het ARP
ÏISSEM ENT
3ERAAL, DEMOCRATISCH WEEKB
centiemen het
Vijfde Jaargang Nuuimer
Zondag 3 April
Liberale Werkmanskring.
Vaandelinhuldiging.
WILLEMSFONDS.
Het millioen der kloosters.
Lichl en Liefde.
Wal wij den 2'2st" Mei
mogen verwachlen.
Hoeveel zij kosten
Hoeveel hij koslle.
Het Werk van
hel Willemsfonds.
Inventarissen.
Leest en Verspreidt
De Volksgazet.
Abonnementsprijs :,3 fr. voor de stad en derit/uiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, i, Aalst.
per drukregel
Prijs der Annoncen: 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen 1
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, AI'RIL <»iO.
ALGtMEENE VERPLICHTE VERGADE-
RING op Zondag 3 April 1910. te 3 1/2 ure
stipt namiddag ©p boete van 25centiemen.
Op Zondag Mei aanstaande, hul
digt de Vooruitstrevende liberale
Jonge Wacht van Assche haar Vaan
del in.
Aangezien de vrienden van Assche,
talrijk deelnamen aan de Viering der
25* Verjaring van de stichting van
onzen liberalen Werkmanskring, heeft
het Bestuur besloten aan die inhuldi
ging deel te nemen, en, rekent er op
dat de leden van den Kring op Mei
talrijk aan die inhuldiging /.uilen
deelnemen.
Prijs heen en terug fr.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, afdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmont Groote Markt, is
alle zondagen open van 101/2 tot
111/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuwerkerken,
bij Madame W* Van Sande, is open
alle Zondagen van 7 tot 8 ure 's mor
gens.
Ik ken in een dorp niet verre van
Geeraardsbergen een klooster, dat daar
opgericht werd een tiental jaren ge
leden.
Om de vervolging van het fransch
goevernement te ontvlieden, zoo ten
minste beweerden de monniken, wa
ren zij naar ons land uitgeweken, om
er de gastvrijheid te genieten en het
volk te verbazen door hunne godvruch
tigheid en hunne verloochening der
genuchten en rijkdommen dezer aarde.
In de eerste dagen na hunne aan
komst ten onzent, schenen zij inder
daad jammerlijk arm, en vele goede
zielen lieten zich verteederen, door
een armoede welke zoo groot als on
verdiend scheen te zijn.
I^Maar sedert dien is alles daar zeer
veranderd, de arme monniken zijn de
eigenaars geworden van het prinselijk
domein> dat ze zoo nederig als huur
ders betrokken, en al was het reeds
niet van de geringste, toch heeft het
domein meer en meer uitbreiding ver
worven en wel zoozeer, dat de arme
paterkens hedendaags de grootste
grondeigenaars zijn der streek. In de
afhankelijkheden hunner uitgestrekte
heerlijkheid hebben zij eene hoeve
ingericht met talrijke bijgebouwen,
ze verkoopen melk, eieren, boter enz.
en doen de goede zielen van het dorp
ken eene verderfelijke mededinging.
In de buurthunner landbouw-uitba-
ting hebben zij eene school gesticht
welke eene ongehoorde afbreuk doet
aan de scholen der gemeente.
Niet verre van hun klooster is sinds
dien een nonnenklooster zich komen
vestigen, dat eene onvermijdelijke en
onmisbare bijhoorigheid schijnt te we
zen van elk mannenklooster.
Is't öoodig het te zeggen? de non
nekens ïiebben in hun klooster allerlei
werkhpizen gevestigd ze wasschen
het lijnwaad en strijken de hemden,
men maakt er strikwerk en kanten
elders hebben zij werkhuizen voor het
naaien der handschoenen, het maken
van keurslijven in een woord ze
doen een hardnekkige mededinging
aan al de huismoeders, die door hun
werk ten huize eenige stuivers ver
dienden om het loon te volledigen
van den vader (gewoonlijk een ellen
dig loon) en aldus wat meer welstand
in 't gezin te brengen die huismoe
ders kunnen armoede lijden, daarover
bekommen de nonnekens zich niet,
zij verloochenen immers het moeder
schap.
