Zondag 14 Mei 1911
Prjjs 5 centiemen liet nummer
Zesde Jaargang Nummer 20
Politiek Banket.
Een groot Proces.
Tegen de Sulioolhaat-vvel.
De Historie van een Vest.
Onze katholieke Ministers
gedecoreerd
Vijl keeren
den Deurwaarder.
Verdraagzaamheid.
De nieuwe Schoolstrijd.
VOLKSGAZET
LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad., ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone 15 centiemen
Reklamen 75 centiemen Per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank deregel.
Prijs der Annoncen
AALST, ia MEI 1»H.
Wij ontvangen den hiernavolgen-
den omzendbrief
Mijnheer
Gezien het naderen der Wetgevende Kie
zingen, heeft het komiteit der Liberale
Kantonale Vereen iging van Geeraards-
bergen besloten den kiesstryj^ te openen
door hare leden te vereentgen op een
Feestitmnl welk zal plaats hebben op
DONDERDAG 25 MEI aanstaande, om 4 ure
namiddag, in den Liberalen Kring te Gee
raards bergen.
Onder de sprekers welke beloof hebben
op die vergadering de zwarigheden der
politieke zaken op het dagoide uit te leg
gen, bevinden zich de heeren Volksverte
genwoordigers Paul Hymans en Buyl.
Oordeelende dat dit feest eene goede gele
genheid zal zijn met onze vrienden van het
arrondissement Aalst en deze der omliggen
de arrondissementen te verbroederen, heeft
ons komiteit besloten al deze vrienden op
ons feest van 25 Mei uit te noodigen.
Hopende dat gy door uwe tegenwoordig
heid, de banden welke onze liberale gevoe
lens vereenigen, zult willen vernauwen en
wetende dat gij daardoor het propaganda
werk welk gaat beginnen zult aanwakke
ren, bieden wy u, Mijnheer,, onze beste
groeten aan.
Voor het Komiteit
De Schry ver-Schatbewaarder,
Lèon FontaineDe Voorzitter,
Jules Reus, Volksvert.
P. S. De inschrijving voor het gastmaal is
vastgesteld op 4L fr.
Wij hopen dat de liberalen van de
verschillende kantons van ons Arron
dissement op dit Feestmaal zullen
vertegenwoordigd zijn.
Onze liberale vrienden van Aalst
die er deel willen aan nemen kunnen
hunne toetreding met het bedrag
(vier franken in postzegels of postbon)
zenden aan M. Léon FONTAINE,
16, Begijnhofstraat, te Geeraardsber-
gen ze kunnen ook inteekenen in het
lokaal der Liberale Associatie, Graaf
Egmont.
Deze week is er voor de Rechtbank
van Brussel een proces begonnen dat
geroepen is grooten weerklank te vin
den heel België door. Princes Louisa,
dochter van onzen overleden koning,
pleit tegen den Belgischen Staat, ver
tegenwoordigd door het klerikaal
ministerie, wegens eene som van
54 millioen en 475 duizend fran
ken. In de nationale bank te Brussel
liggen al de waardens, gelden, actiën
en obligatiën welke die kolossale som
vertegenwoordigen en 't voorwerp van
het geding uitmaken. En ziehier hoe
dat proces ontstaan is
In een testament opgemaakt den
20 Nov. 1907 verklaarde Leopold II
dat fijn persoonlijk fortuin millioen
bedraagt en hij hetzelve aan zijne kin
deren nalaat.
De scellés werden op de nalatenschap
van den koning gelegd als gevolg
daarvan werd de opneming van alles
wat hij naliet, gedaan door drij nota
rissen uit Brussel, en er werd alsdan
bevonden dat het fortuin verklaard
door Leopold niet op 15 millioen kwam
maar dat het 20 millioen beliep.
Langs andere zijde verklaarde baron
Goffinet,eender koninklijke testament
uitvoerders, dat het ter zijner kennis
was dat vele andere waardens waaro
ver Leopold beschikt had hem niet
behoorden en aangekocht waren met
gelden van Congo voortkomende.
