w m
1
waH HET ARRONDISSEMENT AALSl
DEMOCRATISCH
iBERA
centiemen hol nummer
Vijlde Jaargang Nummer '25
19 Juni 1910
WILLEMSFONDS.
Uitslap naar Sottegem
Pensioenbond van Aalst.
BERICHT.
De Gemeentekiezingen
van 1911.
Schooloorlog.
De Vermeerdering
Dieven
Scholen.
De doode Hand.
Hel millioen
der kloosters.
s
IaI*.'V. vSÏk - .£E5»^
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen: j ^mei, 75 centiemen j Per 'lr,lkreiel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst.
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank
AALST, 1 8 JUNI 19AO.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, afdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmont Groote Markt, is
alle zondagen open van 101/2 tot
111/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuwerkerken,
bij Madame We Van Sande, is open
alle Zondagen van 7 tot 8 ure 's mor
gens.
lieden Zondag; 19 Juni.
Vertrek uit Aalst 14,33 u.
Aankomst te Denderleeuw 14,44 u.
Vertrek uit 14,51 u.
Aankomst te Sottegem 15,30 u.
0—
Vertrek uit Sottegem 19,51 u.
Aankomst te Denderleeuw 20,11 u.
veranderen van trein
Uit Denderleeuw 20,20 u.
Aankomst te Aalst 20,29 u.
k. Pry's heen en terug fr. 1,25.
De storting voor de maand Juni
zal plaats hebben, heden ZONDAG,
16» JUNI, van 10 1/2 tot 11 1/2 ure
voormiddag, bij M. Richard DE
STOBBELEIR, Groote Markt, Aalst.
Wij herinneren nogmaals onze vrien
den, dat de vergaderingen en feeste
lijkheden van alle liberale maatschap
pijen en kringen, kosteloos worden
aangekondigd in de VOLKSGAZET,
indien er ons schriftelijk, ten laatste
's Woensdag 's avonds, of Donderdag
morgend mededeeling van gegeven
wordt.
In mijn vorig artikel heb ik den te
volgen weg aangeduid en de te ver
vullen pleegvormen aangewezen om
zich afdruksels te verschaffen van de
kiezerslijsten welke dienen moeten
voor de eerstkomende gemeentekie
zingen.
«Daaruit heeft men kunnen zien, dat
mén voor de geringe som van EEN
FRANK in schier al de gemeenten
van ons arrondissement, een exem
plaar kan eischen 't zij gedrukt, 't zij
geautografieerd van de kiezerslijsten
Thans wil ik handelen over een
ander werktuig, dat onontbeerlijk is en
dat men zich insgelijks aanschaffen
moet indien men eene ernstige herzie
ning van de kiezerslijsten wildoen.
Wanneer men de kiezerslijsten heeft
ontvangen is het eerste wat er te on
derzoeken is, of al de burgers welke
stemrecht bezitten er op ingeschreven
zijn.
Te zelfder tijd moet men kunnen
nazien of elke inschrijving gedaan
met de vermelding van ouderdom,
nationaliteit en woonplaats, gelijk de
wet zulks vereischt. Hoe zal men vast
stellen of al de kiesmachtige burgers
op de kiezerslijsten zijn ingeschreven
Wanneer men in aanmerking neemt
dat men om te kunnen ingeschreven
zijn op de kiezerslijsten eener gemeen
te, eerst moet ingeschreven zijn
op de bevolkingsregisters dezer ge
meente komt men natDurlijk tot het
besluit, dat men om bedoelden kon
trool te kunnen maken, zich de lijst
moet kunnen aanschaffen van al de
personen welke oud genoeg zijn ge
worden om hun stemreeht uit te
oefenen.
Welnu het is mogelijk zich deze lijst
aan te schaffen, de kieswet in haar art.
66 litt. A geeft ons het middel daar-
toe j
Het is voldoende aan den ambte-
naar van den burgerlijken stand, een
uittreksel te vragen van de Bevolkings- j
registers voor elk der huizen van de j
gemeente, al de bewoners opgevende
van ieder huis, ter uitzondering der
vrouwen en der mannelijke bewoners
geboren na 1 Mei 1886, of de gemeente
verlaten hebbende voor 1 Juli 1910.
