:3 fr. \j Men abonneert zich voor de stad, ten kant Prijs der Annonces: j J^men 75 centiemen Per Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst. Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank AALST 8 MEI iOOO. Zij allen die inlichtingen zouden te geven hebben of te vragen over het bekomen van het pensioen enz. mogen zich eiken zaterdag van 10 tot 11 uren voormiddag aanbieden in Graaf van Egmont Groote Markt, te Aalst. Daar zal hen door bevoegde mannen goeden raad worden gegeven en zal er nota" worden genomen van hunne klachten of opmerkingen. Met volle vertrouwen mag eenieder zich tot ons we. den, we zijn steeds bereid inde mate van het mogelijke dienst te bewijzen en recht te eischen waar zulks noodig is. Aalst. De kostelooze boekerij van het Willemsfonds gevestigd in Graaf van Egmont, Groote Markt, te Aalst, ingang langs de Leopoldstraat. is open alle zon dagen van 10 1/2 uur tot 11 1/2 uur voor middag. Nleuwerkei'lten De kostelooze boekery (onderafdeeling van het Wil lemsfonds), gevestigd hij den vriend Adam, Kwalestraat, is alle zondagen open van 7 tot 8 uren 's morgends. Liederenavoiiileu. Alle meisjes worden verzocht 's maandags's avonds naar de Liederavonden te komen in het lokaal Graaf Eamont, Groote Markt. Vrije ingang langs de Leopoldstraat. Ko«»rafdeelliig'. der Koorafdeeling van hebben plaats 's Vrijdags 's avonds, in Vier Winden, Keizerlijke Plaats. De herhalingen het Willemsfonds de Op ZONDAG 16 MEI neemt de Liberale Werkmanskringen de Fanfarenmaatschap- py Lts Vrais Amis Constants deel, aan de Inhuldiging der nieuwe Vlag ge schonken aan de Vrijheidsliefde te Gent. De leden die de reis medemaken kunnen zich laten inschrijven bij de Doden of bij den heer Voorzitter Gustaaf LEVE AU, tot Donderdag avond 18 Mei. Prys heen en weer fr. 1,15. Op ZONDAG 23 MEI, ten 3 1/2 ure na middag, Algemeene Verplichte Vergadering op boete van 25 centiemen.' i/ay'<rde 1. Verslag der laatste Algemeene Verga dering. 2. 25* Verjaring. Detouging. 3. Reis. 4. Mededeelingen. - o— Oiidei-Hleuiiiii§p>r<)iids legen de Werkeloosheid. Op DONDERDAG 26 MEI (O. L. H. Hemel vaart) ten 4 ure namiddag, Algemeene Verplichte Vergadering op boete van 10 centiemen. Dagorde 1. Driemaandelyksche rekening. 2. 25'Verjaring van den Liberalen Werk manskring. 3. Mededeelingen. van schrik, aan de Belgen de permissie vragen over hun grondgebied te trekken Het dient gezeid, dat Denderbode zijne meening staaft, door aanhalingen uit een artikel van de franskiljons-C/irwugwe die in 't algemeen het tegenovergestelde ver dedigt van hetgeen de liberale partij eenpa rig in haar programma heeft geschreven. Wat de katholieke minister van oorlog in de Kamers verklaarde, t'akkoord met vele katholieke volksvertegenwoordigers, t'akkoord zelfs met d°n koning en met M. Schollaert hoofd van 't ministerie,t'akkoord ook met geheel de linkerzijde, die hem toe juichte, heeft voor Denderbode veel min waarde, dan de opinie van een kribbelaar der Chronique, die er als een hersenlooze zwanser maar op losgaat. De katholieke minister verklaarde 1° De inrichting van ons leger laat te wenschen 2° de effectieven zijn onvolledig 3° in geval van oorlog zou het aantal manschappen onvoldoende zijn 4° het vrijwilligersleger is in ons land niet te verwezenlijken 5°de herinrichting van het leger dringt zich op 6° tegenover het vaderland moeten de rijken zoowel als de armen hunnen plicht ver vullen. Het is onbetwistbaar, dat de minister van oorlog de waarheid spreekt, het mili tair onderzoek heeft het ook bewezen en al de bevoegde mannen zijn het eens 0111 te verklaren