Nevens dat alles, hebben de nonne
kens oor ee;.e school gesticht en tel
kens er in de naburige gemeenten
eene plaats open is van on derwijzeres,
of onderwijzer, wordt ze door de brave
nonnekens ingepalmd, ten nadeele der
normalistenzoowel van degenen die
uit de katholieke normaalscholen ko
men als van dezen die leerlingen waren
eener Staatsnormaalschool.
Ten allen kanten en op elk gebied
ondervinden de neringdoeners en de
arbeiders de doodende mededinging
der kloosters, die natuurlijk het slijk
der aarde misprijzen en slechts werken
tot meerder eer en glorie van God.
Het schijnt nochtans, dat het zoo
nog niet genoeg is het is niet vol
doende dat de kloosters het werk en de
broodwinning uitde handen rukken on
zer bevolking, 'tis niet voldoende, dat
zij de plaatsen inpalmen der zonen en
docüters onzer landgenooten, ze moe
ten bovendien nog 's lands geldkas
leeg maken. Het geld der lastenbe-
talers, ons geld moet dienen om
vreemdelingen te onderhouden en te
verrijken die ons op alle soorten van
manieren uitbuiten
Zullen de Belgen zulks blijven ge-
doogen Het behoort hen daarover te
beslissen en de gelegenheid daarover
hunnen wil te openbaren wordt hen
gegeven aan de kiezers te zeggen in
Mei eerstkomende of ze ja of neen de
millioenen in de begeerige handen van
vreemde paters en nonnen willen wer
pen.
29 Maart 1910. Jules RENS,
Volksver tegenwoord iger
M. Woeste, om de officieele scholen te
lasteren, haalde in de Kamer ergerlijke
feiten aan, gebeurd in het kosthuis van het
Koninklijk Atheneum te Namen. Het feit
viel als een steen terug op het hoofd van
M. Woeste. Immers, het gemeentebestuur
van Namen is klerikaal en 'tzyn juist die
klerikalen, die meester zijn over het kost
huis te Namen.
Maar M. Buyl altijd met haar op zyn tan
den, heeft het M. Woeste betaald gezet.
Hy haalde het pastoorscollege van Thielt
aan. In de Kamer ontspon zich daarover
het volgende mooi tooneeltje
M. Buyl. De heer Woeste klaagde deze
week een schandaal aan, dat zich zou voor
gedaan hebben te Namen in de kostschool
van het Atheneum. De leeraars van deze
instelling hebben daaraan geen schuld.
Doch een erger feit werd bedreven te Thielt
in het St. Jozefcollege, dat een gepatro
neerd college is en dus officieele toelagen
kan genieten.
Zekere Jul. Dheigere, priester, leeraar,
in het College, bedreef er twintig aanslagen
op de eerbaarheid van jonge leerlingen on
der zyn toezicht.
M. A. Delporte. Men gelieve de deur
te sluiten.
M. Vandervelde. De heer Woeste sprak
over niets anders.
M. Buyl. Een dezer leerlingen, een
Brusselaar, werd ziek ten gevolge van deze
onzedelyke feiten en is nog niet genezen.
Toen de deurwaarder naam en voornaam'
afriep, dacht men den betichte te zien ver
schijnen tusschen twee gendarmen. Toch
niet 1 Hy verscheen niet. En let wel, tijdens
het onderzoek legde hy bekentenissen af.
Doch men had verzuimd hem in hechtenis
te nemen, zoodat hy gevlucht was naar....
men weet niet waar.
M. Demblon. Hy zal wellicht elders
ondereen anderen naam herbeginnen.
M. Buyl. Hy werd wegens aanslagen
met geweld veroordeeld tot driejaar gevan
genisstraf en wegens aanslagen zonder ge
weld, tot vijfmaal drie maanden, ongemin-
derd, vijfmaal ontzegging van burgerlijke
en politieke rechten.3
Er wordt gezegd dat onmiddelijk na dit
vonnis een jonge klerikale advokaat een
der slachtoffers 1000 frank vergoedings
aanbod, wat met verontwaardiging werd
afgewezen.
Dat de heer Woeste dus zijn verontwaar
diging uitstrekke tot dergelijke feiten.
Litiks Zeer wel
M. A. Delporte. Er is geene vergelij
king mogelijk tusschen deze feiten en wat
geschiedde te Namen, waarin geen leeraar
is betrokken.
