het ARKOrtU.'SSEMEfVTAqi q-
Een Walsdroom.
BE. RA AU, DEMOCRATISCH
Prijs 3 centiemen het nummer
Vijfde Jaargang Nuuiuier 8
Zondag 20 Februari 1910
Pensioen!)ond van Aalst.
Onderlinge Bijstand. j
9 Gi'oot Soldatenbal
Reis naar Genl.
De Kieshervormiog.
Het Ideaal.
Aan wie het Kind.
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den tuiten voorop betaaibaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen: j ^Zen 75 cenllemen j I» druk*»*
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, 19 FEBRUARI 1910.
In tegenstrijd met hetgene gemeld
werd in ons nummer van Zondag
laatst zal de storting van Februari, niet
plaats hebben den 20®, maar wel den j
Zondag 27 Februari, bij M. Richard
De Stobbeleir van 10 1/2 u. tot 12 u.
's middags.
Eerbied en Recht voor Allen.
Algemeene Verplichte Vergadering,
ZONDAG 27 FEBRUARI, ten 5 u.
namiddag in den Graaf pan Egmont. j
De Leden worden dringend verzocht
aanwezig te zijn gezien de belangrijk
heid der voorstellen door het bestuur
te doen.
fZ*m °P Halfvasten
pVJH Alleman Soldaat.
Is? Concordia
Ir op Zondag G Maart,
te 9 uur 's avonds, in voormeld lokaal
SOLDATENBAL, te geven door de
Turn-en Tooneelkring Help U Zelve.
Na Middernacht
Uitloting eener Kostelooze Tombola.
De vrienden welke de reis mede
maken naar Gent voor het groot zang
spel De Walsdroom vertrekken uit
Aalst om 12 u. 17 m. 's middags, ver
trek uit Gent om 6u. 50m. of 9 u. 44 m.
's avonds.
Korte Inhoud.
EERSTE BEDRIJF In de hoofdstad van
het kleine vorstendom Flausenthurm is
groote jubel Helene, de erfprinses, treedt
in het huwelijk, en toegejuicht door een
geestdriftige volksmassa, keert de feeststoet
uit de kerk in het koninklijk paleis terug.
Nadat, bij de aankomst aldaar, de gelukkige
vader, Joachim, de aanwezigen heeft toege
sproken, wordt de bruidegom uitgenoodigd
eveneens het woord te voeren. Graaf Niko-
laas (bij verkorting Niki genaamd,) de jeug
dige Prins-Gemaal, hoewel afkeerig van
speechen, als hij niets te zeggen heeft, vol
doet aan den wensch zijner nieuwe omge
ving en geeft uitting aan zijn gewaarwor
dingen, maar op een wijze, die de algemeene
ergernis gaande maakt. Hij schetst zich in
zijn rede namelijk als afkeerig van ceremo
nieel, dwepend met een vry en jolig leven
een leven van muziek, walsen vooral, en al
hetgeen men zich onmiddellijk daarbij
denkt.
Niki geeft zich in dien speech geheel zoo
als hy is een levenslustig Weener officier,
die zich misplaatst gevoelt te midden der
stijve vormelijkheid van een klein hof.
Hoe is hij er dan toe gekomen met prinses
Uelene te trouwen
Hij verklaart het zyn vriend Montchi, een
der officieren van zyn vroeger regiment,
die de huwelijksplechtigheid bijwoont. Men
heeft hem als het ware overrompeld hy is
getrouwd op commando, op hoog bevel.
Toegevoegd aan den vorst van Flausen
thurm, toen deze aan het Weener hof ver
toefde, was hij dagelijks in gezelschap van
de prinses, die op hem verliefd werd en haar
vader heeft weten te bewegen, zijn toestem
ming te geven tot eeQ huwelijk met den
jongen, armen huzarenluitenant.
Een eigenlijke verklaring heeft tusschen
het jeugdige bruidspaar nog niet plaats ge
had en de eerste ontmoeting na afloop der
plechtigheid is voor prinses Helene een
groote teleurstelling. Niki toch, wenscht zyn
vrouw goeden nacht en beiden trekken zich,
afzondcrlyk in hun particuliere apparte
menten terug, bespied door den neef van
den vorst, den intrigeerden graaf Lothar, de
opper-kamervrouw Friederike en Wendolin.
