I
tuin /»];C|CST
H
BERAAL, DEMOCRATISCH WEEKBLAD.
Vijfde Jaargang Nummer 2
Prijs 8 centiemen hel nummer
Zondair 9 Januari 1910
Wv
ïMnIsrR•-1?f
Willemsfonds.
Voor Taal en Vrijheid.
RINGELOO
Gezellig Avomlfeestje
I)e Nieuwe
Koning.
Leest en Verspreidt
lie Volksgazet.
Ons oïïicieel
middelbaar Onderwijs.
VASTENAVOND.
De Meesters,
*- «aaaz?- - -
■sgSaJWF ff*®
Abonnementsprijs: 3 fr. voor de stad en der. tuiten voorop betaaibaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore vat. het blad, Groote Markt, 1. Aalst.
n j Gewone i centiemen %A
Prijs der Annoncen: Rek)amen ?j centiemen j l,er 'lrllkre?el
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissefi op de derde bladzijde,
A A I.ST, 8 JANUARI I'JIO
Zondag q Januari 191 o, ten ure
's avonds stipt, op Stadsschouwburg,
opvoering van RINGELOO, gepri
meerd drama in 4 bedrijven door Aug.
Monet, met de medewerking van Me-
juffer E, Polviiet en den Symphonie-
kring Door Eendracht Groot.
Prijzen der Plaatsen Benedenplaat-
sen 2 fr. Balcon 1 fr. Gaanderij 0,50.
De damen worden vriendelijk ver-
zocht tijdens de opvoering hunne hoe- alle Zondagen van 7 tot 8 ure s mor-
Het liberale Wille» sfonds, mer zijne
echt democratische stellingen Kos-
telooze Boekerij, Liederenav onden,
Volksvoordrachten enz. wordt al de
vrienden der uitbreiding van het volks
onderwijs aanbevolen.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, afdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmout Groote Markt, is
alle zondagen open van 10 1/2 tot
111/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuvverkerken,
bij Madame We Van Sande, is open
den af te nemen.
gens.
Ziehier de korte inhoud van het
Drama dat heden Zondag, op Stads
schouwburg door het 1 ooneelgezel-
schapVoor Taal en Vrijheid wordt
opgevoerd
Ringeloo is een rustig en gelukkig dorp,
verre van alle groote centra gelegen, in een
kring van bosscken, voorden storenden in
vloed van éêrbuitenwereld ongenaakbaar.
Over Ringeloo's ongerepten vrede waakt de
landheer, graaf Frederik-Willem, en zijn
gezag- is dat van een vader. Dat nooit, met
nijverheid en zucht naar winst er. genot, de
na\jver, en voor sommigen de ellende op
Ringeloo mogen komen, is zgn hoogste
wensch. Het geluk is op Ringeloo, waar
ieder genoeg heeft aan wat de grond geeft,
waar geen enkel te veel mag hebben, waar
echterook geen menschen méér, geen hoeven
méér mogen komen, of er zou voor enkelen
te lort zyn.
Dit stil geluk bewaren is zyn ideaal.
Dat zijn zoon in die taak geen ideaal vond,
i« hem een zwaar leed geweest maar nu die
ontgoocheld uit het stadsleven gaat weder
keeren hoopt de graaf, dat hy beter zal in
zien; wat zyn levensdoel moet zyn. En Otto,
de zoon, komt terug maar niet alléén de in
genieur Andersen, zijn goede schutsengel
in het tevensrumoer van de wijde wereld
vergezelt hem'. Ook die kent Ringeloo uit
zyii kindertijd, heeft er een herinnering als
een sprookje van bewaard. Doch spoedig
heeft hy ingezien dat Ringeloote geluk maar
schijnbaar is de menschen voelen zich be
nauwd in hunne afzondering, snakken naar
het verkeer met de buitenwereld, maar dur
ven niet roeren uit vreeze voor den graaf,
wien alles op Ringeloo toehoort. Andersen
zal Ringeloo wekken uit zyn slaap. Ook Otto,
ook de kapelaan, ookHelena, de dochter van
den graaf, zijn overtuigd dat Andersen zyn
plicht doet als hij, bekend makend .dat op
Ringeloo de natuurlijke'toegang tot kolen
mijnen is, waarvan hij Jiet bestaan onder al
dien bosch- en heidegrond vermoed heeft, de
industrie en heel haar nasleep naar de
slapende streek lokt.
