St
i
het ARRONDfSSEMEN
Prachtig BAL.
BE RA AL, DEMOCRATISCH WEEKBLAD.
Zondag 2 October 1010
Prijs o centiemen hel nummer
Vijfde Jaargang Nummer 40 j?
KIEZERSLIJSTEN.
Ondersteuningsfonds.
Voor Taal en Vrijheid.
Pensioenbond van Aalst.
Stad Aalsl.
Willemsfonds.
Ge m een tekiezingen
Ridderit-van-'t stoelken.
De twintigste eetnv
HUISARBEID.
VOLKSKINDEREN.
Abonnmentsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voorde stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Gewone 15 centiemen
Prijs der Annoncen Reklamen 75 centiemen
per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank.
AALST, i OKTOBER 1910
De Kiezerslijsten voor het jaar
1911-1912 van de steden en gemeenten
van het arrondissement Aalst, liggen
ter inzage van 't publiek ten bureele
der Liberale Associatie, Groote Markt,
Aalst, waar de liberale vrienden zich
kunnen overtuigen, of zij op de Kie
zerslijsten zijn ingeschreven, met het
getal stemmen waarop zij recht heb
ben, en ook inlichtingen kunnen geven
over personen die er met te veel stem
men zouden op voorkomen.
Het Bureel der Liberale Associatie
gelast zich het noodige te doen om
aan liberale vrienden hun recht toe
te kennen.
Het .Bureel is open alle dagen der
tveek van 9 tot 12 ure voormiddag,
en van 2 tot 6,ure namiddag, alsook
den Zondag morgend van 9 tot 10 ure.
Heden ZONDAG 2 OCTOBER,
ten 1/2 uur Stipt namiddag, Alge-
rneene Verplichte Vergadering, ten
Lokale Graaf Egrnont, Groote Markt,
op boete van 10 centiemen.
Ondersteuningsfonds tegen
Werkeloosheid afdeeling van den
Liberalen Werkmanskring. Op Zondag
9Oktober 1910, Prachtig Bal, de
leden van den Kring aangeboden iu de zaal
Concordia Schoolstraat.
'Dit BAL zal beginnen te 7 uur stipt
'j avonds, om te 1 uur te eindigen.
Een kleerkamersrecht van 50 centiemen
pér persoon zal geeischt worden en dienen
tot net verleenen van onderstand aan de
hlrten in geval van ziekte.
Kaarten zyn te bekomen by de Bestuurs
leden en b\j de Boden.
I50a Vertoonlng.
ÖALA-FEEST. op Stadsschouwburg,
Zondag, October eerstkomende met
dé medewerking van Mevrouwen,
M. Daenens, Delhaye-Gyssels, Mejuf
frouw E. Polvliet, de jonge juffer
Gulinck en de Symfoniekring Door
Eendracht Groot. 'Men zal opvoeren
iOnontwikkelde Alcnsclicn,
Tooneelspel in drie bedrijven van V. Leon,
vertaling van A. Van den Heuvel.
3. U R O O AI E X
Blijspel in twee bedrijven door K. Van Ryn
Al de vrienden der tooneelkunst
zullen er aan houden deze Galaver-
toooing bij te wonen als blijk van hulde
aan onze ijverige tooneelmaatschappijj"
Voor Taal en Vrijheid.
Deze maand, zal de storting plaats
hebben, denZondag 16 Oktober 1910,
van 3 1 /2 tot 5 uren namiddag, bij den
heer Rich. De Stobbeleir, Café de
Commerce Groote Markt.
.TOMBOLA der Maatschappij De
Geweten Weesjongens. Trekking op
Zondag 2 October om 2 uren namid-
d.-gin het lokaal oude Vischmarkt bij
den Heer Aug. Agneessens.
Liederavonden voor 't Vrouwvolk
Algemeene Herhaling
FEEST MOORSEL
DINSDAG, 4 October, te 8 uur
stipt 's avonds, in de Bovenzaal van
Graal Egmont.
De afwezige leden kunnen het Uit
stapje niet meemaken.
van 1911.
Herziening der Kiezerslijsten
(Slot).
Na de praktische middelen te hebben
aangewezen om de dwalingen, mis
grepen en vervalschingen op de kie
zerslijsten begaan, te ontdekken, blijft
er ons ook nog over aan te duiden
welke wegen men te volgen heelt om
alle verkeerde inschrijving te doen
goed maken en verbeteren.
