r
het arrondissement aal s
LIBERAAL.DEMOCRATISCH WEEKBLAD.
3 centiemen het nummer
Vijfde Jaargang' Nummer 24
Zondag 12 Juni 1910
I
Prijs der Annoncen: j pramen 75 centiemen S Per drukr^e'
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
WILLEMSFONDS."
Liberale Werkmanskring
Gewezen Weesjongens
Verbond
Vaandelinhuldiging.
De Gemeentekiezingen
in 1911.
Vrijwillige Armoede.
Nicht en Noodzakelijkheid.
Nog' het Millioen.
nieuwe Wereldbrief.
Eene Liberale Zegepraal.
Aan 'l adres van
De Beiaard.
""""11111
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den bulten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
AALST, li JUXI 19iO.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, afdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmont Groote Markt, is
alle zondagen open van 10 1/2 tot
111/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuwerkerken,
bij Madame We Van Sande, is open
alle Zondagen van 7 tot 8 ure 's mor
gens.
Lokaal ConcordiaSchoolstraat.
Algemeene Verplichte Vergadering
op Zondag 12 Juni 1910, ten 3 1/2 u.
stipt namiddag, op boete van 25 cen
tiemen
Orde van den dag
1. Verslag der laatste Algemeene Ver
gadering.
2. Balloteering van nieuwe leden.
3. Mededeelingen.
4. Bespreking der Jaarlijksche Reis.
Erk. Ond. Bijst. Maatschappij
AALST.
Met bijzondere toelating van het
bestuur der Burgerlijke Godshuizen
onzer stad, zal de Tentoonstelling van
de prijzen der Tombola plaats hebben,
in 't Jongens Weeshuis, Leopoldstraat.
Zichtbaar voor het publiek van 9
tot 12 1/2 uren voormiddag en van
3 tot 6 uren namiddag.
Op Zon- en Feestdagen.
Wij noodigen onze Medeburgers uit
een kijkje te komen doen al dus een
blijk van genegenheid betoonende aan
het maatschappelijk werk der
Geweien Weesjongens.
der Liberale wykclulis.
Op ZONDAG 12 JUNI, te 6 1/2 ure
n»middag, Algemeene Vergadering
voor de Besturen der aangesloten
maatschappijen bij Donatus Roeland
Zoutstraatpoort, lokaal van 't Zonne-
ken.
DAGORDE
1. Mededeelingen.
2. Regelingen vaststelling van den
dag voor het bezoek aan den wijkclub
Moed en Volharding Osbroeck.
Dit bericht dient als uitnoodiging.
Op Zondag' 4 9 Juni 494O, huldigt
de Liberale Jonge Wacht van Sottegem
haar Vaandel in.
De Fanfarenmaatschappij Les Vrais Amis
Constants en de Liberale Werkmanskring
van Aalst hebben besloten er aan deel te
nemen.
Personen welke verlangen de Reis mede
te maken, kunnen zich laten inschrijven b\i
de boden van den Liberalen Werkmans
kring.
Pr\js heen en terug fr. 1,25.
Uur van vertrek zal later bekend g
maakt worden.
In October 1911, zullen in al de
gemeenten van het land de gemeente
kiezingen plaats hebben welke van het
grootste belang zullen zijn, in het
opzicht der wederzijdsche toestanden
van de verschillende politieke partijen.
Indien, gelijk alles het laat veronder
stellen zullen deze kiezingen plaats
hebben volgens 't stelsel der volstrekte
Evenredige Vertegenwoordiging, zal
er moeten overgegaan worden tot de
volledige vernieuwing van al de ge
meenteraden. Voegt daarbij dat deze
kiezingen, als 't ware tot inleiding
zullen dienen, van den grooten strijd
en de algemeene kiezingen voor Ka
mer en Senaat welke zullen plaats
hebben ten laatste in Mei 1912.
Deze twee beschouwingen zijn vol
doende om 't overwegend belang der
raadpleging van 1911 te bewijzen.
