v/aH
ERAAL, DEMOCRATISCH WEEKBLAD
ML
15SEMENT /qflLs
Ouders,
RN D
Willemsfonds
Liberale Werkmanskring
Pensioenbond.
Leest en verspreidt
De Volksgazet,
KIEZERSLIJ STEN.
Nog de militaire kwestie.
Ze willen niet kapot
Het einde nadert
Abonnementsprijs: 3 fr. voor de stad en den Duiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voorde stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
per drukregel
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST 18 SEPTEMBER 1909.
De kostelooze boekerij van het Willems
fonds gevestigd in Graaf van Egmont,
Groote Markt, te Aalst, ingang langs de
Leopoldstraat, is open alle zondagen van
10 1/2 uur tot 11 1/2 uur voormiddag.
NIeiiwerk.ei*keii De kostelooze
boekerij (onderafdeeling van het Wil
lemsfonds), gevestigd bij den vriend Adam,
Kvalestraat, is alle zondagen open van 7
tot 8 uren 's morgends.
Vooruitgang «looi» 't Werk.
AALST.
Algemeens Verplichte Vergadering op
Zondag 26 September 1909, ten 3 ure stipt
namiddag, op boete van 25 centiemen
Orde van den Dag
1. Verslag der laatste Algemeene Verga
dering 2. Balloteering van nieuwe leden
8. Verslag over de rekening van het dienst
jaar 1908-1909 door den Schatbewaarder
C. Vincent 4. Verslag over de werkzaam
kaden des Krings gedurende het dienstjaar
1908-1909 door den Schrijver P. Anne 5.
Mededeelingen 6. Kiezing voor drie Be
stuurleden
De Voorzitter,
Gustaaf LEVEAU
o—
Afdeeling Ondersteuningsfonds
tegen «ie Werkeloosheid
Algemeen e Verplichte Vergadering
op Zondag 19 September 1909, ten 4 1/2 ure
namiddag, in 't lokaal Graaf van Egmont
Groote Markt, op boete van 10 centiemen
De stortingen voor den Pensioenbond
ven Aalst zullen plaats hebben, heden
Zondag 19 September bij den heer
Richard De Stobbeleir, Groote Markt,
van ïo 1/2 tot 12 uren voormiddag en
Zondag 17 October in den Graaf
van Egmont, Groote Markt, insgelijks
's voormiddags van 10 1/2 tot 12 uren.
De Voorzitter,
Jan DE BRUECKER.
De Kiezerslijsten voor het jaar,
1910-1911 van de steden en gemeenten
van het arrondissement Aalst, liggen
ter inzage van 't publiek ten bureele
derjLiberale Associatie, Groote Markt,
Aalst, waar de liberale vrienden zich
kunnen overtuigen, of zij op de Kie-
zersijsten zijn ingeschreven, met het
getal stemmen waarop zij recht heb
ben, en ook inlichtingen kunnen geven
over personen die er met te veel stem
men zouden op voorkomen.
Het Bureel der Liberale Associatie
gelast zich met het noodige te doen
om aan liberale vrienden hun recht
toe te kennen.
Het Bureel is open alle dagen der
week van 9 tot 12 ure voormiddag,
alsook den Zondag morgend van
10 tot 12 ure.
De Denderbode gaat me te lijve ter
oorzaak mijner artikels over de mili
taire kwestie
Ziehier het artikel dat hij dienaan
gaande tegen mij afkondigt
- M. Rens is geenzins voor het stel
sel een man per huisgezin 't welk
aan de liberalen niet de minste voldoe
ning geven kan.
M. Rens is ook niet voor't behoud
der wet van 1902 op 't vrijwilligers-
schap.
M. Rens wil de afschaffing der
plaatsvervanging.
M. Rens wil alleen namelijk, iets
waar al de liberalen volgens hem over
't akkoord zijn: de toepassing der prin
ciepen van rechtvaardigheid en gelijk
heid.