Met kerstmis kiemde die strijd tegen
Paschen schiet hy op. De graaf zal het hoofd
bieden dwingen wil hy den burgemeester
en heel den raad van Ringeloo, den opper-
frond te weigeren voor boringen en als de
orpmagistraat, die reeds met zijne kollega's
afgesproken heeft, verklaart niet te kunnen
weigeren, uit de graaf de verschrikkelijkste
bedreiging zijn Ringeloo zal hy niet uitle
veren, eer zal hij hoeven, schuren, molens,
de school, de Kerk laten om verre halen, de
boomenen bosschen platleggen, de vruchten
uitrukken op het veld, dan toe te geven eer
ia! Ringeloo zelfmoord plegen dan zich te la
ten vermoorden... En allen sidderen en
vragen genade.
Dié eerste slag is gewonnen jubelt de
graaf.
Maar nu ontvalt hem al wie hy aan zijne
zijde hoopte te zien staan de andere land-
heeren, zijn volk van Ringeloo, zyne dochter
die in de liefde voor Andersen het geluk heeft
gevonden dat ze in de starre, kille omgeving
van Ringeloo niet eens droomen kon zyn
zoon, die met één woord de bedreiging van
den graaf ydel maakt, en ook, opdat zyns
vaders naam niet vervloekt worde, het volk
ferust stelde, en eindelijk de kapelaan zelf,
ie hem zyn laatste begoocheling ontrukt,
hem verwijt, Gods plaats te Ringeloo te heb
ben willen innemen. En tcrwyl allen betrou
wen hebben in de nieuwe toekomst van
^Ringeloo, stort de graaf, vernietigd, neder.
Syniplioiiiekrlng'
DOOR EENDRACHT GROOT
- AALST.
met MUZIEK en ZANG
den Vriendenen Kennissen aangeboden
op
Ikomlerilaii; 13 Jnauai-I 1010»
te. 8 1/2 uur 's avonds
in het lokaal I»e Vier Winden
o—
N. B. Er zal te dier gelegenheid Algemeen
Verslag gegeven worden over het Feest
van 27 November laatstleden, 't zy over de
vertooning van a DE SMEDERSBAAS a
ingericht ten voordeele van den Sympho
niekring.
priesters, uitsluitelijk voorbehouden
zal' wezen aan de reeds begoede bur- j
gerij en geheel buiten het bereik zal
blijven van de arbeidende klasse.
Het is noodig de aandacht der libe- j
rale partij op dit belangrijk gedeelte J
van ons openbaar onderwijs te roepen I
en zoo de liberalen der kleine steden i
van Vlaanderen hunne plicht willen I
doen, zullen wij ertoe komen de ont- i
wikkeling, de uitbreiding, de versprei
ding van het middelbaar onderwijs
van den eersten graad in het program
ma der liberale partij te doen schrij
ven, alsmede de inrichting van dit
onderwijs op zulke manier dat het ook
toegankelijk weze voor de kinderen
der werkende klasse, welke het thans
slechts bij uitzondering kunnen genie
ten.
In grondbegin moet er eene middel
bare school zijn per kanton met kos
teloos onderwijs voor de kinderen der
genen die geen bepaald cijfer belasting
betalen.
