Zondag 5 Februari 1911
Prjjs 5 centiemen Jkel nummer
JZ.es.de Jaargang Nummer 6
Voor Taal en Vrijheid.
Luisterrijke Vertooningen
Willems-Fonds.
Karnavalfeest.
De Politiek en de
Arbeiderssyndikaten
Op Jacht
Zij worden te stout.
Hoeveel millioenen nog
Leest en verspreidt
De Volksgazet
Katanga.
Vragen en Antwoorden.
DE VOLKSGAZET
LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone 15 centiemen j
Prijs der Annoncen j Reklamen centiemen j per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank de regel.
AALST, 4 FEBRUARI 1811.
Heden Zondag 5 Februari 1911,
152* vertooning, Men zal opvoeren
BLONDE MARIE drama in vier
bedrijven door L Lievevrouw-Coop-
man. Mevrouw J. Blankenstein,
Mejuffer E, Potvliet en de Sympho-
niekring Door Eendracht Groot
onder 't bestuur van den heer Ferd.
Coesseus, zullen hunne medewerking
verleenen.
GEMEENTE EREMBODEGEM.
o
geven door den Tooneelkring De Blauwe Ster
met de welwillende medehulp
der Fanfaren-Maatschappij S'. Cecilia
op Zondagen 5 en 12 Februari 1911.
Men zal opvoeren
Eene Eerste Liefde
Beroemd drama in 4 hedr. door L. Toussaint.
O Die Vrouwen
Blijspel met zang in 1 bedr. door C. De Bruyn.
Prijzen der Plaatsen Voorbehoudene 2 fr.
Eorste plaats 1 fr.Tweede plaats 50 cent.
Letterkundige Afdeeling
WOENSDAG, 8 FEBRUARI,
te 8 1/2 u. 's avonds in Graaf Egmont.
VOORDRACHT
door den Heer AcHILLE BRIJS
Volkswijsheid over de Vrouwen..
De ouders Leden van't Willems=
fonds, die begeeren dat hun kin
deren deel nemen aan het KINDER
FEEST en KINDERBAL den eersten
Zondag van Karnaval, worden vrien
delijk verzocht hun Meisjes en Jonge
tjes de algemeene repetitie te laten
bijwonen, die plaats zal hebben in de
Bovenzaal van 't lokaal, GRAAF
EGMONT (ingang langs de Leo-,
poldstraat)
DONDERDAG, 9 FEBRUARI te
5 uur stipt 's namiddags.
Alleen de kinderen, die een werk
zaam deel nemen aan het feest, zullen
lekkernijen krijgen.
We rekenen op de aanwezigheid
van talrijke kinderen evenals verleden
jaar.
Iedereen is het eens, behalve na
tuurlijk de klerikalen, te bekennen dat
de indringing der politiek in de arbei
derssyndikaten altijd en in hooge mate
betreurenswaardig is.
Maar thans valt er niet meer te
zuchten en luide te betreuren, we
bevinden ons immer tegenover een
toestand waaraan niet te verhelpen is,
wat de politieke inmenging betreft.
De werkliedenpartij heeft in de grond
slagen van al hare instellingen de
verplichting geschreven, socialistische
politiek te maken en de klerikale partij
sticht in alle hoeken van het land
klerikale werklieden-syndikaten in de
hoop zich eens de groote macht der
arbeidende klassen ten nutte te ma
ken, en toe te eigenen, gelijk zij zoo
langen tijd gepoogd heeft de hand te
leggen op den wil en de macht der
burgerij.
Tegenover dezen toestand dan, weegt
er op de liberale partij een nieuwen
plicht, namelijk de inrichting van
arbeiders-syndikaten voor de werklie
den, welke zich niet latea meeslepen
door de socialistische utopiën en col-
lectivistische herstellingen en die zich
ook niet laten inlijven bij het klerikale
alavenleger, dat bbndelings gehoorza
men moet en slechts de domste belof
ten en het schouwspel der politieke
bedriegerijen te genieten krijgt.
