Zondag 4 December 1910
Prijs S centiemen het nummer
Vijfde Jaargang' Nummer 49
Zeer belangrijk Bericht.
Belangrijk Bericht.
Ceciliafeesten Oude Garde.
Vergaderingen en Feesten.
Groote Mannen
Groote Plannen.
WAAROM
GODDELOOSHEID.
VOLKSVERHEFFING.
VRAGEN.
In en rond de Kamer.
DE VOLKSGAZET
LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank de regel.
Prijs der Annoncen
J per drukregel
AA18T, 3 DECEtlBlin tilIO.
Onze achtbare Volksvertegen
woordiger de heer RENS, zal van
heden af alle EERSTE ZATER
DAGEN DER MAAND, van 10
tot 11 1/2 uren 'smorgends, zitting
houden in 't lokaal der Liberale
Associatie Graaf van Egmont,
Groote Markt, Aalst.
De andere Zaterdagen der maand,
zal op dezelfde uur en in 't zelfde
lokaal, een der hoofdmannen der
Liberale partij zich ter beschik
king houden der kiezers.
De personen die een abonnement
op ons blad nemen, zullen 't van
heden tot Nieuwjaar kosteloos
ontvangen.
VRIENDEN,
Leest en verspreidt ons Liberaal
Democratisch Weekblad, dat moedig
en onverschrokken 't liberaal program
ma verdedigt, tot heil van burger,
werkman, nefingdoener en landman.
Heden zaterdag 3 Dec. om 8 1/2 ure
's avonds, Concert in Concordia.
Zondag 4 December om 11 u. stipt,
uitstap, daarna algemeene vergade
ring-
Om 5 ure Banket.
Maandag 5 December, om 6 1/2 ure
's avonds. Avondmaal, daarna uitstap.
Zondag 8 Januari 1911, opvoering
van Le Barbier de Sévïlle, daarna
BAL.
Op Zondag 4 December 1910 te 3 uur
stipt namiddag, Algemeene Verplichte Ver
gadering in Graaf Egmont, Groote Markt
op boete van 10 centiemen voor de Leden
van het Ondersteuningsfonds tegen de
Werkeloosheid.
Pensioenbond. De laatste stor
ting voor het jaar 1910 zal plaats hebben
Zondag, 4 December, van 3 1/2 tot 5 uren
namiddag, in Graaf Egmont, Groote
Markt.
Groot Tu ril feest Bal op ZON
DAG 11 DECEMBER 1910, te 6 uur
's avonds, de Leden en Vrienden aangeboden
door den Turn- en Tooneelkring Help U
Zelve, in CONCORDIA.
Nadat we den grooten Karei Woeste
in de Kamer hebben hooren zeggen
dat kiesbeioften niet moeten uitgevoerd
worden, zien we al de geniale kleri
kale kamerleden gedwee den weg vol
gen, hen voorgegaan door Hun Heer
en Meester. De tucht met de roede,
met decravache O Heilige Vrijheid
Ja maar, er zijn nu toch werkelijk
katholieke Volksvertegenwoordigers,
die aan hun kiezers de eenmaking der
kieswetten beloofd hebben, o. a. Car
ton de Wiart, Verhaegen, Levie, Ma-
bille, zonder natuurlijk Renkin niet
te vergeten, den hevigsten verdediger
van het Algemeen Stemrecht doch
Woeste zegt Ge zijt niet verplicht
uw beloften te houden eerlijke poli
tiek bestaat bij de katholieke niet ik
wil absoluut van geen eenmaking der
kieswetten weten gij moet dezelfde
gedachten deelen als ik ge moet me
gehoorzamen Dat is de politiek vol
tirannie vim den grrrooten man van
Aalst.
Maar Woeste werd intusschen ge
waar en zijn vrienden hadden er
hem ook van verwittigddat hij....
een beestigheid gezeid had, en de man
wilde zijne beestigheid herstellen met
de Annalen te veranderen op eene
oneerlijke wijze dat heeft eene heele
opschudding in de Kamer verwekt en
geen enkele katholieke volksvertegen
woordiger heeft het gewaagd, tegeno
ver de algemeene verontwaardiging,
den onfeilbaren groenen paus te ver
dedigen.