M. Buyl. Inderdaadhet te Thielt ge
beurde is veel erger dan wat te Namen
voorviel, want te Thielt werden de feiten
gepleegd door een leeraar.
M. Mechelynck. - -Is de goeverneur op
getreden
li. Buyl. Nam de heer minister van
justicie maatregelen opdat die leeraar niet
elders zou herbeginnen f
M. Buysse. Duizenden verkeeren in dat
geval.
Over zulke vuile zaken blyven Dender-
vodde en Vuilhemdehen zoo stom als
visschen.
Dat zijn allerdaagsche dingen die voorval
len in katholieke scholen van ons schoon
Belgie en onze gewijde katholieke krantjens
spreken liever over Frankrijk, dat rotte
land
De aanstaande Kamerverkiezingen die den
22 Mei den 4e Zondag vaü Mei, zegt de
wet moeten plaats hebben, zullen de ver
nieuwing van de groote helft der Kamers
voor gevolg hebben.
Op 166 volksvertegenwoordigers worden
er 85 herkozen 50 Klerikalen, 23 liberalen
en 12 socialisten. De inzet van den prijs
kamp is zeer merkwaardig, aangezien de
verkiezingstrommel moet draaien in de
provinciën Antwerpen, Brabant, West-
Vlaanderen, Namen en Luxemburg.
De verkiezingen van 1906 en 1908 hebben
achtereenvolgens de meerderheid der kleri
kalen doen smelten van 20 op 12 en van 12
op 8 stemmen.
Deze toestand is hoopvol voor onze vrien
den en terwyl het zichtbaar is, dat de kleri
kale party van dag tot dag meer ontaardt,
en in aanzien vermindert, kan men voorzien
dat de tijdsgeest helpend de dompers
partij bij te toekomende verkiezing in de
patatten zal liggen
Wat moet er dan toch gebeuren om onze
tegenstrevers in het zand te doen bijten
Dat de anti-klerikalen 4 arme stemmekens
bywinnen.
Is dat mogelyk
Zeker I
4 stemmen meerderheid voor ons maakt
eene verplaatsing van 8, juist het getal
hunner meerderheid hetgeen de ontbin
ding der Kamers tot gevolg moet hebben.
Nu het is bewezen zwart op wit, dat by de
laatste verkiezingen de anti-klerikalen
200,000 stemmen meerderheid bekwamen.
1904 heeft voor de eerste maal eene
liberale vertegenwoordiging in de Kamers
gegeven aan de arrondissementen Aalst,
Hasselt, St-Niklaas en Dendermonde en deze
plaatsen hebben zich sedert nog aanzienlijk
versterkt.
1908, zonder van andere liberale overwin
ningen te spreken, zag M. Paul Neven, van
't arrondissement Tongeren, naar de Kamers
gaan Hoera
De Kongoleesche kwestie is bijzonderlijk
voordeelig geweest voor de socialisten, maar
altoos ten koste van de klerikaaltjes, waar
van de vertegenwoordigers als sneeuw weg
smolten.
Dit jaar is de winst van een zetel in
BRUSSEL byna verzekerd, aangezien de
bijsteden ten beste mee doen met onze zaak
ANTWERPEN. waarde eendracht vol
komen is, dry maal Hoera III blyft meer
dan ooit de onoverwinnelyk forteresse van
het liberalismus. Inderdaad bij de jongst
leden gemeenteverkiezingen triomfeerde de
gansche anti-klerikale lijst met 6500 stem
men meerderheid, en heel de komedianten
kring ware uit den raad gekegeld geweest,
maar jammerlijk geen enkele klerikaal
moest herkozen worden. Van nu af hebben
de 11 klerikale raadsleden, die toekomende
jaar allen moeten voor de pinnen komen,
reeds eene kommande vliegmachienen ge
daan om met meer spoed te vliegen.
Daar maakt dus de winst van eenen zesden
zetel geenen twijfel.
Te ROUSSELAERE THIELT zal hetzelfde
gebeuren, want in 1906 - de laatste wetge
vende verkiezingen ontbraken er slechts
786 stemmen op een deeler van 11,106 om
eenen zetel by te winnen en sedert dien heeft
de vooruitstrevende party zooveel vooruit
gang gemaakt, dat wy gerust den uitslag
mogen afwachten, des te meer dat de knappe
Vlaamsche strijder M. J. Hoste, junior, op
de ly'st komt als eerste kandidaat-plaatsver
vanger.