Dat is evenwel niet alles. Het is
niet voldoende syndikaten te stichten,
deze moeten leven, en vermits het le-
vcm dier syndikaten niet anders kan
zijn dan de verdediging der belangen
van de werklieden in hunne betrekkin
gen met de bazen, is het eene hoofd
zakelijke kwestie te weten welke onze
houding zal zijn jegens de arbeiders
syndikaten bij het ontstaan van ge
schillen tusschen kapitaal en arbeid,
tusschen bazen en werklieden, 't is te
zeggen hoe wij optreden moeten wan
neer eene werkstaking uitbreekt.
Indien de syndikaten, nooit een ander
doel hadden, dan het nastreven der
wel begrepen belangen van den werk
man, dan zou men altijd geheel de
arbeidende massa vereenigd zien voor
het bereiken van het bepaalde doel, dan
zouden telkens de werklieden hand in
hand gaan voor een deftig loon, de
rechten der arbeiders enz. want al de
werklieden of ze liberalen zijn, socia
listen of klerikalen hebben dezelfde be-
roepsbelangen, want het is niet denk
baar dat voor het loon b. v. eene an
dere oplossing zoude plaats hebben of
mogelijk zijn, volgens het liberale,
klerikale of socialistische werklieden
zou betreffen.
Ongelukkiglijk, en het is droef dit te
bestatigen in bijna alle werkstakingen,
zien we de christene syndikaten al
hunne pogingen inspannen om de kle
rikale politiek te bevoordeeligen in
plaats, het algemeen belang der arbei
dende klasse te betrachten.
Een voorbeeld, een typisch voor
beeld is daarvan aan te halen door het
geen gebeurd is te Luik bij de laatste
staking der mijnwerkers Eene over
eenkomst was gesloten tusschen pa
troons en werklieden, door de tusschen-
komst van den minister van den
Arbeid. Men neme in aanmerking
dat de minister van arbeid een perfekt
klerikaal is. Doch bij de onderhan
delingen heeft de minister het overbo
dig geacht de afgevaardigden uit te
noodigen der christene vakbonden...
dit was voldoende om de christene vak
bonden hunne minister te zien verloo
chenen en de beslissingen aan te ran
den door patroons en werklieden een
stemmig genomen.
Dat ze den minister afkeuren wegens
het feit hunne afgevaardigden niet uit-
genoodigd te hebben, begrijp ik, maar
dat verrechtvaardigt hunne aanvallen
en hun verzet niet tegen eene overeen
komst eerlijk en rechtzinnig gesloten
tusschen patroons en werklieden, met
de tusschenkomst van den klerikalen
minister.
En zoo is het altijd eerst het kleri
kaal belang, daarna zal men zien.
1 Februari 1911. Jules RENS,
Volksvertegenwoordiger
naai* de Congo-proole
Er worden uitwijkelingen, veel uitwijke
lingen gevraagd voor.onzen Congo. Hetgoe-
vernement beweert dat er daar veel rijk
dommen te winnen zyn voordrachten wor
den het heele land door ingericht om de toe
hoorders te verleiden met al die toekomstige
schatten, z« aan te sporen hun matten hier
op te rollen om deze ginder ver in onze
zwarte kolonie te ontrollen.
Congo is rijk, dat zal niemand betwisten
maar, 't zal gewis de arme domper niet
czyn, die door slavenarbeid ginder zich zal
gaan een weelderig leven scheppen 't zal
echter wel de machtige aandeelhouder zyn
van een groote maatschappij, aan wie ons
katholiek goevernement goedschiks gronden
en mynen afstaat waaruit die maatschappij
al de rijkdommen zal putten. Niettegen
staande het krachtig protest daar tegen in
den Kolonialen Raad vanwege de oppositie,
by monde van den heer Speyer, heeft zyn
doorluchte Hoogheid, de eens gewezen Demo-
kraat Renkin, het goed geoordeeld te han
delen naar den wensch van alle schraap
zuchtige alleenheerschende compagnieën.
De reden daartoe moet wel hoogst dringend
geweest zyn, vermits het dekreet van 16 De
cember 1910 omtrent het onderzoek naar en
de uitbating van de mynen in Katanga, by
hoogstdringendheid genomen werd.
