Zondag 7 Mei 1911
Prijs 5 centiemen het nummer
Zesde Jaargang Nummer 21
Voor de Wielrijders.
Openbare Misdadigers.
De Tentoonstelling.
CIJFERS.
Werkstakingen
en Kiezingen.
De Schoolnet en
de Finance».
VOLKSGAZET
LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen Per ni "re£e
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank de regel.
Prijs der Annoncen
AALST, 6 MEI 19H
De schoone dagen zijn wedergekomen
Reeds heeft het rijwiel de plaats verlaten
waar het den ganschen winter, misschien
onder eene eerbiedwaardige laag stof, ge
sluimerd heeft men heeft 't eens goed ge
reinigd.eens puik ingesmeurd en vooruit, er
worden wederom kilometers verslonden.
Doch, beste vriend, laat mij toe hier
eenige regels betrekkelyk den gezond
heidsleer der wielrijders neer te schreven
en u tevens te verzoeken ze in praktijk te
stellen, want, ieder jaar hooren wy zeg
gen en gij weet het misschien uit eigen
ondervinding dat menige wielrijder deze
of gene onvoorzichtigheid, ten opzichte
zyner gezondheid, met eene zware ziekte,
helaas soms met zyn dood bekocht heeft.
Eerst en vooral, gedenkt altyd dat een
blad papier, ja, eene eenvoudige oude gazet,
dezelfde rol speelt als een overjas in andere
woorden, dat, indien gy u in 't zweet gere
den hebt, gy eene gazet moet nemen, ze dub
bel vouwen en ze tusschon uw gilet en uwen
overjas op de borst steken. Alzoo zult gij u
op praktische wyze tegen elke verkoudheid
beschutten. De reden Wel, het stuk papier
op de borst liggeude, houdt er de lucht rond
om warm, belet alzoo hare afkoeling en ver
jaagt de verkoudheden, 't Is om dezelfde
reden dat men des winters de voeten heel
gemakkelyk warm houden kan dit in
't voorbygaan gezegd - - met ze in papier te
wikkelen en daarna in de kousen te steken.
En hoevelen zyn er niet die tusschen de
dekens waarmee zy het. bed bedekken, eene
gazet of twee openspreiden Dit is een uit
stekend middel om des nachts warm te heb
ben. Vergeet dus nooit, als gy wegrydt,
een oud dagblad of twee mede te nemen
het is licht om dragen, beneemt weinig
plaats en kan u uitstekende diensten
bewyzen.
Zorg ten tweede dat uw lichaam niet te
snel afkoele, want daaruit komen verkoud
heid, fleuris en longtering voort. Daarom is
het hoogst noodig dat gy op het bloote
lichaam altyd flanel dragetimmers fianel
zuigt het minste zweet snel op en Iaat het
heel langzaam verdampen, zoodat het li
chaam maar heel langzaam afkoelt en eene
langzame trage afkoeling is zonder gevaar
voor de "gezondheid. BIyf nooit met door
zweet nat geworden kleedingstukken aan
het lijf, doe ze uit, ofwel, als gy de kans
daartoe niet hebt, omwikkel u rug en
borst met een dagblad, volgens de lengte in
twee geplooid of doe uwen overjas aan.
Bezweet zijnde, zult ge de luchttochten ver-
myden en u zouveel mogelyk beweging ge
ven dit laatste is voordeeliger dan ergens
stil te gaan zitten. Adem zooveel mogelyk
langs den neus in, en langs den mond uit
aldus is de buitenlucht, in ae longen komen
de, minder koud en is men minder blootge
steld aan longontsteking.
Als gij eenen langen weg af te leggen
hebt, is het geraadzaam noch alcool noch
tabak te gebruiken zy oefenen eenen scha-
delyken invloed op het zenuwstelsel uit en,
ofschoon dikwyls genomen om kracht te ge
ven, is het juist het tegenovergestelde dal
zy te weeg brengen zij verminderen en
verzwakken de in te spannen kracht. Zorg
ook dat gy 's morgens het grootste deel uwer
reis doet 's morgens is men beter gesteld
en is het gewoonlijk koeler dan in vollen
dag, te meerdaar men des zomers vroeg kan
vertrekken en alzoo van de aangename
morgenkoelte gebruik maken. Eens dat de
hitte zich te fel doet gevoelen is het beter af
te wachten om verder te gaan. En als gy
uitrust is het best eene gansch liggende hou
ding aan te nemen, in andere woorden zich
ergens op den rug in 't gras neer te vleien,
alzoo rusten al de spieren des lichaams en
trekt gy uit uwe rust het grootste voordeel.
