l
1
SS»
waH HET ARRONDtSSEMENT
B E RA A L, D E NO O? ATI SC H WEEKBLAD.
Prijs S centiemen het nummer
Vijfde Jaargang Nummer 47
Zondag 20 November 1910
I
Zeer belangrijk Bericht.
Een artikel
Antiklerikale Zegepraal
Katholieke Eerlijkheid.
Waar gaan we naartoe
Het berucht Millioen.
VOLKSVERHEFFING.
Abonnmentsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen Per dr»krege
Dikwijls te herhelan annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank.
AALST, 19 NOVEMBER 4910.
Onze achtbare Volksvertegen
woordiger de heer RENS, zal van
heden ALLE EERSTE ZATER
DAGEN DER MAAND, van 10
tot 11 1/2 uren 's morgends, zitting
houden in 't lokaal der Liberale
Associatie Graaf van Egmont,
Groote Markt, Aalst.
De andere Zaterdagen der maand,
zal op dezelfde uur en in 't zelfde
lokaal, een der hoofdmannen der
Liberale partij zich ter beschik
king houden der kiezers.
van M. Emile Van der Velde.
Onder den titel Waar gaan wij
naartoe geeft de heer Emile Van
der Velde in Le Peuple van verleden
Zondag een artikel, dat voorzeker de
aandacht geboeid heeft, niet alleen
van alle antiklerikalen, maar ook van
de katholieken. En dat kan niet an
ders. De nieuwe beweging voor het
Algemeen Stemrecht is op weg zegt
hi] Eenige dagen slechts zijn vol
doende geweest om haar een breedte
en een kracht te geven, die wij zelf
niet durfden verhopen. En dat is
waar ook ten andere, kan 't anders,
wanneer eenieder vaststelt dat de
meerderheid in België geregeerd
wordt door de minderheid, en dat die
minderheid ons stelselmatig het ele
mentairste beginsel van de gelijkheid
weigert het Algemeen Stemrecht
meer nog, dat die minderheid slechts
aan het roer blijft, zoo in het ministe
rie als in het grootst aantal gemeenten
door aller onrechtvaardigste kieswet
ten en zelfs door een onwettige toepas
sing ervan, wat de heer Van der Velde
doet zeggen dat het goevernement van
minister Schollaert niet alleen de
WARE meerderheid van het land niet
meer vertegenwoordigtmaar felfs
niet eens de WETTIGE meerderheid.
De heer Louis Bertrand noemde dien
toestand reeds vroeger een revolution
nairen toestandLe Peuple herhaalt
die woorden, en al diegene, die
onbevooroordeeld daarover nadenken,
moeten het daarover eens zijn.
Het kabinet Schollaert moet verdwij
nen, het moet weg, omdat het dien
revolutionnairen toestand verwekt, die
van dag tot dag dreigender wordt,
omdat de vrijzinnige bevolking, zoo
burgerij als werklieden, dien onrecht-
vaardigen, oneerlijken toestand niet
langer wil uithouden, omdat ze niet
meer dat zware, nijpende, klerikale
juk willen dragen.
De beweging voor het Algemeen
Stemrecht moet dus grootsch, enorm
worden ze moet groeien van week
tot week, van dag tot dag, van uur
tot uur geen enkel lid van om het even
welke antiklerikale partij mag afvallig
zijn of terugdeinzen hij die nog
schrikt die rechtvaardige kwestie te
doen oplossen, en geen plaatsneemt
in het midden van de heerlijk woelen
de volksmassa, ga zich dan maar plaat
sen achter de geweren en knotsen van
gendarmen en katholieke jonge wach
ten of zich bergen in de versterking
van een katholieken kring. Zelfs offi
cieren en staatsambtenaars doen aan
de beweging mede, moedigen ze aan
en schreven zelfs aan den heer Van
der Velde om te volharden in den
strijd, al moesten ook alle middelen
gebruikt worden. Allen, die huichela
rij, bedrog, onrechtvaardigheid, ver
drukking, onvrijheid willen zien ver
dwijnen, moeten in de gelederen plaats
nemen nevens, in de rangen van de
werklieden, moeten ook de intellek-
tueelen komen, en {e uilen het doen
advokaten, geneesheeren, ingenieurs,
officieren,nijveraars, handelaars, amb
tenaars, bedienden, omdat zij ook
naar, de woorden van M. Van der
yeldè lijden evenals de werklieden,
zooveel als de werklieden, meer dan
de werklieden misschien, geregeerd te
worden door de ontwetendheid, het
fanatismen de schijnheiligheid.