En toen kwam de heilige aap uit de
heilige mouw de partij is niet verant
woordelijk voor de opinies van eeni-
gen, voor persoonlijke meeningen.
Dus een katholieke kandidaat mag
voor zijn kiezers gaan vertellen dat hij
dit en dat zal verdedigen de partij,
de heer Woeste komt nadien in de
Kamer zeggen hij had het recht aan
het volk zulks wijs te maken en hem
aldus te laten kiezen maar het was
geen kies belofte vanwege de partij,
dat was maar zijn eigen opinie en de
partij hoeft daarmee geen rekening
te houden.
En nu klampen al die groote katho
lieke demokraten zich daaraan vast.
O ze blijven partijgangers van de een
making der kieswetten, maar... ja,
ziet ge, dat is hun persoonlijke over
tuiging, en... och, daar is nu toch
geen haast bij ook, dat presseert voor-
loopig nog niet, de werklieden vragen
eerst wat anders.
O roepen ze en de onafhanke
lijke Theodoor zingt in hetzelfde koor
mee we behouden onze opinie over
de kieswetten, maar ons werkvolk,
ons arm werkvolk, waarvoor we alles
willen doen, moet eerst en vooral an
dere sociale wetten hebben, dit moet
eerst in de Kamer besproken worden
er moeten ook nog eenige millioe-
nen aan de rijke kloosters gegeven wor
den. 't Pensioen van de oude menschen
moet van negen op tien cent per dag
gebracht worden aan de rijke eige
naars van de Kloostergebouwen moe
ten we twintig millioen toekennen in
plaats van een millioen, en dan zullen
we nog zoo een jaar of wat spreken
over 't pensioen van de mijnwerkers en
over den huisarbeid en over... o over
nog zooveel belangrijke zaken, te veel
om te melden, dingen, waarover we
nog niet eens gedacht hebben, die we
zelfs niet begrijpen ma ar die we bijtijds
toch ter bespreking zullen brengen,
omdat de werklieden het algemeen
stemrecht nog niet vragen.
O Huichelarij O Judassenstreek
En de arbeiders, die zoolang reeds
strijden voor hun politieke rechten,
omdat de{e hun den weg openen tot hun
lotsverbetering, zouden zich bij den
neus laten leiden door die klerikale
komedianten, die beweren dat het lot
van den arbeider hun ter harte gaat en
slechts den werkman gebruiken als
een ^uigpomp, die het goud uitstort op
de groene tafelwaar rondom de katho
lieke financiers krioelen en broeder-
lijk om het meest grabbelen.
Dat zijn de groote plannen van de
groote klerikale mannen.
Maar de werkman zal wel gezond
oordeelen, en thans hardnekkiger dan
ooit zijn politiek recht eischen, waar
voor zijn broeders vroeger reeds het
leven gelaten hebben.
Meer dan ooit moeten we ons gereed
houden voor dien heiligen strijd. We
mogen ons niet laten misleiden door
die helsche katholieke plannen, en on{e
parlementsleden gullen het als hun
hoogste plicht beschouwen eerst en
vooral de eenmaking der kieswetten te
doen bespreken.
M. Petrus Daens in het boek dat
hij schreef over Priester Daens en
handelende over den hevigen strijd die
dagelijksch in 1894 hier in Aalst en
omliggende geleverd werd, toen de
volkspriester zich voor de eerste maal!
als kandidaat aangaf zegt onder andere:
Vrijdag 12 Oktober De woede
der katholieke bewaarders stijgt ten
top als zij hooren dat talrijke liberalen-
als getuigen zullen zetelen in hoofdbu-
reelen ze kondigen hunne namen af
in een manifest
Kiezers Katholieke Kiezers
't Is gruwelijk er aan te denken
Wie lijn de getuigen van Priester
Daens
Liberalen, geuien, frattiassons
Prosper Callebaut, fabrikant-nijve-
raar Meert Emiel, Pieter Anne,
Josej Schotte, Josef De Blieck allen
van Aalst, Arthur Van Impe 1 tan
Ninove. (DrukkerijEmiel Vernimme n).
