n
t§
i,ah H ET flRRONpiS5EMENT Aw.sr.
DEMOCRATISCH
IKJT1 Bericht.
Triomf
Zondag 21 November 1009
Prijs 3 centiemen het nummer
Vierde Jaargang Nummer 47
De nieuwe abonnenten
voor 1910 zullen ons blad
Kosteloos tot Nieuwjaar
ontvangen.
Men schrijft in len bu-
reele van het blad De
Graaf van Egmont Groote
Markt, Aalst.
AVONDMAA L
KUNST AV O N l>
DE SMEDERSBAAS,
OUDE GAUDE.
Piacluig KUNSTFEEST
De Legerkwestie.
Ylaanisch Leven.
Het einde eener Loopbaan.
Onparlijdigen Bond
Abonnementsprijs: 3 fr. vour de stad en dent/uiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voorde stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen: j
per drukregel
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AAL8T SO NOVEMBER 1909.
B O
•der Oud-Leerlingenen Beschermers
der Staatsmiddelbare School.
o—
Maandag'. 22 November iOOO,
te 7 1/2 u. 's avonds in De Vier Winden.
STAD AALST.
-o—
Symphoniekring Door Eendracht Groot
op Zaterdag 27 November 1909,
om 7 uur stipt's avonds,
ter zaal Concordia Schoolstraat,
door het volledig gezelschap van
het Nederlandsch Tooneel van
Rent onder het bestuur van den heer
Arthur HENDRICKX en de
Symphoniekring c< Door Eendracht Groot
Opvoering van
Tooneelspel in 5 bedrijven naar 't Fransch.
Le lllaitre des Forges,
van Georges Ohnet.
vertaald door H. Wannyn.
PERSONEN
Philippe Derblay Heer Van Ilavermate.
Moulinet De Waegenaere.
Bachelin Van Eisen.
De Hertog de Bligny De Neef.
Ilesselink.
De Munck.
De Vries.
Beheyt.
Vervaene.
Caspeele.
Moens.
Pycke.
De Bruyno.
Joos, zoon.
Mevr. VandeWiele.
Mej. Bouüaert.
De Baron de Préfont
Octave
De Generaal
Gobcrt
Dokter Servan
De Prefect
De Pontac
Jean
Een Werkman
Een Knecht
Claire de Beaulieu
Athcnaïs
De Markiezin de
[Beaulieu Mevr. Verschuur.
De Baronnes de
[Pré font Dons.
Suzanne Mej. Van Ghelder.
Brigitte Mevr. Renodeyn.
INKOMPRIJZEN
a. Beschermerskaart, gevende toegang op
ééne van rechtswege voorbehoudene beneden-
plaats 5 franken b. Eersten rang beneden
plaatsen'2 frank c. Tweeden rang boven-
plaatsen 1 frank d. Gaanderij 50 centiemen.
Mits. yertoon der kaarten van 1" Rang en
opleg van 50 centiemen, zal men kunnen voor
behouden plaatsen bekomen bij M. Richard De
Stobbeleir, Groote Markt, den Donderdag 25
en den Vrijdag 26 November, telkens van 6 tot
8 uren 's avonds en den Zaterdag 27 November,
van 's middags tot 1 uur.
De Oude Garde zal haar jaarlyksch
Ceciliafcest vieren den Zondag5 en Maandag
6 December.
WILLEMSFONDS
—o
Zondag, 1 O December 4 909,
in de zaal CONCORDIA
PETER BENOIT-AVOND
door de dames van de
Peter Benoit-Kapeluit Antwerpe
n
Toegankelijk voor al de leden van het
Willemsfonds met hun huisgezin.
Werft leden aan voor het Willemsfonds.
'I Zou op dezen oogenblik moeilijk
zijn, bij 't behandelen der vraagstuk
ken van den dag in een volksblad, den
voorrang niet te geven aan de belang
rijke kwestie der legerhervorming.