Zy klagen het luid op die manier moet de
tfynastia ten gronde gaan.
Niki heeft bovendien ontdekt, dat in de
nabyheid van het paleis een gelegenheid is,
waar het volk zich vermaakt bii jolige
Weener dansmuziek, uitgevoerd door eon j
damenkapel. Dat trekt hem meer aan dan
zijn jonge vrouw, en vergezeld van zijn
vriend Montschi, ontvlucht hij het paleis, om
bij zang en dans er den nacht door te
brengen.
TWEEDE BEDRIJF Franzi, een echte
fesche en temperamentvolle Weenerin,
is de dirigente van het damesorkest, dat
jolige refreinen speelt in den tuin van het
groote buiten-restaurant, grenzend aan het
Koninklijk Park. Nauwelijks ziet zij Niki,
die zijn uniform van Oostenrijksch officier
heeft aangetrokken en zich uitgeeft voor
een der genoodigden by het huwelijksfeest,
of haar ontvlambaar gemoed staat in lichter
laaie. Maar ook Niki voelt zich tot zyn be-
koorlyk landsje aangetrokken. In een groote
pauze van het concert bezegelen zy hun
kennismaking met een vertrouwelijk sou
per. Zij worden echter gestoord door de
komst van vorst Joachim en diens neef
Lothar. De laatste heeft namelijk een ge
sprek tusschen Niki en Montschi afgeluis
terd en Joachim op de hoogte gebracht. Den
vluchteling zoekend, vragen zy inlichtingen
aan Franzi en de andere leden van het or
kest, daarbij niet verzuimend, oude snoepers
die zy zijn, de dames het hof te maken.
Onderwyl zyn ook Helene en de opper
kamervrouw in den pleziertuin aangeko
men. Als de anderen zoeken zij Niki....
Er moet toch wel een bijzondere bekoring
uitgaan van de Weenerin, meent Helene, en
Franzi ziende, neemt zy de gelegenheid
waar om haar de geheimen der Wiener
«chic» te ontlokken. Het eind is, dat de
dames scheiden, niet zonder sympathie voor
elkaar opgevat te hebben. Friederike en
Helene blijven eenigszins verscholen, in een
tent een deel van het concert bijwonen
evenzoo Joachim en Lothar. Ten slotte ver
schijnt Niki Een scène dreigt, maar de heer
lijke wals, die het dames-orkest speelt, brengt
de gemoederen tot kalmte men zal zonder
opzien te verwekken met Niki naar het
paleis terug keeren.
De verleiding is echter te sterk en meege
sleept door de bruischende Weener muziek
wil Niki met Helene walsen. Franzi ziet dit
zij werpt haar viool weg. vliegt jaloersch
het podium af, ontrukt Niki aan Helene en
zegtAan mij behoort ge en aan geen ander 1
Intusschen heeft het volk den Prins-
Gemaal herkend. Men jubelt hem toe. En nu
bemerkt Franzi wie de officier was, met
wien zy soupeerde. Terwyl het hoog gezel
schap vertrekt en de bezoekers een dolle
wals dansen, zinkt zy, troosteloos op de
trappen van den muziektempel ineen.
DERDE BEDRIJF In het koninklijk slot
gebeuren vreemde dingen. Vooral trekt de
aandacht van de intrigeerende hofkliek, aan
wier hoofd Lothar staat, dat dagelijks een
gesluierde dame het paleis bezoekt. Voor
wien komt zy Lothar verdenkt den Prins-
Gemaal. Hij, afkeerig van zyn wettige
vrouw, heeft waarschijnlijk geheime samen
komsten met een ander Lothar zou natuur
lijk niets liever zien dan een scheiding tus
schen Helene en Nikikon hy laatstgenoem
de op ontrouw betrappen, dan werden im
mers zyn eigen kansen op den troon gunsti
ger. Hij laat dus niets onbeproefd om de
fangen der gesluierde dame na te gaan. Er
lijkt echter, dat de geheimzinnige dame
niemand anders is dan Franzi, die Helene
komt les geve in.... ja, waarin P.... in de
kunst om harten te winnen volgens Weener
recept.
Franzi heeft een volgzame en schrandere
leerling gevonden want verrukt door
Helene's zang. nieuwe bekoring en alge-
heele verandering, ontbrandt Niki in hevige
passie voor zyn wettige vrouw.