4 Januari 1910.
Jules RENS,
Volksvertcgenwoord ig»r
Wanneer men in Belgie spreekt van
openbaar onderwijs, bedoelt men bijn a
altijd slechts het lager onderwijs 't is
dat het lager onderwijs het onderwijs
van het volk. de ontvoogding der
massa door het licht der wetenschap,
de schat der kennis zoowel voor de
armen als voor de rijken. In de poli
tieke programma's wordt dan bij het
kapittel onderwijs, schier uitsluitelijk
gewaagd van de hervormingen betref
fende de lagere scholen.
Er is nochtans een anderen graad
van het openbaar onderwijs, welke
zijn belang heeft, maar die ongelukkig
lijk in de politieke betrachtingen en
eischen bijna geheel wordt verwaar
loosd,, ik wil spreken van het middel
baar onderwijs van den eersten graad
Hedendaags is dit onderwijs, behal
ve in de groote steden,op eenige zeld
zame uitzonderingen na geheel en al in
de handen der geestelijkheid. En in de
provincie ondergaan wede verderfe
lijke gevolgen van dezen staat van
zaken. Vooreerst is het middelbaar
onderwijs van den eersten graad, het
onontbeerlijk onderwijs van den be
diende, den rekenplichtige, van al de
genen die zich bereiden voor de min
dere ambten der openbare besturen en
men mag er bijvoegen dat dit onderwijs
bij uitnemendheid datgene is der kleine
burgerij.
Een eerste gevolg der overweldi
ging in de provincie van het middel
baar onderwijs door het klerikalism is
dat de kleine burgerij, buiten de groote
steden, stelselmatig geklerikaliseerd
wordt het onderwijs dat zij in de
scholen der geestelijkheid ontvangt
mist allen positieven grondslag de
mathematieken onder andere worden
er deerlijk verwaarloosd, en langza
merhand zien wij onze burgerij voor
heen zoo vrijzinnig en zoo gehecht
aan de denkbeelden van vrijheid en
gelijkheid zich afkeeren en zich scha
ren onder de klerikale vlag der onver
draagzaamheid en verslaving.
Een ander groot kwaad bestaat
hierin dat het middelbaar onderwijs
zoolang het in handen zal zijn van de
De klerikalen zijn heel soberkens in
hunne welkomgroeten aan den nieu
wen koning der Belgen Albrecht 1
men zou waarlijk zeggen dat ze den
nieuwen vorst wantrouwen voor hun
klerikalism en hem verdenken van
genegenheid voor het modernism.
De gemeenteoverheid der stad Aalst
b. v. zoo fier op haarloyalism heeft
zich de moeite ontzien een adres van
gelukwensching te laten stemmen aan
den nieuwen vorst.
De toon op welken Albrecht I zij ne
inhuldigingsrede voorlas, de gebaren
welke die voorlezing vergezelden heb
ben die rede kracht bijgezet en teven:
aangetoond, dat de nieuwe vorst geen
zielloos element verlangt te zijn in ons
staatkundig raderwerk, dat hij zijne
eigene gevoelens uitdrukte en dus oog
en hart wil hebben voor de breedste
opvatting over Volksleven en volksbe
hoeften
Herinneren wij nogmaals enkele
brokken uit die redevoeringkoning
Albrecht zei
De Vorst moet steeds letten op
de stem van het land, en met deernis
bewogen over het lot der nederigen,
de dienaar zijn van het recht en de
steun van den socialen vrede.
Wat mij betreft, ik zal altijd ge-
reed staan de pogingen te steunen
van hen, die het verstandelijk en
zedelijk peil der Natie verheffen,
de opvoeding en het onderwijs ont-
wikkelen en aan de volksmassa een
grooter welzijn verzekeren.
Zouden zulke woorden met klem en
overtuiging uitgegalmd (en geheel de
redevoering werd voorgedragen met
oprechtheid) misplaatst wezen in den
mond van den Voorzitter eener Repu
bliek Is het te verwonderen dat zelfs
socialisten dergelijke verklaringen toe
juichen.
