a
M AH
i
het ARRP'!D'SSEMENT,<jfi!
OE!¥ÉOöffATlS€!
Ni
Zondag 5 September 1909
Prijs 3 centiemen bel nummer
Vierde Jaargang Nummer 30
P
Willemsfonds
Liberale Werkmanskring
Werkstakingen.
Eene klerikale Manifestatie
De Taalstrijd.
Wat ga ik doen
Een martelaar.
Abonnementsprijs: 3 fr. voor de stad en den Duiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voorde stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
per drukregel
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank j
AALST A SEPTEMBER ÏÖOO.
De kostelooze boekerij van het Willems
fonds gevestigd in Graaf van Egrnont,
Grpote Markt, te Aalst, ingang langs de
Leopoldstraat. is open alle zondagen van
10 1/2 uur tot 11 1/2 uur voormiddag.
Nieuwerkerken De kostelooze
Loekery (onderafdeeling van het Wil
lemsfonds), gevestigd bij den vriend Adam,
Kwaleslraat, is alle zondagen open van 7
tot 8 uren 's morgendg.
Vooruitgang door 't Werk.
AALST.
Algemeens Verplichte Vergadering op
Zondag 12 September 1909, ten 3 ure stipt
namiddag, op boete van 25 centiemen.
Orde van den Dag
1. Verslag der laatste Algemeene Verga-
déring 2. Balloteering van nieuwe leden
9. .Verslag over de rekening van bet dienst-
(aar 1908-1909 door den Schatbewaarder
Vincent 4. Verslag over de werkzaam
lieden des Krings gedurende het dienstjaar
1908-1909 door den Schrijver P. Anne 5.
fclededeelingen 6. Kiezing voor drie Be
stuurleden in vervanging van de heeren
Brys Achille, De Brueker Jan en Van der
Veurst Gustaaf uittredende enherkiesbare-
Bestuurleden
Vyf Leden hebben het recht drie werkende
Leden of min voor te stellen.
De voorstellingen van kandidaten zullen
ten laatste Donderdag avond 9 September
moeten beschikt worden bij den Voorzitter
M. G, LEVEAU tot 8 uren 's avonds. De
rangschikking der kandidaten zal door het
lot aangewezen worden.
De Voorzitter,
Gustaaf LEVEAU.
—o
1. Prijskamp uit Quievrain aangeboden
aan deleden des Krings en aan deze van de
Oude Garde en van de Symphoniekring
Door Eendracht Groot.
Prijzen van den Voorzitter den heer
GUSTAAF LEVEAU
Inleg 10 centiemen per duif, ieder lid mag
voor deze prijzen 2 duiven zetten maar kan
maar eenen prys winnen.
2. - Prijzen van inleg en poulen
Voor oude en jonge duiven, elk afzonder
lek. inleg fr. 1 10 centiemen per duif,
■waarvan 1 fr. af te vliegen, prijs alle 5 dui
ven, zynde fr. 5,00.
Scherreweg aan 25 centiemen, alle 25
duiven prys zijnde fr. 12,50.
Poulen aan 50 centiemen en 1.00 fr., alle
5 duiven prijs, zynde 2,50 en 5,00 fr.
Poule unique aan 50 centiemen, alle 25
duiven prys zynde 12,50 fr.
Constateurs aan 1,00 fr. te plaatsen op
het hok of in eene herberg, ter keus van de
spelers.
o—
BERICHT Het is wel te verstaan dat de
medekampende duiven den eigendom moe
ten zyn van den speler of bij hem te huis
vliegen.
Inkórving in 't lokaal Concordia, Zaterdag
18 September van 8 tot 12 uren 's avonds.
De Leden worden verzocht hun Coördinaat
op-te geven bij het inschrijven hunner dui
ven. Loslating 's Zondags morgens door
de zorgen van den vriend Leo Rummens.
De Leden moeten bij het inbrengen hunner
duiven hunne lidkaart afgeven.
Elk.e werkstaking is eene ramp eerst
voor de ernstige werklieden, die er
zwijgend het meest door lijden, omdat
ze hunne ellende verduiken en zich
schamen hunnen toevlucht te nemen
tot de openbare liefdadigheid en dan
ook voor de kleine neringdoeners, die
hun klein bijgewin weldra tot niets
zien versmelten, ja, niet zelden, voor
hen belangrijke verliezen onderstaan.
We zeiden reeds in een vorig artikel,
dat negen werkstakingen op tien ein
digen met eene nederlaag voor de
werklieden, die er gewoonlijk niets
door hebben dan dagen, weken soms
maanden honger, gebrek en vernede-'
ring.