Men moet zich wenden tot den
ambtenaar van den burgerlijke stand
en niet tot den burgemeester, noch den
secretaris der gemeente, omdat het
krachtens de wet alleen de ambtenaar
van den burgerlijken stand is, die ge
machtigd is, regelmatig uittreksels af
te leveren. Daarom is het noodza
kelijk te eischen dat deze stukken ge-
teekend zijn door den ambtenaar van
den burgerlijken stand en in geval zij
geteekend zouden zijn door den burge
meester moet deze erop vermelden,
dat hij handelt als dienstdoende ambte
naar van den burgerlijken stand.
Men moet een uittreksel vragen per
huis en niet per inwoner, om zoodoen
de de te betalen vergelding zoo gering
mogelijk te maken. Inderdaad in dit
geval zal men slechts 5 centiemen kun
nen eischen voor ieder uittreksel, dat
tot 3 centiemen zal verminderd wor
den indien er meer dan twee aan te ge
ven bewoners zijn met een maximum
van 20 centiemen.
Uit de aangifte der bewoners moet
men verwijderen
De vrouwen, vermits zij geen
stemrecht bezitten
2.- De mannelijke bewoners geboren
na 1 Mei 1886 omdat men ten minste
25 jaren oud moet zijn, om ingeschre
ven te kunnen worden op de kiezers
lijsten op te maken in 1910, en welke
moeten dienen in 1911
3. De mannelijke bewoners welke
de gemeente zouden verlaten hebben
voor 1 Juli 1910, omdat men om alge-
meene kiezer te zijn, zijne woonplaats
in de gemeente moet behouden hebben
gedurende het jaar dat 1 Juli 1910
voorafgaat, en gedurende 3 jaren die
den 1 Juli 1910 voorafgaan om kiezer
te kunnen zijn voor de gemeente.
(Zij allen dus die de gemeente heb
ben verlaten voor 1 Juli van dit jaar,
kunnen of mogen in 1911 geen deel
nemen aan de kiezing).
Ik spoor dus al degenen aan, die met
't oog op de aanstaande gemeentekie
zingen van 1911, willen overgaan tot
't nazicht der kiezerslijsten hunner ge
meente, zich vooreerst de noodige af
druksels aan te schaffen van de kie
zerslijsten. Ik heb in de Volksgazet
van 12 Juni dienaangaande de noodige
inlichtingen en onderrichtingen gege
ven en buitendien van heden af
hunne voorzorgen te nemen om de uit
treksels van de Bevolkingsregisters te
bekomen, welke noodig zijn om de lijst
te vormen van al de inwoners welke
den vereischten ouderdom hebben be
reikt om hun stemrecht te bezitten.
Om hun werk te vergemakkelijken
geef ik hieronder eene formuul van
aanvraag met dit doel in te dienen
Ik ondergeteekende, verzoek den
Ambtenaar van den burgerlijken stand
der gemeente X mij zoo haast mogelijk
en ten laatste den 15 Oogst eerstko
mende, overeenkomstig art. 66 litt. A
en art. 67 van het kieswetboek, te be
zorgen een uittreksel der Bevolkings
registers voor elk der huizen der ge
meente X, aangevende al de bewoners
dier huizen, behalve i° de vrouwen,
2° de mannelijke bewoners, welke
volgens de meldingen der Bevolkings
registers geboren zijn na 1 Mei 1
of welke de gemeente zouden verlaten,
hebben voor 1 Juli 1900 tien.
Ik ondergeteekende verklaar mij be
reid deze uittreksels te betalen in de
voorwaarden vastgesteld door de wet
(art. 66 litt. A) en verzoek den Amb
tenaar van den Burgerlijken stand mij
een ontvangstbewijs dezer door mij ge
dane aanvraag te laten geworden
waarvoor ik hier bijvoeg een postzegel
van 10 centiemen.
(Hier het handteeken).