Doordrongen van het denkbeeld dat
de kiezingen van 1911 den voorstrijd
moeten wezen van den zegepraal van
het Belgisch liberalism, dring ik er op
aan bij al de lezers der Volksgaiet
dat ze zich bereiden voor den kamp
tegen den eeuwigen vijand het kle-
rikalism en er niets verwaarloosd
worde om den triomf van het libera
lism te verzekeren.
Ik kom dus terug op de herziening
der kiezerslijsten, welke voor de ge
meentekiezingen zal moeten gedaan
worden in 1910.
Ik herhaal de eerste maatregel wel
ke dient genomen te worden is het
aanschaffen van een of meer afdruk
sels van de kiezerslijsten. Het is noo-
dig dat iedereen dit wete, want het is
ongelukkiglijk schier geheel onbekend
de kleine gemeenten Iedereen heeft
het recht ich een of meer afdruksels
van de kiezerslijsten te doen afleveren.
Het is voldoende dat men daartoe
eene vraag richte aan het gemeente
bestuur ten laatste den 1 Juli eerst
komende (men heeft dus nog ruim
veertien dagen om die vraag in te
dienen) en er den prijs van betale,
prijs door de wet vastgesteld op 1 frank
per afdruksel voor de kiezerslijsten
waarop 1000 of min kiezers voorko
men en voor degene waarop meer dan
1000 namen staan 50 centiemen meer
voor elke 1000 namen.
Aan al onze liberale vrienden het
bekomen der kiezerslijsten willende
vergemakkelijken, geef ik hieronder de
formuul aan der vraag te richten aan
het gemeentebestuur.
In een volgend artikel zal ik de
tweede maatregel verklaren en ont
wikkelen welke dient genomen te wor
den om eene goede herziening der
kiezerslijsten te verrichten.
MODEL VAX AANVRAAG
Aan het Gemeentebestuur van
De ondergeteekende verzoekt het
Gemeentebestuur van.... hem te ver
schaffen X... afschriften van de voor-
loopige kiezerslijsten der gemeente
welke zullen vastgesteld worden op
31 Oogst eerstkomende en X...
afschriften der volledigende lijsten
welke er zouden aan toegevoegd wor
den, alsmede eene kopij der rollen
van reklamen voorgebracht in elke
zitting van het Schepencollege
De ondergeteekende voegt bij deze
vraag in postbon de som van X
franken zijnde
a) voor de afschriften der voorloopige
kiezerslijsten fr.
Wanneer vrouw of man naar 't klooster
gaan, doen zy belofte van vrijwillige
armoede. Ze mogen dus niets bezitten.
Om deze armoede nog verschrikkelijker
te maken, heeft onze klerikale regeering
met de bezondere goedkeuring van M. Daens
aan de kloosterscholen 4 millioen, SOO
duizend frank gegeven.
Hiertegen hebben de anti-klerikale par
tijen krachtdadig geprotesteerd, bewijzende
dat het schandelijk is aldus de millioenen
der Staatskas te rooven en voor afgesloofde
werkers van stad en dorp nog geen cent
pensien over te hebben, gezien de menschen,
geboren in 1846 en later, geen 9 centen
meer krijgen zullen,
Zoo wil het de klerikale regeering
Zie hoe arm de kloosters zijn. Het betreft
maar 16 kloosters van Leuven waar er 41
zijn. Ze bezitten
1. Witheeren, Justus-Lipsiusstraat, fr. 275,000
2. Josephieten, Oude Markt, 325,000
3. Picpussen, St-Antoniusplaats, 180,000
4. Broeders van Liefde, id. 150,000
5. Bruinpaters, Vleminckxstraat, 195,000
6. Jezuieton, Minderbroedersstrrat, 1,500,000
7. Conventucelen, Graanmarkt, 375,000
8. Cellebroers, Brusselsche poort, 4, 500,000
9. Amerikaanders, Naamsche straat, 650,000
10. Congolanders, Vleminckxstraat, 800,000
11. College Mercier, Vesalestraat, 3,200,000
12. Slabberdoeken, Brusselsche straat, 1,200,000
13. Kannukken, Si-Jacobplaats, 80,000
14. Pedagogue, Minderbroedersstraat, 75o,ooo
15. Bisschoppelijk College 16o,ooo
16. Klooster op Cesarsberg 3,2oo,ooo
Totaal fr. 17,38o,ooo
Dus meer dan 17 millioen, en dat maar
alleen voor de waarde der gebouwen van
16 kloosters. Wy spreken dan nog niet van
hunne mobilaire waarden en gelden.