«Nu wat de princiepen van recht
vaardigheid en gelijkheid zijn, daar
zegt M. Rens geen gebenedijd woordje
van.
M. Rens durft het zelve niet zeg
gen omdat de liberale princiepen niets
anders zijn dan het alleman soldaat.
Ziedaar dat is het en M. Rens is
politiek genoeg om het niet vlakaf te
durven zeggen en waarom Omdat
hij weet, dat tal van zijne liberale kie
zers aan het alleman soldaat vijandig
zijn, 't gene onze militaire lasten zoo
zeer zou verzwaren, dat wij er zouden
onder bezwijken.
Indien ik dit artikeltje aanhaal is
het geenzins om erop te antwoorden.
De lezers der Volksgazet hebben van
mijne artikels over de legerkwestie
kennis genomen en onder andere wat
ik geschreven heb over de vermaard
geworden redevoering van minister
Hellebaut, 't is te zeggen over de rede
voering van den minister van oorlog
van het klerikaal goevernement, en
die lezers weten en allen die me ken
nen weten het, dat ik nooit mijn vaan
del in den zak heb geborgen, dat ik,
wat het leger betreft me vlakaf ver
klaard heb tegen de plaatsvervanging
en ook tegen het alleman soldaat
en ik door het in acht nemen der
beginselen van rechtvaardigheid en
gelijkheid beduidde en nog beduid
de eerlijke toepassing van het stelsel
zoo merkwaardig en openhartig uit
eengezet door den katholieken minis
ter M. Hellebaut en door hem samen
gevat in deze woorden Afschaffing
der plaatsvervanging, vermindering
van den diensttijd, geene vermeerde
ring van het contingent, geene ver
meerdering van lasten.
Mij is 't voldoendedat onze lezersen
al wie het met het leger wel meenen
zulks begrijpen wat de opstellers
van Denderbode betreft ze willen hun
eigen minister niet begrijpen, de minis
ter Hellebaut, die toch wel deel uit-
maaktvan het klerikaal goevernement,
't ware dus verloren moeite van hen te
vergen, dat ze mij verstaan zouden, ze
zijn als de goden van den psalmist zij
hebben ooren maar hooren niet, zij heb
ben koppen maar denken nietze
hebben geen anderen wil dan dien van
den meester.
Ik herhaal dus, dat ik op Denderbo
de 's aanval niet antwoorden wil, maar
ik wil de aandacht vestigen der lezers
van de Volksgazet en der liberalen in
't algemeen op de wijze van redetwisten
onzer tegenstrevers, jesuietische ma-
nierwelke ze ten allen tijde in praktijk
hebben gesteld. Die wijze bestaat hierin:
ons, liberalen, denkbeelden en inzich
ten toe te schrijven welke de onze niet
zijn, waarvan ze weten, dat ze de onze
niet zijn, maar welke zij hunne tegen
strever aanwrijven, opdat men hunne
misselijkheden niet zou bemerken.
De liberale partij heeft zich nooit
voor den algemeenen soldatendienst
verklaard, de opstellers van Dender
bode weten zulks zoo goed als de recht
zinnige leden der klerikale partij.
Maar de klerikale taktiek heeft voor
doel het volk te doen gelooven, dat de
liberalen, princiepen aankleven,volko
men strijdig met de belangen van het
volk, om ons aldus hatelijk te maken
bij de menigte en hun eigen wandaden
te verbergen.
Want de klerikale partij die als basis
van haar programma heeft genomen
niemand gedwongen soldaat, vrijwil
ligersleger die steeds heeft geschre
ven geen man, geen kanon, geen
cent meer voor het leger, diezelfde
partij heeft de jaarlijksche uitgaven
voor het leger met 20 millioen ver
meerderd, heeft 95 millioen franken
uitgegeven voor de forten van de
Maas, honderden millioenen gestemd
voor de forten van Antwerpen en het
vrijwilligersschap, zoozeer door de
klerikale geprezen, heeft nooit iets
voortgebracht.