Zoodus, het goevernement en een
goed deel der klerikale meerderheid
der Kamer, hebben zich aangesloten
bij den persoonlijken dienst. Het hate
lijk stelsel der plaatsvervanging gaat
verdwijnen, dank zij de stemmen van
een zeker getal klerikalen, dat moeten
wij erkennen, maar bovenal dank zij
de krachtige propaganda der oppositie
partijen, dank zij de krachtdadigheid
der liberalen en socialisten der Kamer.
Deze gebeurtenis is een nieuw be
wijs, dat de denkbeelden welke wij
verdedigen, denkbeelden zijnvan recht
vaardigheid en vooruitgang, waarvan
mengde verwezenlijking kan dwars-
boomen en tijdelijk belemmeren, doch
waarvan de zegepraal ten slotte toch
komen moet. Eeuwig zullen Recht,
Waarheid en Vooruitgang op hunnen
weg de eeuwige verdedigers van Voor
recht en Onrecht ontmoeten, maar
niets zal baten, zij zeiven die het
meeste weerstand hebben geboden en
het hardnekkigst de schoonste hervor
mingen zullen bestreden hebben zullen
er zich ten slotte bij aansluiten en er de
meest besliste verdedigers van worden.
Na den persoonlijken dienstplicht,
zal het verplichtend onderwijs volgen
en na het verpliehtend onderwijs en
misschien nog er voor, zal het Alge
meen Stemrecht worden ingevoerd.
Geene macht ten wereld zal in staat
zijn de verwezenlijking dier demokra-
tische hervormingen te verhinderen.
Beduidt zulks dat wij door het beko
men van den persoonlijken dienst
plicht, op 't gebied der legerinrichting
het ideaal hebben bereikt. Verre van
mij zulk gedacht l^ngs dien kant is
er nog veel, heel veel te verbeteren.
Een princiep moet men steeds vin
den als basis van ons militaire stelsel,
dat is, dat men van de natie slechts
mag eischen hetgene volstrekt nood
zakelijk is voor de verdediging onzer
onafhankelijkheid en van ons grond
gebied, en men aan eiken Belg per
soonlijk slechts den last mag opleggen
welke onontbeerlijk is om onze verde
diging te verzekeren.
Van af dezen dag moeten wij strijden
voor meer vermindering van den
diensttijd. En weldra zal den dag
aanbreken dat eenieder vinden zal dat
vijftien maanden soldatendienst veel
te lang is.
Van heien af heeft de liberale lin
kerzijde den diensttijd van twaalf
maanden voorgesteld, maar dat is nog
het laatste woord niet, langzamerhand
moeten we komen tot den termijn van
8 maanden gelijk in Holland of zelfs
tot 6 maanden. Met behulp van de
uitbreiding van het onderwijs, de in
richting der gymnastiek in de scholen,
in zulken zin, dat deze eene practische
voorbereiding weze voor den dienst
en vooral met de invoering van den
leerplicht, zullen wij er gemakkelijk toe
komen den diensttermijn bij het leger
tot zijn minimum te brengen.
Moed dus, Liberalen streven we
eendrachtig en krachtig naar de ver
mindering van den diensttermijn. De
verwezenlijking van dit princiep zal
de bekroning zijn van ons pogen, de
reactionnairen zullen er zich wel tegen
verzetten, maar zullen er zich spoedig
bij. aansluiten en er zich dan eindelijk
nog op beroemen de hervorming ver
wezenlijkt te hebben.
Jules RENS,
Volksvertegen woordiger
In 't belang van 't algeheele, moet dus
aan een kind, vroegtijdig af, de noodige
zedelijke wapens ten dienste worden gesteld
om behoorlijk zen plaats te kunnen inne
men. Verleden week hebben we de voor
deden doen uitschijnen, en den lezer heeft
zich gewis kunnen voorstellen hoe diep-
onrechtvaardig onze sociale instellingen,
tegenover de eerste jeugd, soms te kort
komen.