Aldus werd en wordt onze partij
voortdurend met knipjes en pikjes en
giftige pijlen bestookt in de gazetten
van M. Daens, maar derwijze, dat het
voor het groot aantal juist geno"g zij,
om stemmetjes op de lijst van den aan
valler te verzamelen en zelfs mede
werkers te winnen onder degenen
welke hij wil ten onder brengen.
Zulks ongemoeid laten voortduren
ware lafheid en het zal ook niet gebeu
ren, oog voor oog, tand voor tand,
ziedaar het eerste en noodzakelijkste
voorschrift in den politieken strijd,
welke wij te voeren hebben voor onze
princiepen, voor onze overtuiging
ziedaar wat we doen zullen met en
voor al de rechtzinnige aanhangers
en partijgangers van het liberalism.
Zij, dus, die onze partij of onze
voormannen aanvallen, mogen er zich
aan verwachten op den rooster onzer
polemiek te worden gelegd, eer zou
den we pijp aan marten geven dan dat
we een aanval niet betaald zouden
zetteii
b) voor de volledigende lijsten 0,50
c) voor de kopij der rollen,' 0,50
d) voor verzendingskosten 0,50
e) voor het zenden van een ontvangst
bewijs dezer aanvraag (art. 67 van
het kieswetboek). 0,10
(Handteeken) XX
{Naam. en voornaam
(en juist adres leesbaar geschreven).
In geval men na 5 dagen gee.i ont
vangstbewijs heeft ontvangen van de
vraag welke men in de post laat aan
bevelen, moet men onmiddelijk het
verzuim aanklagen bij den arrondisse-
ments-commissaris, den gov erneur
der Provincie en den minister van
Binnenlandsche zaken.
Het is ook voorzicht^ het feit ter
kennis te brengen van den liberalen
volksvertegenwoordiger van 't arron
dissement.
Jules RENS,
Volksvertegenwoordiger
Een partijblad is gesticht om het
programma der partij te verdedigen,
om de denkbeelden welke de grondslag
zijn, de reden van 't bestaan der partij
op practische wijze te ontwikkelen en
te verspreiden.
Het heeft nog voor doel enplicht, de
aanvallen van alle tegenstrevers al te
weren, de slagen af te weren van
welke zijde ze ook mogen komen, en
zoowel buiten en gedurende kiezings-
tijd, heelt een liberaal blad ten plicht
degenen al te breken, die het libe
ralism bevechten, of zijne hoofdman
nen in hunne overtuiging aanranden
Een liberaal blad hetwelk zulks zou
verwaarloozen en stap voor stap zon
der verzet maanden lang den vijand
veld zou laten winnen op zijn eigen
gebied, zou geen reden meer hebben
nog te verschijnen, het zou als de
bondgenoot zijn van hen die 't verderf
der liberale partij betrachten, ten bate
eener andere partij, wier princiepen,
strekkingen en programma in den
grond geheel van de onze afwijken.
Dagelijks, wekelijks, worden wij
aangevallen door klerikalen, door
daensisten, door allerlei tegenstrevers
welke hun terrein ten onzen koste
trachten uit te breiden.
Welnu De Volksgazet zal aan haren
plicht niet te kort blijven en de dupe
niet zijn, gelijk La Dernière Heure het
zegt van degenen die bij elke gelegen
heid tegen ons hunne wapens gebrui
ken, en geheel verbauwereerd zijn en
om hulp en bijstand smeeken als wij
hen de kracht van onzen arm doen
voelen
M. Daens b. v. jammert: Ik heb de
liberalen niet aangerand, en de pole
miek is heviger in kiezingtijd.
Onze overtuiging is altijd dezelfde
en het is onzen plicht onze mannen
erop te wijzen welke de overtuiging is
en de beweegreden onzer tegenstrevers.
De Werkman van M. Daens schreef
letterlijk (nummer van 13 mei.)