Eindelijk is er zeer veel hoop om te
OOSTENDE, te MECHELEN, te LEUVEN
hier bestaat Kartel en zelfs te TURN
HOUT de schitterende overwinning te
behalen.
In de andere arrondissementen heeft een
nauw overzicht bewezen, dat er ten minste
statu quo zal blyven.
Nu, in 1906 werden de inventarissen der
Fransche kerken op verfoeilijke en laffe
wijze door onze tegenstrevers in de balans
geworpen, om indruk te maken op den wei
nig vernuften sterveling.
Schreeuwden de dompers inderdaad niet
op alle toonen, dat de kerk de ergste vervol
gingen ging onderstaan in geval van libe
rale regeering
Zy wisten wel, die huichelaars, die man
nen van slechte trouw, dat zulks in ons
land niet mogelyk is. De grondwet verbiedt
immers ten strengste de bezoldiging der
priesters te staken en zich tegen den open
baren godsdienst te verzetten. En om zulks
te veranderen moet de grondwet veranderd
worden en dit kan niet zonder de goedkeu
ring der 3 vierden van de Kamers, 't is te
zeggen, van 124 volksvertegenwoordigers.
De grondwet is gansch anders in Frankrijk.
Maar is liegen, sléchte trouw, vervalsching
of slechte vertolking der waarheid, niet
altoos in gebruik geweest by de klerikale
propagandisten
De harten hoog, makkers I Spannen wy
al onze krachten in om den domper den
vyand van allen vooruitgang uit den weg
te ruimen, en om dat stelsel te verdelgen,
dat de groote meerderheid van 't land onder
zyne dwingelandij verdrukt, en de schoonste
veroveringen van den hedendaagschen
geest vernielt.
Onze lezers weten welke apothekersreke
ningen wy moeten betalen voorde bemeu
beling der hotels van onze klerikale minis
ters. hoeveel duizenden franken wy moeten
dokken om minister Delbeke dagelijks per
auto naar zyn huis te Antwerpen te voeren,
hoe wy 1500 frank per maand aan een
minister moeten betalen niets als voor het
verwarmen en verlichten van zyn hotel,
enz., enz.
Welnu, de heer Pieter Van Humbeeck,
liberale minister, arm gestorven, heeft
nooit een ministerieel hotel bewoond, hy is
altyd in znn huis op de Monnikenvest ge
bleven en daarvoor heeft hy nooit een cent
vergoeding gevraagd.
En als hij eene vigilante nam (wat zelden
gebeurde) om zich naar het ministerie te
begeven, dan betaalde hy den koetsier uit
zyn eigen zak.
Een hoogst verheugend teeken des tyds is
het feit, dat twee nieuwe afdeelingen tot
stand gekomen zyn te Zelzate en te Thielt.
Te Zelzate telt de jongé afdeeling reeds
meer dan zestig leden. De heer G. D. Min-
naert sprak er over Het nut van het
Willemsfonds, de heer advokaat Cogen
over o Congo, den heer J. De Clercq over
Krupp, Prof. Vercoullie over Alf.
Sevens' Schoolmeester.
Dat het Willemsfonds ook in het tot voor
kort door en door clericale Thielt is kunnen
binnendringen is niet minder beteekenisvol.
Hulde aan de moedige vrijzinnigen, die
aldaar den door het clericalisme gearenkten
bodem beginnen om te woelen, om er de
kiem van de vrye gedachte te planten.
Te Gent zyn de winterwerkzaamheden
besloten met een gezellig feestmaal waar
op beurend het Vlaamsche woord en lied
weerklonken.
Te Aalst richtte de afdeeling een mooi
Kunstfeest in, waarop een voortreffelijke
keus van Vlaamsche liederen werd uitge
voerd, alsook de Theodoor van Ryswyck-
Cantate van Benoit. Dr G. A. van der Brug-
ghen sprak er, in een andere zitting, over de
a Congokwestie.
Te Brussel had ook een Kunstfeest plaats,
waarop de heer M. Sabbe een hoofdstuk uit
zyn verhaal a Jean Baptiste en het Vennus-
boefken o heeft voorgelezen. Een tweede
avond werd ingenomen door een Voordracht
van den Koopman van Vanttiö 9 door den
heer Hippe.
