■0
l
H HET ARRONDISSEMENT W
DEMOCRATISCH WEEKS.
£y
u j kz ft
Zondag 12 September 1909
Prijs 3 centiemen het nummer
V ierde ^Jaargang uminer 37
Willemsfonds
Liberale Werkmanskring
Een eerste kiesman if est.
De Legerhervorming.
Prins Albrecht
en het Willemsfonds.
Klerikalism.
Godgeleerdheid.
Abonnementsprijs: 3 fr. voor de stad en den ouiten voorop betaalbaar
Men abot neert zich op alle postkantooren voor den buiten
voorde stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
per drukregel
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST 11 SEPTEMBER 1900-
De kostelooze boekerij van het Willems
fonds gevestigd in Graaf van Egmont,
Groote Markt," te Aalst, ingang langs de
Leopoldstraat. is open alle zondagen van
10 1/2 uur tot 11 1/2 uur voormiddag.
Nleuwerkerken De kostelooze
boekerij (onderafdeeling van het Wil
lemsfonds), gevestigd bij den vriend Adam,
Kwalestraat, is alle zondagen open van 7
tot 8 uren 's morgends.
Vooruitgang door 't Werk.
AALST.
Algemeene Verplichte Vergadering öp
Zondag 26 September 1909, ten 3 ure stipt
namiddag, op boete van 25 centiemen.
Orde van den Dag
1. Verslag der laatste Algemeene Verga
dering 2. Balloteering van nieuwe leden
8. Verslag over de rekening van het dienst
jaar 1908-1909 door den Schatbewaarder
C. Vincent 4. Verslag over de werkzaam
heden des Krings gedurende het dienstjaar
1908-1909 door den Schrijver P. Anne 5.
Mededeelingen 0. Kiezing voor drie Be
stuurleden in vervanging van de heeren
Brys Achille, De Brueker Jan en Van der
Veurst Gustaaf uitlredende enherkiesbare-
Bestuurleden.
Door onvoorziene omstandig
heden heeft het Hoofdbestuur
de Algemeene VERCrADERIIVCi
moeten verdagen tot 26 Sep
tember.
De Voorzitter,
Gustaaf LEVEAU.
Prijskamp uit «uiévrain.
1. Aangeboden aan de Duiven liefhebbers
Leden van den Liberalen Werkmanskring
ep aan de werkende Leden van de Oude
Garde en van de Symphoniekring
Door Eendracht Groot.
Pryzen van den Voorzitter den heer
GUSTAAF LEVEAU
Inleg 10 centiemen per duif, ieder lid mag
voor deze pryzen 2 duiven zetten maar kan
maar eenen prijs winnen.
2. Pryzen van inleg en poulen
Voor oude en jonge duiven, elk afzonder
lijk. Inleg fr. 1 !0 centiemen per duif,
waarvan 1 fr. af te vliegen, prijs alle 5 dui
ven, zijnde fr. 5,00.
Scherreweg aan 25 centiemen, alle 25
duiven prijs zijnde fr. 6.,25.
Poulen aan 50 centiemen en i.00 fr., alle
5 duiven prijs, zijnde 2,50 en 5,00 fr.
Poule unique aan 50 centiemen, alle 25
duiven prijs zijnde 12,50 fr.
Constateurs aan 1,00 fr. te plaatsen op
het hok of in eene herberg, ter keus van de
spelers.
BERICHT Het is wel te verstaan dat de
medekampende duiven den eigendom moe
ten z\jn van den speler of bij hem te huis
vliegen.
Inkorving in 't lokaal Concordia, Zaterdag
18 September van 8 tot 12 uren 's avonds.
De Leden worden verzocht hun Coördinaat
op te geven bij het inschrijven hunner dui
ven. Loslating 's Zondags morgens door
de zorgen van den vriend Leo Rummens.
De Leden moeten bij het inbrengen hunner
duiven hunne lidkaart afgeven.
geheele land, over gansch het volk
het is de pri ester niet alleen meester
in de kerk maar ook meester in de
school en meester op het stadhuis
het is de priester beschikkende over
alle plaatsen, over alle gunsten, den
scepter zwaaiende op alle domein, dat
grondwettelijk slechts zou mogen af
hangen van de burgerlijke macht.
