Zondag 15 Januari 191.1 Prijs 5 centiemen het nummer Zesde Jaargang Nummer 3 Zeer belangrijk Bericht. Luisterrijk Avondfeest Een artikel van Dr Van Cauteren Eene Werkstaking. Algemeene Belangen. Eene vraag. Miljoenendans. Oneerlijk werk. VOLKSGAZET LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst. VAN HET ARRONDISSEMENT AALST j Gewone 15 centiemen J j Reklamen 75 centiemen J Dikwijls te herhalen annonccn, prijs volgens overeenkomst Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank de regel. Prijs der Annoncen per drukregel AALST, li JANUARI «Oil. Onze achtbare Volksvertegen woordiger de heer RENS, houdt alle EERSTE ZATERDAGEN DER MAAND, van 10 tot 11 1/2 uren 'smorgends, zitting in het lokaal der Liberale Associatie Graaf van Egmont, Groote Markt, Aalst. De andereZaterdagender maand, zal op dezelfde uur en in 't zelfde lokaal, een der hoofdmannen der Liberale partij zich ter beschik king houden der kiezers. LIliERALE WERKMANSKRING Lokaal Concordia, o Schoolstraat Aalst. op Zondag 15 Januari 1911, te 6 uur 's avonds stipt, te geven door de Tooueelkring De Blauwe Ster van Erembodegera, en de medewerking van de Syrnphoniekring Door Eendracht Grootvan Aalst. PROGRAMMA De Bocrenkommandant Scheepers Drama in 2 bedr. door Felix Copis. o— Aanspraak door den Heer Voorzitter Guttaaf Lerenu. o O Die Vrouwen Blijspel met zang in 1 bedr. door 0. De Bruyn. De Syrnphoniekring zal de volgende «tukken opvoeren 1. Les Baisers, Valse, J. Strauss. 2. Gavotte Espagnole, A. Berghs. 3. Boon*4 Chance, Mazurka, J. B. Katto. Deuren open le 5 uur. Gordijn te 6 uur. o De Leden mogen dit feest by wonen, met een Dame huns huisgezin», mits 15 centie men per persoon en drager te zijn hunner lid kaart Personen vreemd aan den Kring mogen met toelating van 't Bestuur dit feest by wo nen mits 1 frank imkomgeld te betalen. Voorbehoudene plaatsen met vrijen ingang zijn den dag der vertooning te be komen, ten lokale c< Concordia, van 10 tot 11 uur voormiddag, aan 40 centiemen. Kinderen onder de 12 jaren worden niet toegelaten. van Zele. o Wc willen nogmaals onze lezers een prachtig artikel ter lezing geven, geschreven door den moedigen Libe ralen strijder Dr VAN CAUTEREN van Zele, zoo hard met heel zijn huis gezin vervolgd en gebroodroofd, omdat Hij met de domperskiiek niet meeheult. Het artikel is geschreven als ant woord op een schrijven verschenen in een klerikaal bladje De Welvaart. 't Is eene goede brok literatuur dat met veel belangstelling zal gelezen worden. Mr CLAIRON. Wie een greintje gezond oordeel bezit, vat evengauw het wankelbar® van den grondslag waarop ge, in het artikel my be treffende, uwe bewijsvoering tracht te ves ten. Om my met rayn zeiven in tegenspraak te kunnen brengen, gaat ge niet min dan een twintigtal jaren achteruit en ge waagt ge dus van gedachten en meeningen welke ik vouruit zette, op dertienjarigen leeftyd Zeg my, M. Clairon, bezit men od dien ouderdom eene politieke overtuiging r Kan de jongeling, die volkomen ontwetend is van de wederwarigheden des levens kan de kolegiaan, die de wereld alleenlyk bekfj- ken mag door die vensters van 't klooster waar men hem opgesloten houdt, in volle bewustheid van zaken verklaren dat hy klerikaal, liberaal of socialist is P Deelt de leerling niet immer, blindelings, de ziens wijze van den meester Ge bekend zelf dat wy, ten tyde dat we samen op de banken van 't. kollege zaten, tegen sommigen onzer evenmenschen haat en ny'd koesterden en hun by gelegenheid, uit de vensters van het gesticht onze verachting toewierpen zonder zelfs te denken dat dit gevoelen