en te bevestigen, dat indien men nu op 't onverwachts eene algemeene mobi lisatie moest beproeven, men zelfs ge- n 100.000 man bijeen zou krijgen om te velde te trekken. Volgens Denderbode, in dit geval bewon deraar geworden van de ook in dit geval anti-liberale franskiljons-C/iron/gne zou de Burgerwacht voldoende zijn om de orde te handhaven in de steden waaruit de garni zoenen trekken. Maar dan zou ze ook den dienst in de versterkte steden en in de for ten moeten waarnemen en zelfs, dat werd uitdruk nel ijk in de Kamers gezegd, des noods mede uittrekken tegen den vijand. M. Woeste en zijne aanhangers vinden dat veel beter, dan de herinrichting van het leger op demokratischen voet. De instelling der Burgerwacht is impopu lair, meer nog, ze is slecht om drie groote reden le De inrichting is niet algemeen, in de meeste gemeenten bestaat ze ternauwer nood op papier, in de anderen is ze werkda dig, hetgeen strijdig is met de grondwet wel ke zegt Alle Belgen zyn gelijk voor de wet 2e De last van den dienst der Burger wacht valt in de steden van eenig aanzien schier uitsluitelijk op de kleine burgery, die niet alleen dienstplichtig is tot 40-jari- gen ouderdom, maar, daarenboven nog de kleed ij zelve moet bekostigen, en er soms 3 en 4 personen worden genomen uit het zelfde huisgezin, hetgeen oprecht schanda lig is. 3e ln geval van oorlog kan de Burger wacht verplicht zyn, te velde te trekken en dat is heel strijdig met den geest der instelling. Die dat geschreven heeft is rijp voor 't zot huis. Eenige regels hooger schreef hij. dat de burgerwacht moet blijven bestaan, die wij. liberalen willen afschaffen, om daarna te zeggen, dat wij alleman soldaat en bur gerwacht willen. Dobbel is nog zoo dik. In een merkwaardig artikel in de Volhs- gaze' heeft M. Rens. volksvertegenwoor diger de kwestie behandeld en uitgelegd wat de liberalen willen Vermindering van diensttijd, arm en rijk gelijk voor den dienst uitbreiding der vrijstellingen, zoo- dat. het leger niet meer manschappen zoo tellen als nu een echt nationaal uemokra- tisch legeren dat wil obk de katholieke mi nister Hellebaut. 't ls dus uitgemaakt en zoo klaar als de helderste bronnen De klerikalen zyn anti militaristen. Denderbode, 't orgaan der groote kleri kale politiekers der Woeste-stad-en-gouw schrytt Honderd duizend manschappen moe- ten wij hebben die te velde kunnen trekken 100 duizend manschappen dat is de redding, want niemand zal ons durven aanvallen. Potverdekke I wie had er ooit gedacht, dat wy kleine Belgskens zooveel ontzag inboezemen aan onze naaste geburen. de Franschen en de Duitsctiers, zonder te ge wagen van de Engelschen. Die natiën welke over een millioen sol daten beschikken, zullen waarschijnlijk in geval van een gebeurlyken Europeeschen oorlog, eerst met veel beleefdheid eu bevend Verdienen de klerikalen. die de gebrek kige en onrechtvaardige inrichting der Burgerwacht willen behouden, die tegen de afschaffing zyn der walgelijke loting, die de zielkoopery als eene heilige instelling handhaven, en de vernederende, onvader- landsche plaatsvervanging niet VVoeste- hardnekkigheid verdedigen, verdienen die klerikalen den naam antimilitaristen. Zeker neen Dat men in onze stad de proef neme en aan al de jonge burgerwaciiten, die voor 20 jaren ingelyfd worden de volgende vraag stelle Wat zoudt ge verkiezen, een jaar werkelyken dienst bij het heringericht leger waarin zoowel ryken als armen dienst zul len nemen, ofwel de 20-jaren lange karwei der burgerwacht, met het vooruitzicht nog te velde te moeten trekken in geval van oorlog, als reeds de gewezen