Indien gy deze weinige woorden goed in
acht neemt, zult gij zelf ondervinden beste
lezer, dat wielryden een sport is hetwelk de
spieren ontwikkelt, de borst versterkt, het
hert leven geeft, de aders veerkracht geeft
en eenen gunstigen invloed op den geest
uitoefent.
Het vonnis van den scheidsraad nopens
de moeielijkheden van Ingelmynster, is nu
gekend. Het is te lang om het hier over te
drukken 't zy genoeg van te zeggen dat
het de bazen geheel en gansch gely'K geeft.
Het verklaart dat de dagloonen zoo hoog
zyn als elders dat de bazen voor den ver-
zoeningsraad vredelievende beloften ge
daan hebben, en eindelyk dat zij zekeren
werkman, dieovertyd uitdagende brieven
schreef in een klerikaal weekblad tegen
M. Buyl, niet meer moeten aan veerden,
omdat de redenen voor dewelke hij wegge
zonden geweest is met de werkstaking
geen gemeens hebbeD.
Wij hebben, in die zaak van Ingelmun-
ster, reeds lang klaar gezien, en hebben op
deze plaats zelf, de redenen uiteen gedaan
die zekere priesters, onderwyzers en op-
stokers aangewakkerd hebben, om de werk
lieden op t e hitsen.
Die redenen ware van zuiveren politie
ker) en persoonlyken aard, en hadden met
de belangen der werklieden geen gemeens.
Er was kwestie van eenen persoonlyken
wrok te voldoen en van de werklieden,
kost wat kost, te ontrukken aan de vooruit
strevende vryzinnige gedachten.
Dat is de grond van de moeielykheden
van Ingelmunster.
Nu, wy aarzelen niet om luidop te ver
klaren, dat zy die om hunn e politieke drif
ten te voldoen, werklieden ophitsen, en mis
bruik maken van hunne onwetendheid om
ze op dwaze wijze op te ruien, openbare
misdadigers zijnSpijtig is het dat onze wet
ten voor zulke mannen geen zware straffen
voorzien.
De gebeurtenissen welke de opening
der tenstoonstelling van Charleroi heb
ben gekenmerkt, hebben de aandacht
van het heele land getrokken op die
stad en op de weergalooze handels- en
nijverheidsbedrijvigheid der bevolking
dier streek.
Herinneren wij in 't kort de inci
denten. De minister van arbeid en nij
verheid Hubert, officieel uitgenoodigd,
de opening der tentoonstelling bij te
wonen, had aanvaard.
Maar tegenover de stelselmatige
bekamping door het klerikaal gouver
nement van de belangen der provincie
Henegouwen in 't algemeen en van
Charleroi in 't bezonder, verklaarden
verscheidene liberalen en socialisten,
dat ze de openingsplechtigheid niet
zouden bijwonen. Dat was immers
hun recht.
In de dagbladen werd eene polemiek
gevoerd over die openingsplechtigheid,
eene afvaardiging uit Charleroi, met
burgemeester Devreux aan 't hoofd,
had een onderhoud met den minis
ter, die zeer onhoffelijk uitvoer tegen
M. Devreux.
De burgemeester vau Charleroi,
persoonlijk bedoeld door de kalver
streek van minister Hubert, heeft zijn
ontslag genomen en geheel den ge
meenteraad van Charleroi voor hem
partij kiezend, heeft protest aangetee-
kend tegen de doenwijze van Hubert,
die eens te meer geen ander doel heeft
gehad, dan de antiklerikale stad te
benadeelen.
De klerikale minister immers heeft
gemeend, dat zijne weigering, ook een
bezoek van de koning aan Charleroi
zou onmogelijk maken en de klerikale
pers heeft niet geaarzeld onze vorsten
met de klerikale partij te willen solida-
riseeren.