on zer onweerdig was en in rechtstreeksche tegenstelling met de princiepen welke men ons had ingedreveu. Waarom haatten wy die lieden, die we zelfs niet kenden, tenzij omdat de oversten hen onder zulke zwarte kleuren afschilderden en hun inzichten leenden zoo boos en zoo slecht dat wy onwillekeurig huiverden by 't verhaal van vat geschieden zou ijidiea ze ooij 't beheer der ö'f 't bewind van 't land in hand kragen Neen, M. Clairon, de jongeling, de kolle- giaan denkt niet door zich zeiven, handelt ï-iefc uiteigen beweging 't is een automaat, ten werktuig in de handen der bestuurders. Alleenlyk wanneer men 't werkend leven is ingegaan en zich, met het rypere ver stand des volwassene, van den waren toe tland der zaken heeft kunnen vergewissen, alleenlyk dan vormt men zich eene politie ke overtuiging en deze staat des te vaster dat ze aan eigene studie en overleg ontspro ten is. Men verloochent.zich zelvenniet met te verbranden wat men, in de blinde onwe tendheid der kinderjaren, zelfs met vurig heid aanbad maar verzaken aan de prin ciepen die men eens in volle bewustheid van zaken, als man, als burger, aankleefde dat is kazakkeerdery en dat wordt zelfs meineed wanneer men tegenover eene poli tieke party verbintenissen aanging of, als gekozene een eerewoord aan zijne kiezers verpandde. En wilt ge nu weten, Mynheer Clairon, hoe het kwam dat, na 't verlaten van 't kol- legie, ons beider levenswegen zoo gauw en zuo" wyd uiteenliepen Ge weet en ge be kent hoe nauw de belangen van ons vlaam- sche volk my altyd aan het hart gelegen heb ben. Nog immer bekommer ik mij om het ze delijk verval dat ik dagelijks rondom mij bestatigen moet, vooral by dezen die tehuis liooren in de lagere standen der samenleving aan welke ik zelf ontsproten ben nog im mer ben ik overtuigd dat de heropbeuring onzer moedertaal machtig veel tot de herop beuring van ons volk zou bijdragen. Doch onze vlaamsche bevolking lydt niet alleen lijk aan die zedelijke kwaal die men het frariskiljonism noemtzij wordt ook ge teisterd door eene kwaal van stoffelyken aard: 't pauperism 't Is te zeggen die sociale armoede, zoo diep en zoo uitgestrekt, die zoo hevig zweert met Vlaanderen® alom- gekende kristelykheid, die gansche ge zinnen dwingt van saam te wonen in koten zonder licht en zonder lucht, blootge steld aan zedelyke zoowel als aan lichame lijke besmetting die moeders dwingt van 7, 8, 9 jaar roekeloos prys te geven aan 'tge vaar van een langdurig en ongezond werk die duizenden vaders verplicht van jaarlyks voor weken en maanden hun kroost en hun dorp te verlaten om onder de brandende zonne van Frankryk, in dagenlangen sla venarbeid, de enkele honderde franken te verdienen die hun gezin, binst den winter voor honger en gebrek moeten vrijwaren. En toen ik de oorzaak naging van die ellende waarvan ik dagelyks getuige was, dan moest ik onveranderlyk tot de gevolg trekking komen, dat zy te wijten was aan de pliqiitige nalatigheid van het klerikaal landsbestuur en aan de eigenbaat van man nen, die men nochtans immer voor ons had opgehemeld, en die, ondanks de onverdeelde heerschappy, die ze sinds eeuwen op Vlaan deren uitoefenden, dien allerbedroevendsten toestand lieten bestaan omdat ze by de ar moede en de onwetendheid van ons vulk be lang hadden. Belang, ja, en daarom hield men den vlaamschen dorpeling van de bronnè van welvaart het onderwijs verstoken, want werd de ploegslaaf beter wetend dan kon hy niet meer, zooals vroe ger, naar willekeur worden bedrild,en week de armoede onder den welkdanigen invloed van den leerplicht, dan kon ze niet meer