We spoorden de arbeiders aan niet
onbezonnen eene werkstaking aan te
vangen, zich niet te laten misleiden,
omdat niet zelden eene werkstaking
opgestookt wordt door mannen die er
niets bij te verliezen hebben of die er
zelfs voordeel van verwachten.
Het spreekt van zelfs, dat voor de
pure gezellen onze taal ongehoord is
en wij, die kalmte en overleg aanzet
ten, geschilderd worden als vijanden
des volks. We doen nooit iets voor de
werkman, we zijn kapitalisten en
patati en patata.... de gewone decla-
matien van een nietsdoende proleta
riër.
Dat laat ons volstrekt onverschillig.
We zeggen onze meening over alles
omdat we vrij zijn en niet verplicht
zijn luidop goed te keuren wat afkeur-
lijk is, gelijk elk blad uitgegeven door
winkels verplicht is het te doen.
Door wie worden gewoonlijk de
werkstakingen opgedrongen Door
ïo a 20 schreeuwers op honderd werk
lieden, soms door nog min, en die
schreeuwers zijn juist degenen die er
iet minst bij te verliezen hebben, die
noch reden, noch kalmte^ willen be
grijpen, die noch overleg, noch bestuur
erkennen, die willen toonen wat zij
kunnen. Zij die niet gedwee volgen,
worden uitgescholden voor onderkrui
pers, voor lafhartigaards, ze worden
bedreigd, men wil ze in 't water smij
ten enz.
En de go a 80 werklieden op hon
derd, die met benepen hart de ellende
te gemoet zien voor vrouw en kinde
ren of voor moeder en haa r gezin, vol
gen omdat ze de wilskracht niet heb
ben aan het handvol schreeuwers te
weerstaan.
Dat handvol schreeuwers zullen
wel zorgen, dat ze als helden door
gaan, en de gevolgen der staking wei-
nig gevoelen. Ze gaan in werkstaking
tegen den wil van hun bestuur, ze
weten wel, dat het orgaan van den
winkel om de affairen aan 't slabakken
niet te krijgen verplicht zal zijn
hunne handelwijze goed te keuren.
En zoo is 't.
Toen de werkstaking in de Viscose
losgebroken was op zoo'n afkeurlijke
wijze, was het er bovenarms op in
't lokaal der winkelpolitiekers maar
dat duurde slechts een bete broods.
Zoo komt het dat men in de prospectus
van den winkel, op de eene bladzijde
de han delwijze der schreeuwers vindt
afgekeurd (o, heel bescheiden, heel
voorzichtigjes, ter oorzake van den
winkel) en op de andere bladzijde een
verwoede uitval staat op de liberale
Volksgazet omdat we de werklieden
aanmanen niet onbezonnen het werk
te staken.
Ze zijn talrijk de arbeiders die met
spijt het werk hebben gestaakt en die
bezonderlijk de voorwaarden betreu
ren in welke zij is aangegaan. Wij
hebben met verscheidene stakers ge
sproken, menschen van meer gevor
derden ouderdom en weten zoo goed
als mannen van den winkel wat er op
loopt.
Een vader wiens beide zonen even
als hij op de Viscose werkten, maande
hen aan, kalm te zijn en niet mee te
doen met de belhamels die het vuur
in den wind steken. Welnu een der
twee vond niet beter dan den raad van
zijn vader aan de pure gezellen over
te dragen en zich aan 't hoofd te stel
len der schreeuwers. Op de algemeene
vergadering werd de vader geschand
vlektde zoon liet verstaan, dat de
brave gezellen zijn vader, die herberg
houdt dienen te boycotteeren
Ziedaar het zuiver Aalstersch socia
lism en een gewoon exemplaar van de
schreeuwers, door het orgaan van den
winkel verdedigd en die de staking
hebben opgedrongen in de Viscose.
Het is overigens de type van de
ingang-stekers,welke men aantreft aan
't hoofd der rumoermakers bij elke
werkstaking.
De arbeiders hebben het recht in
werkstaking te gaan, dat recht werd
hen Wfcgestaan door een liberaal goe-
vernement. Doch ze moeten dat wa
pen voorzichtig en slechts in den
uitersten nood gebruiken, omdat het
maar al te dikwijls niemand treft dan
de arbeiders zeiven.
Over de klerikale Manifestatie van
Hasselt waarover Dendervodde moord
en brand schreeuwt en waar onze
vrienden den 7 September van Brussel
hernieuwden, schrijft onze moedige
confrater De Toekomst van Limburg
het volgende
Poets wederom Poets.