Die regeering mag niet langer blij
ven bestaan. De ontbinding dringt zich
op we gaan er naar toe, en door de
ontbinding naar het Algemeen Stem
recht. Daarom moeten we ons gereed
houden, propaganda maken, onver
poosd, want we staan voor algemeene
verkiezingen.
Dat iedereen zijn plicht doe we
gaan naar de overwinning
te Namen.
De senatoriale verkiezing te Namen van
Zondag 1.1. mag inderdaad eene antikleri
kale zegepraal genoemd worden, daar we
op 4 jaar tijd bijna 6OOÖ stemmen winnen,
wat enorm mag genoemd worden met kie
zers van 30 jaar.
't, Is eene verpletterde nederlaag voor de
katholieken en de kiezers der provincie
Namen hebben Zondag getoond dat ze 't kle
rikaal juk beu zijn. De provincie Namen is
zonder twijfel bij de eerstkomende kiezingen
voor de klerikalen verloren.
Om een gedacht te geven van den vooruit
gang door de vrijzinnigen gedaan, geven
wy den uitslag per kanton
In de kantons Namen-Noord en Namen-
Zuid, had 't kartel een meerderheid van
642 stemmen, nu is deze gestegen tot
2362 stemmen te Walcourt had 't kartel
464 stemmen minderheid nu 536 stemmen
meerderheid te Gembloers bekomen de
vrijzinnigen 1665 stemmen meerderheid in
plaats van 266 st. te Couvin, de minder
heid van 328 st. wordt eene meerderheid van
166 stemmen Te Dinant hebben de katholie
ken eene meerderheid van 1244 stemmen
tegen 1185 over 4 jaar te Floren-
nes valt de katholieke meerderheid van
1213 st. op 142 te Eghezée van 983 st. op
958 te Ciney van 1475 st. op 1208 te Roche-
fort van 1655 st. op 1208te Gédinnes be
komt de katholieke lijst 150 st. meer te
Beauraing valt de katholieke meerderheid
van 751 st. op 650te Philippeville van
768 st. op 418 te Andenne waar de klerika
len 129 st. meerderheid hadden, bekomen zij
nu 124 st. minderheid en te Fosses, waar
't kartel 318 st. meerderheid had, bekomt ze
nu 490 st. minderheid.
In al de kantons bij uitzondering van 3,
winnen .de antiklerikalen veld, ondanks de
omkoopcrij door de klerikalen gepleegd op
groote schaal, gelijk altijd. Namen alleen
geeft ons eene overgroote meerderheid van
2362 st.Gembloers van 1665.
Aan ons dus de zegepraal, niettegen
staande wij een zetel voor't senaat verlie
zen, dank aan de slechte kieswet door onze
arglistige tegenstrevers gemaakt 1
Over de socialistische manifestatie, bij de
opening van het Parlement gehouden, ma
nifestatie die deftig was en hoegenaamd
niet te laken valt, werden door de heele
katholieke pers, zeer afkeurenswaardige
artikels geschreven.