Weewoedig neemt Franzi dan afscheid.
Met de viool onder den arm, vertrekt het
lieve, onzelfzuchtige Weenerkind, om haar
nooit eindigende tournée door het leven
^n de wereld te volbrengen.
In hare zitting van 2 Februari laatst,
heeft de Kamer der Volksvertegen
woordigers door eene stemming der
eenparige rechterzijde tegen linker
zijde beslist, dat het wetsontwerp op
het gebruik der Vlaamsche taal in het
middelbaar onderwijs den voorrang
hehben moet op het ontwerp der kies-
hervorming en dat dit laatste dus in
plaats van aan het hoofd te staan der
dagorde geheel aan het staartje wordt
gebracht.
In aanmerking nemend dat er vóór
de kiezingen van Mei nog slechts wei
nige zittingen zullen gehouden wor
den, vermits men daarbij ook nog
rekening moet houden van de Paasch-
vacancie, mag men zeggen, dat de
klerikalen de kieshervorming hebben
verdaagd... tot in den pruimentijd.
Wil dat nu zeggen, dat de kiesher
vorming voorgoed in den vergeethoek
is gestopt e.i de gemeente-kiezingen
van 1911 nog plaats zullen hfbben
met het kiesstelsel vastgesteld door de
wet van 1895. Neen, dat meen ik in
het geheel met, ik heb integendeel
meer en meer de overtuiging, de in
nige overtuiging dat de gemeente-kie
zingen van 1911 gebeuren zullen vol
gens een nieuw stelsel.
En ziehier waarom ik zulks geloof
Ofwel de kiezingen van Mei eerst
komende zullen de omverwerping van
het klerikaal goevernement ten gevol
ge hebben, eene gebeurlijkheid welke
gezien de er^e en voortdurende onee-
nigheden welke in de klerikale partij
heerschen en schier nog dagelijks op
rijzen langs om waarschijnlijker wordt.
In dat gevaf, men zal er geen
oogenblik aan twijfelen, zal de kies
hervorming nog verwezenlijkt worden
voor 1 Januari 1911 immers de
eerste plicht van een liberaal-demo
cratisch goevernement zal zijn het
schandelijk voorrecht af te schaffen
en te vernietigen, dat aan de rijken en
begunstigden van het lot eene vier
maal grootere waarde toekent dan aan
de armen en verstootelingen der for
tuin het zal zijn de wet te doen ver
dwijnen welke men terecht de wet der
vier eerloosheden heeft genoemd.
Daarenboven zal het optreden van
een liberaal goevernement ook nog als
gevolg hebben de uitbreiding der kies
hervorming, in plaats van die hervor
ming te beperken tot eene eenvoudige
eenmaking der kieswetten, welke de
twee en de drie stemmen zal laten be
staan. Immers eene liberale democra
tische meerderheid kan niet anders
dan onmiddelijk het eenvoudig
stemrecht te verwezenlijken en te
vens het zuiver algemeen stemrecht
met de evenredige vertegenwoordiging
in te voeren voor Provincie en Ge
meente.
Ofwel de klerikalen zullen de meer
derheid behouden welke in alle geval
toch gekrompen zal zijn tot 4 of tot 2
stemmen in de Kamer.
In dat geval nog is er geen twijfelen
aan of de klerikalen derjonge-rechter-
zijde en bezonderlijk de afgevaardig
den van Brussel zullen niet anders
kunnen dan de kieshervorming stem
man welke dan met den eenparigen
steun der geheele linkerzijde toch zal
doorgaan.
Men begrijpt dat de jong-katholieken,
de bespreking der kieshervorming niet
aandurven voor de kiezing van Mei
aanstaande, daar ze bevreesd zijn den
afgrond, welke de verschillende frac
ties hunner partij van elkander «scheidt
nog te verbrceden bij 't nadren der
raadpleging waarin de toekomst van
het klerikaal goevernement en van de
klerikale partij zelve, zoo ernstig be
dreigd wordt.
Maar eenmaal de kiezing voorbij,
zullen zij wel verplicht zijn post te
vatten en dan zal het gedaan zijn met
de wet der vier eerloosheden, dan zul
len wij ook de Evenredige Vertegen
woordiging hebben, toegepast in de
Provincie- en Gemeentekiezingen, als
mede de eenmaking der kieswetten in
afwachting, dat kort daarop geheel
't knoeistelsel van het meervoudig
stemrecht door een democratisch
goevernement uit de wetgeving ge
vaagd worde.
