E
HET arrondissement
"EEN WALSDROOM,,
3ERAAL.DEMOCRATISCH WEEKF
Prijs 3 centiemen hel nummer
Vijfde Jaargang Nummer 7
Zondag 13 Februari 1010
Allen naar 't Nederlandsch Tooneel van Gent
op Zondag '20 Februari 1910.
Uitvoering van 't overgroot succes
Zangspel in 3 bedrijven, muziek van Strauss.
Al de vrienden deelmakende eener Liberale Maat
schappij worden uitgenoodigd den uitstap mee te maken.
Reis en ingangskaarl 2.25 Ir. betaalbaar bij inschrijving
De inschrijvingslijsl zal in 'l lokaal De Graai van
Egmonl Groote Markt berusten van heden tot
WOENSDAG avond 16 Februari.
N. B. Mits opleg van 1 frank zal men een voorzetel
(fauteuil d'orchestre) kunnen bekomen.
Oude Garde.
Turnclub.
Wat de klerikalen willen
op Schoolgebied.
Toestand der kleine
Staatsbedienden.
De Staartster.
Geen cent meer
Dauk aan hen venvorpen.
Abonnementsprijs 3 tr. voor de stad en den tuiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
mi. J per drukreg.1
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, 12 FEBRUARI I9IO.
lieden Zondag 13 Fel».
Groot
wm Gemaskerd en Verkleed HAL
tf in CONCORDIA
voorde leden der Oude Garde
en hunne Dame te 9 ure 's avonds.
Te 12 uren uitdeeling van prijzen.
Evenals de vorige jaren, zal
het Ilair-Vastenhal in
w Concordia gegeven worden
door den Turn- en Tooneelkring Help U
Zelve».
Op Zondag 6 Maart in bovenge
meld lokaal Alleman Soldaat.
Dat de klerikale partij ten strijde
trekt, zonder fier en openhartig hare
vlag te ontrollen, zonder openlijk hare
inzichten te verkonden, maar integen
deel haar programma onder den dom
per houdt, dat weten allen, die het
schijnheilig verleden kennen dezer
groote partij.
Het is vooral in zake van scholen,
dat onze tegenstrevers leven van schijn
heiligheid en kloefkapperij, want nooit
of nooit hebben ze bekend, nooit heb
ben ze rechtzinnig verklaard welk het
einddoel is van hnnne eischen, van
hunne knoeierijen.
In 1884, vóór zij aan 't bewind kwa
men dreven zij de huichelarij zoo ver
te beweren en de onderwijzers te ver
zekeren, dat niets in hunnen toestand
gewijzigd zoo worden, maar nau
welijks zijn ze aan 't roer of ze maken
honderden slachtoffers dezen berooven-
de van hun bestaan, van hunne plaats.
In 1895, onder voorwendsel het vrij
onderwijs te ondersteunen en ter hulp
t« komen, stemmen de klerikalen eene
wet welke den Staat verplicht, toela
gen te verleenen aan de vrije scholen
in eene bepaalde evenredigheid, met
het wezenlijke doel natuurlijk, de uit
gaven, welke zij vrijelijk voor hunne
partijscholen op zich hadden genomen,
om de officieele scholen te bekampen,
nu op nek te schuiven van het land
en hunnen strijd tegen de nationale
school voort te zetten met het geld der
natie zelve.
Heden willen de klerikalen, onder
voorwendsel van gelijkheid, hunne
partijscholen, wat betreft de toelagen
van den Staat op gelijken voet stellen
met de openbare scholen.
Wat meer, is de werkelijkheid is niet
verre meer verwijderd van hun
verlangen inderdaad men mag zeg
gen, dat in alle gemeenten waar de
klerikale meerderheid heerscht er geen
openbaar onderwijs meer is of liever
dat er geene openbare scholen meer
zijn. Immers in de openbare scho
len dier gemeenten worden de onder
wijzers gekozen onder de producten
der klerikale normaalscholen en het
onderwijs dat zij geven is in geenen
deele onpartijdig, integendeel het is
geheel en al confessioneel.
Nu komt het er bij de klerikalen
op aan de liberale gemeenten, 't is te
zeggen de groote liberale steden in de
onmogelijkheid te brengen hun open
baar onderwijs te ontwikkelen, door
ze te verplichten met hunne geldmid
delen de klerikale scholen te onder
houden.
Maar indien men het doel der kleri
kalen in zake van onderwijs wil beoor-
deelen, moet men onderzoeken wat er
in het land bestaat, waar ze de mees
ters zijn, of liever waar ze tot heden
de volstrekte meesters zija geweest.
