p
HET arkondjssem
LIBERAAL, DEMOCRATISCH
centiemen liet nummer
Vijfde Jaargang Nummer 3
Zondag 16 Januari
Q)
Vooruitgang door 'i Werk
WILLEMSFONDS.
Strijdpenning.
De Misdaden der klerikale
dienslbe wijzingen.
Voor Onze Weezen.
Een oog in 't zeil.
•v-t
Abonnementsprijs3 fr. voor de stad en den t-uiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, i, Aalst.
Prijs der Annoncen: j ?e.wone >5 centiemen
Rek la men 75 centiemen j Per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, 15 JANUARI 1910.
Liberale Werkinansk? ing
Lokaal: CONCORDIA, Schoolstraat.
—o -
GROOTE
Panoramische .^Voorstelling
op Zondag 16 Januari 1916
te 6 uur stipt 's avonds,
den Leden en hun Huisgezin aangeboden.
0—
PROGRAMMA
EERSTE DEEL
Het Louvre zijn museum en kunst
werken in 50 photo-oxy-liydrische tafe-
reelen.
Verlichting by middel van het groot diora-
miach toestel van Anderson.
HET LOUVRE.
Het Louvre is een paleis der vroegere
koningen van Frankryk. Het Louvre waar
van de opbouw onder beroemde bouwkun
digen eeuwen duurde, verbaast den bezoe
ker van Parys, door zijne uitgestrektheid
en pracht.
Het werd door de Conventie tier Fransche
omwenteling in Museum van schoone kun
sten herschapen.
o
Deze prachtige voorstelling van hoogst
belang, bestaat uit tafereelen en onderwer
pen ter plaats zelf genomen, door het huis
Lachenal van Parijs. Het is :1e schitterendste
wedervoortbrenging der kunstzalen en van
de merkwaardigste meesterwerken van het
'Museum van het Louvre.
TWEEDE DEEL
De Radiographic of lichtteekening met de
X stralen. Verkleining en Vergrooting van
verschillende insecten, wormen enz.
Verdwijnende zichten. (Dissolving
views). De aap Joco vermaarde trapezist, in
zyne duizelige oefeningen.
DERDE DEEL
Schitterende zichten, met wonderbare
lichtwisselingen en vermakelijke voorstel
lingen.
13y elke voorstelling van belang worden
klere en duidelijke uitleggingen gegeven.
Het zou te lang zijn hier de gansche lijst
der voorstellingen en wisselzichten op te
sommen.
Deze Voorstelling zal 2112 uur duren.
Tusschen het )e en 2® Deel 15 minuten
tusschenpoos.
Deuren open om 5 1/2 ure,
AFDEELING AALST.
Zondag 16 Januari 1910,
tc 2 1/2 ure, in den Graaf Egmont,
Vergadering voor de kinderen van
de Leden
Aanleeren van een tooneelstukje
en van eene Kinder-Cantate.
0—
Kostelooze Liederavonden voor het
Vrouwvolk.
Maandag- 17 Januari, ten 8 ure
's avonds, stipt.
Bovenzaal van Graaf Egmont
Ingang vrij voor allo meisjes.
Het liberale Willemsfonds, met zijne
-echt democratische instellingen Kos
telooze Boekerij, Liederena vonden,
Volksvoordrachten enz. wordt al de
vrienden der uitbreiding van het volks
onderwijs aanbevolen.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, aïdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmont Groote Markt, is
alle zondagen open van 101/2 tot
11 1/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuwerkerken,
bij Madame We Van Sande, is open
alle Zondagen van 7 tot 8 ure 's mor
gens.
Voor de werkstakers der
Viscose deelmakende van
bet Ondersteuningsfonds tegen
de Werkeloosheid.
Omhaling Boden op Zondag 9 Januari
Coesens 8,89 Schoon 9.75 Geeroms 7,21';
Van der Stock 4.00 van een vriend 1,00.
Na een lied gezongen door B. Verhaest op
de vergadering van de liberale wijkclub De
Moedige Strijders, 1.00 fr.