15 Februari 1910.
Jules RENS,
Volksvertegenwoordiger
Elk denkend wezen heefteen ideaaldat
wil zeggen een in zyn geest bestaand iets,
dat hij als het schoonste, het reinste en het
beste beschouwt van wat er bestaan kan
voor hem of voor anderen.
Dat ideaal naby te komen is het doel van
zijn werken en streven.
Wanneer hij om dat doel te bereiken
vooraf bepaalde middelen zal gebruiken,
een vooraf vastgestelden weg wil volgen,
heeft hy een programma.
Niet alleen de menschen afzonderlijk heb
ben hun ideaal, ook de scholen, de natiën, de
partyen hebben hun programma, hun deel
en hun ideaal.
Doch gelijk de idealen veel verschillen van
mensch tot mensch, van volk tot volk, van
tydstip tot tijdstip - - (men bedenke slechts
wat verschil er bestaan moet tusschen het
ideaal van congoneger die een afgodsbeeld
maakt en een onzer kunstenaars die een
meesterstuk beitelt) zoo verschillen ook
de idealen der partyen.
Het is duidelijk, dat de programma's der
partyen verschillen moeten evenals hunne
idealen
De anarchisten willen de afschaffing van
alle gezag, van alle machten en wetten, al
gemeene broederlijkheid, niemand meester
boven een ander en om dat doel te bereiken
werden de afgrijselijkste schelmstukken be
dreven dat behoort tot het programma der
werkdadige anarchisten, waarvan Belgie
gelukkiglyk geene, of schier geene speci
mens bezit.
Er zyn kunstenaars of lieden welke zich
dien naam aanmatigen, die een zeer mooi
ideaal hebben en er op roemen by elke gele
genheid die zich aanbiedt, die er mee pron
ken by ieder bezoek van bekenden, die er op
pochen telkens ze zich in een vriendenkring
bevinden.... maar die verderop niets kun
nen wijzen van eigen arbeid, dat aanmer
king verdient of waarde heeft.
Er zyn er ook die twee idealen hebben,
waarmee ze volgens de omstandigheden uit
pakken en nu het eene, dan weer het andere
zorgvuldig wegbergen.
De voortbrengselen van zulke gewaande
kunstenaars, zyn ter nauwernood goed om
figuur te maken in een pypenwinkel of een
erwtenbeddeken, waar ze dan allicht nog
veel beziens hebben van de liefhebbers of
van de inusschen.
Ook in de politiek heeft men lieden, die
naar ze zeggen een ideaal hebben al is het
maar geleend, of al zouden ze 't voor een
schotel linzensoep verkoopen maar wier
werken regelrecht in stryd zyn met wat er
noodig is om het ideaal nabij te komen. Dat
zyn politieke kloefkappers en dezen zyn ten
huidigen dage niet zeldzaam.
Hét gebeurt, dat eene party haar wezen
lijk ideaal achtereen ander plaatst, wanneer
dit middel haar helpen kan om haar doel te
bereiken. Zoo is het wezenlijk ideaal der
klerikale party, niet alleen is ons land,
maar overal, de burgerlijke macht, gelyk
voorheen te stellen onder het juk der geeste
lijkheid de kerk, 't is te zeggen de poli
tieke priester meester overal in de school,
op het gemeentehuis, in het leg«r, in 't mi
nisterie, op den troon.
De weg naar zoo'n ideaal brengt ons terug
naar de middeleeuwen, naar de tyden der
inkwisitie en der heksenverbrandingen, naar
de jaren van Alvaen zyn bloedraad.
De liberale party, zeggen onze tegenstre
vers hebben geen ideaal, zy hebben niet te
wijzen op een hemel of een aardsch paradys,
waarmee het volk misleid kan woratn.
Het ideaal der liberale party ligt inderdaad
niet buiten het bereik van hetgene mensche-
lyker wyze te verwezenlijken is Een sa
menleving waarin vrede zal heerschen tus
schen de volkeren en de individuen door de
uitbreiding van bet onderwijs, de verdraag
zaamheid en de rryheid welke de grondsla
gen van het liberaal zyn programma.