Die verklaring vond overigens hare
bevestiging in een 2de testament van
den koning, dat nooit door 't goever-
nement werd bekend gemaakt, en
waarin hij zegt dat boven de 15 mil
lioen die zijn eigen fortuin uitmaken
hij tengevolge van fijn ambt en van
't vertrouwen dat eker personen in
hem hadden, in be$it was van groote
sommen die hem niet toebehooren.
Die bestatiging van 20 millioen
wanneer er maar 15 in het testament
opgegeven werden en ook de verkla
ring van baron Goffinet en van het
2de testament dat de koning andere
kolossale sommen in zijn bezit had
maar hem niet toebehoorden, deden bij
zijne kinderen, de drij princessen,
argwaan ontstaan ze waren van ge
voelen dat hun vader hen voor een
groot deel van zijn fortuin bastaard
had willen maken en van daar het
proces.
Doch zoo 't schijnt heeft het goever-
nement al gedaan wat mogelijk is
om dat proces stil te leggen princes
sen Clementine en Stefanie hebben
daarin toegestemd mits zekere voor
waarden, doch prinses Louisa wilde
daarvan niet hooren en zoo komt het
dat heel die zaak thans door 't gerecht
zal beslist worden.
Het proces loopt, zeiden we, op eene
som van 54,475,000 franken Princes
Louise beweert dat die som tot het per
soonlijk fortuin van den koning be
hoort en dat haar vader buiten zijn
recht is gegaan, hem door de wet toe
gekend en alle Belgen zijn gelijk
voor de wet zegt ze met over die
som te beschikken in voordeel van
vreemde personen. Zij eischtdus de
aflevering van al die gelden en waar
dens om er haar aandeel van te ont
vangen.
Ons katholiek ministerie van zijnen
kant houdt staan dat Leopold al dat
geld aan Congo zonder recht ont
nomen heeft en het dus aan België
moet terugkeeren aan wien de Congo
met al zijne voor- en nadeelen door
den Koning werd afgestaan.
Men ziet dat het proces interessant
zal zijn elk van die partijen zal
zijne beweringen trachten te bewijzen
en de rechterlijke debatten zullen
zonder twijfel in 't land veel ophef
maken.
Hoe de uitslag nu ook weze, 't geen
wij thans reeds uit deze zaak leeren,
dat is dat onze katholieke ministers,
die durende 't leven van koning'Leo
pold zijne voetlikkers en zijne vlijers
waren, de onderdanige knechten van
den grooten Meester, aan wien zeniets
konden weigeren en door wien ze
's lands millioenen aan vele nutte-
looze en zotte praalwerken lieten ver-
prossen, thans dat hij er niet meer is
en ze hem niet moer moeten vreezen,
zijne nagedachtenis hoonen en be
zwadderen ze beschuldigen hem van
bedrog en achterhouding. Foei voor
zulke lieden Wat moet koning Albert
misprijzen en afkeer voor zijne minis
ters gevoelen.
Het verbond der liberale Wijkclubs
van Aalst, de Liberale Associatie en
de Liberale Werkmanskring hebben
beurtelings en met eenparigheid verzet
aangeteekend tegen Sie schandelijke
schoolhaatwet.
Op elke vergadering werd bewezen,
dat die wet slechts eene aaneenplaaste-
ring is van jesuietenstreken voor eenig
doel hebbende het officieel onderwijs
en daarna het geheele wereldlijk on
derwijs in den grond te boren.
De wet is slecht van het begin tot
het einde elke bepaling, elke schik
king is ofwel onpractisch ofwel bedrie-
gelijk en ontoepasselijk. Daarom moet
zulke wet in haar geheel verworpen
worden.
Het vorstendom Poetsenburg telde ver
schillende politieke partyen gelyk al da an
dere landen der wereld de voornaamste
waren de Pruiken en Ie Baardemans, en
kele arrivisten bedachten eene derde party
de Scheerders, die noch pruik, noch haard
droegen en tot zich trokken, al wie onte
vreden over de Pruiken, toch niet wilden
behooren tot de Baardemans.