als voorwendsel dienen om den armen man in zijn billykste recht te krenken on hem alleen, ter ontlasting der ryken de vervulling som- miger plichten op den nek te schuiven. En toen ik, rechtzinnig bekommerd om de lotsverbetering myner diep vervallene me deburgers, hun een hand wou toesteken om ze op te beuren uit den poel van diepe ellen de waarin ze, hulpeloos, lagen rond te woe ien en dat ik hen beseffen deed dat er voor hen alleenlyk redding zou opdagen wanneer eene meer demokratische regeering 't be wind van 't land in handen zou hebben, dan werd ik de meineedige, de godsdiensthater, de godverloochenaar! Men had inderdaad die party die zich tegenover den armen man aan zulk een schandig plichtverzuim vergat en hem zoo stiefmoederlijk behan delde, vereenzelvigd met den godsdienst, met den godsdienst die, benevens de broeder min en de naastenliefde, de toenadering der maatschappelijke standen huldigt. Hadde ik tot den minderen man willen gaan, zooals velen wier geloof niet verder reikt dan hun ne ikzucht, om hem te paaien niet den ma- geren troost dat de armoede eene schoone deugd is, om zynen rechtmatigen zucht naar een beter lot te dempen onder de belofte dat voor al het geleden leed en de doorstane armoede een beter leven zou hebben na den dood, dan ware 't wel geweest, maar hem leeren dat de betrachting van den hemel geenszins belette dat hy zich, door wettige middelen een beter loon, een zachter leven, een onafhaakeiyk bestaan verschaffe. dat kon, dat mocht niet, en daarom werd ik ge smaad en gebanvloekt, vervolgd en gebrood roofd ik was de vogelvrije op wien elk naar hartelust zynen haat mocht koelen. En thans dat men my, om wille myner denkwijze en om wille myner gehechtheid aan de volkszaak, gekrenkt in al wat my kostbaar en duurbaar is, dat men my belas terd heeft en belogen, dat men my getroffen heeft in den persoon myner vrouw en myner vier kinderen, thans durft gy schrijven Zoo ge nog wat moed bezat en wat karak ter, we zouden u zeggen keer terug 1 Tar- tufe Kluchtspeler Een uwer partygenoo- ten van Zele schreef nagenoeg hetzelfde en wilt ge weten wat ik hem antwoordde. Ziehier Welaan, ga voort, ga voort met my en de mijnen te treffen zooveel ge maar kunt ga voort met onder bedreiging schreiende mqedeys ep"Bteryefiide ouderlingen aati mtfrne Kuip te doen ve'rzaken ga Voort met dè meDschen wys te maken dat in mynen per soon de booze geest hunne huizen binnen treedt. Tracht, in een woord, den eed ge stand te bly ven welken gy gezworen hebt, ons van armoede 't geboortedorp te doen ontvluchten. Doch meen niet dat ge mij daarom een duimbreedte van den afgeba- kenden weg zult doen afwijken. Tusschen ons is het op leven en dood Voor wat mijne kinderen betreft, die zal ik derwyze trach ten op te voeden dat zy eens 't begonnen werk huns vaders kunnen voortzetten, en moest, onder uwe vervolgingen, by mynen dood het vaderlijk erfdeel weggebrokkeld zyn, dan zal ik hun toch, als erfdeel, den afkeer kunnen overlaten voor eene party die zich door snoodheid en misdaad recht houdt en onder wiens medigvuldige slacht offers zy telt Dr VAN CAUTEREN. Twintig duidend koolmijners te Se- raing en omstreken staken het werk. Men zegt dat de koolmijnbesturen ten gevolge van het in voege komen sinds ien Januari lest, der 9 uren wet, hunne reglementen van inwendige orde veel hebben verzwaard en ze daardoor de uitwerksels die de laatst gestemde wet, ten voordeele der werklieden moet hebben, willen tegenwerken. Indien het zoo is dan hebben die be stuurders totaal ongelijk en dan begrij pen we dat de werklieden in