Ten laatste den 31 October moet men
bij het schepencollege de vorderingen
indienen waarover men oflderzoek en
beslissing vraagt.
Er dient daarbij opgemerkt te wor
den dat de rechtspleging tot welke de
reklamatiën aanleiding geven voor het
Schepencollegie volstrekt kosteloos
is, die reclamatien zelve zijn niet
onderworpen, noch van eenige voor
waarde van vorm, noch aan eenige
voorwaarde van registratie.
Het is voldoende den 31 October ten
laatste (oi vroeger indien men met de
te brengen vorderingen klaar is)
op het secretariaat der gemeente de
vordering of reclamatie neer te leggen
op ongezegeld papier, het voorwerp
der Feclamatien uiteen zettende onder
teekend door dengene die de vorde
ring indient, 't zij voor hem, 't zij
voor of tegen anderen.
Onnoodig in andere bezonderheden
te treden dan degene welke de kies-
vordering rechtstreeks betreffen In
dien men een kiezer wil doen inschrij
ven is het voldoende te melden dat hij
Belg is, 25 jaren oud en dat hij op de
registers der bevolking is geboekt se
dert het tijdstip door de wet vereischt.
Indien men vermeerdering van stem
men vraagt voor een kiezer is het
voldoende, zonder de andere voorwaar
den van stemrecht te herhalen, aan te
duiden om welke reden men de ver-
leerdering van stemmen vraagt, en
indien mer. de afschrabbing vraagt van
een kiezer of vermindering van zijn
stemmental is het genoeg de reden op
te geven waardoor de vraag tot af
schrabbing of vermindering verrecht
vaardigd is.
Doch hier is het noodig nog eens de
aandacht der belanghebbenden in te
roepen op eene nieuwe schikking
welke gebracht is in de kieswet van
1910.
Mits men de kiesvorderingen indient
ten laatste, den 25 October, heeft men
het recht wanneer het de inschrijving
van nieuwe kiezers betreft, van het
schepencollege te eischen, dat het zich
zelve de stukken aanscbaffe welke er
noodig zijn om de voorwaarden Tan
nationaliteit, ouderdom en woonplaats
vast te stellen, het stemrecht gevende
aan den persoon wiens inschrijving
men vraagt.
Bijvoorbeeld wannneer men de
inschrijving vraagt op de kiezerslijst
van een medeburger, geboren in een
andere gemeente dan deze waar hij
recht heelt ingeschreven te worden,
mag men van het gemeentebestuur
eischen dat het zelve der geboorteakt
vrage van den in te schrijven persoon,
het is genoeg daarvoor den naam der
geboortestad of gemeente van den
rechthebbende op te geven en de kies-
vordering in te dienen,den 25 October
ten laatste.
Ziedaar beknopt, de aanwijzingen
en aanbevelingen welke ik wenschelijk
en nuttig heb geacht voor de liberalen
welke zich met de herziening der kie
zerslijsten bezig houden, en er hoop ik
hun voordeel zullen mede doen in
't belang der rechtvaardigheid en van
het vrijzinnig volk.
27 September 1910.
Jules RENS,
Volksvertegenwoordiger.
Do negentiende eeuw is een tijdperk geweest
van belangrijke ontdekkingen en uitvindingen,
van wonderbaren vooruitgang op gebied van
kunsten en wetenschappen van zeldzamen bloei
van handel en nijverheid, een tijdperk welk het
bestaan des menschen onzeglijk veel heeft
vergemakkelijkt en veraangenaamd.
Wat zal de twintigste eeuw zijn
Een tijd van voortzetting en uitbreiding van
dien gelukkigen toestand der maatschappij,
van nieuwe nuttige voortbrengselen van
't menschelijk vernuft t
Wij twijfelen er aan immers te oordeelen
naar hetgeene in ons land en de wereld door
Wie ltan er nog zeggen hoevele ministers
er zyn in Belgie, wie kan er hunne namen
noemen en ons vertellen wat er in de be- -
voegdheid valt van die klerikale vernuften 1 gebeurt, gaat er eene geheele omkeer van
en groote mannen. I zaken ontstaan.