De opstellers van die artikels toonen zich
allerverontwaardigst en meer koningsge
zind dan de koninklijke familie zelf, ter
gelegenheid van een betooging, die volgens
de woorden van den heer Emile Van der
Velde zelf, tegen den honing niet gericht
was, maar wel tegen het katholiek Minis
terie dat onwettig de antiklerikale meer
derheid van het land toil besturenLe
Peuple had, als antwoord op die belache
lijke verontwaardiging, het onderhoud mee
gedeeld, dat een kamerlid gehad had met
de koningin over die manifestatie, die haar
zeer natuurlijk scheen. Dat onderhoud werd
gelogenstraft door de katholieke.
Daarop ontving Le Peuple een brief
van den heer Emiel Braun, gewezen burge
meester van Gent, die het bedoeld kamerlid
isde heer Braun verdient den dank van
alle eerlijke en oprechte antiklerikalen
wegens zyn onafhankelijkheid en zijn op
rechtheid waardoor hy een einde stelt aan
logenstraffing van wege welk blad ook.
We laten hier den brief, die in Le Peuple
van verleden Zondag verscheen, vertaald
volgen
Gent, den 11 November 1910.
Heer Bestuurder
Ik lees het volgende in uw nummer van
9*n dezer
«We weten uit volstrekt echte bron dat
de koningin, toen ze het Natiepaleis verliet,
van een der leden van de parlementaire
afvaardiging die haar uitgeleide deed, ver
klaard heeftIk verwachtte me aan die
voorvallen en ben er niet verwonderd over.
Het is heel natuurlijk dat diegenen, welke
iets te vragen hebben, zich tot ons richten.
Ik heb het aan myn kinders verklaard om
hun ontsteltenis te bedaren ik heb hun
gezeid wat de socialisten wilden en heb hun
den heer Van der Velde getoond, die een
merkwaardig man is.
Ik ben de liberale vertegenwoordiger .die
aldus in de zaak betrokken wordtik houd
er van oprecht en ongeveinsd het verhaal
te doen van de samenspraak, die ik de eer
gehad heb te houden met H. M. de koningin,
na afloop van de zitting van Dinsdag
De H. Volksvertegenwoordiger Verhae-
gen, die insgelyks deel uitmaakte van het
geleide, had een der papiertjes opgeraapt,
die door de socialisten geworpen waren, en
kwam het aan H. M. de koningin toonen.
Ik verwachtte me vanwege H. M. aan
woorden van spijt, die, ten andere, zeer
gewettigd waren geweest.
Verre van daar, H. M. de koningin, op de
vraag antwoordende die ik haar stelde of ze
niet bewogen geweest was over hetgeen
ze zoo juist gehoord had
Wel neen, in 't geheel niet, mocht men
zich aan die gebeurtenissen niet verwach
ten
En was prins Karei niet verschrikt
Ook niet, dat was hem een genoegen,
al die kleine papiertjes, die vlogen.
En prins Leopold
Hij heeft me gevraagd wat dat roepen
beteekende
Ik heb hem gezeid Die menschen ver
zoeken iets en 't is heel natuurlijk, als men
wil vragen, dat men roepe om te bekomen,
zooals uw broer en gy soms doet. Het kind
heeft me toen gevraagd En die heer, die
van papa spreekt Het is hun hoofd, een
belangrijk man, een groot redenaar.
Daarop nam het gesprek een einde.
Ik bid u, Heer Bestuurder, dezen brief te
willen afkondigen en bied u de uitdrukking
myner hoogachting aan.
E. BRAUN,
Volksvertegenwoordiger.
Vanwege de katholieke gazetten mogen
we de eenvoudigste eerlijkheid niet ver
wachten en zullen dan ook nergens bij hen
dezen brief van den heer Braun aantreffen,
omdat hy hun helsche plannen te niet
maakt, en aldus ook in t openbaar zou
moeten bekend maken dat de aanhitsers
tot woelingen niet langs de linkerzij zete
len maar wel in het midden van hun zoo
geseide brave vertegenwoordigers, die
zich willen aanstellen als de vei dedigers
van orde, deftigheid en ook van het
koninkdom. O lage, gemeene veinzers 1
Ge zyt ontmaskerd Alle middelen zyn u
goed om aan het roer te bly venGe deinst
zelfs niet achteruit om onlusten te verwek
ken en te trachten de koninklijke familie
pijnlyk te bedroeven.