Kiesbedrog is onrecht en diefst al
optreden als bewaker der eerlijkl leid
van de kiezingen, is het niet een dief tig
werk van Burgersdeugd Priester
Daens aanvaardde met dank -die mede
hulp zijn inzichten waren toch zoo
zuiver en zijn betrachting was cie so
ciale en maatschappelijke rechtvaar
digheid Recht «en Brood afm de wer
kende menigte in alle bpsturen de
evenredige vertegenwoordiging om
slokzucht, om konkelfoes te doen ver
dwijnen en elk het zijne te geven.
Zoo schrijft M. Daens.
Ziedaar dus die talrijke liberalen, die
goddeloozen zooals men ze nu noemt
een deftig werk van Burgersdeugd
begaan.
Waarom ze nu slecht maken wan
neer diezelfde liberalen en hunne
vrienden moest het ooit nog zijn, een
tweede maal hunne medehulp zouden
verleenen aan eenen priester Daens,
den politieke<strijder, breed van geest
en van gedachten, die streed zooals de
liberale partij nu doet, voor de ver
deeling, opbeuring en lotsverbetering
van de volksmassa.
Er wordt tegenwoordig veel geschermd
tegen de liberalen in alle katholieke bladen,
zoo bewarende dan demokratische, met het
woord goddeloosheid 't is altyd 't zelfde
wapen van over 25, 30, 40 jaar en waarlyk
't heeft al een beetje veel van 'toud ijzer.-
Wanneer onze tegenstrevers van alle kalie-
ber niet meer weten waarmêe ons te bestrij
den, als ze onze strekkingen en ons pro
gramma niet kunnen afbreken, als zegden
twijfel niet kunnen werpen op de eerlijkheid
en de rechtzinnigheid van onze gekozenen,
dan gaan ze naar hun oud arsenaal en dan
komen ze met de kwestie van religie en van
God voor den dag en wanneer ze dat punt
aanraken eisch dan niet meer dat ze rede
lijk en van goede trouw zouden zijn, want
ze weten het zelf maar al te goed dat die
goddeloosneid die ze aanklagen maar een
der honderde oneerlijke middelen is waar
mee ze de kiezers bedriegen. Indien ge zoo
een eenvoudige mensch waart en ge zoudt
durende eenige maanden niets anders lezen
dan die verwytingen van goddeloosheid die
onophoudend alle Zondagen naar 't hoofd
van de liberalen geslingerd worden en die
hen soms venijnig weg in 2 of 3 regels ge
schrift ten laste gelegd wordt, we verwed
den 100 fr. tegen 1 fr. dat ge van al wat
eenigzins naar den liberalen kant overhangt
De schrik zoudt krijgen zooals de musschen
van een geweerschot, zooals Woeste ne
schrik had van priester Daens,
Dat middel om de eenvoudige en goedge-
loovige menschen om deo tuin te leiden is
niet slecht uitgevonden en mogelijks is er
hier of daar nog nen domkop, aie niet ver
der ziet dan zynen neus lang is, die dat bin
nenslikt en die daarom katholiek blijft stem
men, al moest het zijnen laatsten eens kos
ten. Maar, de overgroote meerderheid der
menschen die gazetten en schriften lezen,
zijn ook menschen die overleggen en rede
neren en wanneer ze dan nagaan in hunnen
dagelykschen handel en wandel, wanneer ze
rond zien in de betrekkingen die ze hebben
met katholieken en liberalen, dat de katho
lieken niet treffelijker of beter zijD dan de
liberalen en dat de liberalen veel min
vloeken en godlasferen dan zekere heel
christelijke katholieken die wy in alle
stedeD 'en dorpen van verre zouden kunnen
aanwyzen wanneer de werklieden onder
vinden dat de katholieken geen beter loonen
betalen dan de liberalen en het in 't alge
meen voordeeiiger is by deze laatste in
dienst te zyn dan by heel christelyke pa
troons, wanneer de landbouwers dagelijksch
bestatigen dat de pachten van de katholieke
eigenaai's zoo hoog staan, indien ze niet
hooger Rjjn, dan degene der liberalen als
men weet dat er onder de liberalen zyn die
zooveel en misschien beter christelyk geloof
hebben da.n veel katholieken, waaronder er
zyn die zooveel geloven als onzen hond, zoo
als byvoorbeetd den klerikalen volksverte
genwoordiger Cooremans van Antwerpen
die noch aan hemel of hel geloofde en nooit
zynen voet in de Kerk zette wanneer men
dat alles hooi't en ziet en overlegt dan moet
men zich wel afvragen of de klerikalen
met a! hun kiristelyke gevoelens wel voor
een once beter zyn dan ae liberalen die van
alle kanten voor goddeloozen worden uitge
maakt.