Zulk taktiek is ellendig uitgebrand,
door de houding van den gemeente
raad van Charleroi waar de raadsheer
Faloni, na de redevoering van burge
meester Devreux, en de verklaring
van de liberale gemeenteraadsleden,
in naam van de socialisten verklaarde,
dat indien koning Albert en koningin
Elisabeth Charleroi bezoeken, zij
waardig en hartelijk zullen onthaald
worden door de geheele bevolking, om
dat zeide hij, koning Albert een ach
tenswaardige vorst is en koningin
Elisabeth meermaals heeft getoond,
dat zij een goed hart heeft voor het
lijdende volk.
Die verklaring verdiende aangestipt
te worden.
Doch we vragen thans, hoe zit het
met de tentoonstelling van Aalst. Zul
len wij het genoegen niet hebben met
M. Bosteels te zeggen Het huis is
vol vreugd en zal die onderneming
waarvan zooveel moest verwacht wor
den niets anders wezen dan een dood
geboren kind.
Helaas er is veel voor te vreezen,
van den beginne af, hebben onze kle
rikale bazen het zeer onbehendig aan
boord gelegd en zijn als 'tware de mis
lukking, uit klerikale gewoonte, te
gemoet geloopen. 't Is schier ongeloof
lijk hoe lastig het voor klerikalen van
denWoestestempel is, hunne fanatieke
ooren zelfs voor een tijdje te verber
gen.
De uitvoering der Rubenscantate,
het feest van Aalst-Voorwaarts
hebben nochtans bewezen dat bij gele
genheden in welke er slechts spraak is
van algemeen welvaart, van nering en
tering, van opbeuring der stad de on
voorwaardelijke samenwerking van
alle elementen der bevolking verba
zende resultaten kon geven.
Ware het niet beter geweest, indien
de heeren van 't bestuur niet meer zin
hadden in krachtdadige bemoeiing, de
Onpartijdige Neringbond met de wer
kelijke inrichting der expositie te ge
lasten Dan te minste had men er van
alle zijden voetstappen gedaan, die tot
een goed einde konden leiden.
Armzalige koterie-politiek die alles
bederft, wat niet naar den zin is van
de kleppers der theorie. Wat let hun
de welvaart der stad, er zijn immers
altijd nieuwe straten aan te leggen
waar 't goed past en dat veroorzaakt
veel beslommeringen.
Den 28 Mei moet de expositie geo
pend worden, voor enkele weken, zoo
meldt ons een kunstpjakbrief zonder
kunst, welke ons reeds een voorsmaak
geeft van het grootsche en het goede
dat we van de Tentoonstelling ver
wachten mogen.
In de gemeenteraadzittiog van 19 Januari
lest werd er op voorstel van M. Moyersoen
eene eerste leening gestemd van
honderd en vyftlg: duizend
franken, die moeten dienen, gedeeltelijk
tot het betalen en voleinden van zekere
openbare werken die vroeger reeds werden
gestemd en gedeeltelijk om de grondaan-
koopen te doen van de nieuwe boulevards.
Is M. Moyersoen in al zjjne uitleggingen
aan den gemeenteraad, om die leening te
rechtvaardigen, wel ganslch rechtzinnig en
openhartig geweest Wy twijfelen eraan.
En ziehier waarom
De gestemde leening met het Gemeen
tekrediet beloopt dus op fr. 250,000
Doch 5 per cent daarvan trekt
de stad niet, omdat, als voor
waarde der leening de stad voor
het beloop van die 5 per cent
obligatien van 't Gemeente
krediet moet nemen, dus voor
eene som van fr. 12,500
Zoodat de stad zuiver zal kun
nen beschikken over fr. 237,500
En, zei M. Moyersoen die som moet dienen
als volgt
1) Voor werken reeds door de gemeente
raad gestemd tot beloop van fr. 117,500
2) En voor onteigeningen van
park en lanen 120,000
Te zamen fr. 237,500
Onder de werken die uit die 117,500 fr.
moeten betaald worden, zijn onder andere
begrepen de onteigeningen die de stad nog
moet doen voor 't verbreeden van de
Vryheidstraat. En voor al die onteigenin
gen voorziet M. Moyersoen 30,500 fr.