Op zijne kiesronde, verleden jaar, trok
Boer Peten ook naar Loxtergen. Pastoor
Cuppens (dezelfde die de woerden van het
lied Champagne sehre«f, die wy in
De Volksgazet lieten verschijnen) liep van
herberg tot herberg en gebood ze te sluiten.
Dan snelde de gezalfde des Heeren naar de
school, trok de jongens en meisjes mee,
schoot met de tierende bende kinderen en
met andere menschen op Boer Peten toe,
stak dreigend een dikke kluppel naar hem
uit en huilde dat hij aanstonds zyne paro
chie moest verlatenBoer Peten's koelbloe
digheid en de moedige houding van zyne
twee kameraden trokken hem uit de klau
wen van den schuimbekkenden herder en
zyne woedende lammeren en schapen.
De dompersbladen juichten de laffe daad
van pastoor Kluppelmans toe, terwijl de
liberalen stampvoetten van machtelooze
verontwaardiging.
Te Genck kwam onze diepbeminde volks
vertegenwoordiger in eene herberg. Vuige
klerikalen deelden op het kerkhof geld uit
om hem te omringen en af te troeven. De
aankomst van een auto met liberalen redde
hem. O 1 wat plezier by al de zwarten,
maar de Peten mannen balden hunne vuis
ten.
Al de boeren houden van onzen liberalen
representant maar ze durven het niet
toonen daar ze onder den dwang van kas
teelheer en pastoor moeten buigen en zich
inhouden. Eenige landbouwers nochtans,
door drank en slechten raad opgestookt,
ontvingen ook te Heusden zyn auto. Ze
maakten hem uit als rotte visch. Een be -
dreigde hem zelfs met eene vork.
Bravo 1 bravo riepen de klerikalen in
het godzalig Limburg Wy zullen dien
smaad niet vergeten, zwoeren de libera
len.
De kadodders van Zolder, ook die van
Heppen, geholpen door baldadigaards van
Leopoldsburg, overlaadden hen met scheld
woorden en beledigingen.
Onze getuigen die moesten nagaan of er
geen bedrog in de klerikale kiesbureelen
gepleegd werd, kwamen met moeite uit de
handen der kadodders van Heusden, Hep
pen en Pael Ze werden beschimpt, bele
digd, metsteenen achterna geworpen.
«Dat is wel besteedspotten katholie
ken.
Verleden Zondag kwam pastoor Kluppel
mans en vele andere zwarten naar Hasselt
manifesteeren. Wat moest gebeuren, is
geschied.
Ze werden ferm uitgefloten,
ledereen zei: «Ze verdienen het
Chaque son tour, zei Van Wamheke.
Veel hoprt men tegenwoordig spreken van
flamingantisme door personen, die op de
hoogte niet zyn van den stryd die geleverd
wordt voor het behoud van onze duurbare
Vlaamsche taal.
De Vlaamsche beweging is gericht tegen
Frankrijk, tegen de fransche taal, tegen
onze waalsche broeders, zeggen sommigen
die het niet welmeenen met onze taal.
Dat is valsch zij die de vlaamsche bewe
ging alzoo uitleggen, lasteren de Vlaamsche
beweging, juist gelyk zy die beweren dat
het liberalismus de stryd is tegen de katho
lieke godsdienst, het liberalismus lasteren
Wy, Vlamingen, stryden voor onze taa
omdat wy ons volk willen vry waren van alle
uitheemscke drukking, omdat wij onzen
vlaamschen aard, onze vlaamsche vrijheid
en onafhankelijkheid willen behouden, juist
gelijk het liberalismus strijdt om ons volk te
verdedigen tegen de onrechtvaardige aan
matiging der geestelijkheid.
Wy' weten wel dat de Vlaamsche bewe
ging door velen, moedwillig slecht verstaan
is en opgevat op een dwaze wijze. Deze be
weging volgens hen, bestaat in altijd en uit
sluitend vlaamsch te spreken en de vlaam
sche taal op te hemelen als de schoongte der
wereld, en ook nog immer in te roepen door
daad en woord Wat Walsch is, valsch is
Slaat al dood
Wij zeggen stoutweg dat zulke opvatting
eene zeer slechte opvatting is.
Ten eerste, de vlaamsche taal is bijlange
de bijzonderste der talen niet. Het engelsch
is meer verspreid het duitsch is meer be
schaafd de fransche taal is klaarder en
bondiger het italiaansch is welluider
alleenlijk, de vlaamsche taal is de onze, en,
gelijk Guido Gezelle het zegt
Laat ze rjk zijn, laat ze kaal
ze is vlaamsch en zeis de myne
Het Vlaamsch is onze moedertaal en juist
gelijk een rechtschapen kind zijne moeder
bemint, niet omdat zj rijk is, of omdat z-j
schoon is. maar wel omdat zij zijne moeder
is, zoo ook moeten wij onze viaamsche taal
x>ven al beminnen omdat zj de ome is.