Het is die jesuietische handelwijze,
welk ik aan de kaak heb willen stellen,
door het aanhalen van Denderbode s
artikel, en ik ben ervan overtuigd alle
verstandige menschen zullen het be
grepen hebben.
Jules RENS,
Volksver tegen woord ig er
uitsluitend de steden en de nijverheidscen
trums te goede komt, aangezien het bevol
kingscijfer in de buitengemeenten nagenoeg
op zijn zelfde punt blyft en zelfs hier en daar
tot daling geneigd is, zal onvermijdelijk het
totaal der anti-klerikale stemmen verster
ken. Wanneer de anti-klerikale meerder
heid 100,000 stemmen zal bedragen, iets
wat niet lang meer zal uitblijven, ondanks
al het bedrog en de goocheltoeren waartoe
het bestaande kiesstelsel aanleiding geeft,
dan zal de gouvernementeele meerderheid
in het parlement als rook verzwonden zyn.
Dit vooruitzicht schijnt ons des te meer
nabij f'aar de Brusselsche liberalen alleen,
in eene tijdsruimte van vier jaren, ruim
30,000 stemmen hebben bijgewonnen.
Zal in 1910 de vervaldag voor de dom-
persregeering aanbreken Wij zullen toe-
Komende week de redenen doen kennen
welke ons toelaten zulks te verhoopen.
X.
Aan den vooravond van den grooten slag
welke in de eerstkomende maand Mei op
wetgevend terrein in ons land zal geleverd
worden, is het niet zonder belang den toe
stand te onderzoeken der tegenover elkander
staande partijen en uit dit onderzoek de
waarschijnlijke uitslagen van den strijd af
te leiden.
De klerikale partij was tot het toppunt
harer macht geklommen, 's daags na de
verkiezingen van 1902. Meer dan ooit zag
zij haar meesterschap bevestigd ten gevolge
der oneenigheden welke de liberale gelede
ren verdeelden. Bovendien had zij, met hare
gewone slechte trouw, tot haar profijt
de vrees uitgebuit welke gedachten en de
strekkingen eener nieuwe partij het kie
zerskorps opjoegen, omdat deze partij al
hare eischen, zelfs hare wettigste, bij mid
del van geweld wilde invoeren, De werk
stakingen en d« betreurenswaardige bui
tensporigheden waarmede zij in de streek
van Charleroi gepaard gingen, brachten
water op den molen der achteruitkruipers.
Daarbij had de regeering voordeel getrok
ken uit een tijdstip van ongemeenen han
dels- en nijverheidsbloei, dat overigens al
de naburige volkeren te beurt viel, maar
waarvan onze meesters, met veel behendig
heid, zich in de oogen van het publiek al
de verdiensten toeeigenden. Vooral had de
klerikale party zich het bestaande kiesstel
sel te nutte 'gemaakt, waarbij zij in de
Kamers eene vertegenwoordiging bekwam
volstrekt ongeëvenredigd met hare wezen
lijke getalsterkte en dat hare agenten bo
vendien in de gelegengeid stelde de kiezers
lijsten straffeloos te vervalschen.
De katholieke meerderheid in het parle
ment was na de verkiezingen in 1902 van
20 tot 32 stemmen geklommen, terwijl het
cijfer der verkiezingen in 1900 (algemeene
hernieuwing der wetgevende vergaderin
gen) van het gansche land een verschil van
slechts 50,000 stemmen liet blijken tusschen
het totaal der klerikale en der antiklerikale
stemmen.
Volgens alle recht hadden deze 50,000
stemmen meerderheid aan de regeering
eene parlementaire meerderheid van slechts
zes zetels moeten verzekeren.