Aangezien er eenige werklieden van
ons Werkeloozenfonds van het Viscosefa-
briek nog aan het werk niet zyn, zullen zy
de Boden nog vergezellen.
Een walgelijk schandaal is aan het
licht gekomen in een klein dorpken
nabij Geeraardsbergen een afschuwe
lijke rekel heeft meer dan tachtig
kleine jongens bezoedeld na de
grenzen tusschen zijn persoon en de
Justicie te hebben gesteld, heeft de
sater zich zelve overgeleverd in de
handen van het Gerecht en het on
derzoek te zijnen laste wordt ijverig
voortgezet.
De beschuldigde is een vurig kleri
kaal, gemeenteraadslid van zijn dorp,
gepatenteerde verdediger der klerikale
zedelijkheid, die de taak op zich had
genomen zijne gemeente te zuiveren,
door de dansfeesten te verbieden hij
was een onvermoeibare ijveraar voor
alle godvruchtige werken, een gewel
dige bekamper van liberalen en socia
listen.
Ik wil' niet doen gelijk de katholieke
dagbladschrijvers, die een gansche
partij verantwoordelijk maken voorde
misslagen door een harer aanhangers
bedreven zulk inzicht is verre van
mij, hoewel het niet geheel ongepast
ware te doen opmerken, dat het be-
zonder schelmstuk waarvan hier kwes
tie is de schier uitsluitelijke speciali1
teit is van zekere kategorie personen,
welke het mij niet past, en welke het
ook overbodig is te noemen
Maar er is een punt waarop ik wil
stil houden, en dat onbetwistbaar een
buitengewoon en wezenlijk belang
aanbiedt, eene verkeerdheid waarvan
geheel de verantwoordelijkheid weegt
op de klerikale partij,omdat 't een stel
sel betreft door sommige klerikale
kopstukken in praktijk gebracht om
dienst te bewijzen aan hunne aanhan
gers.
In geheel de gemeente waarvan
hierboven spraak is wordt luide en
openbaar verklaard, dat ten laste van
dezelfden walgelijken kerel, voor even
walgelijke feiten eene klaoht werd
gedaan bij het parket reeds zeven
jaren geleden.
En iedereen zegt en hier wordt
het wezenlijk erg dat de aanklacht
van dien tijd zonder eenig gevolg is
gebleven dank zij de tusschenkomst
van hooggeplaatsten klerikalen in
vloed
Te Geeraardsbergen en in de omstre
ken kent iedereen het fameus politiek
bureel ingericht door een klerikale
landjonker met het eenige doel dien
sten te bewijzen aan degenen die een
beroep doen op zijn invloed, met de
belofte voor de klerikale partij te zul
len werken en.stemmen.
Welnu indien hetgene men in het
dorp van den sater vertelt waar is,
indien het juist is dat dank zij de kle
rikale bemoeiing, de klacht zeven
jaren geleden ingezonden versmacht
werd en in den doofpot gestoken, op
wie valt de verantwoordelijkheid van
al de kinderen-bezoedelingen welke
sedertdien op zoo walg wekkende wijze
werden gepleegd Wie is de grootste
schuldige
Tot wie moeten ze zicb wendende
ouders der ongelukkige jongetjes, wier
onschuld en eenvoud rein en onbe
vlekt zouden gebleven zijn indien men
niet alles in ;t werk hadde gesteld
om het Gerecht te beletten den schul
dige te treffen
Het wordt tijd, en ononmeerlijk dat
al de eerlijke lieden verontwaardigd
de stem verheffen en luide protes
teeren tegen de schandelijke en nood
lottige inmenging van den politieken
invloed in al de zaken die afhangen
van het gerecht
Het wordt tijd eens voorgoed aan
die volksonteerende invloeden te doen
begrijpen, dat zij door den gang der
Justicie te stuiten zeiven de afgrijse
lijkste misdadigers gelijk worden door
willekeurige medeplichtigheid.