Is die schatting wel rechtzinnig Vol
strekt niet, en daarvan is men overtuigd
wanneer men nagaat wat de stad heeft be
taald voor eenige van de tot nu onteigende
gronden en gebouwen op de Kat.
Volgens verklaring van M. Moyersoen
zelf in den gemeenteraad blyven er nog te
onteigenen 820 vierkante meters grond met
al de huizen en gebouwen die er zich op be
vinden onder die huizen treft men han
delshuizen, herbergen en gewone woningen
aan.
En ziehier nu eenige cyfers
Voor 70 vierkante metersmet de bouw
vallige batimenten die er zich op bevinden,
gelegen in de Korte Ridderstraat, betaalde
tie stad alles inbegrepen 3000 fr. Dat
is overigens niet te veel, gezien de ligging
te midden der 6tad.
Voor 3 werkmansbuizen in de Vryheid
straat met eene oppervlakte van 140 vier
kante meters betaalde de stad volgens von
nis der Rechtbank fr. 6900
Boven 12 per cent voor her
plaatsing of fr. 828
Te zamen fr. 7728
Voor 2 huisjes in de Vryheidstraat, te za
men groot in oppervlakte 52 vierkante
meters betaalde de stad volgens vonnis van
zelve Rechtbank fr. 3000
Boven 12 per cent schadeloos
stelling voor herplaatsing of fr. 360
Te zamen fr. 3300
Die 3 eigendommen hebben dus aan de
stad gekost den eenen door den anderen
ongeveer 50 franken de meter vierkant
en, wanneer men in evenredigheid de
820 meters die te onteigenen blyven aan den
zelfden prys neemt, dan komt men tot eene
uitgaaf reeds van fr. 41000
Voeg daarby 820 vierkante meters
kasseiwerk aan 10 fr. de meter of fr. 8200
En dan rond 't plein 200 loopende
meters arduinen borduren aan 5 fr.
de meter 1000
Zoo komt men tot eene totale
uitgaaf van fr. 50200
En M. Moyersoen rekent maar op eene
uitgaaf van 30500 fr.
En wat meer Is, in de som van 41000 fr.
hierboven zyn al die eigendommen maar
gerekend aan 50 fr. de vierkante meter
maar dat is slechts de waarde van kleine
xoerkmanshuisjes 't is on mogelyk van al
de eigendommen die zich daar bevinden
op denzelfden voet te berekenen, zooals
bijvoorbeeld de commerciehuizen en de her
bergen. Voor deze zal veel meer moeten
betaald worden
fin dan verders, voor wat de huurders
van die handelshuizenen berbergen betreft;
die menschen winnen daar hun brood, zal
men ze doen verhuizen zonder eenige scha
devergoeding f
En ook nog de groote gerechtskosten en
de kosten van avoués en advokaten die al
die onteigeningen na zich zullen slepen,
zullen die de uitgave niet vermeerderen P
Het is dus klaar en onbetwistbaar dat
die onteigeningen en het In orde brengen
van heel 't plein veel meer dan 30500
fr. zullen bedragenWe mogen ons voorze
ker, wanneer heel de verbreeding zal ge'
daan zyn en 't plein in staat zal gesteld zyn
nog aan eene tot«le uitvaar verwach
ten van zestig «luizend .franken
Dus 30,000 framien meer dan 't geen M
Moyersoen verklaarde.
Waar zal men dat verschil halen
Wy zien geen ander middel dan zooveel
meer te ontleenen,
En zoo gaat het altyd, onze klerikale
stadsbestuurders schatten de te verrichten
uitgaven veel min dan de wezentlykheid
en op't einde van d'historie moet er dan
altyd het dubbel ontleend worden dan het
geen eerst aan de bevolking werd medege
deeld.
Dat belet toch niet dat ze middelerwyl
toch nog altyd 't middel en de du iten vin
den om hunne beste vrienden te bevoordee-
ligen.
Zullen de lasten betalers nog langer de
zot met hunne centen laten dry ven
Wij zijn in 't jaar der kiezingen.