En de oplossing van die vraag zal zonder
twyfel debestatiging zyn datdie verwytingen
vau goddeloosheid allee:n maar woorden zyn,
woorden die eenvoudige menschen zullen
doen schrikken, maar die by een nader on
derzoek toch niemendallen beteekenen en
alleenlük gebruikten ge»exploiteerd worden
ofwel door mannen die den godsdienst als
dekmantel nemen voor hunne slechte en
onrechtvaardige politiek, ofwel door fyne
politiekers die op alle vyve rs trachten te vis-
schen en gedurig tussch-en twee waters
zwemmen om de kiezers zooveel mogelyk
naar hunnen kant te trekken.
Vrienden lezers, mistrouwt dergelyke
lieden en schaart u in onze rangen, komt by
ons liberalen die ook uitgescholden worden
voor goddeloozen omdat we als grondregel
stellen
De pastoor in zyn kerk
En de burgemeester op 't gemeentehuis
in het Beknopt verslag der zitting van
de Kamers werd opgeven.
Vraag aan den Minister van Weten
schappen en Kunsten.
De onderwyzer der gemeenteschool in het
gehucht Ter Joden, gemeente Erembode-
gem, is tevens koster in de kerk van deze
gemeente. Meermaals moet de koster zijn
ambt waarnemen bij eene begrafenis dan
staat de school ledig, de kinderen loopen op
straat of staan onder het opzicht van een
der oudste leerlingen,
Dit is een onuitstaanbare toestand, die
talryke klachten van wege de ingezetenen
van Ter Joden uitlokt.
Denkt de heer minister niet dat er een
einde moet komen aan dien voor het open
baar onderwys jammerlyken toestand*?
Antwoord Het gelyktydig vervullen
dier ambten werd door den gemeenteraad
toegelaten.
Moesten de bezwaren waarop het acht
baar lid wijst zich meermaals voordoen,
dan zou ik niet aarzelen maatregelen te ne
men. (1)
Vraag aan den Minister van Spoor
wegen, Posterijen en Tegregrafen-
Vraag Is 't waar dat de twintig centie
men loonsverhooging, toegestaan aan de
barreelwachters op de lijn Denderleeuw-
Zottegem, haar opnieuw worden ontrokken,
zoodat zy, als vroeger, slechts het onbe
duidend dagloon van 60 centiemen zouden
genieten
't Schynt zelfs dat de belanghebbenden
dit nieuws vernomen door raiddel van een
omzendbrief, uitgaande van 't spoorwegbe-
stuur.
Is het waar, dan vraag ik den heer minis
ter of hij van plan is deze verlaging te
handhaven Niels wettigt ze en by den
nakenden Winter, als alles zoo duur wordt,
is zy uiterst betreurenswaardig.
Antwoord Op de lyn Denderleeuw-
Oudenaarde bly ven de overwegen geregeld
open,
Echter, gedurende de Wereldtentoonstel
ling, uit hoofde van het druk vervoer, moes
ten ze geregeld gesloten bly ven.
Welnu, de overwegen die geregeld open-
blyven, vergende aanwezigheid der vrou
wen gedurende den ganschen werkdag.
Het herinvoeren van den vroegeren toe
stand (geregeld opene overwegen) sedert 1
November laatstleden, heeft noodzakeiyk
de intrekking medegebracht van het byloon
dat aan de overwegwachters tydelyk was
toegestaan,
Er dient te worden opgemerkt dat de vrou
wen die eene vergelding van 60 centiemen
trekken, een huisje bewonen van 't bestuur,
mits de geringe afhouding van 10 centiemen
per dag.
