s
IDI55EMENT .m.- c-
i BE RAAL, DEMOCRATISCH WEEKBLAD.
Prijs .1 centiemen het nummer
Vijfde Jaargang Nummer 16
Zondag 17 April 1910
4
Pensioenbond van Aalst.
Liberale Wijkclubben.
Het millioen der Kloosters.
WILLEMSFONDS.
Luisterrijke Vertooningen
Meiboomkermis-Aalst.
Naar Assche
Felle Kleppers.
Verbaslering.
Barons-politiek.
Schoone Zedeleer.
A bonnementsprljs 3 fr. voor de stad en den Milten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
per drukregel
Gewone 15 centiemen
Prijs der Annoncen. J Rekiamen centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, 10 APRIL t9t«.
De maandelijksche storting zal plaats
hebben bij M. Bruyndonckx Jan, In
de Vier Winden »den Zondag 17 April
1910, van 10 tot 11 uren voormiddag.
Heden Zondag 17 April, bezoek te
brengen aan de Liberale Wijkclub
De Vooruitziende Strijders Gent-
schepoort.
De leden der verschillende wijkclub
ben vergaderen in hun lokaal te 3 uur
l/Vli Tblgauuibll lli JVY U1AU 111 VAC
stipt namiddag, en begeven zich van j werkzaam zijn
De klerikale partij stemde dus in
de Kamers 1,200,000 franken ten voor-
deele van de kloosters onder voor
wendsel de aanneembare scholen ter
hulp te komen.
1 Dat het millioen wel voor de kloos
ters is blijkt hieruit, dat de minister
ondanks al het aandringen der opposi
tie, niet heeft durven of kannen zeggen
waarvoor dat geld eigenlijk zou die
nen De liberalen eischten dat ten
minste het geld besteed zou worden
om den stoffelijken toestand te verbete-
j ren van de wereldlijke onderwijzers
welke in de aanneembare scholen
daar naar de Groote Marivt.
Vertrek van de Markt te 4 uur stipt.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, afdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmont Groote Markt, is
alle zondagen open van 101/2 tot
111/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuwerkerken,
bij Madame W* Van Sande, is open
alle Zondagen van 7 tot 8 ure 's mor
gens.
Nieuwerkerken. Zondag 17
April 1910, te 4 ure namiddag.
Feest vergadering welke zal opge
luisterd worden door de Jufvrouwen
van den Liederen-avond van Aalst.
GEMEENTE EREMBODEGEM
Tooneelkring DE BLAUWE STER
te geven op
17 eu 24 APRIL. 1910,
(Bureel om 4 u.] [Gordijn om 4 1/2 u.]
in de ruime Zaal
bij den heer Theop. RUYSSINCK
met de welwillende medewerking van
hét Fanfarengenootschap St-Cccilia.
Men zal opvoeren
Everard/en Suzanna
of - Het Boetende Landmeisje
Hartroerend drama in drij bedrijven
door H. Van Peene.
De Viool van den Duivel,
Blijspel met zang in een bedrijf
door H. Van Peene.
PRIJZEN DER PLAATSEN Voorbehou
den® 2 fr.Eerste Rang 1 fr. Tweede Rang
50 centiemen.
N. B. Zooals voorgaande jaren is iedere
vertooning gevolgd van een BAL den Leden
der Fanfaren-Maatschappij aangeboden.
Molenstraatpoort, Zondag 1 Mei en
volgende dagen, groote Kermis, aller
lei Feestelijkheden.
's Maandags Jaarmarkt, enz.
Donderdag 5 Me', groot Concert,
gegeven door de Fanfaren-maatschappi j
de Oude Gardeten 6 uren 's avonds.
Op Zondag 1 Mei aanstaande, hul
digt de Vooruitstrevende liberale
Jonge Wacht van Assche haar Vaan
del in.