soldaten sedert lang huiten de lichtingen vallen die nog op geroepen kunnen worden. We zijn zeker, dat de overgroote meerder heid der 500 burgerwachten zoowel katho lieken als anti-klerikalen zouden antwoor denWe verkiezen een jaar dienst bij 't leger, boven de karwei der Burgerwacht. We kennen jonge mannen te Aalst die als vry willigers dienst hebben genomen by het leger, uitsluitelijk om aan de inlijving bij de burgerwacht te ontsnappen. We kennen er anderen die de stad hebben verlaten met het zelfde doel. Het slot van Denderbode's Chronique artikel verdient ingelijst te worden Hoe komt het, vraagt hy, dat. we solda ten te kort hebben c< Wij hebben slechts soldaten te kort voor dezen, de liberalen en de groenen, die alleman soldaat en alleman burgerwacht willen. Zijt gij amber, vroeg een wijsgeer, Aan een nietig klompje stof, Dat door zoeten geur hem trof. Neen, maar 'k woonde een korte poos, In gezelschap van de roos. 't Zou ook wonder zyn als iemand jaren lang in gezelschap zou komen van ruwe mannen, die vloeken en tieren, vechten en met messen steken zonder dat die ruwheid op hem invloed zou hebben de omgeving, de omgang, het voorbeeld oefent altyd in vloed op de karakters der menschen. Maar 't zou ook won'.-r zijn, dat het leven te midden der sciidbrmtiatuur, te mid den der weelde van den zomer, te midden der grootsche eenzaamheid van den winter of der machtige geluiden van den storm zonder invloed zouden zyn op het gemoed der volkeren. En zoo is ook het bestendig leven in een dampkring van fanatism en bygeloof van groot gewicht geweest voorde min-of meer verstandelijke en zedelijke ontwikkeling der bevolking, welke niet in staat was zich aan den invloed daarvan te onttrekken. Helaas I op de buiten waar het voor op recht invloedrijke menschen, zoo gemakke lijk zou zijn het volk naar het goede te lei den waarde mooie natuur, de bloemen, de heele pracht van wasdom en wonne, zoo tot vrede eu genegenheid, tot edele inenschen- liefde nopen hebben de meeste invloedrijke personen eerst gezorgd voor den dampkring van fanatism onder welks invloed de beste gevoelens te leur gaan. In de fanatiekste gemeenten, waar een mensch vermoord zou worden als hij des zondags verzuimen zou naar de kerk te gaan, treft men het meeste bijgeloof aan, de meeste onwetendheid, de meeste barbaarsch heid. In die gemeenten, is de pastoor de op perste baas en wordt er op elke kermis met de messen gewerkt en soms ook op andere zondagen, wordt er afschuwelijk gevloekt en getierd geen enkele verzuimt de zon dagmis, geen enkele durft 's vrydags vleesch eten, geen enkele mag eens lustig dansen en ook geen enkele waagt het eene vry zin nige gazet te lezen, veel min voor een libe raal te kiezen. Al de rest wordt zoo gemakkelijk verge ven, de pastoor heefteen vasten tarief voor de vloeken, voor de messteken, voor de moorden, voor de brandstichtingen men gaat te bichten, men krijgt voor penitentie 5 vaderonzen en 5 weesgegroeten en in den offerblok een geldstuk waarvan de grootte afhangt van de hoeveelheid vloeken, de breedte van den messteek enz. Daar heeft ieder zijn voordeel bij de pas toor blijft de baas en heeft een welvoorziene kelder en de parochianen hebben voor een kleinigheid altijd een zuiver geweten. Slechts voor het lezen en voor het kiezen is de pastoor onverbiddelijk, dat zou zyne zaakjes bederven en den wijnkelder ook, daarom maakt hij jacht op al wat van aard is zyne kudde uit de onwetendheid te helpen en slaat in den ban al degenen, die een stem zouden geven aan een liberalen kandidaat. Hier en daar evenwel zyn er op den bui