En 't zijn niet de drommels, die onder de
verzengende Zon, ginder zullen werkeD, die
een fortuin zullen verzamelenen 't zijn ook
niet de Congolanders zelf, die den rykdora
van hun geboortegrond die hun toch wer
kelijk toebehoort zullen behouden.
Neen, al die schatten, die aanzienlijk zyn,
zullen uitgegoten worden in den schoot van
eenige bezitters. En 't Goevernement is me
deplichtig 1
Hoe men ons ook, inet deklameerende
woorden over beschaving kome spreken, dat
alles is holle klinkklank, want het eerste en
laatste doel van die zoogenoemde bescha-
vers is geld en rijkdom en titels.
We zouden namen van klerikalen kunnen
aanhalen, die nooit een voet in den Congo
gezet hebben, en door den Congo machtig
en ryk geworden zyn. Zoo lang ons kleri
kaal goevernement aan 't bewind zal blij
ven, zoolang zal de Congo een prachtkoe
zijn, die melk geeft niet aan ons allen of
aan de inlanders, maar wel aan enkelen.
We bezitten die kolonie nog maar eenige
maanden en reeds hebben we een aanzienlijk
tekort op haar begrooting de vorige maal
zes honderd duizend frank, wat veel
was, maar thans is het zeven inlllloeii,
wat ons regelrecht naar den finantieelen
ondergang leidt.
Hoe behendig Minister Renkin zich ook
aanstelle, hoe hy kome spreken om het even
wicht te herstellen over leening, bons van
de schatkist, produkten uit den Congo, dat
neemt niet weg, zooals de liberale volksver
tegenwoordiger, de heer Van Marck, het in
de Kamer zeer goed zei, dat dit alles slechts
een tydelyke uitweg is, en neemt ook niet
weg dat de schuld bestaat en nog zal ver
meerderen om onze kolonie heelemaal uit te
rusten met al de noodige werktuigen op
nijverheids- en handelsgebied.
En al die schuld en al die last om slechts
eenigen te bevoordeeligen, die zich in de
kaas geplaatst hebben, om zooveel mogelijk
groote brokken van die zoo lekkere kaas te
byten De tandendie in zoo'n kaas gezet
worden, zyn zoo scherp, en de mond, met
zijn scherpe tanden, is zoo groot
Wat al geld er opgeslorpt wordt om neef
jes en vriendjes te voldoen, is ongelooflijk
Wat al postjes er in de Administratie van
den Congo geschapen worden om die heer
tjes in 't luilekkerland to laten leven, is on
gehoord en administratie en luilekkerland,
dat alles samen is te Brussel.
Groote landen, zooals Frankryk, die aan
zienlijke koloniën bezitten, hebben op verre
na niet zoo'n tal ryk personeel in die admi
nistratie als ons gezegend Belgie.
De heer Ingenbleek, sekretaris van den
Koning, heeft in de 0 Revue économique et
industrielle een artikel geschreven om
aan te toonen hoe-overdreven, ja op een echt
schandalige manier, het fonctionnarisme, de
jacht naar betrekkingen, in onze Brusselsche
Congo-Administratie heerscht.
Ziehier de officieele cyfers van die betrek
kingen, eerst voor Frankryk, dan voor
België.
Frankrijk 4 Bestuurders, 4 onder
bestuurders, 9 bureauhoofdeD, 15 bureau
onderoversten, 53 hoofd- en gewone redak-
teurs, 33 hoofd- en gswone uitvaarders, 34
helpers, 5 verschillende agenten, 37 deur
waarders, portiers, enz. samen 4 94
België 1 Sekretaris, 7 bestuurders-
generaal, 13 bestuurders, 17 afdeelingshoof-
den, 12 bureauoversten en bibliothekarissen,
30 bureauonderoversten en ingenieurs, 145
geattacheerdenklerken en teekenaars,
55 portiers, deurwaarders, magazyniers en
werkvrouwen samen Jè80, zy meer
dan in Frankrijk.