Het wordt tijd, dat dieven, vechters
en vuilaards van ons Kanton en van de
naburige kantons er zich niet meer op
beroemen kunnen zeker te zijn van
straffeloosheid, door, met den mond
vol beloften, de tusschenkomst te gaan
afsmeeken van het politiek bureel, dat
ik hierboven bedoelde.
Ik eindig met te zeggen, dat het de
liberalen alleen niet zijn, maar ook
katholieken van ons kanton, die gelijk
ik protesteeren, tegen de verfoeilijke
en zedenbedervende politieke bemoeiin
gen in kwestien, die slechts.;,behandeld
dienen te worden door het beteuge
lend gerecht.
11 Januari 1910.
Jules RENS,
Volksvertegen woordiger
o—
Wij sluiten ons aan bij de woorden
van onzen achtbaren Volksvertegen
woordiger.
Niet alleen te Geeraardsbergen kent
men de bureelen van schelmen bevrij-
ding, gelijk onzen achtbaren medewer
ker het zegt, zijn ze ook bekend in de
andere kantons van ons arrondisse
ment.
Meer dan eens bebben wij erop ge
wezen, hoe te Aalst sommige boos
doeners, zichtbaay beschermd, ja wel
eens als helden onthaald en gevierd
werden door klerikale kopstukken.
Meer dan eens hebben wij gewezen
op den noodlottigen invloed dier be
scherming, op de verderfelijke gevol
gen der verzekerde straffeloosheid
voor allerlei schurken, welke dank zij
die bescherming jarenlang bij weten
van eenieder hunne schelmerijen voort
zetten.
't Is zelfs gebeurd, dat menschen
werden gestraft omdat ze het gewaagd
hadden, den rekel te kastijden die
zijne geile handen aan hunne echtge-
genoote had geslagen.
En thans nog blijven die klerikale
agentschappen van misdadigers-be-
scherming en bevrijding bestaan, met
het eenige doel op die wijze stemmen
te winnen, ze zijn hier aleemeen
bekend en zijn te noodlottiger daar ze
elkander de concurrencie doen en
niet zeiden, de le beschermen uf te
bevrijden klanten achterna loopen.
De gemeente Denderhoutem werd
in opschudding gebracht door eene
Teeks aanslagen gepleegd door een sater
op jonge meisjes, welke hij 's morgens
oi 's avonds afwachtte en met geweld
poogde te onteeren. Eindelijk heeft
men den schurk, na een nieuwen aan
slag kunnen opsporen en bij de lurven
vatten.
Welnu in Denderhoutem vertelt
men openlijk, dat die jonge schurk uit
zeker gesticht waar hij voor geruimen
tijd moest opgesloten blijven, werd
losgelaten dank zij klerikalen invloed,
waarvan men de bron niet verbergt
Ja, die invlo2d is misdadig en het
wordt tijd, dat er een einde aan kome
dat zullen zelfs de rechtzinnige katho-
R lieken bekennen.
Het doet ons genoegen, dat gezag
hebbende mannen, als onze Volksver
tegenwoordiger tegen die schandalige
praktijken de stem verheffen, dat zal
wellicht het eenige middel zijn om ze
te beteugelen en de misdadigheid er
van te keer te gaan.
DE VOLKSGAZET.
Het hieronderstaand artikel nemen wij
over en vertalen het uit 't Wee^enblad
orgaan van den Algemeenen Belgi
schen Weezenbond, die het zelve heeft
overgenomen uit La Mélropole, katho
liek dagblad van Antwerpen
(De lezing van dit artikel wordt eerbie-
diglijk aanbevolen aan Madame de eerwaar
dige moeder, Bestuurster van het Meisjes-
Weezenhuisder stad Aalst.)
Men vertelde my onlangs, dat in de huis
houdscholen van Brussel, een zeker getal
leerlingen eiken dag gehouden zyn een vol
ledig bad te doen nemen aan eenige kinder
tjes uit den kindertuin nabij de school gele
gen. Het doel dat men daarmede beoogt is
de leerlingen voor te bereiden eenmaal goe
de huismoeders te zijn. Deze nieuwigheid
heeft me zeer getroffen, te meer daar zij be
antwoordt aan een myner geliefkooste denk
beelden en een der belangrijkste punten
verwezenlijkt van het programma van
praktische opvoeding, dat ik zou willen ver
wezenlykt zien.