Leesbaar opgeven
naam en juist adres.
Indien het ontvangstbewijs niet ge
zonden wordt, diene men eene klacht
in bij den arrondissementscommissaris,
den goeverneur der provincie en den
minister van Binnenlandsche zaken.
Men brenge ook den liberalen volks
vertegenwoordiger van het arrondisse
ment op de hoogte.
Het is best de aanvraag hierboven
te doen bij aanbevolen brief.
De uitgave voor al de noodige uit
treksels kunnen benaderend geschat
worden op 4 franken voor de gemeen
ten welke maar 100 kiezers voor de
Kamers tellen, 8 franken voor degene
waar 200 namen op de kiezerslijst staan
en zoo voort.
Wie deze twee elementen zal bezit
ten de noodige exemplaren van de
kiezerslijst en de uittreksels van de
Bevolkingsregisters, heeft het middel
bij de hand om in ruime mate, de mis
grepen en dwalingen, welke op de kie
zerslijsten zouden voorkomen te doen
verdwijnen en voor den strijd van
1911 is dat een hoogst noodige arbeid.
Jules RENS,
Vol ksvertegenivoordiger
De schooloorlog zal vermeden worden
door het stelsel De Harlez-Lorand, dat be
staat in het verleenen van gelijke toelagen
aan alle scholen zich bevindende in de
voorwaarden door de wet vast te stellen.
Oppervlakkig beschouwt schijnt dat stelsel
een ideaal uit te maken by nader onder
zoek is het in de praktijk slecht voor onder
wijs en onderwijzers.
Vooreerst leidt dit stelsel naar den
Staat buiten de school den wensch der
klerikalen en vooral der geestelykheid. Wie
ook anders dan de geestelykheid, onder
steund door de giften van pauzelyke graven
en klerikale kasteelheeren, kan vrye scho
len stichten en in 't leven houden De
vrije scholen voor meisjes zyn alle in han
den van geestelyke orders en in deze voor
jongens is het de parochiale geestelykheid,
die er het hooge gezag uitoefent boven de
wereldlyke bestuurders dier gestichten. Die
vrye onderwijzers hangen af van een komi-
teit en de grillen van den eenen of anderen
dorpstiran of slecht geluimden priester zyn
voldoende om een onderwijzer broodeloos te
stellen, want vastheid van bediening bestaat
voor hen niet. Ook verlangen de vrije on
derwijzers niets vurigers dan in de gemeen
tescholen benoemd te worden.
Naarmate broerkens en nonnen een diplo
ma weten te bemachtigen worden wereld
lijke vrye onderwijzers of onderwijzeressen
aan de deur gezet en kunnen geene brood
winning vinden dit is verre van hunnen
toestand te verbeteren. (1) Voorbeelden zyn
er genoeg in onze stad. Te meer, paters en
nonnen hebben minder behoeften en werken
aan verminderden prys 't zyn de loonbe
dervers in de onderwijswereld.
Alle scholen gelyk voor de toelagen is de
jacht op de leerlingen. Het is een stryd tus-
schen de scholen, niet om tot een beter onder
wijs te komen, niet om de methoden; te ver
beteren, maar om eene grootere schoolbevol
king te hebben en dus meer geld uit de
schatkist te kunnen putten. Voor de minste
berisping neemt de leerling den weg naar
eene andere school. De tucht zal er bijgevolg
door geknakt worden en waar geene tucht
heerscht kan geen degelijk onderwijs gege
ven worden.
Daarenboven zyn de vrye scholen party-
scholen en niets machtigt de gemeentebe
sturen den geest die er het onderricht
heerscht te wijzigen of te matigen.
De opzieners van den Staat kunnen op
één schoolbezoek per jaar van enkele minu
ten onmogelijk zich een juist oordeel vor
men over de waarde van het onderwijs. En
meu heeft er geene andere middelen van
toezicht terwijl voor de officieele scholen
het gemeentebestuur een meer doelmatig
toezicht kan uitoefenen.