Aangezien de vrienden van Assche,
talrijk deelnamen aan de Viering der
25" Verjaring van de stichting van
onzen liberalen Werkmanskring, heeft
het Bestuur besloten aan die inhuldi
ging deel te nemen en rekent er op
dat de leden van den Kring op 1 Mei
talrijk den uitstap zullen mede maken.
De Oude Garde heeft beslist aan dit
liberale feest deel te nemen.
Prijs heen en terug 1 fr.
Doch dan is M. Woeste in 't krijt
gesprongen om in de plaats van den
minister te Nerklaren, dat het millioen
eenvoudig dienen moet voor den dienst
van het onderwijs. Het overgrootste
getal der aanneembare scholen worden
gehouden door kloosterlingen, deze
zullen jaarlijks het millioen opstrijken
en er naar willekeur mee handelen.
De ongelukkige officieele onderwij
zers vroegen lotsverbetering en eene
geringe verhooging van jaarwedde, ze
bekomen niets.
De kleine bedienden en werklieden
van den ijzeren weg vragen een wei
nig opslag van loon, ze krijgen niets
en het werd hun zelfs verboden deel
te nemen aan eene betooging, welke
zij buiten alle politiek wilden inrichten
om hunne grieven te doen gelden.
Voor de minderen niets
Voor de kloosters alles
Voor de kloosters die de kleine hand
werken in den grond boren, die schan
dalige concurrencie doen aan allerlei
neringdoeners en ambachtslieden, voor
de kloosterserie zonder eenig nut voor
't algemeen schatten op schatten sta
pelen en goederen koopen.
't Is schande.
M. Daens heejt dat millioen gestemd.
Dat brengt ons terug naar de tijden
van den schooloorlog waarin die man
zich zoo onderscheidde tegen de offi
cieele onderwijzers, die getrouw ble
ven aan eed en wet.
Een millioen stemmen voor de kloos
ters nadat het klerikaal goevernement
een kruimel heeft geweigerd om de
hongerloonen der officieele onderwij
zers wat te vermeerderen, is eenvou
dige dwaasheid.
Ten ware M. Daens, die de jesuieten
uitgeeft voor de slimste kerels der
wereld, nog slimmer denkt te spelen
dan dezen en denkt
lk weet wel, dat de klerikalen de
verhooging voor de officieele onder
wijzers niet zullen stemmen, ik ben er
voor, en 'k zal het millioen voor de
rijke kloosters stemmenen zoo
snijdt mijn mes langs twee kanten.
Welnu goesting is koop.
Wij laten hier volgens de annalen
de reden volgen door M. Daens aan
gegeven om zijne stemming van het
millioen voor de rijke kloosters te bil
lijken
M. Daens. - - Je commence tout d'abord
par remercier l'honorable M. Vandervelde
de son intervention.
Mijne heeren, in de eerste stemming heb
ik ja gestemd over dit amendement en aide
christene democraten zeggen my gy hebt
welgedaan I
Indien miin broeder, priester Daens, hier
nog aanwezig ware, als oprecht christen
democraat zou hy met my ja gestemd heb
ben en al de mannen die, later nevens my of
achter mij, hier als vrije christene democra
ten zullen komen, zullen ook altyd in den
zelfden zin stemmen.
Gy moet het bekennen, heeren, bhzonder
lijk gij die langs de linkerzijde zetelt, dat ik
altya eens ben met dezen die ware volks-
wetten stemmen en van mijnen kant moet
ik getuigen dat gy heeren socialisten, betere
verdedigers zijl der volkszaken da» de
katholieken.
Wij democraten, wij hebben over zeven
tien jaar, toen onze volksparty gesticht
werd, ons programma opgemaakt en ziehier
wat dit programma zegt nopens de School
wet wy vragen den leerplicht om ons volk
te redden uit onwetendheid, de bron van
alle kwaad, wy willen leerplichtmet vryen
keus der school aan alle huisvaders, deshal-
ve wij vragen datvryeen officieele scholen
op den zelfden voet geplaatst worden als zij
waarborgen geven van een degelijk onder
wijs. en aldus recht hebben op hulpgelden
van de stad, provincie en gemeenten.