Proficiat met onze Bestuurders-generaal 1
Legt maar, lasten betalers
Niet alleen heeft het katholiek goeverne
ment er voor gezorgd dat de Congo door
Belgie overgenomen werd, belasten beladen
met millioenen schulden en millioenen ver
plichtingen niet alleen hebben de klerikale
ministers millioenen laten ontsnappen en
nebben dit zelf moeten bekennen, maar
thans dat die zware schuld met haar ge
volgen door ALLE BELGEN overgeno
men werden lang zal gedragen worden,
zal die Congo-Kolonie, onder h«t waakzame
oog van de deugdzame Mère-Patrie, Moeder-
Vaderland ofte Ouderland, slechts dienen
om door vrienden, hartstochtelijke moeder
vaderlanders, op een echte Moeder-Vader-
landsche manier uitgebuit te worden.
We denken dat burgers en werklieden
dien toestand beginnen klaar in te zien en
begrypen dat het katholiek staatsbestuur
een schandalige jacht op de Congo-prooi be
schermt en in ons arm Belgie een modern
kristelyke zedeleer gesticht heeftde mo
raal van het geld en de uitbuiting.
Weg met ruik hatelijk kleri
kaal goevernement, dat de be
langen van personen verdedigt
in plaats van liet heele land l
Een meisje zich naar de catechismusles
begevende, hield in de handen eene gazet
waartegen de bisschop van het diocees ver
bod had uitgesproken.
Het kind deed dit zonder erg of inzicht,
wat niet belet dat een priester zich met ge -
weid van de gazet meester maakte en ze
scheurde.
Deswege voor den vrederechter gedaagd
bracht de pastoor in dat hy met de tucht en
de bewaking der kinderen tydens de cate
chismusles gelast was, dat hij volstrekt het
recht had zyne leerlingen te verbieden eene
gazet mede te brengen waarin de katholieke
godsdienst aangerand wordt, dat het zelfs
zyn plicht was, gezien de bevelen van zyn
bisschop.
Het vonnis doet opmerken dat de pries
ter buiten zyn recht was gegaan door zich
meester te maken van eene gazet welke het
kind gelast was aan zynen bestemmeling te
dragen dat hy geene daad van toezicht
uitoefende, maar een misbruik van macht
pleegde, dat indien hy 't recht had beslag
te leggen op 'n gazet waarvan hy den eige
naar kende, hy het recht niet had ze te
scheuren en ze maar te zenden of te dragen
had aan den gekenden bestemmeling.
De priester in kwestie 'werd veroordeeld
tot een frank schadevergoeding en tot al de
kosten van het proces.
Dit gebeurde in Frankrijk, in het kanton
Argèl-Gazot.
Het goevernement had aan den
Hoogeren Raad van het Technisch
Onderwijs de volgende vraag gesteld
ls het vanwege den Staat noodig
tusschen te komen in de onkosten van
bouw, huur en onderhouden der loka
len, ingenomen door de gesubsidieerde
instellingen van nijverheids- en be
roep onder wijs In welke voorwaarden
en in welke mate ou de\e tusschen
komst kunnen gebeuren voor de pro
vinciale-, gemeente- envrije scholen
De Heer Carton de Wiart, volks
vertegenwoordiger, heeft daarover een
verslag ingediend, en hoogergenoemde
Raad heeft zich bij dat verslag aange
sloten. Met algemeene stemmen werd
er beslist dat de tusschenkomst nood
zakelijk was en volgens een eenvormig
stelsel, toepasselijk aan alle dergelijke
inrichtingen. De tusschenkomst dodr
middel van kapitaal, dus van een groo
te som, werd niet aanvaard, maar wel
de tusschenkomst door middel van
annuiteiten, jaarlijksche doodingen.
De toelagen mogen in geen enkel geval
een terugwerkende kracht hebben
nochtans kunnen de annuiteiten toe
gekend worden aan reeds bestaande
huringen, op voorwaarde dat ze UIT
SLUITEND aan het technisch onder
wijs voorbehouden zijn en aan al de
gezond heidsvoorwaarden beantwoor
den.
Daar komt de aap uit de mouw.
De klerikalen zullen roepen dat het
katholiek goevernement het officieel
technisch onderwijs beschermt.