In alle plaatsen waar nog twee soorten
scholen bestaan woedt de schooloorlog voort,
min luidruchtig, maar meer bedekt en dus
meer hatelijk en venynig. De vrne scholen
geldelijk aanmoedigen kan enkel dfien oorlog
bestendigen en heviger maken.
(1) In 1905 telden
a) de gemeentescholen
b) de aangenom. scholen
c) de vrije ondersteunde
351 gees tel.
2732
2494
Te zamen 5577
van het getal Kamerleden
De katholieke bladen zijn met schrik be
vangen omdat de opposiitie niet voornemens
is goedschiks een partij aanslag te laten
bedry ven by de vermeerdering van het ge
tal Kamerzetels, voortspruitend® uit den
aangroei der bevolking officieel vast te
stellen door de tienjaarlyksche optelling.
Het kiezerskorps heeft uitspraak gedaan
zeggen zy. en heeft onze politiek goedge
keurd. Waarom dan in 1912 een nieuwe
oproep doen tot gansch het kiezerskorps
Afzonderlijke kiezingen zyn voldoende aaar
waar de aangroei der bevolking ze noodig
maakt. Zoo ook zeggen zy, hebben de libe
ralen gehandeld in 1882 na de tienjaarlyk
sche optelling van 1880.
Een klein verschil, heeren klerikalen 1
In 1882 koos men met het meerderheids
stelsel en de party, welke de volstrekte
meerderheid behaalde bekwam al de zetels,
of er een te kiezen was of 21. Met de Even
redige Vertegenwoordiging is het anders
Om rechtvaardig te zijn is het noodig dat
al de zetels, welke in een arrondissement
toe te kennen zyn, verdeeld^worden volgens
de sterkte der partyen.
Willen de klerikalen dus geenen oproep
doen tot gansch het land dan zullen ten
minste al de volksvertegenwoordigers van
de arrondissementen waar er meer zetels
te begeven zijn aan herkiezing moeten on
der worpen worden.
Dat eischt de rechtvaardigheid en op de
oppositie berust den plicht de klerikale
ministers tot rechtvaardigheid te dwingen.
Als ge de katholieke gazetten moet
gelooven dan komen er uit de officieele
scholen niets anders dan menschen-
plagers, deugenieten, godlasteraars,
schavuiten en dieven.
We zijn benieuwd te weten of de
dief BUISSET die in de brusselsche
bank Caisse de Reports, met volle
grepen stool en die over een tiental
dagen met een gestolen lialt' mil
lioen naar Amerika vertrok, of die
goede katholiek en Voorzitter van de
katholieke Jonge Wacht van Water-
mael bij Brussel, ook de lessen zou
gevolgd hebben van officieele onder
wijzers. Wij zijn zeker van het tegen
overgestelde en 't is wel in een goed
en kristelijk gesticht dat hij zijn opvoe
ding zal genoten hebben.
Ook HERNALSTEEN, een an
dere bediende van dezelfde bank die
over eenigen tijd er zich met een pak
geldwaarden van onder schoot was
een klerikaal van 't zuiverste water, een
haantje vooruit die al zijne broeken
op de banken der katholieke scholen
heeft versleten.
Zullen wij daarom roepen dat uit de
katholieke scholen niets anders dan
schavuiten en dieven komen Dat
ware onzin en alle eerlijke lieden zul
len het dan ook als louter leugen
laster en onzin beschouwen wanneer
de klerikalen, de pastoors en kwezels
zeggen dat de officieele scholen niets
anders dan slechterikken kweeken.
't Is overigens heel onvoorzichtig
voor hem te spreken van koorden in
't huis van den gehangene zelf.
Geen kiezing moet er plaats grijpen
of de geuzen van allen deesem halen
hun spook der doode hand uit hun ma-
gazijn van laster, logentaal en volksfop
perij.
Dat zijn de woorden waarmede Dender-
bode een schryven aanvangt waarin hij
tracht te bewijzen dat de goederen der
kloosters zoowel als de goederen van Jan en
alleman onderworpen zijn aan de betaling
van erfenis-,verkooping- of andere mutatie-
rechten.