ten personen geweest, welke hun best heb ben gedaan om den nadeeligen invloed van het fanatism af te weren en in die gemeen ten treft men dan ook ontwikkelde men schen aan, lieden met een vry gemoed en vast karakter. Onder de gemeenten waar vrijzinnige mannen hunne beschavenden invloed deden gevoelen mogen we onder andere (want er zyn er verscheidene in ons arrondissement) Nieuwerkerken noemen, waar het fanatism dank aan den liberalen burgemeester Mr. Baeten, ingetoomd werd en de inwoners nog steeds, die onafhankelijkheid en verdraag- heid in eere houden, welke het kenmerk zyn eener vrijzinnige bevolking. Door onderwijs moet zoo stilaan de on verdraagzaamheid verdwynen. 'tls klaar dat we belasterd worden opgemeene wyze, M. Brys die te Nieuwerkerken sorak over het volkslied en het volk opwekte, liederen te leeren, waarover zy of hunne kinderen niet behoeven te blozen, in plaats van da waardelooze, soms slechte liederen over moorden en dies meer, welke altijd af te keuren zyn, M. Brijs voorzitter van het Willemsfonds, die geen woord repte over politiek of godsdienst wordt niet te min uit gescholden voor godsdiensthater, geus en wat al meer. Men begrijpt evenwel, dat al die lieftal ligheden ons onverschillig laten, zoo dik- wyls we de gelegenheid hebben zullen we te Nieuwerkerken en elders optreden en zullen we met onze zangers en ons dames koor, feesten inrichten, aie, wij zyn er reeds zeker van, overal groot succes zullen heb ben. Het fanatism heeft in onze streek in de laatste jaren, dank zy onophoudende propa ganda, een gevoeligen stoot gekregen. By na nergens zou de bevolking nog de hand leenen tot het steenigen van vrijzinnige menschen, die de driestheid zooverre drij ven, aan de parochianen belangrijker din gen te verhalen, dan 'tgeen ze plegen te hooren inde politieke-en andere sermoenen. Daarom wordt het werk van het Willems fonds Onderwijzen, door de fanatieken zoo verfoeid, doch juist die haat moet de voor mannen van die Maatschappij aansporen tot niet-rusten, tot onverpoosd voorwaarts streven op den ingeslagen weg. Het is de rechte. door DenideratuN Josephus Merrier, Kardinaal priester enz» te Meehelen. Gy hebt in den hemel eene Voorzienig- heid, louter vaderlijk, wys en machtig, die over u waakt en u bewaart: Wees dus niet bezorgd voor uw leven, wat gij eten zultnoch voor uw lichaam, waar- mede gij u zult kleeden.... Aanschouwt de vogelen des hemels zy zaaien noch maaien en zij vergaderen niets in de schuren en uwe hemelsche Vader voedt ze toch. En zijt gy niet veel meer dan die vogelen Oefl En zeggen dat dien zeever uit 't brein komt van een priester die, volgens men ons vertelt, een groote geleerde bol is De mensch vergelijken inetnen vogel, 't Is nog al ver gezocht. Heeft de vogel huis huur, contributien, brood, vleesch, aardap pels, kleedingsstoffen en verdere benoodig- heden te koopen Pas d'argent, pas de suisses, zegt de franschman en ook de belg. Geen geld, geen waren al moest ge van honger crevee- ren. De Staat doet den armtierigen huisraad van den sukkelaar, publiek op de markt ver koopen, wanneer hij zyne contributien niet kan betalen de handelaar zendt hem den deurwaarder wanneer hy een weinig in zyne betalingen ten achter bljjft, maar de vogel leeft onbezonnen, winter en zomer, zonder centen op zak en vindt zelf zynen kost in een paardenkeutel. 