Het belang van den godsdienst voor
zijne eminencie den doorluchtigen
kardinaal-aartsbisschop van Mechelen,
primaat van Belgie (wat al titels voor
een nederige dienaar Gods) is 't recht,
voor de kerk, met volle handen te
grabbelen uit de staatskas, om de
kloosters te verrijken ten nadeele van
Hoogwaardige, eminente" opper herder het algemeen, om het land te verarmen
der geestelijkheid in ons land, stelt en te ruïneeren tot verzadiging van
zich aan het hoofd van die politieke de priesters hoogmoed
vigen, hoe groot den invloed en de
gevolgen kunnen wezen der eerstvol
gende kiezingen voor de Zeden en den
Godsdienst in Belgie.
Zoodus volgens zijne Eminentie den
kardinaal-aatsbisschop van Mechelen
zou het aan 't bewind komen van een
liberaal goevernement in Belgie de
Zeden en den Godsdienst in groot ge
vaar brengen.
Zijne Hoogwaardigheid zou toch
wel doen, en het zou zeer belangrijk
zijn het van hem te vernemen, hoe de
Zedelijkheid en de Godsdienst in Bel
gie gevaar zouden loopen schipbreuk
te lijden door den val van het klerikaal
staatsbestuur. Monseigneur Mercier,
Verleden dinsdag kon men in de
Gazette van Brussel het volgende
lezen Monseigneur Mercier kardi
naal-aartsbisschop van Mechelen heeft
in hoogst-eigen persoon den kiesstrijd
geopend hij heeft een bevelbrief uit
gevaardigd, de priesters gebiedende
na elke mis bezondere gebeden ten
hemel te sturen en de geloovigen aan
manende met ijver en innigheid te
bidden ten einde van God den goeden
uitslag der kiezingen van 1910 te be
komen. Hij doet in 't bezonder uit
schijnen in zijn politiek mandement
en roept er de aandacht op der geloo-
voorvechters, hij zend voor den strijd
van 1910 het eerste kiesmanifest uit,
hij had voorzeker duidelijker moeten
zijn.
De politieke kardinaal-aartsbisschop
weet dat bidden tot niets dient als het
niet gesteund wordt door daden en hij
weet ook dat zijne luitenanten de poli
tieke priester hem zullen begrijpen en
meer zullen handelen dan bidden.
Dat de Belgische geestelijkheid het
slecht klerikaal goevernement steunt,
omdat ze er wederkeerig rijkelijk voor
beloond worden in heerschappij en
macht is verstaanbaar, doch wat ko
men Zedelijkheid en Godsdienst daarbij
te pas
Zou Monseigneur van Mechelen
willen beweren dat de katholieken
onder eene liberale regeering hunne
volledige vrijheid niet zouden hebben
hunnen godsdienst te belijden ~Na
gelijk voor zouden katholieken, protes
tanten en israelieten hunne geheele
vrijheid behouden voor het beoefenen
van hunne godsdiensten, dat weet
Monseigneur ook en het is geenzins
verwaand te bevestigen dat hij het
tegenovergestelde niet zou durven
schrijven in zijn mandement. Overi
gens het tijdstip der liberale regeering
1878-1884 is niet zoo ver verwijderd,
dat ieder zich niet herinneren zou dat
toen gelijk nu de katholieken volko
men vrij waren hunne kerken en hei
ligdommen te bezoeken, te bidden en
te vasten zooveel het hun harteken
lustte.
Zou Monseigneur Mercier durven
beweren dat pastoors, kanonnikken en
bisschoppen niet meer zouden betaald
worden uit de Staatskas Dat ook
zal hij niet durven schrijven want iede
reen weet in Belgie, dat het betalen der
katholieke, protestantsche en joodsche
priesters door de Grondwet wordt
opgelegd en er daar geene verandering
aan gebracht kan worden, zonder de
medestemming der katholieken zeiven
En dan, niet waar, moet men zich
afvragen waar het gevaar is voor den
godsdienst als Belgie bestuurd wordt
door liberalen, in plaats an door een
De Smedt-De Naeyer of andere kleri-
kalen wier orthodox-gezindheid voor
niemand een geheim is, onder welke
er velen nooit den voet in eene kerk
zetten en volstrekte ongeloovigen zijn.
