l
ND/SS mentaals
HET Ah
BE RA AL, DE MO aRATI SC H
EEKP'
Prijs 3 centiemen hel nummer
Vijfde Jaargang Numuier 9
Zondiuï 27 Februari 1910
Pensioenbond van Aalst.
Onderlinge Bijstand.
t Groot Soldatenbal
Stad IVinove.
Het School-debat.
Het Liberaal Programma.
Ter herinnering.
- £Z~:
•eajat-r»
A bonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den Duiten voorop betaaibaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncenjj £kla°men J per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, 26 FEBRUARI I910. vernement hierin bestaat alle schijn
heilige en jezuïetische middelen te ge-
Zondag 27 Februari 1910, storting
bij M. Richard De Stobbeleir, van
10 1/2 u. tot 12 ure 's middags.
Eerbied en Recht voor Allen.
Algemeene Verplichte Vergadering,
ZONDAG 27 FEBRUARI, ten 5 u.
namiddag in" den Graaf van Egmont.
De Leden worden dringend verzocht
aanwezig te zijn gezien de belangrijk
heid der voorstellen door het bestuur
te doen.
op Halfvasten-:
Alleman Soldaat.
in Concordia
op Zondag 6 Maart,
te 9 uur 's avonds, in voormeld lokaal
SOLDATENBAL, te geven door de
Turn-en Tooneelkring Help U Zelve.
Na Middernacht
Uitloting eener Kostelooze Tombola.
Zondag, 27 Februari. Luisterrijke Ver
tooning door den Koninklijken Tooneelkring
De Witte Waterbloem in haren Schouw
burg, Dreefstraat, met de medewerking van
Mevr. Blankenstein en Mejuffer Polvliet
van Brussel.
ProgrammaDe Groeve (op algemeen
verzoek) geprimeerde comedie in drie be
drijven, van E. Roeland en De Hoed van
den hologiemakervervlaamscht blyspel in
een bedrijf door Van Peene.
Pryzen der plaatsen Eerste 2 fr. tweede
1 fr. derde 50 centiemen.
Deuren open om 4 u.. gordyn om 4 1/2 u.
Men zal stipt op uur beginnen.
Kaarten van eersten rang te bekomen
Zaterdag 26 Februari van 6 tot 7 uren
's avonds. Alleen voorop genomen kaarten
geven recht op voorbehouden plaatsen door
loting aan te duiden.
Streng verbod in de schouwburgzaal te
rooken. De dames worden beleefdelijk ver
zocht hunne hoeden af te leggen in de daar
toe bestemde vestiaire. (Ingang links).
Sedert acht dagen heeft in de Kamer
een allerbelangrijkst debat plaats over
het vraagstuk der scholen.
MM. Masson en Bertrand onder
vragen den Minister van Wetenschap
pen en Schoone Kunsten, over de toe
passingder scholen van 1895 :M. Ber
trand opende het vuur met de aanha
ling,van feiten waarop hij de aandacht
trok der Kamer en van het gansche
land, betoogende dat het klerikaal
goevernement maar een doel heeft,
te weten het benadeelen en ontred
deren van het openbaar onderwijs en
het bevoordeelen van het privaat on
derwijs.
Op deze feiten had de minister te
antwoorden.
In plaats van te antwoorden verkoos
de grootmeester van het openbaar
onderwijs te zwijgen, en volgens eene
sinds lang gekende taktiek is het de
groene paus Woeste, die het woord
heeft genomen, gevolgd door MM.
Verhaegen én Carton de Wiart, al die
redenaars hebben het debat ontweken
en hebben zich beijverd de ondervra
gers te ondervragen.
Deze houding is voldoende om het
publiek te doen zien dat geheel de
schoolpolitiek van het klerikaal goe-
bruiken 'om de openbare scholen te
verdelgen en de katholieke scholen te
begunstigen. Ware het anders ze zou
den die oneerlijke taktiek niet volgen,
maar zouden rechtstreeks antwoorden
op de ondervragingen der heeren Mas
son en Bertrand.