En dat zijn twee grove leugens,
want
ie Er bestaat geen officieel technisch
onderwijs heel dat onderwijs is vrij,
hetzij het ingericht is door de provin-
cie, de gemeente, een klooster of bizon
deren.
Maar, het technisch onderwijs, in
gericht doör provincie of gemeente
wordt over het algemeen verstrekt in
lokalen, die ook dienen voor het lager
onderwijs die instellingen blijven dus
van alle toelagen verstoken 75 per
honderd van de gemeente- en provin
cie nijverheidsscholen bevinden zich
in dat geval.
2e Op ongeveer 550 instellingen van
dergelijk onderwijs zijn er meer dan
400 die kolossale toelage vanwege den
Staat zullen ontvangen, en dat alles
al bijna uitsluitend naar de kloosters
gaan, terwijl op de 250 instellingen
van provincie of gemeente er geen 100
zijn, die iets zullen ontvangen.
O welke bescherming over,.... de
rijke kloosters, die hier weer eens de
drie vierden, het leeuwenaandeel van
de jaarlijksche twee honderd-vijftig
duizend frank zullen opstrijken. Bijna
het vierde van een millioen aan
de kloosterorden, die aan de we
reld verzaakt hebben.
Maar daarmee zal 't nog niet genoeg
zijn.
Minister Schollaert, aangespoord
door den Heer Woeste, heeft een
wetsontwerp gereed, schijnt het,waar
door tegen de gemeentebesturen straf
fen kuDnen uitgevaardigdigd worden,
indien ze schoolsoep en schoolkleeding
niet toepassen voor alle scholen, dus
zoowel voor bizondere en kloosterscho
len, die de gemeentescholen bestrij
den, als aan deze gemeentescholen
zelf. Verder zal dat wetsontwerp
den schooloorlog aanmoedigen en
de schatkist van 't weldadigheids
bureel uitputten, vermits er bons
voor schoolgeld zullen uitbetaald wor
den door deze instelling aldus zouden
opnieuw de gemeenten verplicht zijn,
onrechtstreeks, toelagen te schenken
aan scholen, die meest altijd een kon-
kurrentie doen aan de hunne, en {ou
er ter {elfder tijd geld uitgespaard wor
den op de begrooting voor de onge
lukkige armen.
Dat zou een eehte>chnnd«laad
zUn» d'e lulde moet aanklaagd
worden.
Betaalt maar, brave werklieden en
burgers! Ons katholiek goevernement
gesteund door onzen Woeste, zorgt er
voor dat uw geld bijtijds in de brand
kast der rijke kloosters overgegoten
wordt.
Men weet, dat in Congoland de hitte zoo
groot is, dat de blanken er moeilyk kunnen
leven en na eenige jaren naar Europa moe
ten terugkeeren. Maar in een gedeelte van
Congo, in het land van Katanga (dat vijf
maal zoo groot is als België is zulks niet
het geval. Daar is het klimaat nagenoeg dat
van Frankryk.
Dezer dagen heeft de heer Forthomme,
consul-generaal voor België te Pretoria in
de Transvaal, eene Fransche voordracht
over Katanga gehouden te Brussel in de
tegenwoordigheid van den Koning. Daarna
hee t hy die voordracht ook te Gent gehou
den en er evenveel byval mee verworven.
De heer Forthomme stelde vast, dat ieder
jaar duizenden Belgen uit onze Vlaamsche
en Waalsche sr reken uitwyken naar ds
Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
naar Argentina, naar Canada, of naar an
dere werelddeelen. Waarom zouden zy niet
liever naar Katanga gaan, waar zy zich in
eene Belgische kolonie van veel toekomst
zouden bevinden, waüthet land is vrucht
baar en gezonden de grond is er nog byna
voor niets te krygen, en zy zouden er be
schermd worden door landgenooten en be
stuurd worden door eigen ambtenaars uit.
het vaderland alkomstig als zy zeiven.