Dat ziet men elders ook gebeuren.
De Pruiken (onder welke er oude en jonge
waren, gely'lt by de Baardemans, knevels
en bakkebaarden behoorden en by de Scheer
ders, droog en natkrabbers en zelfs haag- en
wolscheerders), de Pruiken hadden de regee
ring in handen.
Zekeren dag besloot de pruikenregeering,
den vorst van het land een nieuwe vest te
passen, eene galavest. De pruikenministers
trokken naar het pruikenmuseum en namen
daaruit het schoonste stuk, een antiek* vest
uit Torquemada's tyd.
Toen de Baardemans die vest zagen riepen
ze alle gelyk, oh 't is afgryselyk, weg er
mee, we willen niet dat onze vorst zoo'n
zotekleed aan trekke, 't is te nauw en 't en
is van onzen tyd niet meer, onze vorst zou
er neven zijne naburen belachelyk en gering
uitzien.
De Scheerders waren by den eersten oog
slag verrukt over de vost, ze vonden ze
schoon, prachtig, heerlyk, nationaal, behal
ve dat ze een opmerkingsken maakten over
de knoppen.
Ja, riep een kopstuk van de Scheerders,
die leelyke knoppen, dat is van myn knoppen.
En uitgaande van het princiep, dat de
Scheerders moeten afkeuren wat de Pruiken
voorstelde en niet mdg'ën slecht vinden wat
de Baardemans verfoeien, besloten zy eene
groote vergadering te houden om de vesten-
kwestie te onderzoeken.
Al wat Scheeren kan, was op die verga-
daring.
De vest werd voor ieders blikken ten toon
gehangen en elk mocht er zyne meening
over zeggen.
De bespreking duurde lang en was soms
Iflevig eindelyk werden de volgende beslui
ten genomen
1. Er moeten andere mouwen worden
ingestoken 2. de gele kraag moet door
een groene vervangen worden 3. de voe
dering van de motten opgevreten moet ver
nieuwd worden 4. het ruggestuk is ver
kleurd en moet van andere stof zijn ge
maakt 5. gouden belegsels zijn niet dik
genoeg en moeten andere kronkelingen ver-
toonen 5. de borstdeelen zijn te smal, door
ze te vervangen kunnen we tevens geheel
de vest breed genoeg maken.
Als we de vest alzoo veranderd hebben
zal ze zeer goed zyn en schoon.
De vest op zich zelve beschouwd is schoon,
maar er is niets aan dat deugt.
Voor Scheerders is dat een wys besluit,
zoo wys als men het van Scheerders ver
wachten kan.
0—
De histori* van die vest, is de historie
van het klerikaal school wetsontwerp.
Het ontwerp Scbollaert is een klerikaal
getuig, de vrucht van het fanatism hunke
rend naar de macht en het geld der natie.
Het is slecht in zyn geheel en slecht in zyne
bezonderheden. De antiklerikalen willen
eenvoudig de intrekking eener wet welke
ons land terug zal voeren naar den School-
oorlog en ten slotte de verdwijning van
officieele wereldlyke scholen moet tenge
volge hebben. Dat is den geest en het doel
der wet.
By 't rerschynen van het wetsontwerp,
(de vest welke het klerikalism ons wil aan
passen) vond M. Daens, de eenige gekozene
van de mossel-noch-vischparty, dat voorstel
prachtig, eerlyk, rechtvaardig, nationaal.
Maar een voor een werden al de schikkin
gen slecht gevonden, omdat het volk in
't algemeen ze slecht vindtde rest is goed,
maar de rug, de borststukken, d* kraag, do
mouwen, de knoppen, 't is al van myn
knoppen.... toch is ze goed.
De Schoolbons, de jaarwedden, de bepalin
gen betreffende de verplichting, de voor
waarden van toezicht enz. niet is inde wet
die deugtmaar toch is de wet goed, ziedaar
wat een onpartijdige lezer zal denken by het
lezen der aan de pers medegedeelde versla
gen over het christen-demokraten-congres
aat verleden Zondag te Aalst werd gehouden
over het wetsonwerp-Schoolhaat.