De Liberale partij is sedert 20
jaren schromelijk vooruitgegaan op
de baan der Goddeloosheid.
Als een blinde over de kleuren praat de
heer Daens over de scholen, over scnooloor-
log, overdc jaarwedden der onderwijzers,
enz. De heer Daens, die nog zeer naief moet
zyn om alles te gelooven wat een katholiek
minister hem in 't oor fluistert, blijft bewe
ren dat het millioen, dat hy met alle dom
pers gestemd heeft, niet in de kas zal komen
aer ryke kloosters, maar in handen der
arme katholieke onderwyzers, loonslaven
aan 800 tot 1200 frank per jaar.
Vrywillig verzwygt hij de verwerping in
het Senaat van het amendement Coppieters
en de woorden van den heer Woeste in de
Kamer, dat het millioen niet bestemd is
voor personen, voor de onderwijzers, maar
voor ae scholen
Weet wetgever Daens dan niet dat de
toelagen voor het onderwys berekend wor
den per klasmaar de klas, dat is niet
alleen de onderwijzer en dezes jaarwedde,
dat zijn de schoolbehoeften, de verwarming,
het onderhoud der gebouwen, enz. En wat
hieruit af te leiden Dat de rijke katholie
ken, die er op roemen de vrije scholen met
hunne centen te onderhouden nu min in
den zak zullen moeten schieten, dat de
subsidiën aan de talryke kloosters- en broer
kensscholen in de groote steden in ruime
mate zullen verhoogen
Nog naiever is de heer Daens als hij denkt
dat de katholieke onderwyzers aan 800 tot
1200 frank hem tot redder zullen verkiezen
en wel een hoogen dunk heeft hij van zich
zeiven wanneer hij sghryft, dat hij dien toe
stand zal doen ophouden. De eerste vrtfe
onderwijzer, die in 't openbaar klachten
dierf uiten werd broodeloos gesteld, want
de vrije onderwijzers worden zoo gezwind
aan de deur gezet als de eenvoudigste boe-
rendaglooner. Weet de heer Daens dan niet
hoe een onderwijzer van Merxem behandeld
werd. In de bureelen der Volksstem zou hij
wellicht meer inlichtingen hierover kunnen
bekomen
Wat een volksvertegenwoordiger nog' zou
moeten weten is dat het Staatsblad van tyd
tot tijd een koninklyk besluit afkondigt,
waarby zekere onderwyzers en onderwij
zeressen van aangenomene scholen, meest
kloostersscholen, zich tevreden stellen met
eene jaarwedde van 600 fr. of nog minder
en verzaken aan hunne verhoogingen. Hoe
zal hy dat veranderen
Maar wat de spuitgaten uitloopt, zou onze
confrater Het Laatste Nieuws waaraan de
heer Ducatillon medewerkt, zeggen, is, dat
de betere bezoldiging der katholieke onder
wijzers de jaarwedden der officieele onder
wyzers zal doen verhoogen. De liberale ge
meentebesturen hebben daarnaar niet ge
wacht om aan hun onderwijzend personeel
een voldoende loon te schenken en indien
het katholiek gouvernement die liberale
steden verplicht de vrye scholen te onder
houden zal het ten nadeele zyn der jaar
wedden van de officieele onderwyzers.
Zinneloos of schaamteloosIndien wy
die woorden eenige waarde hechten zouden
wy ze terugsturen naar hem uit wiens pen
ze vloeiden doch wy vragen aan den heer
Daens, die in kiezingstyd ae officieele onder
wyzers oogjes pinkt, wat hy beduidt met de
De onfeilbare paus Pi us X begaat de eene
flater na de andere, na door zijne onver
draagzame houding de verbreking van het
Concordaat te hebben uitgelokt, heeft hy
thans eenen wereldbrief of encycliek uitge
geven welke geheel het geloovige Duitsch-
and in opschudding brengt.
Hij randt daarin de protestanten op onge
hoorde wijze aan en noemt de protestantse he
vorsten mannen met enkel aardsche ge
dachten voor wie hunnen buik hunnen God
is. Alle ware Duitschers protesteeren
tegen dien hoon, zelfs de katholieken. Inter
pellaties in de Kamers worden aangekon
digd en er wordt zelfs gesproken van het
terugroepen van den Duitscnen gezant by
het V^tikaan.