Bjj de verkiezingen welke daarna plaats
hadden, in 1904, 1906 en 1908, zagen wij
het cijfer der klerikale stemmen allengskens
versmelten, zoodat door de optelling der
stemmen uitgebracht in 1906 en in 1908,
men eene meerderheid bestatigt van 30,000
stemmen ten voordeele der oppositiepar
ty en.
Er bestaat dus op dit oogenbllk in het
land eene meerderheid van antiklerikale
kiezers.
Ziedaar een onloochenbaar feit, klaar en
duidelyk bewezen, dat onze tegenstrevers
niet zouden kunnen wederleggen.
En desniettegenstaande beschikken de
klerikalen in het parlement over eene
meerderheid van acht stemmen. Dat is wel
een hoogst onrechtvaardige en oproerige
toestand, die zonneklaar aantoont hoe
schaamteloos onze tegenstrevers de toepas
sing der evenredige vertegenwoordiging,
I welke nochtans van een rechtvaardig stand
punt uitgaat, vervalscht hebben.
Maar wat zjj ook in 't werk stelle om
haren val te vertragen, de klerikale regee
ring blijft niettemin veroordeeld tot eenen
aanstaanden en reddeloozen ondergang.
De toenemende en aanhoudende vermeer
dering van 's lands bevolking, welke schier
Vijf en twintig jaren aan 't roer en
er nog niet toe geraakt zijn het officieel
onderwijs kapot te maken, waarlijk,
't is eene oorzaak van beschaming voor
de klerikalen, vijf en twintig jaren de
meesters en er nog niet in gelukt zijn,
den Staat, dat wil zeggen hun eigen
zeiven als meesters buiten de school te
zetten.... ha! hoe kan dat zijn. Ze
zullen voor hunne opperbazen verschij
nen en deemoedig op de borst kloppen
zeggende Doorluchtige opperbazen
van Belgie, wij hebben gelanterfant,
vergeeft ons, we zullen uw best doen
om uwe bevelen stipt uit te voeren.
Woeste en Jacobs waren nochtans
zoo goed begonnen. Qu'ils s'en aillent
riep Woeste en op zijn commandosloeg
Jacobs links en rechts, scholen werden
afgeschaft brave bekwame onderwij
zers op straat gezet, er was geween en
tandengeknars in honderden huisge
zinnen, qu'ils s'en aillent dat ze er
van onder trekken
Stillekens aan stillekens aan jon
gens, klinkt het opperbevel, eerst het
duimkruit, daarna zal de rest van zelfs
komen, dan zal weldra blijken, dat om
alle onderscheid tusschen de scholen,
om alle oorzaak van naijver, voorkeur
en redetwist te vermijden het beter is
alle scholen op den leest te schoeien
der klerikale scholen, dat wil zeggen
al de scholen onder het rechtstreeksch
gezag te stellen van de pastoors, wat
nu toch op vele plaatsen feitelijk reeds
het geval is.
Dan eerst zullen de opperbazen van
ons land, de politieke bisschoppen en
priesters voldaan wezen.
Uit Spanje seint men aan de dagbla
den In Katalonie zijn 120 scholen ge
sloten en zullen niet mogen heropend
worden zonder de toelating van den
pastoor
Ziet, dat is het klerikaal ideaal, het
voorstel vanWoeste om aan de provin
ciën en gemeenten te verbieden nor
maalscholen te openen zonder de toe
stemming van 't goevernement ('t is te
zeggen van de priesters) was een
eerste stap naar dat ideaal.
Dan zal het onderwijs van Belgie
zoo laag vallen als dat van Spanje, dan
zal Belgie een land zijn van fanatism
en ellende, van bandieterij en anar
chie, gelijk Spanje maar wat geven
de priesters om de armoede en de ver
stomping van een volk als zij maar de
bazen zijn.
Laat ons hopen, dat de klerikalen
den tijd niet zullen hebben om die be
velen uit te voeren en Belgie weldra
van de knellende juk van 't fanatism
zal verlost zijn.