Ik ben er verre van af het onderwijs te
laken, en de geschiedenis, de aardrijks
kunde, de fraaie letteren, de natuurlyke
wetenschappen enz. enz. moeten voor
zeker hunne plaats hebben in de vrouwe
lijke opvoeding nevens de aangename kun
digheden en de vreemde talen. Maar zoo dit.
alles goed en nuttig is, op verre na is het
niet voldoende. Niemand ontkent de rol der
vrouw in het huisgezin. Ondanks alle nieu
we theorien, vruchten der maatschappelijke
crisissen welke wy doorworstelen theo
rien waarin benevens groote dwalingen ook
eenige waarheden voorkomen heeft men
nog het middel niet gevonden de vrouw aan
den huiselyken haard te vervangen.
Dat ligt hieraan, dat niets hare plaats in
nemen kan, waar hare rol slechts opoffering
en teederheid is. De eenvoudig geleerde en
ontvoogde vrouw vervangt de echtgenoote,
de moeder, de huishoudster niet.
Het meest verhevenste deel dezer belang
rijke rolder vrouw, is degene welke hoofd
zakelijk is voor de samenlevingde moe
derschap. Onbetwistbaar is niets zoo ern
stig,'t is de moeder die het meest invloed
heeft op het kind in alle opzichten licha
melijke en zedelyke. Zy is het die ons een
geslacht kan bereiden, vol kracht en kloek
naar lichaam en geest.
Maar om waardiglyk het hooge ambt van
moeder te vervullen is het niet genoeg be
zield te zijn met liefde en goeden wil. Zeker
met het. verlangen om wel te doen en de tee
derheid verricht men wonderen, maar die
twee hefboomen der vrouwelyke werking
worden driedubbel krachtig door de weten
schap. Er bestaat eene wetenschap van het
moeaer-zyn. Het opbrengen van kinderen
vereischt bezondere kundigheden en men
wordt niet goede moeder van vandaag te
morgen.
Ziedaar een jong meisje, dat nog nooit het
woord kinder-gezondheidsleer heeft hooren
uitspreken,diede eerste beginselen niet kent
van de voeding der kleintjes, voor welke de
uitdrukkingen tandenvorming, spenen enz
hebreeuwsch zyn morgen huwt gy haar
en omdat zy, als de dag gekomen is, het
geluk zal hebben een lieveling in de armen
te houden, denkt gy dat zy eene verlichte
moeder zal wezen, bekwaam een kind op te
voeden P
Teedere moeder zal ze zyn daarvan ben ik
zeker, en haar hart zal popelen van geluk
by 't aanschouwen van het kleine spruitje,
maar hoe zal zy 't aan boord leggen om in
het leven dezen tengeren schat te richten
Ze zal, zegt ge, hare moeder hebben, per
sonen met ondervinding om haar tot gidsen
te strekken. Zonder kwaad te willen spreken
van al die ondervinding vindtge niet met
my, dat het eenvoudiger zou zyn de komst
van het kind niet af te wachten om de kunst
van opvoeden te leeren.
Zoudt gy voor een eenvoudig feestmaal
voor vrienden uwe potten en pannen toever
trouwen aan een persoon die u zou zeg
gen. dat ze juist dien dag de kookkunst be
gint te leeren, zelfs indien zy u verzekerde,
dat eene vriendin met veel ondervinding
haar goeden raad zal geven.
Maar alle lachen op een einde, het geldt
hier hetleven of de dood van een kind. Men
klaagt over ontvolking, men zoekt naar
middelen om eraan te verhelpen het eerste,
het doeltreffendste, geloof mij, is trachten
te behouden en daarna kloek te doen bor
den, de kinderen welke wij hebben.