staking zijn gegaan. Het recht van in werk staking te gaan is een recht dat den werkman bezit en dat hij moet uitoe fenen wanneer er tegen alle recht vaardigheid en tegen alle wettelijkheid inbreuk wordt gemaakt op iets wat hem eerlijk toekomt. Zoo 't schijnt hebben de stakende mijnwerkers vooral eer het werk te verlaten, te vergeefs alle minnelijke middels gebruik om tot eene overeen komst te geraken en zoo ook moet het zijn. Wanneer geschillen ontstaan tus schen de algemeenheid der werklieden en den patroon, dan is het plicht van eerst de gegrondheid dier gechillen van weerzijden rijpelijk te onderzoe ken en dan moeten de werklieden vooraleer in staking te gaan eene minnelijke overeenkomst trachten te bekomen. Alle rechtgeaarde werkge vers kunnen niets anders doen dan die overeenkomst te bewerken. Degene, tzij werkman of werkgever, die zich daaraan onttrekt en tegen alle rechtvaardigheid en tegen alle gezond oordeel iets weigert toe te geven, kan niets dan ongelijk bij iedereen halen. In alle besturen, zoo van 't land dan van provincie en gemeente, moeten zij die aan 't hoofd ervan staan als aller eerste plicht voor oogen hebben de be langen van iedereen op eene rechtzin nige en onpartijdige wijze te verdedi gen indien die bestuurders zich zei - ven als eerlijk willen aanzien, indien ze 't vertrouwen willen verdienen dat het kiezerskorps hen gaf, indien ze de achting van hunne politieke tegen strevers en van alle ingezetenen wil len waardig zijn, dan moeten ze in al hunne bestuurdaden, alle bijzondere belangen van kant laten, dan mogen ze in hun beheer, noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks, hunne intresten en 't profijt van hunne vrienden en kozijntjes niet meer beminnen dan dat van Jan en alleman 't is in tegendeel een plicht bij hen, een plicht van kieschheid, een bewijs van bestuurlijke en tevens politieke eerlijkheid, en ook een bewijs van belangloosheid, van te vermijden dat het volk, zou kunnen zeggen of vermoeden tengevolge van zekere bestuurlijke beslissingen, of door 't uitlokken van stemmingen we gens zekere niet genoeg bestudeerde openbare werken, dat niet alleen de intrest van 't algemeen werd in acht genomen, maar dat neven die intrest ook 't belang bestaat van eenige goede vrienden, kennissen, familieleden en nog andere. Een oprechte goede bestuurder die zijn mandaat rechtzinnig ten opzichte van iedereenwil uitoefenen, een beheerder die de hand gerust op zijn geweten wil leggen en zonder zelfver wijt zijnen weg wil gaan, zorgt altijd dat degene van wien hij zijn mandaat ontving, dat de massa, dat alle inwo ners klaar en duidelijk zijne daden zou den kunnen nazien, onderzoeken en beoordeelen en wanneer dan die be stuurder, hij weze minister, lid der bestendige deputatie of schepen, bewust van zijne verantwoordelijkheid, voor stellen te doen heeft in 't belang der algemeenheid, dan is het een aller eerste plicht voor hem aan de vertegen woordigers van land, provincie of ge meente, aan de gekozenen van 't volk, zoowel aan tegenstrevers dan aan vrienden, alle noodige en uitgebreide inlichtingen te verschaffen die hen toe laten zullen in volle kennis van zaken over de gedane voorstellen te oordee- len, om als gevolg daar aan eene stemming uit te brengen in overeen komst met het oordeel dat ze zich zul len vormen. Doch, dat gaat ongelukkiglijk zoo niet in België op gemeentelijk gebied bij voorbeeld is het alleen in de groote steden, die meest allen door antikleri kalen bestuurd worden, dat er voor de bespreking van voorgestelde openbare werken onder andere, aan de gemeen