't Verschil is nog al groot, nietwaar Monseigneur Mercier We lezen in Het Volksbelang van Gent. Maandag 26 April vergaderden de Willems- fondsers van Aalst om hun jaarlijksch avond maal. De groote zaal van de Liberale Associa tie was heelemaal bezet door deelnemers, waaronder een groot aantal dames. Het avondmaal werd voorgezeten door den heer Achille Brijs-Schouppe, voorzitter der plaatselijke Afdeeling. Aan de eeretafel zaten de bestuurleden aan. Vermelden we terloops den ijverigen secretaris den heer Felix Calle- baut, verders de heeren Jozef De Blieck, plaatsvervangend senator en gemeenteraads lid, Gustaaf Leveau, den eerbiedwaardigen 63jarigen voorzitter van den Liberalen Werk- manskring en gemeenteraadslid, Corneille Van Branteghem, secretaris der Liberale As sociatie en plaatsvervangend gemeenteraads lid, Odilon Van der Schueren, plaatsver- vangendvolksvertegenwoordiger en gemeente raadslid, Notaris Albert De Windt, voor zitter der Liberale Associatie en gemeente raadslid, Leo Camui schatmeester der Libe rale Associatie, Josse Van Opdenbosch, on dervoorzitter van den Liberalen Werkmans kring,Jan De Bruecker, voorzitter van den Onderlingen Bijstand, Mevr. Achille Brijs- Schouppe. voorzitster der Liberale Vrouwen voorzienigheid, Mevr. Alf. Gheys, voorzit ster der Liederavonden. Al de personen van aanzien opnoemen, die er van gehouden hadden het Willemsfonds te vieren, kan niet. Het zeer onvolledig lijstje hierboven bewijst echter welken hoogen rang deze Afdeeling bekleedt, van welken overwe genden invloed het Willemfonds te Aalst is, zooals het maandelijksch verslag het terecht zei. De heer Brijs verontschuldigde de afwezigen de eenen belet door rouw, de anderen door ziekte, nog anderen door bezigheden waar onderdeeere-voorzitter.de heei'Emiel Franckx bedlegerig. De voorzitter stelde voor (en dit werd aangenomen) hem als blijk van sympa thie, een wensch tot spoedige herstelling le sturen. Dan sprak de heer Brijs over het groo te werk, dat sedert het laatste avondmaal af gelegd werd over het Ilooger Onderwijs voor et Volk, waar professors" Fredericq en Ver- e< uillie optraden, over de Liederavond-n, ret-ds bijgewoond door 75 meisjes, over het \1 nnenkoor (18 leden), het Dameskoor (81 leden), het Kinderkoor (40 knapen en meis- |es), de Letterkundige en Wetenschappelijke Afdeeling, slechts onlangs gesticht en waar reeds optraden de heeren P. Cornelis, leeraar, met De gewervelde dieren Paul Michiels. advokaat, met Moraal en de leer van Chris tus C. Moens over verlichting en ver branding (met proefnemingen) Mejuffrouw Amanda De Saedeleer mei c Willem Kloos hij sprak ook over de gezellige Onder-Onsjes en over de Bibliotheek. Maar hij sprak over nog meer hij wees er op hoe ons doel in ruimeren kring bekend werd en hoe we onze werkzaamheden nog op groo- ter schaal gaan inrichten, dan het tot nog toe gedaan werd. Reeds werd daarmee aangevan gen te Nieuwerkerken, waar een hulpbiblio theek gesticht werd op de kosten der Afdee ling een heerlijk feestje werd aldaar gegeven ter"gelegenheid voor de opening van de boe kerij. Talrijke boeren en boerinnetjes waren opgekomen niettegenstaande het uitdrukke lijk verbod van den onderpastoor 0111 de lieve zangeressen uit Aalst te hooren de mooiste Vlaamsche liedjes werden hun in koor en afzonderlijk voorgezongen met begeleiding van viool en aan iD de aanwezigen werd er een aangeleerd «.Hij die geen liedje zingen kan» en op 10 minuien tijds zongen de boertjes en boerinnetjes het liedje mee, dat voor hen op zettelijk afgedrukt was. Op dit feestje voerden het woord de heeren Rens, volksvertegenwoordiger, Leveau, gemeenteraadslid, Van Opdenbosch (cenige woorden over de schepping der wereld) en A. Brijs (over het Vlaamseh lied). Deze laatste, als voerzitter, schetste ook de geschiedenis van het Willemsfonds, en spoorde de