Die heeren spelen ridderit van 't stoelken, j In plaats van diepe geleerdheid, aanhouden-
al zwieriger als de ministers in Frankrijk
alle drie vier maanden verandering van
décor. Een vak wordt van een ministerie af
genomen om by een ander te worden ge
voegd de eene minister neemt de plaats in
van een andere, ministers vevdwynen en
andere treden voor een tydje in het spel,
jagende van den eenen stoel naar den
anderen
't Is pleizierig voor ons dat klerikaal
ridderit-spel na te zien op een gegeven
oogenblik springen al de ministers op en
de stoel wisseling heeft plaats, soms sprin
gen er twee gelijk Daar den zelfden stoel
botsen tegen elkander aan en dan rolt een
van beiden hoofd over poot in het gras.
Het spel is des te komiefcer, dat er min
stoelen zyn dan klerikale liefhebbers om
er op te zitten zoo dat de botsingen en tui
melingen talrijk zyn en des te koddiger,
daar sommige ministerieele stoeljagers zich
boos maken en hunne vrienden ver wy ten,
als ze vreezen door hunne knepen overhoop
te vallen.
Anders heeft het klerikaal ridderit-van-
t stoelken voor ons liberalen geen belang,
de werkzaamheid, verfijning der zeden, wil
men overal brutale sportoefeningen invoeren
en de aandacht van klein en groot, van dorp
en stedeling is naar die oefeningen gericht.
De burger, die langen tijd bekommerd was
voorde toekomst zijner kinderen, daar in den
handel en nijverheid, in de administratieve
wereld zoowel als in de wetenschappelijke en
kunstvakken overal de crisis en overvloed
heerschte, mag voortaan op de twee ooren
slapen, zijn zoon en zijne dochter zullen heel
gemakkelijk een bestaan, een rijk bestaau
vinden met zich tot den sport to begeven.
Volgt ons, roepen Van Houwaort, Lapize
veel anderen, in onze ronde door België,
onzen koers Bordeaux-Parijs, in onze
tochten door Frankrijk, en op eene maand tijds
wint ge, 2000, ja 3000 frank en moer 1
Leert vliegen als wij, zeggen Olieslagers,
Latham, Lanser en tal van luchtvaardors. Op
eenen enkelen namiddag verdienen wij zooveel
als een hooge ambtenaar op een geheel jaar.
Noch rijden, noch vlieten juichen spottend
Johnson en Jeffries, maar boksen. Met el-
hoe meer het spel verandert hoe meer het I kan(ier wat kloppen en stampen en stooten te
hetzelfde blyft, op eiken stoel zit een kleri- 1
kaal, nu eens is 't een verloopen demokraat,
dan eens een oude theologant, maar kleri-
kaleD zyn ze allen, dompers, welke des te
gevaarlijker worden naarmate ze zich meer
aan hun stoelken hechten.
Verder weten wij enkel, dat de demokra-
tie, het vrye volk van die kwasten niets te
verwachten heeft, ze zyn de nederige sla
ven van de bisschoppen en in alles moeten
zy aan dezer bevelen slaafs gehoorzamen.
Dat hebben monseigneur Mercier en Woeste
hen ten duidelykste gezeid. Wee hem, die
het niet begrypt.
Schoolpolitiek De bisschoppen zeggen:
Geen leerplicht.
Geen verbetering van het onderwys,
Maar toelagen uit de kas voor onze kleri
kale scholen,
Verzekerde ondergang van het officieel
onderwijs. De Staat uit de school
En de klerikaien ministers zullen dat
programma doordry ven, ze zullen de school
politiek der bisschoppen verwezenlijken of
zullen van hun stoelken worden gejaagd,
tot eindelijk heel de klerikale boel, door de
antiklerikalen zal opgeruimd worden.
Bij de heropening der Kamers zullen de
ministers hunne inzichten doen kennen
over de voornaamste punten onzer belgische
politiek de kieshervorming en 't onderwys.
In ons vorig nummer spraken we van
het eerste en zeiden, dat de eenmaking der
kieswetten niet lang meer achterwege zal
blijven, gelyk M. Reus, het 't begin zyner
artikels over de herziening der kiezerslijs
ten aantoonde.
Het debat over het onderwijs zal niet min
belangrijk zyn en wellicht in de eerste
komen.