M. Plancquaert vatte het debat samen en
zeiWy christene democraten gaan noch
naar rechts, noch naar links. Wy zullen
loyaal en rechtzinnig de wet oriderzoe-
ken, bespreken en verbeteren.
Wy hebben aangetoond, dat aan de slechte
wet van Schollaert geen verbeteren moge
lijk is. Als het princiep der wet blyft be
staan is ze slecht, neemt men het weg dan
valt geheel de wet.
Moeite en tyd verspillen om zulke slechte
wet, goed te maken, is moeite en tyd ver
spillen, om een oude vest t« vernieuwen
en dan blyft ze nog immer slecht en niet-
passend.
De wet intrekken, of ze integraal vervan
gen door eene andere, dat is het woord van
al wat anti-klerikaal is, van al wie het wel
meent met het onderwijs van het volk.
Lapwerk is slecht werk.
doorde Voorzitter der
Fransche Republiek.
Onze lezers weten dat de heer
FallièresVoorzitter van 't naburige
Frankrijk, dees week een officieel be
zoek heeft gebracht aan ons land en
aan onze beminde Vorsten.
Het gulhartig onthaal dat hij duren
de zijn verblijf hier genoot heeft ge
toond dat het groote deel der Belgen
niets anders koestert dan gevoelens
van vriendschap en verkleefdheid voor
het groote en machtige Frankrijk, dat
ons in de uur van 't gevaar eens bij
stond en onze onafhankelijkheid ver
dedigde het groote Frankrijk dat op
gebied van beschaving en menschelijke
ontslaving en opbeuring, altijd aan
't hoofd der natiën stond en nog staat.
En nochtans wat al kwaad en slecht,
wat al gal en venijn hebben onze kle
rikalen tot op onze dagen niet uitge
braakt naar dat land en zijne bestuur
ders, omdat ze ginder over de grenzen
hebben gezet eenige duizende niets-
doende en al opslorpende paters en
nonnen die, stil aan maar zeker, zoo
als thans hier in België gebeurd, groote
fortuinen opeenstapelden, zich van de
scholen en de jeugd meester maakten,
jaarlijks talrijke millioenen inpalmden
en eene doodende concurrentie deden
aan duizende burgerszonen en doch
ters en den handel en alle ambachten
en neringen in den grond boorden.
Jaar in jaar uit worden de Voorzitter
en Ministers der Fransche Republiek
door onze klerikalen gelasterd en op
de laagste wijze gehoond, en, nauwe
lijks heeft de fransche Staatsman zijn
voet op 't Belgisch grondgebied gezet,
of al onze fiere ministers ontvangen
met open handen en met vele bedan
kingen de decoratiën, die hij hen
uitsteekt
De heeren Simonis, Voorzitter van
't Senaat, Cooreman, Voorzitter der
Kamers Schollaert, Kabinetshoofd en
Davignon, Minister van Buitenland-
sche zaken, verkregen allen het groot
lint van 't eere legioen.
De heeren De Landtsheer minister
vanJusticie; de Broqueville minister
van IJzerewegen, Hellebaut, minister
van Oorlog en Berryer minister van
Binnelandsche zaken werden allen
genoemd tot groot officier van het
eere legioen.
Dat belet niet dat, zoodra Fallières
zal vertrokken zijn, de klerikalen in al
hunne gazetten en schriften, Frankrijk
zullen uitmaken als 't slechtste en het
eerloorste land van heel Europa.
Zullen de menschen die klerikale
komedie blijven slikken
Ons artikel EENIGE CIJFERS waar-
in we aan onze lezers mededeelden welke
kolossale som de stad aan de familie De Wolf
betaalde voor eenige aren grond heeft ons
't visiet veroorzaakt van twee of drij deur
waarders die ons nen heelen hoop proza
kwamen beteekenen om in De Volksgazet
te la8schen als antwoord op ons schrijven en
onze cyfers- Bestatigen wij alleenlijk dat
in geen enkel dier antwoorden de echtheid
van onze gezegden werd betwist.