Links en rechts hoort men fluisteren
van werkstaking. Reeds meer dan eene
week zijn de schrijnwerkers en timmer
lieden in staking en naar 't schijnt is
het einde ervan nog niet nabij. De let
terzetters van Denderbode hebben op
hunne beurt het werk gestaakt, het
klerikaal blad verscheen Woensdag
avond op half formaat en bevatte ne
vens de annoncen, slechts eene verkla
ring van den uitgever over de oorzaak
der werkstaking.
Wie maar eene klok hoort, verneemt
maar een klank en kan geen oordeel
vellen dat gegrond mag heeten, dat is
zoo in politiek en dat is ook zoo in alle
andere kwestien. Daarin verschillen
wij, liberalen, juist met onze tegen
strevers, dat wij onze partijgenoten
aanmanen in alle zaken het voor en het
tegen te onderzoeken, om tot eene
vaste en beredeneerde overtuiging te
komen terwijl die tegenstrevers, juist
het verkeerde doen en hunne aanhan
gers verbieden, andere bladen te lezen
dan de hunne.
Onlangs werd door jonge klerikalen
eene vergadering, eene soort congres
gehouden, en daarop werd door zekere
Janssens, als verslaggever erop gewe
zen, dat alle klerikale jongelingen, ge
lijk hij den duren eed moesten zweren
nooit of nirpmer een blad van andere
partijen te koopen of te lezen.
Maar komen we terug op de kwestie
der werkstakingen. Wij willen gelijk
het onze volksvertegenwoordiger M.
Rens het reeds meermalen schreef, de
arbeidsconflikten houden buiten de
politiek, en daarom hebben we nog
niets geschreven over de werkstaking
der schrijnwerkers on timmerlieden.
Zij die het werk staken, oefeaen een
onbetwistbaar recht uit en jammer
is 't, dat tot nu, het optreden van ver
zoeningsraden niet verplichtend zijn.
Dit zou veel moeilijkheden, ook veel
kommeren ellende vermijden.
Wij willen de politiek niet mengen
in de arbeidsconflikten en juist tegen
die inmenging der politiek waarschu
wen wij de werklieden.
Bij elk geschil zien we dadelijk als
bemiddelaars en scheidsrechters man
nen optreden die van den stiel niets
kennen, die geen begrip hebben zelfs
van het werk, die niet het welzijn van
den werkman betrachten maar het be
lang hunner partij; het belang hunner
politiek.
In dit kiezingsjaar zullen die werk
stakingsagenten weer vinniger aan
gang zijn dan voorheen en bij gelegen
heid zelfs de verzoening verhinderen,
het eindigen der werkstaking dwars-
boomen. omdat zij in troebel water
visschen, omdat hun persoonlijk wel
zijn geen zier verminderen zal, door
het lijden en 't gebrek der bedrogen
en misleide arbeiders.
Arbeiders, houdt die politieke troe-
belwatervisschers uit uwe zaken, be
reddert die onder elkander, doet uwe
rechten gelden, eischt wat u toekomt,
maar laat u niet om den tuin leiden,
door vreemde schreeuwers die zich
met uw eischen niet te bemoeien heb
ben. Daar ligt het gevaar.
Zoo vernemen we, dat in de onder
handelingen tusschen de bazen en
werklieden schrijnwerkers en timmer
lieden een klerikaal voorlooper, die
in den lijd nog eens een zaag heeft
vastgehad, gepoogd heeft zich zelve
tot scheidsrechter aan te stellen zoo
een soort poesjenel waarvan de koord
jes getrokken worden door een kleri
kaal heerschap, dat gereed staat om
bij het eerste teeken te verschijnen,
ten einde zijne aanstaande kandidatuur
op te warmen.
Walst zulke kerels aan de deur ver
standige werklieden moeten van hun
eigen vakgenooten aanstellen, om hun
ne belangen te bespreken buiten alle
inmenging van partijschap.
Op die wijze zullen de onderhande
lingen ernstiger zijn en de overeen
komst gemakkelijker.
Den 26 April laatst schreef De Volksstem
a De tegenstrevers, die bang zyn de nieuwe
schoolwet te bespreken.
Er gaat geen dag voorbij of geheel het
land door worden meetingen gehouden
tegen de Schoolhaatwet van het minsterie
Schoolhaat, geen dag af de antiklerikale
bladen kondigen artikels of waarin ontegen
sprekelijk het hatelijke en schandalige der
nieuwe wet wordt bewezen
Maar de vreemde opsteller van De Volks
stem raag geen bladen van tegenstrevers
lezen en we kunnen dus niet verwonderd
zijn over zyne verregaande onwetendheid.