Ha, indien hij ophelderingen wilde
geven, indien hij zijne meening eens
ten gronde wilde uitschudden, we
zouden wel vernemen dat het belang
van den godsdienst voor Monseigneur
geheel wat anders is, dan de vrijheid
der geloovigen en de jaarwedden der
pastoors door de constitutie gewaar
borgd.
Het belang van den godsdienst, ge
lijk Monseigneur Mercier het bedoelt,
is de overhand der geestelijke macht
op de burgelijke macht, 't is de heer
schappij der klerikale geestelijkheid
over de scholen, over de besturen,
over de justicie, over het leger, het is
de heerschappij der priesters over het
Welnu, ja, in dien zin zou een libe
raal goevernement een gevaar zijn,
niet voor den godsdienst, maar voor
de uitbuiterij van het klerikalism,
voor de ongewettigde overmacht der
priesters op bestuurlijk gebied, want
onze leus zal altijd voor alles en in
alles zijn
De onderwijzer in de school,
De burgemeester op het stadhuis,
De priester in de kerk
Elk zijn plicht op zijn gebied, dan
zal er vrede zijn en voorspoed voor
het Belgische volk
Jules RENS,
Volhsvertegenwooi diger
Dinsdag 31 Oogst laatst hielden de
bonzen ofte grosses legumes der kleri
kale kliek van ons arrondissement eene
vergadering ten lokale der Katholieke
Kring te Aalst om over de legerher-
vorming te beraadslagen.
We zeggen beraadslagen, maar dat
is te veel gezegd van het gewawel
eeniger heeren, die slechts bijeen ko
men om hunne groote liefde te betui
gen voor loterij en plaatsvervanging,
volgens minister Woeste's wil. Deze
was er niet, hij liet zich bij brieve
verontschuldigen.
Veertig personen waren uitgenoo-
digd, vijf-en-dertig woonden de ver
gadering bij. Waarom werden er maar
40 uitgenoodigd vertegenwoordigen
die 40 de heele klerikale macht van
het arrodissement of heeft men zorg
vuldig eene keuze gedaan om alle ge
vaar van tegenspraak te vermijden
Dat is heel waarschijnlijk, men herin
nert zich nog te goed de vergaderin
gen der afgevaardigden gehouden voor
de laatste algemeene kiezing en men
had in dat groot getal niet al te veel
vertrouwen.
Wat de verslaggever dezer verga
dering dus beraadslaging noemt, is
zoo waardeloos dat Denderbode het
onnoodig acht er een woord van te
reppen, 't zou te lang zijn zegt hij
Met eenparigheid wordt eene dagorde
gestemd voorgesteld door M. Th. De
Naeyer en dus langdradig en duister
op vele plaatsen.
Overwegende dat...