Dan zullen we ongetwijfeld M. Woeste in
't krijt zien komen om de sectarische school
voor te staan als de eenige welke in Belgie
recht en rede van bestaan heeft, dan zullen
we weer de ophemeling hooren van het
diepgezonken klerikaal onderwijs, de ophe
meling der klerikale zedeleer met al de
argumenten welke het fanatisra weet uit te
vinden,
Maar de beide vraagstukken zyn te recht
vaardig, te algemeen betracht door alle
geven, winnen wij in eene enkele bokspartij
eene fortuin van verscheidene honderden dui
zenden
Wat scheelt het dat nu en dan een velo- of
motocycletrijder verongelukt, dat luchtreizi
gers, zooals de beide Kinets, met hun vliegspel
uit de lucht beneden tuimelen en zich hals en
beenen breken, dat do boksers eikaars bloed
doen vloeien uit mond en neus oogen en ooren
Wat maakt het dat al die toeren en onderne
mingen aan waaghalzerij en ruw geweid gelij
ken, als het volk er mede gediend is, als dag
bladen ze ophemelen, aanprijzen en er zelfs
kampen voor inrichten en dat er veel geld
mede te verdienen is
Moeten dus wezenlijk in de nieuw begonnen
eeuw werkzaamheid cn kunst plaats maken
voor onbezonnen spel cn onnuttige krachtaan-
wending Moeten onderwijs, opvoeding en
beschaving vervangen worden door lomtoe, on-
menschelijkc bloedtooneelen Moet, ir» één
woord, de twintigste eeuw de eeuw zijn van
waaghalzerij en wreedheid
Ik denk het niet... En hoop dat bet gezond
verstand weldra zegevieren zal over een voor
bijgaande verbijstering.
In ons laatste nummer drukten wy een
artikel over van den Liberalen Volksverte
genwoordiger dokter Persoons, welke wy te
Aalst als Voordrachthouder reeds het genoe
gen hadden te hooren in het WilHemsfonds.
Dokter Persoons schetst den trenrigen toe
stand der werklieden, welke den eenen of
anderen arbeid verrichten te huis, arbeid
waaraan niet zelden vrouwen en kinderen
als lastdieren moeten mededoen, hij heeft
dat slag van werk bezonderlijk bestudeerd,
ter plaats, in zyn arrondissement, hrft Land
van Waas.
Hy geeft daarbij eene treffende beschrij
ving van de ongezonde woningen van vele
dier landlieden, wier werkhuis en slaapka-
5, niet zelden echte stallen gelyiken
sen der eenen nauwelijks van dezen der an
dere ware gescheidenmaar toch laat het in
opzicht der gezondheidsleer in sommige
gewesten nog veel te wenschen.
Niet altijd echter is dien droeven toestand
het gevolg van de armoede of der ny verheid,
maar dikwyls nog is hy het gevolg der on
wetendheid, het gevolg van de onverschil
ligheid der buitenbevolking voor alles wat
de hygieen betreftverwaarloozin» en on
verschilligheid welke men opmerkt in de
omgeving der huizen en welke men terug
vindt in de woningen zelve.
De mestputten zijn slecht aangelegd, de
beerputten niet gecimenteerd, het drinkwa
ter door de inzijgingen bedorven, staande
waters in de buurt vormen poelen, de vuile
waters hebben geen afloop enz. Er dient bij
gevoegd dat de gemeentebesturen in deze
zaak nog te veel nalatig zyn en daaraan niet
zelden de uitbarsting van besmettelijke ziek
ten te wyten is. Het is onbetwistbaar,
dat er van dien kant door de wetgeving nut
tig werk zou kunnen verricht worden.
Wat den huisarbeid betreft, het Congres
dat daarover te Brussel plaats had, heeft
bewezen, dat die arbeid ovei 't algemeen
slecht geloond wordt. De rapporten daar
over, de ingezonden statistieken on het be
zoek door de congressisten gedaan in be
paalde streken is zeer leerrijk geweest.
Nochtans is dat te gering loon gemakke
lijk te begrijpen, daar waar de huisarbeid
dingen moet tegen de fabrieken en de kwa
liteit der voortgebrachte produkten of ze
met de hand werden vervaardigd of door de
nieuwe mekanieken niet in aanmerking
komt op de markt moet dc huisarbeid voor
zeker het onderspit delven, en zal totaal
verdwijnen.