Want eene ordeljjke maatschappij mag
zich niet onplichtig de verwaarloozing van
onderwys en algemeene opvoedfng laten
welgevallen. Neen, en zoo het enkele wezen
dichten en eerlijke daden te vervullen heeft,
zóo ook zyn aan de algeheele inrichting op
offeringen verbonden door dewelke de
edelste inzichten op het voorplein moeten
treden. Hierom echter dienen we allen ons
deel. hoe gering zelfs, aan te brengen het
is een uitgangspunt van ons streven naar
onderling bestaan waarop de grootsche denk
beelden van 't nieuw sociale leven moeten
vastgesnoerd worden.
De plichten welke we onmiddelijk te vol
brengen hebben zijn hoogst gewichtig onze
beste krachten zullen worden vereischt,
omdat we afstand moeten doen van dit on-
menschelijk gevoel van zelfzucht dat vroe
ger de wereld beheerschte. Ik zeg vroeger,
maar ge moogt evenjuist heden lezen. Wat
zien we meestal rond ons gebeuren Een
verdoold schepsel, dat aan anderen tot
schijnbaren last dient, wordt ten allen kante
vervolgd en mishandeld. Geen lage woorden
zijn bijtend genoeg om de booze feiten te
schandvlekken van lieverlede, geeft eenie
der dat ongelukkig wezen den stamp van
afkeer dien we best door eene medelijdende
land zouden moeten verwisselen. Want in
dit samenraapsel van kwaad en ondeugd
hebben we ons eigen aandeel, en 't is soms
droef de oorzaken vast te stellen waardoor
een mensch aldus uit de ware richting van
't leven is gesleurd.
Doorgaans opgebracht in vuile verpes
tende middens,waar 't slechte voorbeeld als
gewone regel heerscht, is de geest meestal
verdwaald. Dat kind verleert zyn gevoel
als mensch, het leeft omdat hem het dierlyk
'even is gegeven geworden, maar begrijpt
den rang niet welke zyn bestaan in de maat
schappij wezen moet.
En hoe kan 't anders
Waar kon het ooit om raad ter school
gaan Waar kon het door zyn ouders dat
verlangen naar hooge deugd en mensche-
lijke trots hooren prijzen Waar kon zen
geest vry en oprecht denken
Nergens en nooit
En hier juist ligt onze schuld, hier komen
onze plichten ter sprake, hier heeft dat on
gelukkig wezen het recht ons aansprake
lijk te maken voor de droeve gevolgen van
zjjn ellendig bestaan, 't Is niet genoeg een
booswicht achter slot en grendel te sleuren
als een domme daad van hem uitgaat, aan
den wortel moeten we 't kwaad treffen.
Behandelen we dan niet met afschuw, maar
laat ons trachten een betere oplossing te
zoeken door de opvoeding bij de jeugd van
't mindere volk te zuiveren en te versterken
Op school vooral kan goed en nuttig werk
worden verricht, en daarom ook zullen we
hardnekkiger dan ooit den algemeenen leer
plicht blijven verdedigen, den leerplicht
welke we aanschouwen als de dringendste
noodzakelijkheid in de verwezenlijking van
ons liberaal-sociaal programma.
Te dien opzichte zjjn ons edele daden weg
gelegd, want de meesters hebben gedaan
al wat mogelijk is om aan onze bevolking
niet een onderwijs te bezorgen dat helpen
moet tot hare zedelijke ontvoogding, maar,
integendeel, het kinderlijk verstand heeft
beangstigt en tot stapelhuis heeft doen die
nen van allerlei schrikbeelden en dwaze op
vattingen.
By eene eerstkomende gelegenheid zal ik
me bezighouden met wat ons onderwys in
Vlaanderen zijn moet, en op welk stelsel we
ons moeten steunen om, eindelyk, een goede
uitkomst te kunnen verhopen.
Dirk Martens.
De 12 November 1909 zal een his
torische dag blijven in de annalen der
politieke partijen van Belgie, die dag
immers kenteekent het einde van een
regiem in de klerikale rangen, het
einde der overmacht van het oude
klerikalism dat zoolang het Belgische
volk geboeid hield aan de onhandel
baarste onverdraagzaamheid, aan de
vernederenste lijdzaamheid, aan de
verlagendste onderwerping.