Het is omdat wij vooruit, gaan naar leer
plicht, die er onvermijdelijk zal komen, dat
wy het vrij onderwijs vast en sterk moeten
maken*
Maar, nevens dit crediet van een millioen
voor de vrije scholen, dat ik ten volle goed
keur, is eene zwarte plek het is dat gij ge
weigerd hebt een crediet van 200,000 frank
te stemmen, ten voordeele van officiëele
schoolmeesters, welke, volgens het woord
van den heer verslaggever en volgens den
heer minister, ware hongerloonen ontvangen
Gy moest u wat edelmoediger getoond heb
ben en ook aan de officiëele onderwijzers
een blijk van genegenheid en van rechtvaar
digheid geven.
Ik moet er nog bijvoegen dat een groot
getal onderwijzers iny geschreven hebben,
opdat ik in de Kamer spoedige bespreking
zou vragen van het verslag van den heer
Gendebien over het wetsontwerp van der.
heer Maenhaut, opdat die bespreking nog
voor het einde van den tegen woordigen zit
tijd zou kunnen afgemaakt worden.
De heer minister en de heer Colaert heb
ben mij hun woord gegeven, en als ik aan
den heer Maerihaut vroeg met mij aan te
dringen opdat zijn voorstel weldra in bespre
king zou komen, zegde by Dit zal wellicht
onmogelijk zijn 1
(A Gauche Aux voix aux voix 1 c' est
unabus
De heer Daens. En de heer Gendebien,
op zijne beurt ondervraagd, heeft geant
woord lk zou een dag moeten vrij hebben
om myn verslag op te maken.
Welnu de onderwijzers moeten weten of
dit wetsontwerp ja of neen in den tegenwoor-
digen zittijd zal gestemd worden. Zegt gij
neen, dit zal van uwentwege eene groote
onrechtvaardigheid zijn, en dat zal het cre
diet van een millioen met een slecht oog
doen aanzien. Om te eindigen, herhaal ik
nog eens dat ik dit crediet stemmen zal
zooals het een oprecht christen betaamt.
Aux voix aux voix L'appel nomi
nal
We zullen er eenvoudig nog bijvoe
gen dat het door M. Daens gestemd
millioen in niets ten goede zal komen
aan het openbaar onderwijs en dat
zijn schoolprogramma in toepas
sing, hem nogmaals de gelegenheid
zou geven, zich in eenen nieuwen
schooloorlog te onderscheiden tegen
de officieele scholen zonder God en
meesters zonder geloof, waarin hij in
1879 en volgende jaren zoo boosaardig
uitmuntte.
ons van die baatzuchtige politiek ontmaken,
zoo moeten wy alles in 't werk stellen om
het kloostergoevernement te doen vallen.
De klerikalen leiden het land en het volk
moedwillig naar den ondergang. Weg met
hen A bas la calotte 11
Weer sluit de begrooting der Spoorwegen
meteen tekort.
Welk mag daarvan wel de oorzaak zyn f
Eerst en vooral het noodlottig beheer van
pater O Van den Peerenboom, die de uitba
ting tot het buitensporige dreef, materieel
en gebouwen liet vervallen, om op het einde
vati het jaar met een overschot, zoo groot
mogelyk, te kunnen sluiten ten einde daar
mee de klerikale politiek te staven en zoo
lang mogelijk de klerikale heerschappij
staande te houden.
De uitslag van dergelijke uitbating was
voorzien, maar 0 Van den Peeremboom is er
in tyds van onder geschoten om er niet te
moeten voor verantwoorden.
Dan volgde de manier van graaf de Smedt
de Nayer, om vriendjes te bevredigen, om
politieke beunhazen aangenaam te zyn, om
op grootsche ondernemingen te kunnen wy-
zen, werden een ongehoord aantal kostbare
werken begonnen en onvoltrokken gelaten.