En ziehier nu tot onderrichting van onze
lezers wanneer en ran wien wy al dat geze
geld papier ontvangen hebben
I. Den 29 Maart 1911 een exploot van
deurioaardcr Mahieu met denorief van
M. Dêsirê De Wolf.
Ofschoon M. De Wolf ons eenige minzaam
heden naar 't hoofd slingerde, zonder te
kunnen bewyzen dat de stad die som niet
betaald heeft, hebben we toch dien brief in
gelast onze lezers hebben er kennis van
genomen en ze hebben kunnen bestatigen
hoe flauw de wederlegging van M. De Wolf
was.
De kost van dit exploot beliep op fr. 13,40
II. Den 29 Maart 1911 een exploot
van zeiven deurwaarder Mahieu
met eenen brief van gekend katho
liek groot lawijt.
Die mensch denkt dat de Volksgazet
een orgaan is waarin hij de liberalen
op zyn gemak mag verwyten.
Dat is naïef van zynen 't wege.
Kost van 't exploot fr. 10,62
III. Den 5 April 1911 een exploot
van deurwaarder De Kos met nog
een schrijven van M. Dêsirê De Wolf
waarin hy neven de kwestie spreekt.
Wy vonden het onnoodig dat zoute
loos schry ven mede te deelen.
Kost van't exploot fr. 10.92
IV. Den 5 April 1911 een exploot
van deurwaarder Mahieu weeral
met nen langen boterham van 't ge
kend groot lawijt.
Dat wordt waarlijk een manie
van dien mensch van in gazetten te
willen schryven die zyne medewerking
volstrekt niet noodig hebben om aan de
Aalstersch* lastenbetalers te doen zien
waar hunne centen naar toe gaan.
Dien brief is dus in de scheurmand
gevlogen.
Doch de kost van 't exploot was fr. 12,32
V. En den 12 April 1911 ontvin
gen wij per exploot van deur waarder
De Vos de lange zagerij van 't Sche-
pencollegie.
Onze lezers hebben er kennis van
genomen en ook van ons antwoord.
De kost van 't exploot beliep op fr. 15,32
Zoodus hebben de kliekmannen
te zamen uitgegeven aan deur
waarders om op ons schryven te
antwoorden fr. <12,58
Er is niets dat meer kwetst dan de waar
heid zegt een spreekwoord. Al die deur
waarders papieren zyn er 't beste bewys van.
En niettegenstaande al dat gezegeld pa
pier en al de verwytingen die men ons naar
t hooft heefd geslingerd blijft het bewezen,
gelyk 2 en 2 vier is, dat de stad voor blooten
bouwgrond 1800 fr. de aar betaalde en met
gewiezen en de gewazen er by 3200 fr.
per aar terwyl 't hospicie goed eenige
stappen verder aan 100 fr. werd wegge
geven.
Dat is schandaal en dat zullen de lasten
betalers niet vergeten
De immer grooter wordende verdraag
zaamheid is een kenmerk van den modernen
tyd.
Het kan ook moeilijk anders of de men
schen moeten, wat godsdienstige, wijsgee-
rige en politieke overtuiging betreft jegens
elkander verdraagzaam zijn door de uit
breiding der verkeermi'ldclen komen im
mers lieden van allerlei belijdenissen en
partyen bestendig met elkander in aanra
king en wordt de verdraagzaamheid eene
noodzakelijkheid.
De weldaad der verdraagzaamheid weet
men bezonder hoog te schatten in de landen,
waar gelyk in Nederland en Duitschïand,
de bevolking behoort tot twee verschillende
godsdiensten deprotestanntscheen de room-
sche en waar er nog meer dan hier juist ten
gevolge van dien toestand, velen tot hoege
naamd gecne belijdenis behooren.