Dat lukt niet. Daarom knarsetandt ge van
woede 1
Uw ryk is uit, want alle vrijheidlievende
en eerlijke menschen zijn met ons,
Onze Koningin
en de Socialisten
Het socialistisch blad Lc Peuple van
Brussel drukt als volgt zyn gevoelen uit
over onze Koningin
Elisabeth is waarlijk een brave Konin
gin, en ze is 't omdat ze, niet zonder kra
nigheid en op heel vatbare w ij ze aan hare
beide kinderen, den dag der troonrede, het
doel en de reden, van de manifestatie der
socialisten, heeft uitgelegd Het is natuur
lijk zei de Koningin tot de beide prinskens,
dat als men iets verkrijgen wil men roept
om het to bekomen, zooals gij beide soms
doet.
En, zegt het blad, de Koningin is te goede
moeder om niet te weten dat als de kinde
ren weenen en roepen ze in 't algemeen lij
den en men hen dan moet toestaan wat ze
vragen. En, de werklieden zyn zooais de
kinderen indien ze roepen is het omdat ze
onder de onrechtvaardigheid gebukt gaan
't ware dus menschelijk en juist van hun
toe te kennen wat ze verlangen.
En daarom, Mevrouw, zegt de schrijver
zich tot de Koningin wendende, onderzoek
al de opofferingen die de werklieden zich
reeds getroost nebben, den strijd dien ze
reeds geleverd hebben om eenige eerlijke
wetten te bekomen en om 't algemeen stem
recht te verkrygen en met uw goed hart en
uw edel karakter zult ge u dan tot uwen
echtgenoot wenden en ge zult hem zegge n
dat net heel natuurlijk is van te roepen als
men iets wil verkrygen, en.... ge zult er
misschien wel bijvoegen dat indien het wijs
heid is bij eene moeder de klachten harer
kinderen te aanhooren wanneer ze iets rede
lijk vragen, het bij eenen vorst wijsheid is
aan de stem van 't volk gehoor te geven
wanneer het gerechtigheid vraagt.
Ge ziet het, die eerbiedige en diepgevoelde
taal van wege de socialisten tegenover onze
vorstin, bewijst dat de roodjes nog niet ge
reed staan om de koning en de koningin den
kop af te doen we moeten dus niet be
vreesd zijn om te zamen met die mannen
den onrechtvaardigen katholieken bedrie
gers boel trachten omver te kegelen.
We stellen die vraag op politiek gebied en
we willen ze onmiddelijk beantwoorden
We gaan recht naar de ontbinding der Ka
mers 1 We gaan eene algemeene verkiezing
te gemoet heel het land door We gaan
tevens ook naar eene verandering van
regeering
Dergelijke oplossiDg is onvermijdelijk en
wat nu de klerikalen daartegen ook zullen
inbrengen, of ze nu met onze voorzegging
spotten of zullen trachten ze te weerleggen,
de klerikale boel gaat rechtstreeks naar
zijnen ondergang en met hem zullen tuime
len al de schreeuwende onrechtvaardigheden
die het katholiek goevernement tot ergenis
van alle eerlijke en rechtgeaarde lieden in
't licht heeft geroepen.
De Troonrede, die 't programma uitmaakt
van 't ministerie behelst, zooals iedereen er
thans van overtuigd is, geen enkel punt
waaruit men afleiden mag dat de klerikalen
het volk wat min stiefmoederlijk en met
wat meer rechtvaardigheid zullen behan
delen.