Nochtans heeft de huisarbeid in vele op
zichten zyne voordeelen en is voor de vrou
wen bezonderlyk te verkiezen boven fa-
briekarbeid, immers wij hebben het dikwijls
herhaald en blyven by onze meening de
plaats der vrouwen en kinderen is niet in de
fabriek de vrouw by haar huisgezin, het
kind in de school is, en blijft onze leuze.
Wat men betrachten moet is het invoeren
van nieuwe produkten welke de vrucht zou
den zyn van huisarbeid de uitbreiding van
het gebruik van die voorwerpen welke
thans reeds door huisarbeid vervaardigd
worden.
En zelfs voor deze zouden reeds wettelijke
maatregelen genomen worden tot dewelke
het klerikaal goevernement allerminst ge
neigd is.
Kloosters, gevangenhuizen, scholen be
derven de loonwaarde van den huisarbeid,
in do vakken welke het best geschikt zyn,
om bezigheid te geven aan hen die den huis
arbeid verkiezen de kanten, den naad, den
brei enz. en het klerikaal goevernement
verre van de .schandelijke uitbuiting van
vrouwen en kinderen te beteugelen, zou
die maar liever bevorderen.
We zagen immers dat de vette toelagen
der uitbuitende kloosters, dit jaar nog met
meer dan een millioen 's jaars werden ver
meerderd en die vermeerdering werd ge
stemd door al de klerikaien zonder onder
scheid.
Hoe wilt ge, dat op zulke anti-demokra-
tische manier de huisarbeid meer loonend
zou worden Neen, op die wyze is het den
volledigen ondergang van den huisarbeid,
zijne dood in een Kort verschiet.
De werklieden mogen degenen niet ver
geten welke zich aan zulk misdryf tegen het
volk hebben schuldig gemaakt.
mers,
We weten inderdaad, dat onder de niet-
rechtschapen Belgen van weUre-gezindheid I SL*in^acTt
deze ook wezen om het kier kaal goeverne- *ona' word(,n dan in de sK,den. We
te laten weerstand te bieden I temjde de groote sted,;n, waar
I het ophoopen van vele huisgezinnen in een
ment toe
aan den
Leerplicht en eenmaking der kieswetten hni'sïrezinnen van8
in afwachting van het Algemeen Stemrecht ma
zullen verwezenlijkt worden.
De noodzakelijkheid dezer twee demo-
kratische hervormingen wordt zoo alge
meen erkend; dat zicli langer er tegen ver
zetten gevaarlijke toestanden zou veroor
zaken over het vaderland.
Laat de klerikale ministers maar hun
ridderit van-'t stoelken spelen, zoo veel
ze lusten, de eind-uitslag is Diet te betwy-
fefcen.
Het Beiaardfeest is een prachtig
feest geweest, de inrichters halen er
eer van. De oude Garde onder de lei
ding van M. Ferd. Coesens voerde
drie prachtige stukken uit, mén mag
voorzeker onze Liberale Fanfaren
rangschikken onder de beste muziek
maatschappijen. dank den ijver eti de
kunde van haren muziekoverste.
Het muziekkorps der pompiers, be
kwam ook veel bijvalonder de leiding
van M. Gust. Pape voerde het '<)rie
stukken uit, die dapper werden toege
juicht en de vereenigde muziekanten
der beide- Fanfaren speeideu brokken
uit de Rubenscantate, welke dcxjr de
groote, zeer groote menigte geestdrif
tig werden toegejuicht.
De verlichting der Groote Maakten
aanpalende straten was prachtig en
tot 11 personen slechts over twee zelfs soms
maar over eene enkele plaats be; schikken
welke tot woon- en slaapzaal dient <le rege!
is.
In de laatste jaren zijn de toestar el en in dat
opzicht veel verbeterd, de leem en huizen m
zjjn schier alle verdwenen en die onderwet- aj„emeen men mug zeggen dat men
sche erven waar cr slechts een na ar bulten b htifeest tc \:ilst heeft
uitgevende deur was voor raensctnwi en het j noon J 0
rund, meer nog, die waar de verb4ijlplaat- I gezien.