Wat de liberalen en socialisten be
treft, ze zullen de ondervraging hand
haven op het terrein op hetwelk zij ze
hebben geplaatst en tevens aan het
land bewijzen dat de aanvallen van
MM. Woeste, Verhaegen en Carton
hen niet afschrikken en zij hen over
alles te woord kunnen staan. Van nu
af kunnen wij bestatigen dat M. Woes
te de omkanteling van het klerikaal
goevernement verwacht met de aan
staande Wetgevende Kiezingen hij
bedreigt op voorhand het vaderland
met een nieuwen schooloorlog.
Zoo dus, de klerikalen voorspellen
een schoolstrijd zonder zelfs te weten
welke de schoolpolitiek van het libe
raal goevernement zal zijn
Is dat niet het tastbaar bewijs, dat
het klerikalism hoofdzakelijk reaction-
nair is en slechts zijne macht ver
krijgt en behoudt door loensche en
geweldige middelen.
Maar die goeie reactionnairen vijzen
hun eigen zeiven blauwtjes op.Vooral
eer aan de schoolinrichting te raken
hebben wij andere katten te geeselen.
De oppositiepartijen hebben eerst en
vooral de groote vraagstukken op te
lossen over welke er eensgezindheid
is en zullen voorloopig de punten ver
dagen waarover men het nog eens
moet en zal worden.
Alzoo zal 't het toekomend liberaal
goevernement behooreneerst en vooral
het algemeen stemrecht in te voeren
voor de Kamers gelijk voorde Gemeen
te en de Provincie.
Op die wijze zal men aan het wetge-
vendkorps gesproten uit 't volkj waar
dig en eerlijk vertegenwoordigd, de
oplossing laten eener kwestie die in de
eerste plaats het volk betreft, die het
raakt de kwestie van het onderwijs
der kinderen van het volk.
Intusschentijd zal men de wet van
1895 toepassen op zulke wijze, dat zij
ten voordeele der openbare scholen
geve al wat zij geven kan. Want aan
te stippen is het, dat zoo de fameuze
klerikale schoolwet van 1895 eene toe
passing mogelijk maakt, welke van
aard is de klerikale scholen te beguns
tigen, zij eveneens eene toepassing
duldt welke geheel ten voordeele
van het openbaar onderwijs zou zijn,
dat hangt uitsluitelijk af van degenen
die het bewind in handen hebben.
De liberale partij mag dus vrijelijk
ten strijde trekken met de verklaring,
dat de schoolkwestie opgelost zal wor
den door de Kamer gesproten uit
het algemeen stemrecht, dat we
eerst en vooral 't algemeen stemrecht
willen voor Kamer en Senaat, voor
Gemeente en Provincie, dat zoo
intusschentijd de klerikale partij den
schooloorlog stookt, 't is omdat zij uit
haren aard en uit princiep reaction-
nair is, en het klerikalism dus ver
loochend moet worden door eiken
rechtgeaarden medeburger.
23 Februari 1910.
Jules RENS,
Volksvertegenwoordiger
We denken dat het velen aangenaam
en nuttig zal zijn, nogmaals mededee-
ling te krijgen van het liberaal pro
gramma, het democratisch programma
waarvan wij met alle oprechte libe
ralen da verwezenlijking nastreven.
VERKLARING
der Liberale Linkerzijden van
Kamer en Senaat, 21 Dec. 1900. j
j Overwegende dat het den uitdrukkelyken i
i wensch is van al de liberalen van het land,
en noodzakelijk voor de herstelling dei-
eenheid van het liberalism, dat de liberale
linkerzijden van Kamer en Senaat het eens
worden over een parlementair program
ma van werking en verzet, ten einde het
land te verlossen van de klerikale overheer-
sching zoo noodlottig aan al de volkeren
welke die hebben ondergaan
Hebben de liberale Seuatoren en Volks
vertegenwoordigers het volgende program
ma vastgesteld
I. Herinrichting van liet
Onderwijs.