Godsdienst is privaatzaak. Elke mensch
die zich zelve bewust is, heeft het recht in
zake van godsdienst te handelen gelyk hem
zulks goed dunkt. Mijn buurman gaat alle
dagen ter kerk, ik acht hem daarom noch
meer noch min, hy volgt de inspraak van
zyn geweten en ik eerbiedig zijne overtui
ging.
l^aar omdat ik geene korklooper ben,
omdat ik daarenboven behoor tot de liberale
party, aanziet die buurman my met kwade
oogen en zou me voorwaar, naar den brand
stapel zenden indien de inkwisitie nog zoo
machtig was als in de middeleeuwen. Ik
voeg erbij nochtans dat andere katholieken
uit de buurt zich daar in 't geheel niet
om bekommeren.
Verdraagzaamheid, is eene hoofdzaak
voor de liberalen, het behoort hen niet het
voorbeeld der fanatieken te volgen. Elk
heeft het recht de betalende hulp van gelyk
welken godsdienst te verlangen of te wei
geren. Slecht daar waar de geest afgewe
ken is van het ware begrip van geweten *n
overtuiging, treft men fanatieken aan, die
hunnen naasten verwenschen, zyne rust
storen, hem vervolgen tot op het doodsbed.
Schande over zulke menschen, dien uit
godsdienst-waan zin alle menschelykheid
vergeten en zoo goed zyn in hun hart
slechts haat en wrok te koesteren tegen
andersdenkende.
Het oordeel der klerikalen over de School-
wet-Schollaert
Mgr. De Harlez.
De school bon dat is de schooloorlog.
(ChristeneSchool, 15 Maart 1909 Bladz, 147).
Minister Schollaert zelf.
Het stelsel van het schoolgeld zou in de
praktyk aanleiding geven tot moeilijkheden
van verschillenden aard. Het zou liet ern
stig gebrek hebben de jacht op de leerlingen
te doen ontstaan in een groot getal gemeen
ten den schoolstrijd levendiger te doen wor
den. (Vertoog der Beweegredens van de
wet van 1895).
Mynheer K. De Meester,
Katholieke Volksvertegenwoordiger
van Antwerpen
Het is te vreezen dat, verre van den
schoolstrijd te verminderen, het stelsel van
het hoofdgeld, hem nog nieuw voedsel zal
geven. (ChristeneSchool, 15 Mei 1909).
Het Handelsblad.
De school bon is zoo slecht als het stelsel
van 1879 omdat hyaan de politieke partijen
de gelegenheid zal geven, een vernederen
den oorlog te voeren om het grootst getal
leerlingen te bekomen. Dt vijffrankstukken
zullen een grooten rol spelen in het bevol
ken der scholen. »(10 Maart 11111).
L'Instituteur Beige.
De daden van drukking, door M Ver-
haegen herinnerd in zjjn boek over den
schoolstrijd, zullen niets zjjn in vergelijking
met deze die wjj zullen aan Ie teeltenen heb-
ben met het stelsel van den schoolbon
Ik vrees ook dat dit stelsel de jacht op de
leerlingen, zal voor gevolg hebben van
wege al de belanghebbenden.
doen 'heb n°g 6ene laitSt° aanmerkine
Zullen al de huisvaders aan de bakoring
weerstaan een klein voordeel uit den school
bon te trekken
Zullen zjj aan den armen onderwijzer de
verplichting met opleggen hun iets van dien
schoolbon af te staan (20-27 Januari
De Kristene School.
«Onder hooge bescherming is er een
komiteit tot stand gekomen ten einde eene
oplossing te zoeken aan de schoolkwestie
Het schgnt dat die oplossing gevonden, en
dat het vlugschrift, dat daarover handelt
reeds gedrukt is. (Dat vlugschrift werd ge
schreven door M. den Kannonik Temmer
man en draagt voor titel Eene oplossing
van de schoolkwestie.
Wat is het stelsel, daarin aangenomen f
Men zal doodeenvoudig aan de scholen
toelagen schenken volgens het GETAL
kostelooze leerlingen.
Dat 'fd® SCHOOLOORLOG ingericht en
geregeld DOOR DE WET
Het is niet meerde oorlog voor de schoont
boterham. de °°r'og voor de-