Maar omdat die taal de onze is en als dus
danig bovenal moet bemind worden, zulks
wil niet zeggen dat w j andere talen moe
ten misprijzen en verfoeien, en tegen andere
volkeren een waren haat dragen.
Ook nog de vlaamsche taal is in de vlaam
sche beweging geen doel, zij is slechts een
middel, 't Is bij middel van de taal dat de ge
dachten van broederljkheid en vredelieven-
den vooruitgang moeten in 't volk dringen,
en laat het ons maar ronduit bekennen, 't is
omdat onze taal zoo verwaarloosd werd
door onze liberale hoofdmannen, dat de
vooruitstrevende gedachten zoo moeilijk
binnengedrongen zijn in onze vlaamsche ge
westen. Het volk wil aangesproken en
onderwezen worden in zijn eigen taal en
niet in eene vreemde taal die het moeiljk en
meestal niet verstaat.
Gaan wij dus, bij het volk met zijne taal,
zeggen wij hem in 't Vlaamsch wat wij wil-
'en, wat wij betrachten voor zjn geluk,
voor zijn voorspoed en alzoo zullen wij meê-
werken aan de Vlaamsche beweging, aan de
ware, wel te verstaan.
Wij hebben nog geen zomer gehad en
de winter staat al voor de deur.
In 't geheel en in 't al hebben we veertien
dagen mooi weer gehad, heet genoeg om te
stikken en dan weer donder, regen, hagel
en al wat niet deugt, 't En zjn toch geen
zomers meer geljk in onzen tyd, zeggen
de oude menschen en als ik dan een boek
neem van vóór drie honderd jaren
dan vindt ik reeds in die boeken dezefde
jammerklachten 't en zijn geen zomers
meer gelijk in onzen jongen tijd,
Wat kunnen we daar op zeggen Niets
Want wij zeiven komen zoo stillekens aan
de afdeeling dergenen die
van onzen
bij
jongen tijd spreken en dan natuurlijk ging
alles veel beter voor ons, want wij zijn niet
meer jong. De jeugd ziet het weder en het
leven veel schooner in dan menschen van
jaren en onze jonge lieden zullen over vjf-
tig jaar herhalen hetgeen wij nu zeggen
in onzen jongen tjd was er meer plezier,
meer vriendschap, meer eendracht, meer
welstand en natuurljk ook beter weer.
En zoo zal het zjn.
Maar intusschen is 't een onbetwistbaar
feit, dat het seizoen der lange avonden aan
breekt met zijn nasleep van koude, sneeuw,
vorst en verveling
Hoe zullen w j ae avonden nuttig en toch
aangenaam doorbrengen
O, zij die wezenl jk aan de verveling wil
len ontsnappen, die al hunnen tijd niet wil
len verbeuzelen aan het hangen in de her
bergen, zj die wenschen iets meer te wor
den, kunnen daartoe wel de gelegenheid
vinden als ze maar willen
De jongste kinderen gaan vroeg naar bed,
die wat ouder zjn hebben eene les te lee-
ren, de jongelieden hebben een of tweemaal
ter week de vergadering bj te wonen van
een nuttigen kring er wordt al eens ge
zellig over allerlei dingen gepraat als er
bezoek is de vader, de oudste zoon kunnen
ook al eens den tjd korten met het verstel
len van een stoel of een ander meubel, met
het verfraaien der woning enz.
Toch is dit alles wellicht nog niet voldoen
de om den tijd te dooden gedurende de lange
winteravonden men kan toch niet altijd
hetzelfde doen, immers de verveling is de
dochter der eenvormigheid, geljk de fran-
sche dichter La Mothe zei L'ennuA na
quit ünjour de l'uniformitè.
Wat dan P Welnu gij werklieden hebt ge
dan uw nieuwsblad niet, kan dat in gezel
schap niet gelezen worden en het gelezene
besproken moet ge door het lezen niet op
de hoogte zijn van wat er zooal in de we
reld omgaat, moet gij niet kunnen meepra
ten over de gebeurtenissen van den dag,
om aanspraak te mogen maken op den
naam verstandig mensch. Moet ge uwen
geest ontwikkelen, uw oordeel niet scher
pen door verstandig lezen en begr jpen
En verder
Is het Willemsfonds daar niet Wj Vla
mingen zingen zoo gaarne, wij houden zoo
veel aan schoone, oprecht-schoone liederen,
echte volksliederen, die wat meer waarde
hebben dan de wreede moord van Maxenzeel
of Mieke Pijpekop, liederen waaruit eigen
leven en eigen gevoel straalt, liederqn vol
gemoedelijkheid en leute, vol reine deugd
en liefde, vol hekel en pekel.