Nieuwerkerkenaars aan vlijtige lezers der bibliotheek te worden. De bijval was zoo groot dat dikwijls gebisseerd werd en aangedrongen om terug te keeren, wat dan ook beloofd werd. Naburige dorpen vragen ook dergelijk feestje en een boekerij. Persoonlijke bezoeken werden bij voorzitter en bibliothekaris gedaan uit Hedersem, Moorsel, Hofstade, Oordegem, om aldaar hetzelfde in te richten en reeds hebben ze te Erembodegem een lokaal en een Doekbewaarderalleen de boeken ontbreken. Meer nog in die dorpen vraagt men ook het inrichten van Liederavonden en het gere- eld houden van nuttige volksvoordrachten, norme arbeid, dien het Bestuur zal trachten uit te voeren. Welk edel beschavend werk Welke heer lijke anticlericale propaganda, en dat niettegen staande Woeste en de preek van iederen Zondag tegen de slechte voordrachten en de slechte boeken van het Willemsfonds van AalstHet zaad, dat daar gestrooid wordt in heel die streek, zal goed gedijen die ver spreiding der studie en der vrije gedachte zal voortaan blijvend zijn in die dorpen door het woord en het boek der Aalstersche Willems- fondsers. In overeenkomst met de Liberale Associatie, Werkmanskring, Oud-Leerlingenbond, die alle den heer Brijs in hun bestuur tellen, zullen er toekomenden winter leerrijke voordrachten en volksfeesten ingericht worden. De Liberale Vrouwenvoorzienigheid wier voorzitster mevrouw A. Brijs is zal meer meisjes naar de liederavonden sturen en ook velen naar het Hooger Onderwijs voor het Volk een warm woord werd daarvoor gesproken in de alge meene vergadering der Liberale Vrouwen- voorzienienigheid door Mevr. Brijs en de hee ren Leveau en Briis. Het bestuur zal zich ook in betrekkingstel len met de verschilende liberale wijkkringen, om daar ter plaatse in hun eigen lokaal hooger Volksonderwijs te geven." Dat een vereeniging die in het clericale Aalst tweehonderd leden telt die zoo'n heer lijk werk verricht, gehaat wordt door de fana tieke dompers, hoeft niet gezeid te worden; maar, dat die vereeniging terzelfdertijd eerbied afdwingt van haar tegenstrevers is ook waar, en zoo waar dat het Aalstersch Willemsfonds officieel uitgenoodigd werd door het katholiek stadsbestuur en het uitsluitend clericaal be stuur van het Conservatorium ter gelegen heid van het vijftigjarig bestaan van dit laatste om de Rubenscantate van Peter Benoit te helpen uitvoeren gedurende de kermisdagen in cfe maand Juli. Het Willemsfonds zond naar de herhaling het grootst aantal en de beste zangeressen en zangers. Allen hebben verdienste in de afdeeling van Aalstiedereen werkt mede tot den vooruit gang en den bloei. Maar bijzonderlijk zoo sprak de voorzitter dienen vermeld te wor den de heer Felix Callebaut voor de jongeren en de heer Leveau voorde ouderen. De "heer Callebaut heeft de lastige taak der koren en liederenafdeeling op zich genomen en bereikt een hoogst merkwaardigen uitslag. De heer Leveau die onlangs nog een zeventigtal boe ken schonk is de moreele en financieele steun. De voorzitter dronk dan ook op heider gezondheid De heer Leveau deed daarop een krachtigen oproep tot de aanwezige rijke leden 0111 dien werkzamen propaganda- kring te steunen. De heer Van Branteghem stelde een heildronk in op den heer A. Brijs, die het Willemsfonds dien heerlijken weg heeft doen ingaan. De bibliothekaris sprak dok nog over de boekerij. Er werd gezongen door dames en heeren, piano gespeeld en..." gedanst tot één uur 's nachts. Een avond, die voorzeker, niet zal vergetey worden. 1/ ///in. 9 I dP :.""V 0—

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksgazet | 1909 | | pagina 1