De toestand der overwegwachtsters wordt
niet uit het oog verloren op 1 October
laatsleden, bekwamen er 582 verhooging
van loon.
Sommige overwegwachters op bedoelde
lyn zijn daarin begrepen.
(1) Men ziet uit deze vraag en dat
antwoord waar het onderwijs en de
opvoeding van ons ,volk met de kleri
kale school- en kloosterpolitiek naartoe
moet.
Millioenen voor kloosters en onder
wijzers, die oorlol krijgen allerlei pos
ten te cumuleeren of gelijktijdig te
vervullen weldra zullen wij weer
gelijk voorheen schoolmeesters-kos
ters, schoolmeesters-stoelkenszetters-
straatkuischers enz. hebben.
Indien Domientje van Schaarbeek-
Aalst, met zijn oordjesschool zich wat
moeite wou geven, zijn gesticht zou ook
een deel van het millioen kunnen bin
nenrijven maar nu is hij in regel niet
met de wet, welke hij waarschijnlijk
niet kent maar de 9 tienden van het
millioen en zelfs meer, zullen uitslui-
telijk naar de kloosters gaan, want
deze kennen de wet goed en zullen ze
zich ten nutte maken, al moesten in
elk gesticht een of twee der gerokte
meesters, toog en drietip uitspelen om
wereldlijke onderwijzers te worden,
ter wille van de subsidien.
Uw volk smeekt om
geestosbrood
Den 23 November laatst stelde onze
volksvertegenwoordiger M. RENS aan
de bevoegde ministers de vragen wel
ke wij hier laten volgen, met de nat-
WQorden welke er den 29 November
Welk ambt of welke stiel aan uw raaat-
schappelyk lot ook verbondeu zy, een feit
is voortaan onbetwistbaar zonder onder
wys zyt gy een doolaar op de onzichtbare
wegen der samenleving. De klerikalen, uit
hebzucht en eigenbelang, willen zulks niet
herkennen. Ja, toch, de stroom sleurt allen
ylings mede, maar zoo ze aan 't volk wat
lokaas werpen, is 't meestal om 't wagge
lend kraam van den godsdienstwinkel voor
een tydje nog wat recht te houden.
Er zal en er moet echter verandering ko
men en wel om tweeerlei reden eerst en
vooral steunt de basis van ons onderwys op
verouderde stellingen, we zondigen aan
praktyk en vatbaarheid ten tweeden, dank
aan de klerikaliseering van al wat in den
lande wordt onderhouden of in 't leven ge
roepen, ligt de geestelyke entwikkeling
onzer belgische jeugd aan banden, daar we
uitgaan van een dogma dat zich steeds als
vyand aanstelde der nieuwere wetenschap.
Onze scholen zyn aldus slechts kweekoorden
van twijfel en onrust, bronnen van twist en
stoornis, broeinesten van fanatism en ver
stomping.
Volgens de vroomen die het bestuur van
't land by het zeeltje hebben is er geen
onderwys mogelyk zonder godsdienst. Al
wat een redelyk mensch in 't lichaam heeft
moet zedelijk Daar de wenken voorschrif
ten der H. Kerk gevormd en gekneed wor
den, omdat buiten die leer, deugd, liefde en
opoffering onmogelyk zijn. Later zien we
dan die produkten in de samenleving met al
hun haat en nyd. Uit vrees van door ande
ren stoffelyk overvleugeld te worden, ter
oorzaak van onmacht en middelmatigheid,
blijven diezelfde schepsels den toestand be
houden en hardnekkig verdedigen. Gansch
hun werk, heel hun streven komt neer op de
ydele poging de minderen van geest nog
meer en steviger te onderdrukken, de onwe
tenden nog dommer en fanatieker te maken
om aldus een bevoordeeligde stand te schra
gen waarvan de godsdienst de beschermster
is.
Zoo zien we de Kerk, met haar aanhang
van angst en zieleleed, een verderfelyke in
vloed uitoefenen op onze kinderen, omdat
nints ten goede wordt gebracht ter zedelyke
verheffing.