In dat opzicht kan men niet beter
doen, dan na te gaan wat er in Spanje
gebeurt. Een klerikaal blad Le XX*
Siècle heeft de taak op zich genomen
in een harer laatste nummers ons daar
een overzicht van te geven.
Luistert naar hetgeen dit zeer-kle-
rikaal nieuwsblad vertelt over de scho
len in Spanje
In Spanje staat de onderwijzer
onder toezicht van den pastoor. Hij
moet de kinderen de heilige ge-
schiedenis en den catechismus lee-
ren. Hij bewaakt ze in de kerk en
doet ze bidden. De openbare scholen
zijn effenaf confessioneel. De bis-
schoppen hebben alle macht over
hen. Zij vragen dus aan het goever-
nement niet er de onzijdigheid te
doen in acht nemen (gelijk in Frank-
rijk) maar eischen te verhinderen
dat de scholen onzijdig worden, en
vergen dat degene gesloten worden,
welke wenschen het te zijn.
Ziedaar wat de klerikalen met onze
openbare scholen willen doen.
Wilt ge nu weten welke vruchten
dergelijk onderwijs volgens hetzelfde
blad in Spanje afwerpt
Ziet hier wat Le XXe Siècle er over
schrijft
In sommige streken van Spanje
is de toestand van dat onderwijs
ellendig. De meesters zijn slecht
opgeleid, slecht betaald en te gering
in getal. Ik heb er vroeger gekend
die sedert twee Jaren naar hun mager
loon van 500 fr. wachtten. De
provincie van het zuiden zijn het
slechtst bedeeld. In het distrikt Ma-
laga kunnen slechts 14 personen op
100 lezen en schrijven, in dat van
van Cadix22, in een ander 20.
Aan de Belgen te zeggen of zij in
zake van onderwijs gelijk willen ge
steld worden met Spanje. Zoo dat
hunnen wil is, dat ze nog eenige jaren
de klerikalen aan 't roer houden van
het land en ze zullen niets meer te
benijden hebben aan Spanje, het onge
lukkige Spanje, dat luilekkerland van
kloosters, onwetenheid, ellende en
misdadigheid.
8 Februari 1910.
Jules RENS,
Volksvertegenwoord iger
Ziehier een eenvoudig budget van een
Staatsbeambte met vrouw en twe« kinderen,
eene familie die dus geenszins overlast is
Huishuur.... 200 fr. per jaar.
Licht per week 1,40 fr.
Kolen per week 50 kilogr. aan 1,50 fr.
('t Zal geen harde winter mogen zyn
Brood 18 kilogr. per week aan fr. 0,26 den
kilo 2 fr.
Yet 1 pond per week 1 fr.
Koffie, chicorei, per week 1,50 fr.
Kaas (dat is te duur).
Eieren (id.)
Melk 1 liter per dag 0,16 fr.
Aardappelen 600 kilogr. per jaar aan
5 fr. de 100 kilogr. 30 fr.
Ryst, groenten, 2 fr. per weèk.
Zout, mostaard, peper, enz., 10,60 fr. per
jaar.
Vleesch 3 kilogr. per week aan 2 fr. den
kilogr. 6 fr.
Suiker 1 pond per week aan 0,40 fr.
Bier 1 liter per dag aan 0,20 fr.
Schoenen, kleederen, onderhoud aan 6 fr.
per week.
Tabak 1 pakje per week aan 0,30 fr.
Verscheidene 0,50 fr. per week.
Dit alles bijeengenomen en per jaar gere
kend, komt men tot eene ronde som van
fr. 1637,00. Men vraagt zich af hoe het
mogelyk is dat beambten die slechts 1200fr.
jaarwedde genieten, waarvan nog dient af
getrokken de afhouding voor pensioenhoe
zulke personen met zulk eene kale prêe hun
huishouden kunnen beredderen. Het is een
leven van gedurige ontbering en 't zou
waarlyk dienen dat elke Staatsbeambte, ge
huwd zijnde en nakomelingen hebbende,
eene minimum-jaarwedde mochte genieten
van leventien honderd franks.
Het is meer dan tijd dat die bestendige
hongerkuur, zooals men dit wel noemen
mag, een einde neme, om plaats te maken
voor een meer menschwaardig bestaan,
waardig eener regeering die het lot harer
ambtenaren ter harte neemt en beseft.
Het bericht dat er een staartster op ons
afkomt, en dat wel met de respektabele
snelheid van zoo wat 2400 kilometer in de
minuut, is door de Menschheid vrij koeltjes
opgenomen geworden.