Jaren lang bleven aanzienlijke kapitalen
aldus zonder de minste productie en nu nog,
zyn de niet-vruchtend ragende kapitalen zoo
kolossaal, dat het deficit telken jaren aan
groeien moet, vermits elk onvoltrokken
werk eene som vertegenwoordigt welke niet
den minsten intrest opbrengt.
Ook het noodlottig gevolg werd voorspeld
en 't zou verwonderlijk zijn geweest, zoo
die voorspelling hadde gefaald.
Maar dat kan ze niet. De klerikalen heb'
ben het land heden uitgebaat en uitgebuit
verblind deor hunne politiek en willen
En dat alles hebben we te danken
aan de klerikale heerschappij. Het kle-
rikalism vraagt noch oprechtheid, noch
overtuiging, muilentrekkerij en kruipe
rij zijn voldoende, daarop rust zijne
macht.
t Is ongelooflijk hoevele menschen
er hedendaagsch worden gevonden die
medewerken aan 't verspreiden van
alsche begrippen, aan 't aen-nek-om-
wringen der waarheid, aan 't verbas
teren der karakters.
Welk is het doel van die lui
Eenvoudig betrachten zij een vlas-
dank van het klerikaal goevernement,
dat ze onder een schijn van onpartij
digheid toch vleien willen, ze trachten
de klerikale macht nog te vleien, zon
der echter hunne mogelijke verhou
ding tegenover het gouvernement van
morgen te compromitteeren.
Lafheid
Neen, precies niet, maar geestes-
misvorming, tengevolge eener langdu
rige drukkende heerschappij die in
puin dreigt te vallen, ten gevolge der
toepassing van een stelsel waarvan de
jarenlange inwerking er velen tot zulke
mentaliteit leiden moest.
Eenige weken geleden wezen wij
erop hoe een officieele leeraar een
verderfelijk tijdvak onzer geschiedenis
ophemelde, alhoewel hij even als ieder
die wat aan geschiedenis mede doet
wel beter weet.
Zoo langzamerhand wordt men aan
het stelsel gewoon men leert 't slecht
ste ophemelen, men leert het verderfe
lijkste in een gunstig daglicht stellen,
men leert den rugge plooien onder het
juk der meesters.
Van daar tot de verheerlijking der
Spaansche heerschappij over Belgie,
tot het afbreken der verdedigers van
de vrijheid van geweten in de XVIe
eeuw, tot het afschilderen van Willem
de Zwijger, Marnix van Sl Aldegonde,
Egmont en Hoorn als oproermakers,
tot de goedkeuring der inkwisitie
hoeft er maar een stap te worden ge
daan.
Men treft immers nu al geschied
schrijvers aan, die de Spaansche heer
schappij over Belgie als een zegen be
groeten, omdat het nageslacht aan de
inkwisitie, aan den bloedhond van
Alva, aan de folteringen, aan de
brandstapels het behoud van het aloude
geloof der vaderen heeft te danken
gehad, zeggen zij.
Is het wellicht dien geest van logika
welke langzaam binnendringt in de
openbare scholen van den Staat
Men zou geneigd zijn te gelooven
dat het zoo is, als men den toestand
en de strekking ten huidige dage in
het schoolwezen naslaat platbroekerij
en karakterloosheid worden de eigen
schappen van velen die onze kinderen
tot zelf-bewustzijnde menschen moe
ten opkweeken, en bij sommigen wor
den de wezenlijke verdiensten en kun
digheden vervangen door eene steeds
aangroeiende kruipzucht.
Tegen zoo'n stelsel protesteeren wij,
dat zich bezonderlijk openbaart bij het
onderwijs der geschiedenis in bijna
alle scholen. De waarheid moet hierin
vooral geëerbiedigd worden en de ken
merkende feiten en bewegingen gedu
rende een tijdvak niet terzij gelaten of
verbloemd
Ook wel anders veropenbaart zich
den verbasteringsgeest in het onder
wijs, al is hij daar niet zoo merkbaar
Gelukkiglijk gaat door verder eigen
onderricht en onderzoek bij velen den
indruk der verkeerde begrippen teleur
om plaats te maken voor juister oor
deel, doch zulks neemt niet weg, dat
de strekking bestaat en deze op den
duur verderfelijk moet worden.