Een hoofdprinciep beheerscht het
derikalism Alle macht moet onder- I
ivorpen f ijn aan de macht der kerk
eind en grijsaard, bedelaar en vorst
moeten zwichten voor die macht en
ouigen voor dat gezag de kerk be
schikt over eeuwig leven en dood,
over God en duivel, over goed en
cwaad slechts wat zij waar heet
moet geloofd worden, wat zij leugen
noemt moet een iegelijk verfoeien.
Het echte klerikalism is de partij
van den Syllabus, die de burgerlijke
macht en de burgerlijke overheden tot
ondergeschikten maakt, die de grond
wettelijke vrijheden veroordeelt en de
moderne staatsinrichtingen maar duldt
omdat het door den drang der omstan
digheden, door de wisselvalligheden
van het noodlot niet anders kan.
In het Belgisch Parlement wordt deze
Dartij vertegenwoordigd door Mijn-
ïeer Woeste en enkele medekampers,
waarbij nog gevoegd moeten worden
een zeker getal trouwe volgelingen,
non-valeurs, die den glans van den
ïoofdgroep geenzins vermeerderen,
zoomin als zijn invloed. De groep
Woeste, is de wezenlijke klerikale par
tij, de partij der oude traditie, de
Dartij welke immer bereid is, om zoo
dra het gunstig oogenblik gekomen is,
gedaan te maken met alle vrijheden
welke de kerk verhinderen het denken
en gelooven, het spreken en het serhij-
ven aan banden te leggen, en uit den
weg te ruimen wat haren wil en hare
macht trotseert.
De leider van die groep, M.Woeste,
is een man van onbetwistbaar talent
ten dienste van zijn middeleeuwsch
ideaal heeft hij immer eene ongemeene
welsprekendheid aan den dag gelegd,
en in den laatsten tijd heeft men kun
nen zien met welken stalen wil, die
oude zieke man bezield moet zijn,
om nog dag aan dag op de bres te
staan ter verdediging zijner anomali-
sche denkbeelden.
En zoo groot is die invloed geweest
van M. Woeste, dat hij ondanks alles
de rechterzijde en de ministeries be
heerschte, op elke wet die de volks
ontwikkeling betrof drukte hij zijn
merk, over het geheele zweeft steeds
den geest der klerikale dienstbaarheid
ten behoeve der geestelijkheid en harer
verouderde staatkundige princiepen.
Voor de klerikalen van M. Woeste is
alles ondergeschikt aan de belangen
en het gezag van Rome vaderland
en volk, jeugd en ouderdom, komen
maar op de tweede rei en voor zooveel
zij de glorie van het eerste vermeer
deren kunnen. Tot 12 November 1909,
heeft de rechterzijde de beheersching
van M. Woeste ondergaan, eenigen
met vreugd, anderen met tegenzin.
Want het is met de klerikale partij
gegaan, gelijk metalle andere partijen,
die door de zegepraal begunstigd wor
den, zelfs is het met haar meer ge
beurd omdat ze, behouds de slaafsche
onderwerping, niet nauw ziet naar de
elementen die ze opneemt, dat lieden
van allerlei strekking en waarde zich
bij haar hebben gevoegd, niet uit over
tuiging maar in de hoop op gunsten,
voordeelen en zelf-verheffing.
Rond die klerikalen van den ouden
(versleten) stempel hebben zich geld-
eer-en heerschzutigen geschaard zon
der grondbeginselen, renegaten van
andere partijen, onverschilligen en
arrivisten, waaronder er velen noch
naar kerk noch naar kluis gaan, en
noch aan God noch zijn gebod geloo
venmannen, die als parasieten
aar; de klerikale partij zijn gaan han
gen en haren onderhang bespoedigen.