De vootstanders dier uitwy'king hebben
begrepen, dat Fransche voordrachten als die
van den heer Forthomme in Vlaamsch-Bel-
gië zoo goed als zonder invloed op de bevol
king zouden blyven. Daarom hebben zy zich
gewend tot den heer Dr A. Lodewyckx, ge
wezen hoogleeraar aan de Uoiversiteit van
Stellenbosch by Kaapstad in Zuid-Afrika.
De heer Lodewijckx is een geboren Vla
ming en heeft te Gent aan de Hoogeschool
zynen Doctorstitel verworven. Hy heeft vjjf
jaar van zyn leven in Afrika gesleten en
kent aldus het land anders dan uit boeken
en officieele redevoeringen. Hy zal, naar
men ons verzekert Vlaamsche voordrachten
over Katanga in onze voornaamste plaatsen
van Vlaamsch-Belgie gaan houden.
Hij begint met Gent, in de Handelsbeurs
(Kouter), alwaar ook de heer Forthomme
gesproken heeft. Daar zal de heer Lode
wyckx optreden als spreken heden Zondag,
5 Februari te 10 1/2 uur 's morgens. De
ingang is vry en kosteloos.
Daarna trekt Dr Lodewijckx Vlaanderen
rond.
De Liberale Volksvertegenwoordiger
van het Arrondissement Aalst, M. Jules
Rens, stelde den minister van Spoor
wegen twee gewichtige vragen voor
Kerkxken, Denderhautem en omstre
ken welke wij hier uit het Bijblad van
het Beknopt verslag der Kamerzitting
van 31 Januari, o erdrukken inet de
antwoorden van den minister.
Vraag. Ia de gemeente Kerkxken
geschieden er twee brievenbestellingen
daags. Doch alleen de inwoners van de wijk
Dryhoek hebben het genot eener tweede
bestelling, terwijl de talrijke inwoners der
Hofstraat en der Bergstraat daarvan versto
ken zyn.
De tweede bestelling ook in de twee ge
noemde straten doen plaats grjjpen zou de
ronde van den briefdrager slecht met zeven
minuten verlengen.
Zou, gelet op deze omstandigheid aleme-
de op het aanzien lijk belang dat zeer vele
burgers er hij hebben, de heer minister de
noodige bevelen niet willen geven opdat
ook de tweede brievenbestelling worde uit
gestrekt tot de inwoners van bovengenoem
de twee straten der gemeente Kerkxken
Antwoord Die kwestie ligt ter studie.
Vraag 't Schjjnt dat er twee ontwer
pen bestaan tot verbinding van de gemeente
Denderhautem, door middel van een buurt
spoorweg, met de overige voornaamste ge
meenten van het arrondissement Aalst.
Een dezer ontwerpen bestaat in het aan
leggen van een buurtspoorweg gaande vau
Aalst naar N'inove langs Denderhautem
het andere zou Denderleeuw verbinden met
de buurtlpn Sottegem-Ninove, langs ldder-
gem, Denderhautem, Hildergem en Neder-
hasselt.
Heeft de heer minister een besluit geno
men of denkt hy er weidra een te nemen ten
einde voldoening te geven aan het verlan
gen der inwoners van Denderhautem om
niet langer afgezonderd te blyven van het
overige gedeelte van het arrondissement
Aalst, en aan welk ontwerp heeft hii de
voorkeur gegeven v
Antwoord. De beschryving van het
eerste dier ontwerpen buurtspoorweg
van Aalstop Ninove - werd bij ht ministe
rie ingediend in 1908.
Daar het onderzoek van dat stuk de gelde-
iykneden ran het ontwerp heeft doen uil
schynen, besloot de Nationale Maatschappij
van buurtspoorwegen haar eerste ontwerp
te veranderen en het te versmelten met dit
Aalst tusschen Dendermonde en
Het opmaken van de beschryving is uit
gesteld tot dat de commissie belast met de
studie van de wegeniswerken, rond Dender-
heeft geëindigd!6ren
r,^treif,ende het ont"erP buurtlijn die
Denderleeuw zou verbinden met de lijn Sot-
iw,T"h'n°,ve 0Vor,'Je gemeenten Iddergem,
Denderhautem, Heldergem en N'eJerhasselt
ontving de Nationale Maatsehippy Van