Maar dat is, wat ons betreft, het voor
naamste niet, de nieuwe encycliek is bezon-
derlyk gericht tegen het modernism, tegen
de democratie.
De paus, die volgens het dogma uitgevon
den door Pius IX, onfeilbaar is, teekent
protest aan tegen, en veroordeelt al de nieu
wigheden, welke zich in de laatste jaren in
den schoot der Kerk onder alle vormen en
gedaanten hebben veropenbaard.
De kerk kan alleen volgens dezen wereld
brief slaafsche onderwerping dulden, on
voorwaardelijke gehoorzaamheid aan de be
velen der geestelyke overheid.
De nieuwe encykliek veroordeelt de
nieuwe strekking op elk gebied, 'tis de ver
oordeeling van al ae priesters die den weg
betreden der Loisy's, der Murri's, der
Pothier's, Daens enz. en van aldegeloovi-
gen welke deze strekking zouden volgen,
ftet is de veroordeeling ook der verdraag
zaamheid.
Eene klerikale demokratie is zoo min
mogelijk in Duilschland als in Belgie. Wie
zegt demokraat, zegt antiklerikaal of zegt
niemendal.
Verleden Zondag had te St-Gillis-Brussel
eene afzonderlyko kiezing plaats voor een
provinciaal raadslid. De strijd was aange
gaan tusschen liberalen, socialisten en kle
rikalen.
Den 22 Mei had de socialist Bertrand, die
gevaar liep zyn zetel te verliezen in het
canton St-Gilles een groot getal voorkeur
stemmen bekomen. Vele liberalen hadden
om hem te redden voor dieu socialist ge
stemd, die inderdaad een sympathiek man
is, welke door eigen werk tot hoogen stand
is gekomen. De socialisten echter verklaar
den hoogmoedig, dat al die voorkeurstem
men, stemmen van socialisten waren.
De uitslag van verleden Zondag heeft ech
ter het tegenovergestelde bewezen. De socia
listen bekwamen ruim 3500 stemmen, de
klerikalen insgely'ks 3500, de liberale kandi
daat M. Morichar bekwam 8,200 stemmen
1245 stemmen meer dan klerikalen en socia
listen te zamen.
In het kanton Schaarbeek-Brussel werden
den 22 Mei 3000 stemmen ten nadeele der
liberale te weinig geteld, voeg daarbij de
duizenden liberalen die uit compassie voor
Bertrand steraden en men mag zeggen, dat
de liberalen in het arrondissement Brussel
nog meer vooruitgang hebben gemaakt dan
elders.
Daaruit volgt ook dat een liberaal slechts
voor de kandidaten van zijne party mag
stemmen.
De liberalen van St-Gilles hebben hun
nen triomf op schitterende wyze gevierd.
Men zou waarlijk beginnen te gelooven
dat sommige klerikale courantiers den kluts
kwyt geraken. Heden schrijven zij wit,
morgen zwart en zoo kan men niet zelden
lezen in den Beiaard dat de katholieke
eendracht thans voorgoed hersteld is en nog
nooit meer eensgezindheid en strydlust in
de rangen heerschte.
Doch 't sleksken steekt weldra zyn oor-
kens uit en zoo vinden wy in Beiaards
nummer van zondag laatst nen geheelen
rimram tegen de onverschilligheid die som
mige welstellende, zelfs ryke katholieken,
deelmakende van katholieke vereenigingen
enz. enz. betoonen, onverschilligheid tegen
over de lafhartigheid der liberalen en
s uiimi, ..u «uu«. .uc„ uc socialisten (lie den godsdienst willen sluiten
woorden de vrije scholen in de Walen pit de huizen, uit de kerken, uit de scho-
zoo noodig als brood en die hier niet kun- 1™ Brrrrr wg krggen er nog eene hul-
nen gemist worden. vering van als wg er te veel aan denken I
Wg wachten een woordje uitleg daarover. yop 'tamïï
I ge zult met ons wel willen bekennen dat d«