Men heeft M. Woeste meer dan
eens verweten hoe hij over sommige
vraagstukken van meening veranderde
en nu bestreed met hardnekkigheid en
talent wat hij voorheen met evenveel
talent en kracht verdedigde, b. v. in
zake van Algemeen Stemrecht en
Evenredige Vertegenwoordiging, doch
men vergete niet, dat M. Woeste
nooit iets uit het oog verloor, namelijk
de heerschappij van het klerikalism en
hij daarin nooit van meening veran
derd scheen het A. S. hem voordee-
lig voor de klerikale overheersching
hij was er voor bleek het integendeel
dat het A. S. de belangen van het kle
rikalism zouden hinderen hij was er
tegen. Hij bleef zich zelve gelijk.
In Belgie is de groote macht van het
oud-klerikalism geknakt door de uit
barsting van het konflikt tusschen de
mannen der oude en der nieuwe strek
king in de kwestie der legerhevorming.
Ons bedroeft het einde niet der ach
terlijke partij, we weten immers, dat
weldra onder den drang der nieuwe
denkbeelden en grootendeels ter oor-
zake der inmenging in de politiek van
de geestelijkheid, welke de gansche
klerikale partij ondersteunt, zij ver
oordeeld is om het onderspit te del
vende bestatigen alleen dat M, Woeste
thans het lot ondergaat van den leeuw
der fabel, welke gevreesd en gehoor
zaamd werd, zoolang hij krachtig was
en door zijn gebrul de andere dieren
van het woud deed sidderen, maar
door allen werd bespot en mishandeld
toen hij oud en ziek in zijn spelonk
lag, waar zelfs de ezel onder het uiten
van een geweldig hin haan hem
een laatsten pootslag kwam toebren
gen.
JVan Opdetibosch.
De liat olijke plaatsvervan*
lïIUrï en «le Loting- zjjn verleden
Donderdag afgeschaft met iOO
stemmen tegen 58 en drie ont
houdingen.
Zie den uitslag der stemming op de
tweede bladzijde.
van
Neringdoeners en Ambachtslieden
der Stad Aalst.
Maandag avond waren de leden van dezen
bond, voor de eerste maal, in algemeene
vergadering bijeengeroepen.
De leden waren talrijk opgekomen. De
zitting werd voorgezeten door den heer
Leo Jacobs.
De heer Alfred Kelders had de taak op
zich genomen, aan de vergadering het doel
van den bond te doen kennen. Zoo kortbon-
dig mogelijk deed hij den leden uiteen wat
een onpartijdige bond van neringdoeners,
kan doen en moet doen zooals strijden
voor het belang van de burgerij zorgen
voor de nering der stad met zijne aankoopen
te doen in de stad zelve misbruiken uit
roeien zooals 't verkoopen van nieuwe goe
deren in openbare verkoopingen herzie
ning van 't patentrecht en instudeeren van
eene onderlinge verzekering tegen brand,,
alsook van een Ouderlingen Bijstandstich
ten van syndikaat voor aankoop van kleine
werktuigen inrichting van een schuldvor-
deringsdienst zooals te Brugge en S4 Niklaas
aansluiting by de vereeniging voor studie
en verdediging der kleine burgerij, inrich
ting van beroepsvereenigingen onpartij
dige feesten inrichten, alsook tentoonstellin
gen enz. enz, Ge ziet dat er tarwe genoeg
op den molen is. De spreker oogstte jnet
zyne belangrijke rede den meesten bijval.
Nu begon de bespreking van 't reglement
'tgeen zeer interessante opmerkingen uit
lokte. Daarna werd overgegaan tot de kie
zing voor het bestuur. Werden gekozen
al ae leden voorgesteld door 't voerloëpig
komiteit De heeren Jozef Arys Effiiel
Blanckaert Felix Bocqué Lo'dewijk' De
Bisschop Alfons De Ryck-Limpens Ferdi
nand De Schepper Richard De' Stobbeleir;
Prosper D'HoirLeo JacobsAlfred Kelders
Odilon Panné Alfons Roggeman René
Van Biesen Robert Van Calenbergh Jaiak
Vau den Berghe Leo Van Haver Florelle
Van Molle Constant Van Schuylenbergh
en Hippoliet Van Stalle.
En nu aan 't werk, de handen uit de mou
wen voor 't welzijn van onze burgerij.
gggjt0S/SS&*
l
O