Verleden zondag hielden de Daen-
sisten meeting te Hekelgem en met
hen figureerde de edele heer baron
Karei de Bethune.
Zou dat nobel heerschap in navol
ging van zijn broeder Lodewijk de
Bethune ook al zijn boontjes te week
leggen op een Kamerzetel. In 't arron
dissement Brussel zal dat moéilijk
pakken.
Wacht u van die democratische ba
rons, zei boer Palemans tegen zijnen
gebuuren hij bezag zijnen hond.
De eerwaarde pater Bonacina schrijft het
volgende
De moeder, die de dood liarer dochter
verlangt, omdat zy die dochter niet naar
haren smaak kan uithuwen, begaat geene
zonde.
In de Théologie van pater Escobar vinden
wy het volgende
Het is toegelaten op verraderlijke wijze
een vogelvrij veroordeelde te vermoorden.
(1. IV. bladz. 278).
Het is toegelaten de personen te ver
moorden die ons bij de prinsen of by de
?rooten in den weg staan, (I. IV. bladz.
84).
Uit den Cours de Théologie van Jacques
Patin us (Douai 1680)
Indien iemand dwaas genoeg is, om te
denken, dat men geene zonde begaat met te
verlangen een moord te plegen, dan zal hy
inderdaad niet zondigen door zulks te ver
langen.
En wat verder
Het is toegelaten iemand te dooden om
van zyn fortuin te genieten 1
En ziehier nu wat een zekere Jan de Car
denas, jesuiet natuurlijk, schryft
Men mag den dood van iemand verlan
gen voor het welzijn van een klooster of van
ae Kerk, want de gemeenzaamheid der goe
deren is te verkiezen boven het privaat,
bezit.
De jesuiet Etienne Tagandez schryft in
zijn boek Behandeling der goddelijke voor
schriften, dat in 1610 te Lyon verscheen
(kapittel 11, bladz. 501):
De kinderen mogen hunne ouders straf
feloos van ketterij beschuldigen, alhoewel
zy op voorhand weten dat vader en moeder
daarvoor zullen verbrand of gedood worden
en niet alleenlijk mogen zy hen het voedsel
weigeren, indien zy hen van het katholiek
geloof willen aftrekken, maar ze mogen ze
zelfs vermoorden, indien zy hen met geweld
van den katholieken godsdienst willen doen
afzien.
Dus, als ik myn kind zou beletten in een
klooster te gaan, heeft dit kind het recht
my, zyn vader, te vermoorden !?l
Maar als het kind nu eens vrijdenker is en
de vader katholiek, mag het kind dan den
vader dooden, indien deze het wil dwingen
zyn geloof, de vrijdenkerij, te verloochenen
Neen. niet waar. Dit ware eene afschuwe
lijke vadermoord en het vadermoorden is aan
de katholieken slechts toegelaten
Ziehier wat wy in het boek Théologie
monocale van pater Henriquez aantreffen,
(D. I., boek VI, kap., X, n. 3, blz. 869)
Indien een man, zelfs een geestelyke, by
eene vrouw gaal, en zij van overspel dooi
den echtgenoot dezer vrouw betrapt worden,
dan heelt die man het recht den echtgenoot
te dooden, wanneer hy denkt dat zyn leven
of zyne ledematen eenig gevaar loopen.
Ziehier wat de jesuiet Lessius daarover
denkt
Indien een geestelijke in plaats van - te
vluchten, den man doodt die hem vervolgt,
dan mag het gerecht hem daar geene reke
ning over vragen, want een geestelijker ia
nooit ged wongen van te vluphteri.
Schoone leerstelsels, niet waar
Nu, het is altijd zoo geweest bydekleri-
kalen en het zal altyd zoo blijven Het doel
wettigt de middelen
Als het van pas komt geven wij zoo nog
eenige aanhalingen.