In vorige artikels hebben we ons reeds
met dit punt opgehouden en aangetoond
hoe oneindig ver het klerikalism van de
zuivere 'Christene Leer is afgeweken. Voor
deze hebben we eerbied over, omdat alle po
gingen die het raenschdom in zyn leed en
kommer steunen onze welwillendheid ver
dienen. Edoch zoo Christus geen paleizen be
zat en de kooplieden uit den tempel joeg,
zyne discipelen genieten niet min van de
pracht, de weelde en de rykdom gestolen op
den rug van 't zwoegende volk. Vlaanderen
vooral schynt het land van belofte te zyn
voor de bende huichelaars die in den gods
dienst een middel gevonden hebben om zich
tot over 't hoofd in het goud te wentelen. Het
stieltje is zoo gemakkelyk als oneerlyk, de
vereischte hoedanigheid bestaat in een be
stendig verkeer van schynheiligheid waar
tegenover niemand zou durven weerstaan.
En gy, ongelukkigen, die met aandacht de
mooie theorien aanhoord van armoede en
ontbeering, van zuiverheid en opoffering,
denkt ge dat die preeken uit het hart van
een overtuigd mensch komen Wij zeggen,
neen, want ware 't anders het voorbeeld
zou met de woorden overeenstemmen, en
onze godsdienstige wereld zou zoo laag niet
gevallen zyn als heden.
Heel weinig goeds kunnen we vinden, wy
bestadigen alleen dat het kwaad in alle do
meinen is gesloopen. Geen enkele openbare
bedry vigheid ademt nog vry van klerikalism
en de toestanden worden oprecht zorgwek
kend. Het terrein dat in de laatste tydeu de
drukste overrompeling te verduren had is
het onderwijs. Lang, met verwoede gram
schap, had het klerikalism aan den volks-
drang weerstaan die om licht smeekte. Ein-
delyk kon niets nog baten, de stormloop was
algemeen, en zelfs, oprecht geloovige Heden
eischten wat meer voor de geestelyke op
beuring van de massa. Goed, was 't ant
woord. Gy wilt meer onderwys r Daar En
de godsdienst met al hare huichelaars en
schijnheiligen werd ons tusschen de beenen
geworpen.
Vijf en twintig jaren gaan we reeds de
baan op van twijfel en verstomping vyf en
twintig jaren wordt alom in den lande
ellende en fanatism met volle greep uitge
worpen, en we v ragen ons af wanneer ein
delijk de dag komen zal waarop het klerika
lism rekening zal worden gevraagd van al
zyn onheil en al zyne rampen. Want gy,
ellendige», gij alleen, klerikale dwepers,
hebt schuld dat Vlaanderen ten prooi is aan
de diepste onwetendheid gy, alleen, draagt
de verantwoordelykheid der domme achter
lijkheid waarin uw volk dag op dag voort
sukkelt.
Wanneer gij scholen opricht, onder toe
zicht der geestelijkheid en de heilige zege
ning van uwen woekeraarsgodsdienst, is
uw doel niet Vlaanden-n te verlichten en
heroptel leuren, uw Volk te ontbolsteren en
geestelijk te verheffen. Neen, ge denkt al
leen aan 't goud dat dit alles in uwe kerken
en kloosters kan aanbrengen, aan de schyn-
heiligen die zich zullen weten te verryken,
aan de jonge breinen die ge zult inkerkeren
en in de kiem dooden, ten koste van onze na
tionale eer en onze maatschappelyke bedrij
vigheid.
Myn vloek over u 1!
Maar, oh goddelyke rechtvaardigheid 1
Vlaanderen ontwaakt! en uwe straf zal
wreed zyn Immers de dag is nakend waar
op uw ryk van fanatism en verstomping
voor eeuwig zal verbryzeld worden
Dirk Martens.
Dinsdag. Voortzetting der be
spreking dertroonrede. Minister Schot-
laert komt eerst aan 't woord. Hij leest
eene lange redevoering af en tracht te
bewijzen dat 't programma der regee-
ring gansch ten voordeele der werklie
den opgemaakt is. Hij wil de Kamer
wijs maken, dat 't werkvolk onver
schillig blijft aan 't algemeen stem
recht en 't verplichtend onderwijs,
't welk onwaar is maar de klerikalen
zijn van hunne eerste leugen niet ne-
barsten.