Traden verder in andere afdeelingen met
Voordrachten op Te MECHELEN, DrR.
Wybauw De Belgische badplaatsen; te
Oudenaarde, de heer Westendorp Het
Land der Aardbevingen met zichten te
St-Nikolaas, de heer O. Wattez De
eeuwenoude stryd tusschen Germanen en
Latynerj en Prof. J. Vercoullie a Tijl
Uilenspiegel te Ledeberg, eindelijk, de
heer Dr V. Fris De aanbidding van het
Lam, van de gebroeders van Eyck met
zichten.
De opsomming dezer werkzaamheden
geeft een nieuw bewys van den onverdro
ten iever die wordt aan den dag gelegd,
door het Willemsfonds, en van den weldadi-
gen invloed dier machtige vereeniging op
het Vlaamsche land.
Denderbode beweert dat ten gevolge
van de aanhouding van eenen der vereffe
naars der aangeslagen kloostergoederen,
geheel Frankryk overhoop staat. Wel neen,
zeeveraar, alhoewel dit eene zaak is, welke
ons land niet ten minste aanbelangt, moe
ten wy doen opmerken, dat de fransche
regeering, verre van de feiten verborgen
te houden, haar best doet, om ze aan het
licht te brengen, zelfs vooraleer de pas
toorsgazetten er iets van wisten.
Daarenboven, zyn het de liberalen niet
die zullen trachten een of meer schurftige
schapen te verontschuldigen of te helpen
vluchten, gelyk de Belgische klerikalen ge
daan hebben in eene andere millioenen-
verduistering, en ook by gelegenheid van
eenen kerk- of kloosterinventaris.
Zou Denderbode misschien de historie
vergeten hebben van de zeven A acht mil
lioen die uit de bisschoppelijke kas van
Doornik waren gaan vliegen, wanneer het
gerecht kwam om eenen inventaris te
maken
Wy zullen zijne memorie een beetje op-
frisschen.
Zekere Roomsche bisschop Duraont van
Doornik, wilde men voor krankzinnig doen
doorgaan, ten einde zyne plaats aan M. Du
Rousseaux te geven.
Maar bisschop Dumont voelde weinig
goesting om er zoo maar van door te trek
ken en weigerde de sleutels der kas af te
geven. Zijne vervolgers maakten zich met
geweld van de kas meester.
Daaruit ontstond een proces en het ge
recht beval den inventaris op te maken.
Het gedacht alleen dat het burgerlijk
gerecht ziinen neus ging steken in eene
bisschoppelijke kas (waarin zoovele aardige
en geheimen verborgen waren) bracht het
kerkvolk in hevige ontroering.
Dien tengevolge deed men Kanunik Ber
nard naar Amerika vertrekken met een
massa papieren en voor 7 A 8 millioen
waardijen, om dezelve voor 't gerecht ver
borgen te houden.
't Is alsdan dat een hooggeplaatste gees
telijke voor't gerecht den eed aflegde dat
er niets (1) In de diocesane kas verborgen
lag. Kanunik Bernard wilde nu een deel
der millioenen als zyn eigendom doen door
gaan.
Alsdan werd aan den procureur gene
raal, een der hooggeplaatste en eerlijkste
rechters van't land, veropenbaard dat tal
rijke sommen, aan de geestelijkheid bezet
voor zielemissen en liefdadige werken, ge
bruikt worden om klerikale gazetten en
klerikale kiespropaganda te ondersteunen.
Al de pastoorsbladen legden er zich ieve-
rig op toe om al die feiten voor het publiek
verborgen te houden.
Allo, Denderbode, gy die thans zoo hoog
oploopt met een raillioenenschandaal in
Frankrijk, laat uwe lezers ook eens het
froot millioenenschandaal kennen, waarin
e Belgische geestelijkheid betrokken was,
en waarover nooit een enkel katholiek blad
de volle waarheid heeft durven bekend
maken.
Indien de Belgische katholieken de on
loochenbare en bewezen feiten kenden,
waarop de procureur generaal In zdn re-
kwisitorium tegen KanuDik Bernard zich
steunde, dan zouden zy zeggen dat onze
pastoorsgazetten eens te meer deri splinter
zien in de oogen van hunnen gebuur, ter
wyl zy zeiven eenen dikken balk in hun
eigen oog hebben steken.