Van algemeen stemrechteenmak ing der
kieswetten, evenredige vertegenwoordi
ging in alle besturen, verplichtend onder
wijs, al die voorname punten die door de
groote massa der belgen goedgekeurd en
met ongeduld verwacht worden, daarvan is
er geen woord gerept, alleenlijk eenige al
gemeene beschouwingen, eenige algemeen
heden, die niets beteekenen en tot niets ver
binden niet te verwonderen ook dat de
koning ze met weinig geestdrift heeft voor
gelezen, zooals iedereen bemerkt heeft.
Ten volle keuren we goed de handelwijze
der socialisten op de plechtigheid der troon
rede ze toonden zien eerbiedig en wel op
gevoed ten opzichte van de koningin, en ze
zijn geen duimbreed van hun recht, geweken
in tegenwoordigheid van den koning zelf,
met te zeggen en te roepen wat het volk,
wat de massa wil 't geen waarheid en eer
lijk is mag en moet gezegd worden e-.i daar
om kunnen wij Liberalen de handelwijze der
socialisten niet afkeuren.
We kunnen ze niet afkeuren omdat die
manifestatie gtricht was niet tegen den
koning of tegen 't koningdom, maar omdat
ze ging tegen de ministers die alleen door
kiesbedrog en omkooperij, door dwang en
vervolging, gesteund op onrechtvaardige
kieswetten op de regeeringsbank nog zete
len en ze daarbij nog zoo vrank en schaam
teloos zyn om alle rechtvaardige en eerlyke
eisschen van 't volk van de hand te wijzen.
We keuren de socialisten goed en alle
liberalen zijn van harte met hen in hunne
rechtvaardige eisschen van stemrecht, onder
wijs, en andere punten, omdat we ons met
den duivel zouden verbinden als het maar is
om de klerikale haerschappy te doen ver
dwijnen, om ons te verlossen van een goe
vernement dat ons beheerd door onwetend
heid, dweeperij en valschheid.
En 't is omdat de beide oppositiepartijen,
liberalen en socialisten overtuigd zyn van
de gegrondheid hunner gemeenzame eis
schen, 't is omdat ze weten dat ze op die
punten de openbare opinie met zich hebben
en de medewerking van alle lieden die rede
neeren en gezond oordeelen, 't is o:n die
reden, zeggen we, dat ze in dezen zittijd
eensgezind en aanhoudend stryd zullen
leveren aan ;t klerikaal ministerie dat zich
niet bij machte zal gevoelen zijn waggelend
en krakend kot van den eindelijke val te
vrijwaren.
Overigens de klerikalen vertegenwoordi
gen in de Kamers de wezentljjke
meerderheid niet want sinds 15 jaren
zyn ze de meesters dank aan 't meervoudig
stemrecht dat aan eenen man zooveel recht
en waarde toekent dan aan drij andere.
En ze vertegenwoordigen ook niet de
wettelijke meerderheid 1 wantin
dien ze nu nog 6 stemmen boven liggen is
het te danken aan eene slechte en onvolle
dige toepassing der evenredige vertegen
woordiging ze hebben de meerderheid der
stemmen niet terwijl ze nochtans de meer
derheid der mandaten bezitten.
De liberalen en socialisten samen
hebben 1,202,846 st.
En de klerikalen slechts 1.196,614 st.
Ze hebben dus 6 gekozen meer en noch
tans 6232 st. minder.
Dergelijke toestand is onwettig, is revo
lut ioiiiiair, en om die reden zyn we ge
rechtigd te zeggen dat de ontbinding der
Kamers zich opdringt.
En verkrygen we die ontbinding niet 011-
middelyk valt het klerikaal kraam niet
seffens in duigen, dan toch is zulks onver-
mydelyk den dag dat het getal der volksver
tegenwoordigers als gevolg aan de volks
optelling van 1910 zal vermeerderd wor
den; dien dag is de ontbinding onvermij
delijk want nooit zullen de klerikalen er
in lukken, ofschoon ze 't zullen beproeven,
gedeeltelijke stemmingen te doen plaats
grijpen daar waar er een of twee volksver
tegenwoordigers meer zullen zyn. Dergelijk
spel zou hun de nieerderheid geven weeral
op eene onrechtvaardige wyze ze leven
overigens niets dan van bedrog en onrecht
vaardigheid.