teraadsleden, de noodige uitleggingen, eijfers, plans en alle andere ophelde ringen worden gegeven, op die wijze kunnen die raadsleden met kennis van zaken oordeelen en stemmen in klei nere steden en gemeenten geven de klerikale bestuurders zich al die moeite niet Eenige algemeene beweegrede nen, twee of drij groote sommen wor den vooruitgezeten zonder veel ver deren uitleg wordt de zaak geklonken, want de klerikale meerderheid volgt gedwee en stemt zonder onderzoek de voorstellen. Zoo komt het dat eene stad of gemeente soms kolossale schul den heeft en dat de lastenbetalers maar altijd mogen afdoppen zonder veel nut voor 't algemeen. 't Algemeen welzijn voor sommige klerikale bestuurders dat komt maar op den 2ea rang. Als de intresten van hunne vrienden of naastbestaanden, maar verzekerd zijn Voorbeelden zijn niet ver te zoeken. In de laatste bespreking van den gemeen teraad werd onder andere door M. Moyer- soen en my het volgende gezegd M. De WindtGy moogt uwe te kor- ten der buitengewone begrootingen niet dekken met het overschot der gewone be- grootiogen. M. MoyersoenTot wat moeten wy onze overschotten aanwenden. Dat moet ge eens aanduiden. En De Volksstem, de gazet van MMoyer soen, voegt er by Dat xoas fijn gelapt Dat was er garisch nevens gelapt want dat antwoord van M. Moyersoen is totaal in tegenstrijdigheid met zyne gezegd ens en zyne verklaringen van voorgaande jaren. 't Is vast dat. als de stad op hare gewone of huishoudelijke rekening van 1909 een overschot heeft van 20329,48 fr. zulks te danken is aan de 56000 fr. nieuwe lasten die ze in 1909 meer ontvangen heeft dan vo rige jaren, tengevolge van den 6 per cent, die door de katholieken werd gestemd. En de stemming van den 6 percent werd in de gemeenteraadzitting van 29 December 1908 aoor M. Moyersoen noodig geacht en gewet tigd voor twee oorzaken* namelyk de vermeerdering der noodwendigheden van Godshui ten en Armbureel en van 't On derwijs. De heer de Bethune ook verklaarde alsdcin dat hy die lasten vermeerdering stemde omdat het was ten voordeele van Godskui zen en Armen. En M. Moyersoen, schepen van finan ciën volgens 't verslag der zitting, door de katholieken gedrukt en alsdan in heel de stad rondgedeeld, verklaarde uitdrukke lijk Het Schepencollegie stelt dus voor eene bijgevoegde belasting van 4 te stellen op het cadastraal inkomen (met den 2 per cent die al bestond was samen 6 per cent «locli slechts voor ecnen termijn van 3 jaren. Indien de gemeenteraad alsdan bemerkt dat deze belasting niet meer noodig is, dient de vernieuwing der machtiging niet meer gevraagd te wor den. Alles laat toe te hopen dat van dit buitengewoon middel zal hunnen afgezien worden, daar vrij op dit tijdstip al het te. hort der burgerlijke Godshuizen sullen vereffend hebben en daardoor mindere toelagen aan dit gesticht zullen moeten geven Bovendien zal het nieuw kontrakt voor de openbare verlichting in voege ge komen zijn en onze uitgaven merkelijk verminderen en zal de laatste jaar- dooding van 9600 fr. der leening met de stadsspaarhas vervallen. Voor 't jaar 1911 voorziet de Schepen van finantiën op de begrooting van gewone jaar- lyksche ontvangsten en uitgaven een over schot van 24800 fr.er zal dus voor 1911 van den 6 per cent overblijven 24800 fr. en daaraan is volgens M. Moyersoen geen oogen blik te twijfelen. Me dunkt dus dat, om aay zijne vërklarirfg I Van 29 Décémber 1908 getrouw te blijven en aan de lastenbetalers een bewijs te geven dat zijne verklaringen gemeende n recht zinnig waren, dat de Schepen van finantiën, ten minste toch mocht voorgesteld