Zoo ver heeft de wetenschap ons dan toch
al vooruitgebracht. Honderd jaar geleden
misschien nog niet eens zoo lang
zou dergelijke mededeeling heel de wereld
in rep en roer gezet hebben want bij onze
geachte voorvaderen was het een geloofs
punt, dat de verschijning eener komeet min
stens 6én der zeven plagen van Egypte,
zooniet allemaal tegelyk, voorspelde
ziekte, hongersnood, oorlog of eenig ande
ren geesel Gods,
Nu mogen sommige geleerden dreigen
met gevaren van nog heel wat ernstigen
aard, die de komeet niet voorspellen, maar
zelf veroorzaken kan een botsing bijvoor
beeld met ons aardbolleken ofdeverbran
ding van gansch onzen dampkring door de
gloeiende gassen van haren pluimstaart
f^een sterveling, die er het slapen voor zal
aten. Ons is het vergaan van de wereld al
zoo dikwijls en op zooveel verschillende
manieren voorzegd geworden, dat we maar
liever zullen wachten tot wo 't gezien heb
ben em het te gelooree
Aan de mogelijkheid van zoo'n... intieme
kennismaking met de ster of haren staart,
geven trouwens de sterrekundigen weinig
of geen krediet. Als zy het dichtst zal gena
derd zyn, dat zal gebeuren op 18 Mei a. s.
dan zal de kerr. aer komeet toch nog op
de kleinigheid van 26 miljoen kilometers
afstand ons voorbijvliegen, en zoo ijl als
het gas is van haren staart, bestaat er alle
kans voor, dat de aarde met haar damp
kring er zou doorvliegen als een kogel in
kaoetsjoek gewikkeld, door een laag water.
De bestuurder van de sterrewacht te Meu-
don, by Parijs, beweert zelfs dat het geval
zich reeds voorgedaan heeft, en meer dan
eens. In de 18' eeuw hebben verschillende
kometen met hun pluimborstel langs onzen
dampkring gestreden, zonder dat deze pla
neet daardoor het minste letsel heeft ont
vangen.
Voor den grooten hoop onzer tydgenooten
zal het schouwspel van een staartster wol
een nieuwigheid zyn. Den laatsten keer dat
er eene aan 't firmament verscheen, die
met het bloote oog als een komeet herkend
kon worden, was in 1861. Wie zich dat nog
herinnert, moet dus minstens 65 jaar zyn.
En wie nog wil meespreken van dezelfde
komeet, die ons thans wordt aangemeld,
mag het voor zyn minst tot over de negen
tig gebracht hebben want het is 76 jaar ge
leaen, dat zy het laatst werd waargenomen.
De laatste mensch die haar nog heeft gezien
was lie sterrekundige John Herschel, die
haar in Zuid-Afrika, den 5 Mei 1835 nog
even waarnemen kon. Den volgenden nacht
voDd hy haar niet meer.
Deze komeet wordt de komeet van Halley
genoemd, niet omdat deze Engelsche astro
noom (1651-1732) haar ontdekt heeftmaar
omdat hij het geweest is, die het eerst haar
identiteit vaststelde en haarkringloop bere
kende.
Hy vond het uit, dat de kometen, die in
1531, in 1607 en in 1682 waren verschenen,
alle een en dezelfde waren, die terugkwam
in ons zonnestelsel om de 75-76 jaar, en
voorspelde dat zy in 1738 weer zou ver
schijnen. Die voorspelling werd, het mag
wel gezegd, schitterend verwezenlijkt
maar dat mocht Halley zelf niet meer
beleven.
Nu we eenmaal weten, dat de komeet, die
thans weer in 't zicht komt, om de vyf, zes
en zeventig jaar verschijnt, kunnen we
haar in de kronyken der Oudheid tot het
jaar 12 voor de geboorte van Kristus ver
meld vinden.
Dat de staartsterren zoolang wegblijven
en dan slechts enkele maanden in ons zicht
zyn, ligt aan het feit dat zy geen cirkel be
schrijven in haar vaart, maar wel een
ellips, een figuur als een wijd uitgerokk'en
kousenband, aat met zyn smalsten kant naar
ons is toegekeerd.
Als de komeet van Halley op het andere
toppunt van de elips was, dus net verst van
de aarde af, dat was in 1874, dan bevond zy
zich op een afstand van 5282 miljoen kilome
ters van de zon. In den korten draai was
haar snelheid slechts 65 kilometers per
minuut, maar sedert zy den terugtocht aan
vaard heeft, is die snelheid in ontzaglijke
mate toegenomen. Terugkeerende kruist'zy
de banen die de groote planeten beschrijven
om de zon.