Overwegende enz. eene heele ree-
sem overwegenden die zooveel betee-
kenen als niemendalle en dan hetgene
volgt
Betreurt dat het ontwerp der Regeering
niet uitdrukkelijk voor doel heeft het verbe
teren der wet van 1902 op het vrijwilligers-
schap
Drukt den wensch uit dat de wet van
1902 zou in voege blijven daar het over
tuigd is dat het voorgesteld wetsontwerp
onvermijdelijk verzwaringen van krijgslas
ten zal voor gevolg hebben
Aanvaardt nochtans, in een gedacht
van eendracht, toegevendheid en party -
tucht, veranderingen aan de wet van 1902,
of eene samensmelting van het wetsontwerp,
aanhanging voor de Kamer, met de wet van
1902 mits de volgende uitdrukkelijke voor
waarden
1) Dat het iaarlijüsch contingent eerst
en vooral zou bestaan uit de vrijwilligers,
zooals nu en dat dusvolgens het grondbe
ginsel der aanwerving in eerste orde het
vrijwilligersschap zou .vezen
2) Dat de voordeelen aan de vrijwil
ligers, toe te kennen door de wet bepaald
worden, en dat ernstige middelen zouden
aangewend worden om het vrijwilligers
schap aan te moedigen
3) Dat het contingent en de diensttijd
door de wet zouden bepaald worden
4) Dat boven de vrijwilligers het jaar-
lijksch contingent zou aangevuld worden,
derwijze het getal manschappen 13300 man
niet overtreffe, dat de noodige aanvulling-
zou geschieden door een beperkend stel
sel, hetzij door middel der loting zooals
voorheen, hetzij door een ander middel zoo-
als bijvoorbeeld door de loting tusschen de
eerstgeborenen van 19 jarigen ouderdom, of
door de loting tusschen huisgezinnen, of
door een ander beperkend en rekenkundig
juist middel
5) Dat in alle geval geene hoegenaamde
vermeerdering van krijgslasten, noch in
geld, noch in manschappen zouden opgelegd
worden
6) Dat de plaatsvervanging, ten minste
in vredestijd zou behouden blijven en dat de
laats vervangers zullen als gewone soldaten
ehandeld worden
7) Dat de vergoeding der milicianen
behouden worde
8) Dat alle veranderingen door de meer
derheid der rechterzijde verwezenlijkt wor
den
Drukt den wensch uit dat de Regeering
de Middenafdeeling het wetsontwerp in
dezen zin zouden wijzigen
Betuigt zijn vertrouwen in zijne gekozenen
om die wenschen te verwezenlijken, en be
houdt zich het recht dit vraagstuk opnieuw
te onderzoeken aanstonds na het nederleg-
van het verslag der Middenafdeeling over
het ontwerp der Regeering, en desnoods
eene algemeene vergadering der Afgevaar
digden, bij de Kiesvereeniging bijeen te
roepen.
We deelen onze lezers deze dagorde
mede als een specimen van klerikale
duidelijkheid en klaarheid. Hunne
dagorde is zoo lang als den spoorweg
van Siberië en den inhoud zoo kort
als hun memorie.
In eenige woorden had men heel die
dagorde kunnen samenvatten De kle
rikale bonzen van Aalst verwerpen
alle verbetering der legerinrichting.
De klerikalen beweeren dat ze geene
verzwaring van krijgslasten willen.
Welke zwanzers toch Sedert 25 jaren
zijn ze aan 't roer en ze stemden de
millioenen voor de forten van de Maas,
het leger kost thans het dubbel van
wat het kostte in 1884 en twee jaren
geleden stemde ze honderden millioe
nen voorde forten van Antwerpen.
schap en de onwetendheid. De onder
wijzeressen en de onderwijzers aanziet
hij als vijanden, de geleerdheid als de
oorzaak van alle kwalen. Daarin is hij
het eens met de popen (russissche
priesters) die de moejiks liever dom
houden.
Ook in Belgie zijn de fanatiekste
gemeenten de ellendigste, ook in Bel
gië is de geestelijkheid in't algemeen
van oordeel dat te veel geleerdheid
schadelijk is.
De menschen mogen niet te slim
worden.
Het Algemeen Bestuur van het Willems
fonds had Prins Albrecht schriftelijk geluk
gewenscht over zijn voorspoedige reis en
gelukkige terugkomst in het land, en hem,
te dier gelegenheid de vier reeds versche
nen deelen aangeboden van Vlaamsch-
Belgiê sedert 1830, het bekende, uitste
kende werk door het machtig genootschap
uitgegeven
Dezer dagen ontving het Alg. Bestuur,
als antwoord, den volgenden Vlaamschen
brief
Service
de S. A. R.
de Prince Albert
Brussel, 30 Aug. 1909.
Fanatism is synoniem van stoffelijk
en zedelijk-verval.
In ons vorig nummer toonde dokter
Van Cauteren aan hoe treurig de ge
volgen van het fanatism zijn geweest
voor Spanje. Dezelfde verschijnselen
kan men overal waarnemen waar het
woedt en het fanatism nog is ingewor
teld.