De leerplicht is eene politieke en sociale
noodzakelijkheid, onontbeerlijk voor de
voortbrengingsontwikkeling van den na-
tionalen rijkdom alle medeburgers moeten
eene zekere mate kennissen verwerven
welke het onderwijs voor volwassenen voor
zending heeft te behouden en uit te breiden.
Het onderwijs van alle graden moet vry
zyn van alle confessioneelen invloed.
Het moet uitsluitelijk afhangen van de
burgerlijke overheid.
Het is noodig alle ma^iregelen te verwer
pen welke de confessionele scholen bevoor
rechten
II. IlcriiiricSitlng der natio
nale Verdediging.
Niemand mag het recht hebben zich voor
eene som geld te doen ontslaan vau de ver
plichting deel te nemen aan 's lands verde
diging.
Deze plichten moeten slechts op de inwo
ners wegen inzoover het volstrekt noodzake
lijk is.
De plaatsvervanging, afgeschaft in alle
andere landen moet verdwijnen.
De hervorming onzer militaire instelling
moet van aard zijn de inrichting te verkrij
gen van een leger in staat de onafhankelijk
heid van het land te verzekeren, en aange
worven worden volgens de rechtvaardigheid
onder al de standen der samenleving.
III. Kiesliervoriiilng,
De liberale linkerzijden, oordeelen dat het
noodig is gelijktijdig de verwezenlijking te
bevorderen, van het grondbeginsel dei-
politieke gelijkheid door de afschaffing
der meervoudige stemmen en ae toepas
sing der evenredige vertegenwoordiging
voor alle graden van het stemrecht, in de
grondwet en de kieswetten.
Het meervoudig stemrecht is eene bron
van konkelarijen zonder einde, welke het
onmogelijk is te keer te gaan en die aan de
klerikale party een ongewettigde opperheer
schappij verschaffen.
De nauwkeurigst mogelijke evenredige
vertegenwoordiging, moot, vooral met het
algemeen stemrecht, aanzien worden als de
eerlyke en rechtvaardige inrichting van het
kiesstelsel.
Om het nauw verband te bevestigen dat
bestaat tusschen A. S. en E. V.,en om de
vrijheid der leden te waarborgen die willen
dat het A. S. ondergeschikt zy, aan de E. V.,
wordt er beslist dat in voorkomend geval,
de liberale groep vragen zal dat de eerste
stemming de Ev. Vert. zou betreffen.
De liberale linkerzijden strevende naar
eendracht en gezamenlijke werking, en ver
schil van meeningen willende eerbiedigen
welke de toekomst zal doen verdwijnen,
erkennen de vrijheid van degenen hunner
leden welke de zienswijze niet deelen van
de meerderheid en die denken zich niet te
kunnen aansluiten bij een kiesstelsel dat
voor eenigen grondslag zou hebben het
Zuiver Algemeen Stemrecht.
In geval van herziening der grondwet, is
het mogelyk de herinrichting te betrachten
van den Senaat, derwijze dat het gezag der
besprekingen en beslissingen dezerVergade-
ring er door versterkt worden.
IV. Stryd tegen de doode hand.
De verbazende vermeerdering der roe
rende en onroerende goederen der kloosters
eischen wettige maatregelen, 0111 de uitbrei
ding der klerikale doode hand te beteugelen.
V, .Maatregelen voor de lots
verbetering; der werkende klasse.
De stoffelijke en zedelijke verbetering van
het lot der arbeiders is steeds het hoofdzake
lijke doel geweest der liberale politiek, en
moet heden meer dan ooit, het voorwerp
zyn onzer pogingen.
Het liberalism betracht, door de uitbrei
ding van het onderwys en van de opvoeding
onder alle vormen, en door de invoering van
de meest practische maatschappelijke wet
ten, de verstandhouding der klassen te ver
wezenlijken, alsmede de inrichting te be
wonderen eener vreedzame, vooruitstreven
de, verlichte democratie.
Deze verklaring onderteekend door
al de liberale Leden van Kamer en j
Senaat, maakte tien jaren geleden den
besten indruk op al de liberalen van
het land, het was een groote stap naar
de eensgezinde werking.