Dus, wat ik zou willen is, dat men aan de
jonge raeisies de kunst zou leeren de kinde
ren op te brengen. Niets is in deze weten
schap van aard een gevoel in hen te krenken
en hoewel hare onschuld en kinderlijkheid
eerbiedigend, kan men heel goed de toe
komstige moeder voorbereiden.
Ik zou willen dat dit vak deel uitmaakte van
het opvoedingsprogramma op alle sporten
der maatschappelijke ladder. Van af de la
gere school kan men het onderwijzen.
Ik zou willen dat dit. onderwijs zoo vol
ledig en zoo klaar mogelyk gegeven worde.
Ik zou willen dat voortaan de jonge dochter
zou weten al wat de kinder-gezondheidsleer
belangrijks bevat, met welke roinigheids-
zorgen men de heele kleintjes moet. omrin
gen, hoe men hen moet Rleeden, hoe men
de melkvoeding moet regelen 't zy deze na
tuurlijk of kunstmatig weze, hoe belangrijk
het vaststellen van het gewicht is, als kon-
troolder gezondheid van het wichtje, welks
de plaats is der wieg en hoe men die moei
maken.... Ik blijf hierby, want ouwillens
zou ik geheel het plan geven eerier verhan
deling van kinder-gezondheidsleer.
Dit. onderwijs zou theoretisch en practiseU
moeten zijn, en gaarne zou ik zien dat ter
navolging der bovenvermelde huishoud
scholen onze meisjes zouden leeren een bad te
geven aan een kleintje, het aankleeden enz.
dat zou zelfs onontbeerlijk zijn om tot. eeu
goeden uitslag te komen.
Geloof maar niet. dat dit nieuw leervak
tegenzin zou verwekken. Ik weet bij onder
vinding dat meisjes en jonge dochters grool
genoegen vinden in al wat kleine kinderen
betreft. Het zyn levende poppen, in hunne
oogen veel liever dan poppen van hout of
karton, instinctmatig zijn ze kLine moeder
tjes.
Denk aan de lielangryklieid der verkregen
uitslagen -
Ziedaar het artikel uit het katholiek blad
La Metropole, waarvan de lezing de
Bestuurster van ons Meisjes wee zen hu ia
w0 rd t. aan be vo I e n
Wij ook raden haar de lezing ervan aan,
alsook aan de vroede heeivn van den Gods
huizen raad. Maar of ze't zullen doen, be
twijfelen wy.
't Zou schijnen dat de klerikalen een
wetsontwerp op touw zetten voor da
éénmaking onzer kieswetten.
't Z*1 goed zijn een oog in 't zeil ta
houden, want als de klerikalen iets op
touw zetten, is het altijd met het doel
een klerikaal stuk af te weven, dat
alleen hunne partij ten goede komt,
ofwel 't is eenvoudig knoeiwerk.
Vele artikels werden in de Volks
gazet reeds afgekondigd om het on
hebbelijke van ons kiesstelsel aan te
toonen, dat zoo verschillend is volgens
er te stemmen valt voor gemeente,
provincie, Kamers of Senaat, zoo ver
schillend, dat er de beste advokaat,
niet zonder handboek wijs uit worden
zou.
Alle macht komt uit het volk zegt de
Belgische grondwet en aangezien alle
Belgen even veel belang hebben bij het
goed beheer van gemeente en provin
cie, zoowel als van het land, is het
maar natuurlijk, dat zij op elk dier ge
bieden voor het aanstellen dier macht
dezelfde rechten hebben.
Men zegt dat de klerikalen, dat ein
delijk ook beginnen te begrijpen Maar
dat de antiklerikalen op hunne hoede
wezen, want het verleden moet tot les
strekken voor de toekomst en zé rnue-
ten immer denken als de klerikalen
met kieswetten voor de pinne komen
is er look in de meersch.
De kieswetten moeten zoo eenvou
dig mogelijk zijn de voorwaarden
van stemrecht en kiesbaarheid in den
breedsten zin opgevat, de vertegen
woordiging der partijen zoo getrouw
als maar zijn kan.
We mogen niet vergeten, dat de kle
rikalen hun kraam erbarmelijk voelen
waggelen en ze er niet zouden voor