In Oktober 1906 had zy een vaart van
300 kilometers in de minuutin April 1909
bereikte zy de baan van Jupiter met een
snelheid van 837 kilometrs in de minuut,
om dat rekord tot 2491 kilometers te bren
gen, op het oogenblik, dat wy haar het
dichtst in onze buurt hebben,
Wat nu nog gebeuren kan is, dat zy door
èén dezer planeten wordt aangetrokken en
iets of wat van haar baan afwy'kt, met ge
vaar, ons op 't lijf te loopen maar, zooals
we reeds aan het beg:n van ditopstel zeiden,
wordt deze gebeurlijkheid door cle sterrekun
digen niet gevreesd.
Dat deze geleerden met de staarster erg
ingenomen zyn, laat zich gemakkelijk be
grijpen. Sedert 1834 zyn hun hulpmiddelen
tot waarneming van de hemelverschijnselen,
oneindig vermeerderd en verbeterd en ze
hopen thans een massa dingen te zien en te
leeren die by de laatste verschijning dezer
staartster nog geheel buiten het bereik der
Wetenschap waren.
Zy zullen nagaan of de nabyheid van dit
hemellichaam geen storende werking oefent
op de elektrische en magnetische verschijn
selen en hopen op een kolossalen regen van
vallende sterren vergast te worden.
En dan hebben ze thans ook nog de foto
grafie aan hun beschikking, welker won-
derblik de komeet reeds in September ont
dekt heeft, en die hun nu nog wel geheime
nissen onthullen zal, die het menschelyk
oog, hoe sterk gewapend ook, nimmer zou
waarnemen.
Na 25 jaar klerikale regeering en om zon
der veel woorden heel kort te zyn.deelen
wy enkel met cyfers de miljoenen mede,
die bewyzen dat ons land sedert 1884 rijker
is geworden. We zullen maar dit herinne
ren In 1884 streden de klerikalen tegen de
liberalen onder den kreet A bas les
Graux-impöts. Weg met de Graux-
belastingen. In 1884 viel het liberaal mi
nisterie, en de klerikalen namen het bewind
over. Ziehier nu hoe zy hunne belofte ver
vulden
Grondlasten
In 1885 23,429,400 fr.
In 1908 28,300,000 fr.
vermeerdering 2,870,600 fr.
Personeele belastingen
In 1885 18,723,000 fr.
In 1908 24,440,000 fr.
vermeerdering5,717,000 fr.
Patentrecht
In 1885 7,058,000 fr.
In 1908 13,000,000 fr.
vermeerdering 5,942,000 fr.
Belasting op de mijnen
In 1885 329,000 fr.
In 1908 1,770,000 fr.
vermeerdering: 1,441,008 fr.
Invoerrechten
In 1885 30,660,000 fr.
In 1908 56,000,000 fr.
vermeerdering26,310,000 fr.
Accijnzen
I. Buitenlandsche wijnen
In 1883 4,506,000 fr.
In 1908 8,516,009 fr.
vermeerdering 4,010,000 fr.
II. Inlandsche sterke dranken
In 1885 9,570,000 fr.
In 1908 39,743,000 fr.
vermeerdering 30,173.000 fr.
III. Bieren
Irt 1885 14,038.000 fr.
In 1908 21,000,000 fr.
vermeerdering 6.962,000 fr.
IV. Azynen
In 1884 12.000 fr.
In 1908 60,000 fr.
vermeerdering 48,000 fr,
V. Azynzuren
In 1885 niets
In 1908 95,000 fr.
vermeerdering 95.000 fr.
VI. Suikers en siropen
In 1885 3,103,000 fn.
In 1908 17,600,008 fr.
vermeerdering 14.503,000 fr.
VII. Margarine
In 1885 niets.
In 1908 550,000 fr.
vermeerdering 550,000 fr.
VIII. Tabak
In 1885 1.200.000 fr,
In 1908 9,400,000 fr.
vermeerdering 1.200,000 fr.
IX. Vergunningsrecht
In 1885 niets.
In 1908 5.000,000 fr.
vermeerdering 5,000,000 fr,
X. Vischrerloven
In 1885 niets.
In 1908 200,000 fr.
vermeerdering 200,000 fr.
Er zyn nog honderd andere posten in
evenredigheid even sterk aangegroeid. De
hier medegedeelde zyn vermeerderd met
eene som van 107 millioenol duizt-nd frank
'sjaars, en ze zullen nog elk jaar stijgen.
Weet ge nu wie het overgroote deel in
deze 107 millioen betaalt De neriugdoe-
ners en het arbeidende volk alleen.
En weet ge wie aan dit stelsel verande
ring kan toebrengen Nog eens, het arltei-
dende volk en de neringdoeners alleen.
In ons nummer van 2 Januari 1.1.
wezen wij er op, hoe weinig de geko
zenen der katholieke werklieden, in
den Raad van Aalst, de belangen der
werkende klasse verdedigen en behar
tigen-
Telkemale als er een demokratisch
voorstel in 't belang der werklieden in