Deze verklaring was de beknopte
inhoud van het programma aangeno
men op het congres van 1894.
In den geest van deze verklaring
maakten de liberalen van het arron
dissement Aalst in 1902, het volgende
meer concrete programma op
I. Werkerskwestie.
Uitbreiding der instellingen van onderlin-
gen bijstand, van volkskrediet, van sparen
en van verzekeringen
Herinrichting op onpartijdige wyze en
vermeerdering der werkerspensioenen.
Herziening en verbetering der wetten op
den kinder-en vrouwenarbeid,
Verzekering tegen de werkongevallen.
11. Lanhouwkwestie.
Herziening van het huurkontrakt.
Verplichting van de voorafgaande opzeg
ging voorde niet beschreven huurceelen:
Inrichting op onpartijdige wyze van do
veeverzekering.
Uitbreiding van de kweekingssyndikaten.
Herziening der jachtwetten.
Bestrijding der doode hand.
III. Finaiicieele kwestie.
Herziening der belastingswetten beoo-
gende eene verdeeling der Ssten in betere
verhouding metdeechte fortuin der burgers.
Daarstelling eener belasting op de mobi
laire waarden.
Vermindering der grondlasten.
Herziening der patentwetten om den
kleinhandel ter hulp te komen.
Afschaffing van het vergunningsrecht.
IV. Militaire kwestie.
Gelijkheid van alle Belgen voor de
militiewet.
Afschaffing van de ongerechtigheid der
plaatsvervanging, welke aan de ryken toe
laat, by middel van het geld, zich vry te
maken van den plicht het vaderland te ver
dedigen.
Vermindering van den diensttijd.
V. Schoolkwestie.
Verdediging van het openbaar onderwys
tegen de dagelyksche aanvallen van het
fanatiek klerikalism.
Uitbreiding van hetMiddelbaar Onderwys.
Uitbreiding van het beroepsonderwijs.
Verplicht lager Onderwijs.
VI. Kfeskwestle.
Gelijkheid van alle burgers voor de poli
tieke wet. Afschaffing van de meervoud
stemming. Zuiver Algemeen Stemrecht en
volledige Evenredige Vertegenwoordiging.
Dit werd ook het programma van
de Grondwettelijke Liberale Associatie
van Aalst, want we lezen in de ver
ordeningen dezer Associatie
Art. 2. Het doel der Vereeniging is
de grondbeginselen, vastgesteld in de
liberale vooruitstrevende congressen
1887, 1890 en 1894 te doen zegepralen
en bezonderlijk de volgende punten
Onafhankelijkheid der Burgerlijke
machten.
Gelijkheid van plichten en rechten.
Evenredige Vertegenwoordiging.
Verplicht Onderwijs.
Zedelijke en stoffelijke verbetering
van den toestand van Burgers en
Werklieden.
Sedert lang hadden de Liberale
werkliedengroepen onzer stad en van
't arrondissement dit programma aan
vaard als aangesloten bij de liberale
arbeiderspartij van Belgie, wier voor
uitstrevend programma het hunne is.
Art. 1 der standregelen van den
Liberalen Werkmanskring van Aalst,
luidt
De liberalen Werkmankring Vooruit
gang door 't Werk, is gesticht om
door alle middelen de verstandelijke
en zedelijke opvoeding van het volk te
bewerken, zijne politieke rechten te
helpen verkrijgen ea zijne stoffelijke
welvaart te bevorderen.
Ziedaar het vooruitstrevend, demo-
kratisch programma dat wij met alle
rechtschapen liberalen verdedigen en
hopen uit te voeren.
Zij, die moedwillig zulke werking
dwarsboomen en de verwezenlijking
van zulk practisch volksprogramma
bestrijden behooren niettot het liberale
leger.
Het is niet slecht, meenen we, nu en dan
eens te herinneren hoe verre de genegenheid
van liet klerikaal goevernement voor den
werkman en bezonderlijk voor den afge-
sloofden werkman reikt.