In Rusland b. v. is 't niet beter ge
steld dan in Spanje, maar er zijn wel
licht op aarde geen stompzinniger
fanatieken, dan de Russissche boeren
of moejiks. Het overgrootste gedeelte
der moejiks staan nog op den laagsten
trap der ontwikkeling.
Hunne woningen zijn vuil en slor
dig en verkeeren in staat van onrein
heid, waarvan men zich hier geen
denkbeeld kan geven, zij zelve zijn
vuil en smerig en onwetend, het voed
sel dat zij meestal gebruiken, zou de
ellendigste der onzen doen walgen en
bij elke gelegenheid verbeesten ze zich
door de dronkenschap, waartegen het
Russisch goevernement niets doet.
De nationale drank der moejiks is de
vodjka een alcoolische drank waar
voor ze hun ziel zouden verkoopen.
De twee kenmerkende eigenschap
pen van den mojik zijn dedronken-
de Belgique. Wel Edele Voorzitter,
UEd. heeft de vriendelijke gedachten ge
had Zijne Koninklijke Hoogheid Prins
Albrecht van België een exemplaar der
reeds verschenen boekdeelen van het werk
Vlaamsch-België sedert 1830, in naam
van 't Algemeen Bestuur van het Willems
fonds aan te bieden.
»Met een]waar genoegen en met dankbaar
heid tevens, heeft Zijne Koninklijke Hoog
heid Uwe hulde aanvaard.
Prins Albrecht is zeer getroffen geweest
door het vleiend gevoelen, dat de schryver
van het derde deel over Hem uitspreekt,
des te meer daar Hij steeds voor Hem als
een plicht aanzien heeft de Vlaamsche
taal in onze gewesten te eerbiedigen.
Het zal Zijne Koninklijke Hoogheid
verheugen de volgende deelen uwer.belang-
rijke en zoo nuttige uitgave te ontvangen,
Aanvaard, Wel Edele Heer Voorzitter,
de verzekering myner bijzondere hoogach
ting.
Vr den Geheimschrijver,
J. Inglebeeh.
Den Wel Edelen Heere D. Minnaert,
voorzitter van het Algemeen Bestuur van
het Willemsfonds te Gent.
Het 3e deel, waarop hier gezinspeeld
wordt, bevat de Schets eener Geschiede
nis der Vlaamsche Beweging door Prof.
Paul Fredericq, waarin deze 0. a. hulde
brengt aan de achting, die door den prins
meermalen aan onze taal betuigd werd,
alsook aan de flinke wijze waarop hij er
zich van bedient by allerlei officiëele gele
genheden.
Deze brief zal niet onopgemerkt voorbij
gaan. Daarvoor geeft daarin de Prins een al
te duidelyke les aan diegenen onder zijn
toekomstige onderdanen, die het nog niet
als een plicht aanzien de Vlaamsche taal in
onze Vlaamsche gewesten te eerbiedigen.
We schreven onlangs, dat de scharesliep een
goede klant moet hebben aan den uitgever van
Denderbode, vermits de man zekerlijk alle we
ken zijne schaar bot maakt met het uitknippen
van artikels uit andere gazetten. Er is niets dat
zoozeer de snee wegneemt van een schaar als
papier.
't Kwijnend orgaan van Woeste, heeft geene
opstellers meer, Denderbode is van zijp patroon
en alleman verlaten, Woeste kient goen
Vlaamsch en alleman vindt het beneden zich,
wat kopij te leveren voor de oneer der druk
pers.» De uitgever kan dus zijn blad maar vul
len met knipsels uit andere kranten, en dat doet
hij de vier bladzijden moeten toch vol staan.
Het gebeurt nu meer dan eens dat de sukke
laar vergeet, wat hij uitgeknipt heeft (wie kan
dat allemaal onthouden) en de zelfde artikeltje»,
twee en drie maal verschijnen nu eens geknipt
uit het Handelsblad van Antwerpen, dan weer
uit een andere savooi.
Dat zou men nog begrijpen ails het een
nieuwsje geldt van gebroken pot en pannen, van
weggespoelde of verbrande hooüioppers< maar
.U '7-/
i
:r-'; - .ii.
TTS5S
0—
0
4,