Dat zal in alle geval de beweging van
verzet in den lande ontstaan niet beletten
en dat zal ook niet beletten by elke gelegen
heid gansch het jesuietische van de nieuwe
kloosterwet aan de bevolking te doen be
seffen.
Overal en onophoudend "schermen de
klerikale verdedigers van het zielhondeii-
wetsontwerp, met de financieele voordeelen
welke de wet aan de gemeenten zal verschaf
fen, financieele voordeelen welke volgens
hun zeggen belangryk zullen zijn.
De wet is bezonderlyk gericht tegen de
groote liberale steden, de eenige waar het
stadsonderwijs behoorlijk is ingericht en die
om hun antiklerikalism getroffen moeten
worden.
Doch de voordeelen voor de andere steden
bestaan ook slechts in de v erbeelding der
godvruchtige persridders, die op commando
in bewondering staan, voor elk schijnheilig
werk, dat le t volksonderwijs in de'handen
en de macht der kloosters en der politieke
geestelijkheid moet overleveren.
Overigens de bewonderaars der school
haat wet, verminderen dag aan dag en de
katholieke onderwyzers zijn, ondanks de
roede welke hen dreigt de laatsten niet, om
achter eenen verplichten gel uk wensch te
gen de nieuwe wet te protesteeren, omdat
zij er onvermijdelijk ook de slachtoffers
moeten van worden.
Onderzoeken wy bondig welke voorde
stad Aalst de toestand zou zyn in financieel
opzicht.
Zeggen we vooraf dat de stad bij de nieu
we wet niet het minste voordeel zou heb
ben immers volgens art. 5. der nieuwe wet
mag de tusschen komst der stad in de school
uitgaven niet minder zijn dan het midden-
cijfer der 3 laatste jaren, dat is voor Aalst
61,000 franken,
De stad Aalst zal dus voort61000 fr. moe
ten betalen.
En zyn in de lagere scholen van Aalst
4,250 leerlingen, zou 1230 bons zijn van 32
franken of 136000 franken ongeveer.
Maar de bons zyn maar geldig voor zoo
veel de klass- n niet meer dan 50 leerlingen
tellen. Welnu ir» Aalst zyn er 52 klassen
overbevolkt met ongeveer 520 leerlingen te
veel, waardoor het aantal geldige bons tot
3730 zou vervallen eene som vertegenwoor
digend van ongeveer 119000 franken, (art.
7 der wet).
Daarvan betaalt de staat zes tienden
zegge in rond getal 71 400 fr. en de provin
cie een tiende zegge 11,900 franken ofte
zamen 83,300 franken.
Dus de Staat
de Provincie
de Stad
Totaal
Nu is de begrootirig
71.400 fr.
11,900
61,000
114,300 fr.
132,000
Dus eene vermeerdering van 12,300 fr.
Maar die meerdere subsidien zullen moe
ten dienen om voor de 520 leerlingen welke
er thans te veel zyn in de klassen ten minste
tien nieuwe klassen bij te maken en 10 nieu
we onderwijzers en onderwijzeressen by te
benoemen, zoodat, die meerdere toelagen
voor de stad eene meer dan evenredige ver-
meedering van lasten zal vertegenwoordi
gen, want nieuwe klassen stichten kost
geld en de jaarwedde der nieuwe onderwy
zers en onderwijzeressen moet gemiddeld
op 1200 franken's jaars gerekend worden.
De lasten betalers zouden dus ongelijk heb
ben te denken dat er voor de stad Aalst fi
nancieel voordeel zal liggen in het doordry-
ven der nieuwe wet.
Doenwenogopraerken.dat de aangeno
men scholen er weldra voordeel zullen by
hebben, van de aanneming af te zien, en
vrije scholen te worden, omdat ze dan recht
streeks het bedrag der bons zullen ontvan
gen.
Ei' zyn b. v. nu 5 aangenomen meisjes
scholen met een personneel van 35 onder
wijzeressen waarvan 30 nonnen, die nop