Doch, we zeiden het reeds, de kle
rikalen voelen zich ongemakkelijk, ze
weten niet of ze lachen of weenen
zouden, maar zeker staat het tweede
hen nader dan het eerste die opvoe
ding en dat onderwijs vooral ligt hen
met de stem van het land zwaar op de
maag en maakt hen ongerust voor de
toekomst.
Lang zullen ze evenwel niet aarze
len: alle staatshoofden wier handelin
gen of ze dan ook al het gevolg we
zen van de stem van het land, de
klerikale belangen niet trouw in de
hand werken worden vijanden, tijran-
nen, wezens die men verfoeien meet,
welke niet langer waardig zijn aan
de spits te blijver, van het land.
Dertig jaren geleden zagen we daar
van in Belgie het zonderlinge voor
beeld
Leopold 11 had de onderwijswet,
gestemd door de meerderheid der ver
tegenwoordigers van het land, getee-
kend,dat was voldoende om hem den
haat der geestelijkheid en der klerikale
partij op den hals te halen.
In bijna alle sermoenen werd hij
afgeschilderd als een heiden, een He
rodes, een Achab, een dwingenland
onweerdig nog langer op den troon
van Belgie te blijven, in alle kleri
kale gazetten werd hij uitgescholden,
beledigd en vervallen verklaard in de
oogen der klerikalen.
Een der ergste gazetkribbelaars van
dien tijd was pastoor Keesen, nu
senator (de koddigste senator welke
ooit den voet zette in de Belgische
hoogere Kamer) en deze schreef in
Le Const itutionnelvan Hasselt Sire,
als den scepter uwe handen zal ont
vallen, zal er geen katholiek eene be
weging doen om zulks te verhinde
ren.
Sinds dien, heeft pasmoor Keesen aan
's koningstafel aangezeten en de hou
ding van paus en pastoor bij de laatste
levensdagen van Leopold II, in om
standigheden, welke het overbodig is
te herinneren, bewijzen tot wat die
mannen in staat zijn wanneer hunne
belangen op 't spel staan.
De houding der klerikalen jegens
den nieuwen koning zal geregeld wor
den naar de zorg die Jiij zal hebben
voor hunne belangen en niet voor de
belangen der natie volgens de stem
van het land.
Dat zal wellicht eer blijken dan
men het denkt.
Wij wenschen slechts, dat koning
Albrecht I zijne woorden gestand doe,
tot welzijn van het gansche volk.
J. Van Op denbosch.
Terwijl de Onpartijdige Bond der
Neringdoeners der stad Aalst zich beij
vert middelen te zoeken om in onze
reeds triestige stad beweging en leven
te brengen, treft men hier ook een
bond aan voor welken er te Aalst nog
te veel is te doen, een bond welke er
naar streeft onze stad te herschapen in
een begijnhof, of in een zomerverblijf
van trappisten, waar alle voorbijgan
gers elkander zullen begroeten met
de woorden Denk aan de dood.
Die Bond (afdeeling van het Chris
ten Vlaamsch Verbond van Aalst)
vraagt aan het Bestuur der stad
Om in onze stad den Carnaval te bestry
den, en verzoeken de volgende maat
regelen te nemen om de carnavalmisbrui
ken tegen te werken of ten minste te be
perken.
1) Afschaffing van den eersten zondag
van den Vasten als Carnavaldag.
2) Sluiting der Carnaval fees ten, des
dynsdags om 12 uren middernacht zeer
stipt. Sluiting der danszalen, verbieding der
nachtgeruchten en van het maskeren.
3) Strenger toezicht op de danszalen. Het
reglement op de danszalen betrekkelijk de
onderjarige kinderen dient streng toegepast
te worden
4) Alle overtredingen der wetten op de
openbare dronkenschap, en op de onzede
lijke gezangen en kreten moeten beteugeld
worden.
5) Gedurende de Goede Week geene
markt- of straat vertooningen toelaten.