Oh met die twee aan 't hoofd, zou
het officieel onderwijs al spoedig ge
zieltoogd hebben en weldra begraven
zijn en vergeten Maar het noodlot
beschikte er anders over Woeste en
Jacobs werden door den koning van
hunnen ministerszetel gerukt en afge
dankt. Wij hopen dat te Aalst weldra
de 25* verjaardag van dat heuglijk feit,
plechtig zal herdacht worden
Wat tegenslag voor de fanatieken,
die zoo maar gladweg het officieel
onderwijs in Belgie begraven willen.
Ze wanen het reeds dood, maar de
doode wil niet sterven, het officieel
onderwijs wil niet kapot
En dat doet de opperbazen knarse
tanden van woede. Overal zijn de offi-
cieele scholen de beste, de uitslagen
van wedstrijden en examen van allen
aard, zijn daar om het te bewijzen en
overal ook weten de ouders de waarde
dier scholen te schatten en zenden er
hunne kinderen naartoe, al behooren
ze tot de katholieke partij.
Kan dat, of mag dat blijven duren,
mogen de opperbazen zulks blijven ge-
doogen Kost wat kost moet er een
einde worden gesteld, het kan immers
toch niet zijn scholen laten te bestaan
waarin het volstrekte oppergezag niet
behoort aan de pastoors, of zonder
hunne toestemming dergelijke scholen
te openen. De klerikale ministers bui
gen en zeggen eminencien we zullen
doen volgens uw believen.... als we
er nog de gelegenheid toe hebben.
Weldra zal op het congres van 't Al
lerheiligste te Mechelen de zaak wor
den besproken. Eerst en vooral moeten
de klerikalen geld hebben en ze vra
gen, dat hunne scholen waar nog de
helft der onderwijzersenonderwijzeres-
sen, zonder bekwaamheidsdiploma
nestelen, voor de toelagen van den
Staat op denzelfden voet zouden be
handeld worden als de officieele
scholen
Wilt Gij voor uwe kinderen een de
gelijk wetenschappelijk onderwijs en
eene opvoeding welke op zedelijk ge
bied niets te wenschen overlaat, zendt
ze naar de officieele scholen, welke in
alle opzichten de meeste waarborgen
aanbieden, omdat er een toezicht wordt
uitgeoefend, dat in andere onderwijs
gestichten niet bestaat.
Zendt ze naar onzestaats-middelbare
jongensscholen, waarvan het onder
wijs geroemd wordt door mannen van
alle gezindheden en partijen en van
welke de katholieke schepen De Hert
van Aalst, doelende op de schitterende
uitslagen door deze scholen bekomen
terecht zeide aan de vruchten kent
men den boom.
Zendt uwe dochtertjes naar de
staats-middelbare Meisjesscholen, waar
ze in eer en deugd zullen opgeleid
worden tot verstandige en bekwame
vrouwen, die later met waardigheid
hunne rol in de samenleving zullen
vervullen.
Zendt ze naar de stad-en gemeente
scholen waar een echt volksonderricht
wordt gegeven en vooral het oog
wordt gehouden op het praktisch nut
dat het onderwijs verschaffen moet aan
de werklieden, aan de kinderen van
het volk. Zendt ze naar de stad- en
gemeentescholen van waar de uitmun-
I tende leerlingen in de gelegenheid kun
nen komen hunne studiën voort te
zetten.
In al die scholen maakt de godsdienst
deel uit van het programma en wordt
er onderwezen door de onderwijzers
en onderwijzeressen en door p»riesters.
Zijn er andersdenkende ouders, dan
alleen worden de kinderen op schrifte-
l lijke aanvraag ontslagen van het vol
gen der godsdienstlessen. Die vraag
moet voor het begin der leergangen
gericht zijn aan den bestuurder of
hoofdonderwijzer der school.
airiiêèJÜWM