Het Willemsfonds richt liederenavonden
in voor jonge meisjes en daar mogen allen
naartoe komen het Willemsfonds, richt
openbare voordrachten in en feesten waar
men nu en dan een aangenamen en leerza-
men avond kan doorbrengen, waar door .be
voegde sprekers alle vraagstukken van be
lang worden behandeldkunst, wetenschap,
maatschappelijke toestanden, steeds in 't be
reik der werkliedenen dikwijls opgeluisterd
met lichtbeelden.
Het Willemsfonds, houdt ter beschikking
van het publiek eene boekerij, waar al wie
het verlangt alle Zondagen geheel kosteloos
Toeken ter lezing kan bekomen.
Het boek is het grootste middel tegen de
verveling, het is een trouwe vriend tot wel
ken men zijn toevlucht kan nemen in den
winter. Wat begeert gij Een volksboek
over de sterren, over de electriciteit,.over
scheikunde verlangt ge geschiedenis, ver
halen uit onze historie beschrijvingen van
vreemde landen en onbekende streken zjt
ge liefhebber van gedichten enz. enz. Elk
kan zich in den winter boeken aanschaffen
en zal misschien bij die vrienden de kracht
en de bekwaamheid halen om zich tot wat
hooger te verheffen.
Waarom zouden alle vrienden daarvan
geen gebruik maken Het Willemsfonds is
eene vrije onafhankelijke inrichting, wars
van alle fanatism en slavernijKlauwaart
en Geus is de leus Aan het hoofd ervan
staan de uitstekendste geleerden en vólks-
gezinden van Vlaanderen Paul Fredeficq,
Vercouillie, Mac Leod, Minnaert en talrijke
anderen, te Aalst Emile Franckx, Achille
Brijs enz. enz.
Laat ons de pogingen dier mannen eens
gezind steunen, laat ons uit de inrichting
alle mogelijke nut trekken over ons aller
opbeuring en vrjmaking.
Niet alleen elke belijdenis ook elke poli
tieke partij heeft hare martelaars. De libé
rale partij w jst op de honderden goede en
brave onderwijzers die in 1884, door de kle
rikalen werden gebroodroofd en op straat
geworpen, onder den kreet van Woeste
qu'ils s'en aillent.
De klerikale part j wijst op de honderden
muilentrekkers, natte-vinger-mannen en
kazakkeerders die zoo schaamteloos hun
verleden en hunne partij verloochenden en
ondanks hun ellendig verraad aan geen
plaatsken of sinekuur konden geraken
Ook de socialisten hebben hunne marte
laars, die zich voor de partij slachtofferden
en die de martelkroon werden opgezet door
het afschuwelijk kapitalism.
Zondag 12 september wordt een dier mar
telaars te Kortrijk vereerlijkt en de socialis
ten van geheel het land, ook die van Aalst
worden opgeroepen om de verheerlijking
van Jef Coole. zoo heet hij, mede te helpen-'
en dien dag naar Kortrijk te reizen.
De man heeft het wel verdiend. Dat men
oordeele
In de zitting der Kamer van 31 Mei 1907
hield De Bunne, socialistische volksverte
genwoordiger van Kortrijk eene redevoe
ring, waarin erge beschuldigingen voor
kwamen tegen een nyveraar De K..
Zekere Coole herhaalde die beschuldigin
gen in Vooruit en voegde er nog wat rum.,
ram by. Maar Jef Coole was niet gedekt,
door de parlementaire onbeschend baarheid
felijk De Bunne. De nijveraar De K.., daag-
e hem voor het gerecht en Coole werd te
Kortrijk en daarna te Gent voor zijne laster
lijke taal veroordeeld tot 2100 fr. schadever
goeding en een groot deel der kosten, of bjj
niet betaling tot 6 maanden lijfsdwang.
Vooruit opende een inschrijvingslijst en
deed een oproep waarin te lezen stond
Geeft vc or Coole, de martelaar. Laat niet
toe dat hij van vrouw en kind gescheiden
worde door hartelooze geldwolvenJef
moet m zal in ons midden blijven om ons
«■dip
&.4W
Cêiaua
e >,".Tr^vyvfVJ"'