Op die onuitputtelijke liefde voordo arbei
ders pochen immers de klerikalen sedert de
25 jaren gedurende dewelke zy elke goede
gelegenheid om die liefde te betoonen, be
hendig hebben voorbij laten gaan.
In hef Staatsblad (Moniteur) verschenen
de pryzen welke de gemeenten te betalen
hebben aan den staat, voor hunne inwoners
die opgenomen worden in do bedelaarsge
stichten en landbouwkoloniën, waarheen
landloopers ofte vagabonden door de vre
derechters kunnen gezonden worden voor
verscheidene jaren.
De pryzen vastgesteld per dag onderhoud
zyn de volgende
Voorde jonge lieden in de weldadigheids-
scholen geplaatst fr. 1,20
Voor de personen tot werken onbekwaam
en wier gezondheidstoestand bezondere zor
gen vereischt fr. 1,50
Voor personen tot werken onbekwaam in
de toevluchtshuizen en voor personen tot
werken on bek. in de gevangenissen f r. 0,78
Voor personen tot werken bekwaam in de
bedelaarsgestichten en voor personen tot
werken bekw. in de gevangenissen fr. 0,66
Voor kinderen van drie maanden tot
2 jaar die hunne moeder vergezellen fr. 0,30
Daarbij moet in aanmerking genomen
worden, dat het onderhoud van groepen
personen min kost per hoofd, dan het oneler-
noud van een enkel individu afzonderlijk.
Anderzijds mag men nog zeggen, dat de
staat dagelyks te betelen heeft
Voor het onderhoud van een dief of een
moordenaar, ten minste fr. 1,55
Dat een eigenaar te betalen heeft
Voor zyn hond, die verloren geloopen
zynde opgenomen en onderhouden wordt,
door een persoon die hem daarna aan den
eigenaar terugbrengt fr. 0,50
En tot verdere vergelijking zeggen we
dan, dat de Staat betaalt
Voor den ouden n(gesloofden
werkman, die «loop zworen
upheld, zyn gezin dertig lieert
onderhouden, liet vadeplnnd
nuttig Is geweest en «11e nu
niet meer werken kan 9 cent.
Niet waar, die vergelijkingen zijn tref
fend Daarenboven worden dieven en
moordenaars, zorgvuldig geherbergd in ge
vangenissen als paleizen zoo schoon en
voorzien van al de gezondheids inrichtingen,
die by moderne burgerswoningen passen,
terwyl de arme wroeter met zijn (J centen
daags, helaas 1 maar al te dikwyls in onge
zonde hokken zyne laatste levensdagen slij
ten moet.
Voegen wy er nog by dat na 1911 liet pen
sioen van 9 centen daags niet meer zal toe
gekend worden. Ziedaar hoeverre do liefde
der klerikalen voorden werkman strekt.
Voor dieven, voor moordenaars, voor land
loopers, voor kloosters, voor boeren bonden
enz. vinden de klerikalen altyd millioenen,
voor den ouden werkman beschikken zo
over niets meer.
Toen de liberaal Warocqué, zyn ontwerp;
neerlegde, waarby een pensioen van 1 frank*
daags wordt verleend aan alle oude arbei
ders, die een bepaalden ouderdom zullen be-7
reikt hebben, gingen er pauwkreten op in"
feheel het klerikale kamp, en al do kleri-
ale gazetten vroegen in koor Waar zult
ge de millioenen halen
We zullen de millioenen gemak kei ijker
het antwoord, dan gij de inilTior-
vinden wasL,ttu,»wiu,uau mmn.»-
nen hebt gevonden voor de nieuwe forten
van Antwerpen en de nieuwe wapens.
Het ontwerp van M. Warocrju. zal slechts
worden aangevat wanneer de lilteralen het
staatsroer ter hand zullen nemen zoolang
zullen de klerikalen het wel verdoken hou
den en verhinderen dat het te berde kome.
Ziedaar de liefde der klerikalen voor dén
werkman II