Hoe meer men de zaken dus ook aan
schouwt, we gaan regelrecht naar de ont
binding der Kamers. Laat ons dus in ge-*-
reedheid houden en onze wapens scherpen
nooit waren de kansen zoo schoon om den
klerikalen oneerlijken boel te doen vallen
en eindelijk wat meer eerlijkheid en recht
vaardigheid in 's landsbestuur te doen
heersschen.
Volgens de katholieke bladen zou het
1,200,000fr. zoo bereidwillig door de kle
rikale kamerleden en door M. Daens ge
stemd, verdeeld worden als volgt
a) 300 fr. per hoofd aan eiken gediplo
meerden, Belgischen en wereldlijken aange
nomen onderwijzer
b) iSOtr. per klas, zoogezegd voor het
onderhoud ervan, doch eigenlijk voor de
zakken der ryke eigenaars der schoollokalen
ofwel voor de kloosters
c) 80 fr. per hoofd voor eiken Belgischen
geestelijken gediplomeerden onderwijzer (of
onderwijzeres).
Passen wy nu deze verdeeling op de scho
len onzer stad toe en iedereen zal op den
eersten oogslag bemerken dat de groote
brokken niet gaan aan de behoeftige onder
wijzers. zooals men het in de bespreking
deed gelden maar toel aan rijke menschen
en kloosters.
Inderdaad er zyn in onze stad 32 aangeno
men onderwijzers die recht hebben ieder op
300 fr. of samen 9600 fr.
Over deze ver».Ming willen wij niets in
brengen. Het geldt hier gewoonlijk arme
onderwijzers, vaders van familie die reeds
zeer slecht betaald zijn. wij wenschen dat die
som hun waarlijk terecht kome I
Er zyn 32 aangenomen klassen in scholen
gebouwd door rijke eigenaars, aan 180 fr.
per klas is 5760 fr.
Nu voor de kloostersEr zyn 35 non-
nekens aan 80 fr. ieder is 2800 fr.
Er zijn ook 35 klassen aan 180fr. 6300fr.
Of te samen voor de kloosters 9100 fr.
Dus op de 24,460 fr. konten er maar
9600 fr. terecht aan de behoeftige onder
wijzers en i £,:i£0 fr. aan de rijke
katholieken en <le kloosters
Dat elk oordeele 1
Er kwam een ezel over
de baan
Eenieder zal bekennen dat ten huidigen
dage een ongeletterd mensch zen leven in de
maatschappij slytcn moet, stom en nutteloos,
als een dier dat onmogelijk iets begrypen
kan van al wat leeft en beweegt in zyne
omgeving. De mensch onderwijzen en hem
de noodige kennissen bezorgen om deelach
tig te worden van de milde bron der weten
schap, moet dus de dringendste bezorgdheid
zyn van onze vóórmannen. Alhoewel dezen
in 't algemeen begrypen hoe het onderwijs
van een volk over zyne leefbaarheid in ue
toekomst zal te beslissen hebben, wordt niet
altyd de vereischte poging in 't. werk gesteld
om tot een bevredigende uitslag te komen.
Wat uiterst kenmerkend is en nergens
kan betwist worden, is dat landen, laat ons
zelfs zeggen streken, ja dorpen, waar het
onderwijs wordt verwaarloosd juist degenen
zyn waar het volk de zwartste armoede te
lyden heeft, waar meestal eert ellendig be
staan, een droef en pijnlyk leven wordt ge
sleten. De vyanden meenen iets gevonden te
hebben met te zeggen maar komen dan al
uwe geleerden zoo goed aan hun brood
We antwoorden natuurlijk neen! Voor dit
laatste kan wat meer vereischt worden het