De namen der heiligen welke zoo
boud en stout de zedenzuivering op
zich hebben genomen moet voor het
nageslacht worden bewaard en aan de
volkeren worden verkondigd, daarom
kondigen wij ze hier af
De Voorzitter,
Leo GEEROMS.
De Proost, De behryoer,
A. V. HEUVERSWYiN. Eug. BOSTEELS.
De. Schatbewaarder, De Bureclteden,
J. GHIJSELEN. BEQUAERT,
Leeraar. Hoofdschoolopziener.
L. CHICK, Bediende.
Bestuurleden De Vulder Fr. landb.
Vinck Alfons, behangerCoppeos Fr. we
ver De Petter J. werkman *Minot Joz.,
rentenier Vandevelde II. bediende Van
Schuyleobergh P. drukker-uitgeverDe
Winter PI. hovenier Barrez Rom. meester
gast Robyns Constant, schrijnwerker;
J. De Paepe, koster; De Wolf Martin, ma
gazijnier Schockaert J. landbouwer
Van Renterghem, hoofdonderwijzer J. B.
Wailly, bakker DeNayer Benoni, hande
laar Van den Bonne G.. meestergast
Keymeulen P., fabriekwerker Van Geert
Ben., werkman Gysbrecht Joannes, lood-,
gieter I, De Cannière, nyveraar Wy-
meersch P. melkerybediende.
Dat men de toepassing vrage der
bestaande wetten en reglementen zal
niemand afkeuren, dat men de beteir-
"gèling eische van misbruiken "en over
tredingen daar valt niets op aan te
merken en niemand zal er aan denken
zulks te beknibbelen maar dat men
egens die misbruiken de afschaffing
vrage van feest- en kermisdagen dat
uilen de meeste Aalstenaais wel wat
kras vinden.
Onder voorwendsel van zedelijkheid,
werd uit onze stad het garnizoen ver
jaagd, door de voörloopers der heden-
daagsche typen van het Christen ver
bond, zijn er de Aalstersche zeden om
erbeterd
De fameuse Christen Ver bonders
liassen het voorschrift toe wilt gij de
iwaal uitroeien neemt de oorzaak
weg aldus redeneerende zouden ze
alras tot zonderlinge besluitselen ko
men de kermis geeft aanleiding tot
overdaad en dronkenschap, we vragen
de afschaffing der kermis op de markt
dagen worden er vele misbruiken ge
pleegd, we vragen de afschaffing der
marktdagen op de bruiloftfeesten
wordt er buitensporig geëten en ge
dronken en geslempt, we vragen de
afschaffing van het huwelijk gelijk
de dokter zou zeggen om dien man
van de tandpijn te genezen zet ik hem
den kop af.
De neringdoeners van Aalst moeten
voor de hierbovengenoemde heiligen
een dikke kaars aansteken, ze verdie
nen het.
Sedert jaren vragen we, dat de stad
den carnaval zou inrichten gelijk te
Binche en andere steden of dat zij de
inrichting zou toevertrouwen aan eene
onpartijdige commissie, dat men stoe
ten zou inrichten om volk naar de stad
te lokken en vermaak te stichten in
deftigheid.
Neen, neen, dat willen de Christen
verbonders niet, ze willen de afschaf
fing van den carnaval, dan zal ons volk
zijn geld naar andere steden dragen,
en bij dat volk dat elders zal gaan
carnaval vieren, zal men wellicht darV,
ook van die heiligen aantreffen, diedfe
afschaffing vragen van dei: carnav.il
te Aalst.
Neringdoeners onthoudt dit
De meesters over ons land. over'de volkè-.
ren, over het heelal zijn de priesters.
Alles moet zwichten voor hen de burger
lijke macht, de wetenschap, het gerecht <Jfe
Almacht zelve schikt zich naar hun woorifc
Meester zyn is hunne roeping geworden,
en gering is helaas, het aantal pripsters die
hun ambt anders begrypen dan eene uitoe
fening van onweerstaanbare meesterschap.
De overste eener beruchte orde, zeide vol