In de zitting der Kamer van dinsdag
15 Februari laatst, werd er gesproken
over de schoolpolitiek der klerikale
regeering, welke maar een doel heeft
den Staat buiten de school te drijven
en de macht over het onderwijs in
handen te geven dér klerikale partij.
Tijdens het debat voerde de heer
Woeste het woord om het klerikaal
onderwijs op te hemelen en zegde on
der andere
De heer Woeste. Alvorens te be-
hoorea aan den Republiek of aan den
Staat, behooren de kinders aan hunne
ouders toe, die er goede christenen
willen van maken.
De heer Hubin. De kinderen
behooren aan den Staat alvorens aan
de kerk te behooren.
De heer Woeste. God wat moet
ik u danken voor dat woord van de
heer Hubin. (Gelach). Ziedaar dus den
aanslag waarvan gij droomt Ik hoop
dat dit gedeelte mijner redevoering
overal zal opgenomen worden met
uwe onderbreking.
De heer Hubin. Verdraai ze niet.
(Beknopt verslag blad. 250).
We geven den heer Woeste voldoe
ning omdat deze eenige regelen aan-
toonen, dat thans nog de strijd voort
duurt tusschen den modernen Staat
en het klerikalism.
Voorheen was de kerk oppermach
tig en beschikte over menschen en za
ken naar willekeur zoo wordt ons in
den H. Geschiedenis geleerd, dat
Abraham bevel kreeg zijn zoon Izaak
te slachtofferen en de man, inder
daad, zijn zoon zou vermoord hebben,
als er geen tegenbevel ware gekomen.
Voor de fanatieken is dat nog immer
zoo de kerk heeft recht op het kind
zelfs vóór de ouders en geheel zeker
vóór den Staatmaar dat grondbegin
sel is door alle moderne Staten ver
worpen en de Abraham, die thans nog
op een zoogezegd bevel van God de
bijl zou zwaaien boven het hoofd van
zijn Izaak, zou door de gerechtsdie
naars bij den kraag worden gevat en
in de doos gedraaid.
M. Woeste heeft gelijk, de kinderen
behooren eerst de ouders, maar dat is
niet onvoorwaardelijk en de ouders
welke met zulk eigendom omspringen
als met een stuk meubel of een jong
huisdier dat onwelkom is, hebben
met den Staat af te rekenen.
De kerk zegtons zult ge uw kind
toevertrouwen, ons zal het toebehoo-
ren of het zal een verstooteling zijn op
aarde en in de eeuwigheid. Voorheen
was het zoo, de priesters alleen kon
den door het kind aan te nemen als
behoorende tot de Roomsche kerk, den
lateren mensch eenig recht geven in
den Staat. Wie niet behoorde tot de
katholieke gemeenschap, had geen
recht op een ambt, geen recht op justi-
cie, geen recht op de vrijhe ien welke
een Staat zijne leden waarborgtgeen
recht zelfs op een laatste ordentelijke
rustplaats en nog bestaat op de kerk
hoven den hondenhoek bestemd voor
degenen waarop de kerk als kind de
hand niet heeft mogen leggen.
De Staat eischt echter ook het kind
op en de ouders zijn verplicht door de
wet binnen een beperkten tijd, aangifte
te doen van de geboorte der kinderen,
ze in te laten schrijven als nieuwe
leden van den Staat en voor de nieuwe
leden zijn de ouders jegens den Staat
verantwoordelijk of deze katholieken
zijn of joden of protestanten.
Het bevel van den Staat moet door
iedereen gevolgd worden.
Het bevel der kerk is voor niemand
verplichtend.
Ziedaa r waarom het kind den Sta* t
behoort vooraleer het toebehoort
aan de Kerk. De klerikalen zouden
het anders willen, doch er is niet meer
terug te keeren naar de voorgoed ver
dwenen toestanden en de oppermacht
van het klerikalism.
De Staat schrijft de ouders plichten
voor jegens de kinderen dat is zijn
recht en tot eene dier plichten, moet
gerangschikt worden de plicht van
vader en moeder hun kroost een dege
lijk onderwijs te laten geven.
Daarom is de leerplicht, waarvan
M. Woeste en zijn dweepzuchtige
aanhang niet willen, noodzakelijk.