De doode hand der kloosters bestaat
in Belgie niet zegt Denderbodeof kan er
niet bestaan.
Dat schryven en die bewering kunnen
maar alleenlijk uit de pen vloeiën van een
Tater, van iemand die in de zaak zelf be
rokken is en er profyfc bij vindt, want geen
enkel ernstig persoon, kan staande houden
dat de doode hand der kloosters hier in ons
land niet onrechtstreeks bestaat.
't Is waar zooals Denderbode zegt dat
geen klooster of geen geestelijke gemeen
schap van paters of nonnen onroerende
goederen kan bezittenen dat de goede
ren der kloosters op naam van zekere per
sonen ingeschreven zijnen 't is ook waar
dat als de eigenaar zekere dier klooster
goederen verhoopt of als hij overlijdter
alsdan rechten van verkoop of erfenis
rechten moeten betaald worden.
Dit is dus verre, zegt Denderbode, van
doode hand te zijn.
Maar hier juist komt de kat op de koorde
en de schrijver van 't artikel, die toch den
ken we op de hoogte moet zyn, der trukken
die de kloosters gebruiken om aan erfenis-
of verkooprechten te ontsnappen, zou indien
hy de waarheid wil dienen ons moeten zeg
gen hoe de kloosters handelen om de erfenis
of die verkooprechten niet te betalen en
zoodoende aan alle lasten te ontsnappen.
Wat Denderbode ook moge schrijven, de
kloosters en hunne vrienden hebben on
rechtstreeks de doode hand weer inge
richt, bezittende millioenen en millioenen
en in wier onverzadelyken kolk er jaarlijks
nog andere millioenen worden verzwolgen,
tot groot nadeel van 't algemeen belang,
want iedereen weet dat wanneer een bun
del actiën, eene beurs geld of een goed eens
de eigendom worden van een klooster er daar
van niets meer voor de bevolking van ge
meente, stad of land ten beste komt. Ivonaen
de paters en nonnen den rook hunner
schouw terug vangen, ze zouden 't doen
daarvan is iedereen overtuigd en 't zou dan
ook wel vreemd voorkomen hadden de
kloosters, 't middel niet gevonden om den
staat te bedriegen en hunne kolossale groote
eigendommen te behouden zonder de ver
koop of erfenisrechten te betalen die in
volle gerechtigheid en eerlijkheid aan 'tland
toekomen.
We zullen die trukken in een volgend
artikel uiteenzetten.
De historie van 't millioen der kloosters is
waarlyk heel stichtend en ze toont ons aan
hoe de klerikalen er naar hunkeren hoe
ze zonder schaamte in de staatskas putten
ton voordeele van hunne politiek en onder
voorwendsel 't onderwijs genegen te zijn.
Ziehier die historie
Af. Colaert katholieke volksvertegen
woordiger van Ieperen had aan den minis
ter gevraagd of er niets te doen was in
voordeel van de onder-meesters der officieele
scholen, die tegenwoordig winnen 4 fr. 3 fr.
en zelf 2,50 fr. per dag En op die vraag
verhaaste de minister zich iu 'tbudjeteen
millioen in te schryven voor de onderwijzers
niet der officieele scholen, zelfs niet der
aangenomene scholen maar deraan
neembare scholen, 't is te zeggen der scho
len waar gemeente, stad of staatsbestuur
niets in te zien hebben, in andere woorden
de paters en nonnekensscholen.
By 't neerleggen van dat voorstel zei de
minister eerst dat hy voorde verdeeling van
die som tusschen de onderwijzers rekening
zou gehouden hebben van
1° Hunne hoedanigheid als belg
2° Hun diploma
3° Hunner wereldlijkheid.
't Is te zeggen dat vreemde paters of
nonnen en niet gediplomeerde onderwij
zers niets zouden gekregen hebben.
De heer Verhaegen, katholiek volksverte
genwoordiger van Gent was van gedacht
een amendement in dien zin neer te leggen,
doch vond zulks onnoodig in tegenwoordig
heid der verklaring van don minister.
De liberale heeren Monville en Bugl
vroegen dan aan den minister hoeveel