hebben van te rekenen van dit jaar den G per cent op 5 per cent te brengen of eene verminde ring voor 't algemeen der eigenaars van 13300 fr. dan zou er hem nog op zijn huishoudelijk bestuur overgebleven zjjn ongeveer fr. 11500 En als nu binnen een of twee jaren de stad aan de spaarkas jaarlyksch geen 9600 fr. meer zal moeten betalen 9600 En als de 6000 fr. uitgaven der openbare verlichting zullen verdwijnen 6000 Dnn zal er aan M. de Schepen op zijn huishoudelijk bestuur ongeveer overblijven fr. 27100 Waarmeê hy dan nog eens 1 per cent zou kunnen afschaffen zoodat de lastenbeta lers eindelijk maar 4 per cent zouden be talen. Indien M. de Schepen Moyersoen zoo handelde dan zou hij zijn woord houden. Had ik dus zulk groot ongelijk wanneer ik aan M. de Schepen zei dat hy de uitgaven voor de openbare werken met de overschie tende gelden van zyn huishoudelijk bestuur niet mag betalen 't antwoord dat hy my zoo fyn lapte (volgens de Volksstem) ge tuigt dat hy aan zijne vroegere verklaringen weinig belang echtdat is weinig rechtzin nig van zynen 't wege. Wat zouden de lastenbetalers daarvan denken Alb. DE WINDT, Gemeenteraadslid Staticmannen, wanneer het soms ge beurd dat gij, bij het uitoefenen van uwen dienst u kwetst of beseert, dan zal het klerikaal staatsbestuur vitten, pezeweven en onderzoek op onderzoek doen om den nederigen werkman, in ziekverlof, op halve daghuur te kun nen stellen. Luistert eens hier het Staatsbe stuur werpt met volle grepen de mil joenen weg. In het park van Tervueren was het Staatsbestuur voornemens prachtige kunstwerken uit te voeren en er eene soort van Koloniale Wereldschool te stichten. De kredieten werden door de Kamers gestemd, de plannen opgemaakt, de bouwmaterialen bestelJ. Maar in eens, halte la De werken reeds in volle uitvoering worden stilgelegd en opge zegd en het gouvernement is verplicht geweest 7 miljoen schadeloosstelling aan ondernemers en leveranciers te betalen En de heer de Smet de Naeyer ver klaarde in de zjtting van den Senaat van 29 December dat het gouverne ment meer dan 20 miljoen heeft ver spild aan begonnen werken, waarvan de kredieten regelmatig waren ge stemd, maar die men vervolgens in den steek heeft gelaten. En de beruchte tunnel te Laeken, om de zotte grillen van den ouden koning te voldoen, heeft 8 miljoen ge kost en dient tot niets, men kan hem verhuren om er kampernoelies in te kweeken Van den eenen kant een haartje in zeven klieven, als het den nederigen werkman geldt, en van den anderen kant lichtzinnigmiljoenen verknoeien Het jaar is uit en weg de abonne menten op de weekbladen moeten hernieuwd worden. Telken jare, op dit tijdstip, zien wij hoe de pastoorsga zetten, bekommerd over het behouden hunner lezers dezen waarschuwen te gen de lezingen die zij slecht noemen. Aan de gaaien en onnoozeiaars, die zich laten wijsmaken dat er buiten de pastoorspartij geen goed kan bestaan wordt weer ernstig, heel ernstig de les gespeld eens te meer wordt hun herinnerd dat het groot kwaad is, i et te lezen dat door de geestelijkheid vtr boden wordt te lezen. De katholieken mogen niets weten van hetgeen tegen de pristersgezegd en geschreven wordt. Men mag op straffe van doodzonde, niet trachten te weten wat er, in dé vrijzinnige bladen gezegd wordt dat mag hoegenaamd niet zijn. Alleen mag men zich abonneeren op bladen die door bisschoppen goedgekeurd zijn, en die, mits geldelijken steun van kloosters en rijke kwezels, onze Bel gische geestelijkheid be-wterooken en ophemelen

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksgazet | 1911 | | pagina 1